Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


 В Туве более 250 человек борются с таёжными пожарами в Тандинском районе

В Туве существенно усилены группировки спасателей, которые трудятся на ликвидации природных пожаров в лесах. На утро сегодняшнего дня, по данным Минлеса Тувы, к тушению привлечены более 460 человек - это на сотню больше, чем днём ранее. Работают специалисты подразделения Авиалесоохраны, Главного управления МЧС России по Республике Тыва, Минобороны, Службы ГО и ЧС, наземные группировки органов местного самоуправления и добровольные пожарные команды.

Подробнее...

Новости

RSS
03.08.2023 09:42 / Безопасность
В Туве до 23 августа продлили особый противопожарный режим

Кабинет министров Тувы принял решение продлить особый противопожарный режим до 23 августа. Поводом для продления стало начало сезона сбора дикоросов, когда люди активно начинают посещать лесные массивы. Предыдущие годы показали, что в этот период ситуация с природными возгораниями обостряется. На необходимость мобилизации сил в лесоохране указал Глава республики Владислав Ховалыг, который также призвал жителей региона соблюдать правила пожарной безопасности и бережно относиться к лесам.

Подробнее...
02.08.2023 19:07 / Безопасность
Госорганы Сибири объединят усилия для защиты граждан от IT-преступлений

И.о. заместителя Председателя Правительства Республики Тыва Виталий Бартына-Сады в режиме видеоконференцсвязи принял участие в окружном форуме «Цифровые решения в области безопасности», прошедшем по инициативе заместителя Генерального прокурора России Дмитрия Демешина при поддержке ПАО «Сбербанк». В мероприятии также участвовали представители силовых и правоохранительных структур региона во главе с прокурором республики Сергеем Дябкиным.

Подробнее...
02.08.2023 16:39 / Экология
В Монгун-Тайге выявлены положительные результаты на чуму у грызуна в природном очаге

25 июля при эпиозоотологическом обследовании Тувинского природного очага чумы специалисты Тувинской противочумной станции были выявлены положительные ПЦР-исследования на чуму у суслика длиннохвостого и в месте его обитания. Эпизоотические проявления обнаружены на территории Монгун-Тайгинского района в урочище Узун-Хем на общей площади 82,3 км. После этого специалисты Тувинской противочумной станции провели полевую дезинсекцию и уничтожение грызунов на указанном участке.

Подробнее...
02.08.2023 12:58 / Строительство
В Барун-Хемчикском районе Тувы после ремонта ввели в строй мост через реку Аянгаты

Церемония открытия мостовой переправы через реку Большой Аянгаты на автомобильной дороге «Кызыл-Мажалык – Аянгаты» прошла на прошлой неделе и стала знаменательным событием в жизни Барун-Хемчикского района. Реконструкция дорожного объекта проводилась в рамках национального проекта «Безопасные качественные дороги». По поручению Главы региона Владислава Ховалыга поврежденный в 2020 году паводком мостовой переход был включен в перечень объектов нацпроекта, подлежащих восстановлению в кратчайшие сроки.

Подробнее...
02.08.2023 10:54 / Молодежь
В Туве стартовал прием заявок на форум «Команда Тувы-2030»

Заявки на молодежный образовательный форум «Команда Тувы-2030» принимаются до 17 августа на сайте https://grants.myrosmol.ru/events/, сообщают в Агентстве по делам молодежи Тувы. С начала работы в 2017 году форум стал местом встречи более тысячи молодых и активных людей со всей республики. На базе форума проходят грантовые конкурсы, которыми за все время существования мероприятия удалось поддержать 144 проекта. В этом году в рамках форума также состоится Всероссийский конкурс молодежных проектов.

Подробнее...
01.08.2023 17:58 / Сельское хозяйство
Калмыцкие верблюды осваивают просторы Тувы благодаря нацпроекту «Малое и среднее предпринимательство и поддержка индивидуальной предпринимательской инициативы»

В Туву успешно доехали верблюды, приобретенные благодаря гранту для начинающих фермеров «Агростартап», реализуемого проектом «Акселерация субъектов малого и среднего предпринимательства» нацпроекта «Малое и среднее предпринимательство и поддержка индивидуальной предпринимательской инициативы».

Подробнее...
01.08.2023 16:23 / Образование
В Туву на Всероссийскую педагогическую экспедицию "Дорогами Тувы: творчество и поиск" прибыли учителя из разных уголков России

В Туве гостят учителя из Оренбургской, Свердловской, Архангельской, Ростовской, Томской областей, Еврейской автономной области, Красноярского и Ставропольского краев, республик Карелия и Хакасия, а также города Москвы. Все педагоги – участники Всероссийского форума классных руководителей разных лет, который в этом году пройдет в третий раз. Проведение Всероссийской экспедиции является результатом идей и предложений участников первого и второго Форума классных руководителей.

Подробнее...
01.08.2023 09:25 / Безопасность
Парашютисты-десантники тувинской авиалесоохраны помогут в тушении пожаров в Республике Саха (Якутия)

Глава Тувы Владислав Ховалыг сообщил, что по обращению Правительства Республики Саха (Якутия) из республики были передислоцированы 40 парашютистов-десантников Тувинской базы авиалесоохраны. Ранее тувинская группировка авиапожарных, входящая в федеральный резерв, принимала участие в ликвидации природных пожаров в Магаданской области. Наращивание сил и средств в Якутии проводится для тушения более 90 лесных возгораний, которые действуют на территории более чем 160 тысяч гектаров.

Подробнее...
31.07.2023 19:16 / Происшествия
Глава Тувы Владислав Ховалыг потребовал принять меры после несчастного случая с двумя подростками в Пий-Хемском кожууне

Возле села Аржаан Пий-Хемского района Тувы двое несовершеннолетних – 13 и 17 лет, получили электротравмы от соприкосновения с проводом ЛЭП. Подросток вместе со своим 13-летним знакомым ехал на лошади, когда наткнулся на свисавший провод ЛЭП, который находился под напряжением. Сразу после получения информации о ЧП глава Тувы Владислав Ховалыг потребовал от Министерства топлива и энергетики Тувы инициировать и проконтролировать срочную ревизию электрических сетей «Россети Тываэнерго», а Минздраву Тувы – взять под контроль лечение пострадавших несовершеннолетних.

Подробнее...
31.07.2023 15:58 / Социальная защита
Губернаторский проект «Народный картофель» рекомендован для тиражирования в других регионах России

В региональном проектном офисе Республики Тыва при подведении промежуточных итогов реализации губернаторских проектов сообщили, что проект «Народный картофель» размещен в федеральной цифровой платформе практик устойчивого развития «Смартека», как лучшая практика по поддержке малоимущих семей и рекомендована для тиражирования в других субъектах страны.

Подробнее...

Фоторепортажи

Тува получила новые автомобили для школ и станции скорой медицинской помощи

24.12.2018

Послание Главы Тувы Верховному Хуралу «О положении дел в республике и внутренней политике на 2019 год»

24.12.2018

В Туве подвели спортивные итоги 2018 года

19.12.2018

Глава Тувы об Эстафете огня Универсиады-2019: Это особая гордость, что такое большое событие проходит у нас в Сибири

18.12.2018

Тува представила в Москве выставку «Буддизм и шаманизм» в рамках фестиваля Индии в России

07.12.2018

В Туве открылся новый мост через Енисей, соединив отрезанные села с большой землей

12.10.2018

В Туве возрождают главную зерновую житницу республики

03.09.2018

В Туве открыли новую школу-интернат аграрного профиля

03.09.2018

Глава Тувы поддержал инициативу Минобрнауки республики по вводу рейтинга учителей

29.08.2018

В этнокультурном комплексе «Алдын-Булак» проходит молодежный форум «Команда Тувы -2030»

25.08.2018

Давайте вместе созидать и развиваться во благо нашей республики и Великой России - Глава Тувы на встрече с офицерами-выпускниками

03.08.2018

Глава Тувы Шолбан Кара-оол проинспектировал работы по ликвидации очага сибирской язвы в Барун-Хемчикском районе

03.08.2018

Местечко Тос-Булак традиционно стал центром праздника животноводов "Наадым-2018"

15.07.2018

Праздник животноводов Наадым-2018: перспективы  проекта "Кыштаг для молодой семьи"

14.07.2018

Стартовал республиканский чемпионат по волейболу на призы Главы Республики Тыва

12.07.2018

В Туве подвели итоги фестиваля русской культуры «ВерховьЁ»

04.07.2018

Определились сильнейшие борцы международного турнира на Кубок Главы Республики Тыва по хурешу

02.07.2018

Военнослужащие из Тувы стали победителями первых Всеармейских соревнований по борьбе

01.07.2018

Глава Тувы поздравил выпускников-медалистов

26.06.2018

В Туве в этом году 244 молодые семьи получили господдержку на строительство и приобретение жилья

26.06.2018


 
Медээлер
RSS
10.01.2014
Эрес-кежээ ивижилер
Декабрь эгезинде Тываның эң чараш булуңнарының бирээзи Тожунуң тайгазында ивижилер-биле ужуражыр аас-кежиктиг болган бис. Аалчылар кээрге, аажок чылыг хүлээп, амыдырал-чуртталгазының дугайында ажыт-чажыт чок чугаалап бердилер. Олар амыдыралдың кадыг-бергелеринге чалынмас, дадыккан, бөдүүн сеткилдиг кижилер. “Шын” солунну дамчыштыр Чаа чылдың чаагай күзээшкиннерин Тываның аңгы-аңгы булуңнарында чурттап турар номчукчуларынга дамчыдарын олар дилээн чүве. Оларның чагыы езугаар бо материалды белеткедивис. Сайзана Чаш-ооловна Кол болгаш Андрей Сүрүнович Бараан ивижилээнинден бээр 20 чыл четкен. Сайзананың ада-иези Бичиилең, Чаш-оол Колдарның арттырып берген ивилерин салгал дамчып, өстүрүп эгелээн. Амгы үеде оларның аалында 80 иви бар. Олар ийи уруглуг, ийи уйнуктуг. Улуг уруу биле күдээзи «Лунсин» компаниязында ажылдап турар, а хеймери келир чылын дээди өөредилге черин доозар. Сайзана Чаш-ооловна Тожу кожуундан «Наадым – 2013-түң» тиилекчизи болгаш, трактор-биле шаңнаткан. Ол — тайгада чурттап турар чаңгыс херээжен ивижи. 
Улаштыр номчуур...
10.01.2014
Чаарттынган концерт залы
2013 чылдың декабрьның 26-да Тываның күрүне филармониязының концерт залының эде кылдынган соонда байырлыг ажыдыышкыны болган. 2011 чылда болган чер шимчээшкини культураның бо улуг «одаан» хаар ужурга таварыштырган. Артистер ол үениң дургузунда кожууннарже үнүүшкүннер-биле аргаданып ажылдаан. Бергелер турза-даа, план езугаар септелге, эде дерилге ажылдары доозулган. Бо хүннерде республикада үннүң эки дыңналырының (акустика) талазы-биле бирги черде чоруп турар бо залдың ол шынарын чидирбес дээш тудугжулар, инженер-техниктиг ажылдакчылар, филармонияның удуртулгазы-- шупту шудургу ажылдаан. Ынчангаш 1934 чылда Ленинградтан келген тускай эртемниглерниң үннүң эки дыңналырынга таарыштыр тускайлап кылган шынарын чидирбезин бодап, чогуур ажылдарны кылганын Игорь Дулуш көрүкчүлерге тайылбырлааш, коллектив моон соңгаар-даа тыва хөгжүмнүң кайгамчык чараш аянын көрүкчүге ол хевээр чедирер дээш, делегей чоннарының хөгжүмүн дыңнакчыларга дамчыдар дээш кызымаккай ажылдаар дээрзин аазаан.
Улаштыр номчуур...
10.01.2014
Чаа Чыл белээ — бриллиант аржыыл
Ат-сураглыг орус ыраажы Людмила Зыкина хуулгаазын үнү-биле, хар-дүвүлүг соок бо кежээ Оренбургтуң чөөк аржыылы-биле эктиң шуглап ал, авай, деп уярадыр бадырып чораан болгай. Ыр-шоорда кирген бо аржыыл Оренбургту алдаржыткан деп чугаалап болур. Ынчалза-даа бо ыр чогааттынмаан, Зыкина ону чон мурнунга ырлап үнүп кээр мурнунда Оренбургтуң аржыылы тус черниң ус-шеверлериниң шаг-шаандан аргып, садып турганы аржыылы чораан деп, чугаа база бар. Чараш үнү-биле хамыкты кайгаткан ыраажының чогаадыкчы ажылының дугайында кайы-ла-бир солундан номчааным бо чүүлдү «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» төлевилелдиң делгелгезинге Улуг-Хем кожууннуң Эйлиг-Хемниң ус-шеверлериниң делгээн аржыылдарын бөлүк уругларның чарашсынып магадаанын көргеш, сакты хонуп келген мен.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Тыва Республиканың Баштыңы Ш.Кара-оолдуң тыва чонга байыр чедириишкини
Эргим чаңгыс чер-чурттугларым! Тываның хөй националдыг чурттакчылары!

Yнүп орар Чаа чыл-биле силерниң шуптуңарга сеткилим ханызындан байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер! Чаа чыл байырлалдарының бүдүүзү ол дээрге түңнелдер үндүрериниң, кижи бүрүзү бодунда салдынган сорулгалар шупту күүсеттинген бе, келир чылын чүнү кылырыл база кандыг үүле-херекти боттандырарыл деп айтырарының үези-дир.
2013 чылды үдеп тура, багай эвес ажылдаан бис, байырлалдың сеткил-хөөнүнге алзыр барымдаалар бисте база бар деп чугаалаар эргелиг бис. Делегейниң экономиктиг кризизи үргүлчүлеп-даа турар болза, Тывага бүдүрүлгениң буураарын болдурбаан, республиканың инвестицияга сонуургалдыг чоруун бедидерин чедип алган.
Yр туттунган Божудулга төвүн тудуп дооскан бис, Хову-Аксы суурга чаа котельная туттунган, Магистральная кудумчузун улуг хемчээлге чаартып кылган, юбилейниң объектилеринде ажылдар эгелээн.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Күрүне Думазының депутады Л.К.Шойгунуң Чаа чыл - биле байыр чедириишкини
Эргим чаңгыс чер-чурттугларым!
Yнүп орар 2014 чыл-биле болгаш Христостуң төрүттүнгениниң байырлалы-биле силерге чүректиң ханызындан байыр чедирип тур мен. 
Бо чырыткылыг байырлалдар биске аас-кежикти болгаш өөрүшкүнү сөңнеп, бажың бүрүзүнге чылыгны болгаш тамчыкты чедирип турар.
2014 чыл чырыткылыг болгаш чедиишкинниг болзун, чаа-чаа тиилелгелерни болгаш чаалап алыышкыннарны эккелзин, эң эки идегелдер шынзыттынзын, күзелдер бүтсүн!

Өг-бүле бүрүзүнге эки чүүлдерни, кадыкшылды болгаш чаагай кежикти күзедим!

Хүндүткел-биле, Күрүне Думазының депутады Л.К.Шойгу.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Россия Федерациязының Президентизиниң Сибирьниң федералдыг округунда Бүрүн эргелиг төлээзи   В. Толоконскийниң байыр чедириишкини
Эргим сибирьжилер!

Yнүп орар Чаа чыл-биле силерге байыр чедирип тур мен!

Календарьның сөөлгү арнын ажыткаш, кижи бүрүзү эртип турар чылдың түңнелдерин үндүрер, бистиң сагыш-сеткиливиске чүнү арттырып каанын, чүү чедип алдынганын, кандыг планнарны болгаш күзелдерни ам боттандырар дээрзин сайгарар.
Сибирьниң регионнарынга 2013 чыл политиктиг болгаш социал-экономиктиг амыдыралга чугула болуушкуннарның үези болган. Күрүне баштыңының социал ужур-дузалыг чарлыктарының күүселдезинче бүгү девискээр идепкейлиг кирген, ооң баштайгы түңнелдери сибирьжилерниң амыдыралының деңнелин бедидеринге арганы берген. Округтуң дыка хөй регионнарында уруг төрүттүнер чоруктуң деңнели бедээн, ол дээрге даартагы хүнде ажылдаар аныяк салгалдың көргүзүү-дүр, олар келир үеге бүзүрелдиг болур.

Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Чаа чыл бүдүүзүнде күрүне шаңналдары
Декабрь 26-да ТР-ниң Чазаанга республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезинге үлүг-хуузун киирип чоруур ажылдакчыларга, хоочуннарга Чаа чыл бүдүүзүнде күрүне шаңналдарын тывыскан. Тыва Республиканың Баштыңы—Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол юбилейлиг 2014 чылды чурттакчы чон харыысалгалыг, шыңгыы белеткелдиг уткуур ужурлуг дээрзин онзагайлап демдеглээн. Республиканың девискээрин аштап-арыглап, арыг-силиг тудары-биле октаттынган оран-саваларны эде тургузуп, чаартып турар болгаш септелге ажылдары кидин түлүк. Юбилейлиг объектилерниң тудуу уламчылавышаан. Чурттакчы чонну «100 чылче базымнар», «Спортту — бажыңнар чанынче», «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» дээш, өске-даа чугула төлевилелдерже хаара тудары эргежок чугула. 2014 чылда Россияның аңгы-аңгы булуңнарында чурттап чоруур чаңгыс чер-чурттугларывыстың болгаш Тывага хамаарылгалыг бүгү чоннуң чыыжы болуп эртер. Байырлалда шупту ужуражып кээп, чаа вектиң эгезинде Тыва биле Россияның төөгүзүн чугаалажып, бодалдарны үлежири канчаар-даа аажок өөрүнчүг.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Оюн-тоглаалыг, ыры-шоорлуг Чаа чыл келди!
Декабрь 25-те В.Көк-оол аттыг Национал театрга республиканың кожуун бүрүзүн төлээлээн тергиин өөредилгелиг, хөй санныг чедиишкиннерлиг уруглар Тываның Баштыңының елказынга чыглып келген. Чаңчыл езугаар чылдың төнчүзүнде республиканың онза чедиишкиннерлиг 7 хардан 14 харга чедир школачылары Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң уругларга елказынче аас-кежиктиг чалалганы алыр болганнар.  Чыл келген тудум, Чазак Баштыңының елказынче чалалгалар алган уругларның санының көвүдеп турары өөрүнчүг. Бо удаада база школачылар хөй болган. Национал театрның ийиги каъдында уругларга янзы-бүрү оюннар шөлчүгештерин организастаан. Каас-чараш идик-хептиг, маскарад костюмнарлыг оолдар-кыстар оюннарга киржип, амданныг, чигирзиг «шаңналдар» ойнап ап турган. Бир булуңда уруглар аът шалбадаан, өскезинде корзина иштинче бөмбүк киир октаан, күжүн шенежип, канат-даа тыртканнар бар.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Онза болуушкун
«Тыва кижиниң байы – ажы-төлүнде» деп чоннуң үлегер чугаазы бар. Уруг-дарыы хөй өг-бүлени аас-кежиктиг деп санаар эки чаңчылдыг бис. Каа-Хем суурдан Айдыс, Айлана Араптаннар— хөй уругларлыг аас-кежиктиг өг-бүле. Маңган ак харлыг декабрь айның 13-те оларның өг-бүлезинге үш ийис чаштар чырык черге төрүттүнген.  Тывага мындыг онза болуушкун чеди чыл бурунгаар болган. Тес-Хемниң Берт-Даг суурдан өг-бүлеге үш ийис кыстар төрүттүнген. «Кижи — өзер, кидис — шөйлүр» бо ийистер — ам школачылар. Оон бээр чылдарда чүгле ийис бичии чаштар төрүттүнгүлээн. Ховар таварылга — үш оол ийистер аныяк өг-бүле Араптаннарның ийи, үш болгаш дөрт дугаар уруглары бооп немешкен. Ада-иениң өөрүшкүзү — соон салгаар чаптанчыг ажы-төлүнде. Чүгле оларның эвес, республиканың чонунга чылдың белээ, өөрүшкүзү болгаш чоргааралы-дыр. Бо хире ховар таварылганы сөңнээн өг-бүлеге Кызылдың перинаталдыг төвүнүң эмчилери хеп чуур машинаны байырлыг байдалга берген. Yш ийис чаштарның кырган-авазы, кырган-ачазы эмчилерге сеткилинден четтиргенин илередип, чылыг сөстерни сөглээн.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Ивижилерден чаа чыл байыры
Виктор Шөмбүлович Самбуу, хоочун ивижи:

— Тожу кожууннуң ивилерин совхоз үезинде-ле хүлээп алгаш, ажылдаа-ла 20 чыл чеде бердим. Ивилерим саны 40 четкен. Биске ай санында аъш-чем, идик-хеп, кывар-чаар материалдарны хуу сайгарлыкчы Алексей Чертовтуң эккеп турары дыка эки-дир. Тоора-Хемче эът-кеш дужаап, садыгланыры дыка берге. Күрүне биске бир иви дээш 1200 рубль бээринден аңгыда, өске дуза чок-тур ийин. Бо хуу сайгарлыкчының ачызы-биле чурттап турар бис. Боттарывыстың кызыл күжүвүс-биле аңнап, балыктап тургаш, акша-төгерикти ажылдап, ажы-төлүвүстү дээди өөредилге черлеринде өөредип, чурттап чоруур бис. Өөм ишти чок болган. Ийи ажы-төлдүг мен. Уругларым Кызыл хоорайда өөренип турар. Далган, шай, таакпы, үс болза-ла, биске чедер, артканын оран-таңдывыс хандырып турар. Рация чокта, суур-биле харылзаа чок. Майгыннарывыс шаараш, эргижирээн, ону чамап, чылыглап алырга безин аажок соок. 
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Кайгамчык солун үе
Шагда Чаа чыл бүдүүзүнде шпрот, колбаса, мандарин, шампанское садып алыр дээш чон хөлзеп-ле үнер. Чаа чыл столунга чугула херек чүүлдер садып алыр дээш улуг-улуг оочурлар тургулаан. Ол ышкаш байырлалга чедир 2-3 неделя бурунгаар почта хааржаа хөй санныг Чаа чыл-биле байыр чедирген ырак-чооктан келген каас открыткалар дола бээрин сактыр боор силер. Оон ол хөй чараш открыткаларны көрүнчүктерни долгандыр каастай аарак, кыстыргылап каарга, көрүштүг-даа. Ам сактып келирге, солунун.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Тываның Баштыңы: эртип турар 2013 чылда республиканың чедиишкиннериниң болгаш нарын айтырыгларының дугайында
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолга 2013 чыл билдиртпейн эрте берген. Чүге дээрге «чыл-чылы-биле республиканың бурунгаарлаарынга моондак болуп турган дыка хөй айтырыгларны шиитпирлээр арга Чазакка чедип алдынган».

Эртип турар чылдың дугайында ындыг бодалды Тываның Баштыңы декабрь 21-де «Тыва» КТРК-ның эфиринге тележурналистерге илереткен. Ол дээрге юбилей бүдүүзүнүң чылы, Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдези-биле холбашкан дидим сорулгалар салдынган. Ооң-биле холбаштыр чамдык нарын айтырыглар база турган деп, регионнуң удуртукчузу чугаалаан, ол бүгүнү контрольда алган.

Ол айтырыгларны сайгарарын Шолбан Кара-оол саналдаан. Чугаага сураглыг журналистер Виталий Кузнецов болгаш Карина Монгуш («Тыва» КТРК), Эльвира Лифанова («Новый век» телеканал), Арзу Садыгов («Тува 24» телеканал) киришкеннер. «Тува 24» телеканалдың корреспондентилериниң чер-черлерге бижидип алганы республиканың чурттакчыларының айтырыгларын база чугаа үезинде ажыглаан.
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Талантылыг аныяктарга шаңналдар
Дүүн, декабрь 25-те, ТР-ниң Чазаанга РФ-тиң Өөредилге болгаш эртем яамызының, Тыва Республиканың Баштыңының дипломнарын талантылыг аныяктарга тывыскан. Ук хемчегни Тыва Республиканың «Өөредилге» мурнады хөгжүдер национал төлевилелдиң «Талантылыг аныяктарга күрүне деткимчези» угланыышкын-биле организастап чоруткан.

Тыва Республиканың Баштыңы — Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол онзагай, салым-чаяанныг, талантылыг, эки өөредилгелиг уругларга деткимчени көргүзүп, шаңнал-макталды тыпсыры канчаар-даа аажок өөрүнчүг болгаш чоргааранчыг-дыр дээрзин чугулалап демдеглээн. Чазак Даргазының чугаалап турары-биле алырга, бо хүн чыглып келген аныяктар тергииннерниң тергииннери дээрзин утпас болза эки.
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Улуг - Хемчилерге идегеп болур
Дээди Хуралга Айыткалын кылган соонда Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Шагаан-Арыг хоорайга барып, чурттакчы чон-биле ужурашкан. Ол тус черниң активи болгаш улуг-хемчилер-биле эрткен чылдың түңнелдериниң база 2014 чылдың планнарының дугайын чугаалашкан.

— Республиканың мурнунда тургустунган бөдүүн эвес сорулгаларны боттандырарынга күштү берип турар доктаамал деткимчеңер дээш силерге өөрүп четтирдим—деп, Тываның Баштыңы чаңгыс чер-чурттугларынга чугаалаан.— Ол сорулгаларның болгаш ону шиитпирлээр оруктарның дугайында Дээди Хуралга Айыткалымга чугаалаан мен, телевидениеге берген интервьюмга база ол кирген.
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Чуртталга бажыңы — эң чидиг айтырыг
Владимир Путин Күрүне чөвүлелиниң бо чылдагы сөөлгү түңнел хуралын эрттирген.Yе эртип-ле турар, чамдык айтырыглар ам-даа шиитпирлеттинмээн. Ол дугайында Президентиниң чаа шүгүмчүлели Күрүне чөвүлелиниң бо чылдагы сөөлгү хуралынга дыңналган. Чугааның кол темазы Владимир Путинниң май чарлыктарының күүселдези болган. Өөредилгени сайзырадырының болгаш ЧКА-ны чаартырының база күш-ажылдың бүдүрүкчүлүүн бедидериниң айтырыгларын база сайгарган. Чарлыктарны үндүрген үеден бээр Президент ооң салган сорулгаларының кошкак күүселдези дээш албан-дужаалдыг кижилерни чаңгыс эвес удаа шүгүмчүлеп келген. Бо хуралга база ону ойбаан. ЧКА талазы-биле байдалды Президент эң чидиг деп санаан. Бустур четкен чуртталга бажыңнарындан улусту көжүрериниң талазы-биле программа эң багай күүсеттинип турар деп, ол айыткан. 
Улаштыр номчуур...