Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Рабочая встреча Президента Владимира Путина с Главой Республики Тыва Владиславом Ховалыгом

Руководитель региона информировал Президента, в частности, о темпах жилищного строительства и мерах по развитию сельского хозяйства в Туве. 
В.Путин: Мы с Вами обсуждали ситуацию, уже отметили позитивные тенденции. Конечно, что касается стройки – у нас стройка в целом развивается хорошо по стране, рост 7,9 процента. Но в Туве – больше 50, по-моему, 53 процента.
В.Ховалыг: Да.


Подробнее...

Новости

RSS
09.08.2023 20:39 / Безопасность
В Туве дома более тысячи многодетных семей оборудуют пожарными извещателями

Правительство Тувы утвердило порядок оснащения жилых помещений многодетных или малоимущих семей автономными пожарными извещателями. Порядок был разработан Министерством труда и социальной политики региона для предотвращения гибели и травмирования жителей при пожарах. Социальной услугой смогут воспользоваться родители, имеющие трех и более детей, с детьми-инвалидами, а также любые семьи с детьми, в том числе приемными, доходы которых ниже величины прожиточного минимума, установленной в регионе.  Семьи должны проживать в домах с печным отоплением. 

Подробнее...
09.08.2023 16:09 / Энергетика
В Туве будет внедрена онлайн-платформа «Угольная продукция»

Уголь с Каа-Хемского и Чаданского разрезов население Тувы с этого сезона будет приобретать через региональную автоматизированную систему для реализации угля населению – ГИС «Угольная продукция». Программу по заданию Минтопэнерго Тувы разработала ГК «Информационные системы и сервисы» (Новосибирск). ГИС «Угольная продукция» будет внедрена в соответствии с соглашением о социально-экономическом сотрудничестве между Правительством Республики Тыва и Тувинской горнорудной компанией от 27 декабря 2022 года.

Подробнее...
09.08.2023 10:38 / Личность
Не стало ветерана автотранспортной отрасли Тувы, Почетного гражданина Кызыла Константина Федоровича Никифорова

Глава Тувы и члены Правительства республики выражают глубокие соболезнования родным и близким в связи с кончиной ветерана тувинской автотранспортной отрасли, Ветерана труда, Почетного гражданина Кызыла Константина Федоровича Никифорова.

Подробнее...
09.08.2023 20:34 / ЖКХ
Модернизацию очистных сооружений Кызыла планируют провести поэтапно

Решение о поэтапной реконструкции очистных сооружений столицы Глава Тувы принял сегодня на выездном совещании. Вместе с профильными министрами он посетил объекты «Водоканал-Сервис». Как заметил Владислав Ховалыг, вопрос о переоснащении объекта стоит сейчас тем острее, что к 2030 году в Туве планируется сдать 400 тысяч квадратных метров жилья. 

Подробнее...
08.08.2023 15:53 / Социальная защита
В Туве социальный уголь получит 2971 многодетная семья

На этой неделе в Туве началось оказание ежегодной социальной услуги в рамках губернаторского проекта «Социальный уголь» для многодетных малообеспеченных семей. По утверждаемому каждый год списку семьи-получатели услуги получают 2145 кг каменного угля с Каа-Хемского или Чаданского разрезов или 4,8 куба дров для отопления.

Подробнее...
08.08.2023 12:26 / Образование
Минобразования Тувы комплектует новыми учебниками коррекционные школы республики

В республику прибыла партия учебников издательства «Просвещения», заказанная Минобразования Тувы для докомплектации школ, где отмечается нехватка учебных книг. Более 34 тысяч учебников, изданных по обновленным требованиям федерального образовательного стандарта, будут распределены по нуждающимся образовательным организациям в ближайшее время, сообщили в ведомстве.

Подробнее...
07.08.2023 16:40 / Образование
В техникумах Тувы продолжается набор на специальности по программе «Профессионалитет»

В Минобразования Тувы напоминают, что в организациях среднего профессионального образования республики продолжается прием документов на обучение, в том числе на программы федерального проекта «Профессионалитет». Заявление можно подать до 19 августа в Балгазынском агропромышленном техникуме, Тувинском сельхозтехникуме, Тувинском техникуме агротехнологий и Тувинском технологическом техникуме. Также заявку можно подать через портал Государственных услуг или заказным письмом Почты России.

Подробнее...
07.08.2023 13:28 / Образование
Образовательные организации Тувы готовятся к началу учебного года

Министерство образования Тувы отчиталось перед Главой республики Владиславом Ховалыгом о ходе подготовки образовательных организаций к новому учебному году. Согласно рекомендациям Минпросвещения РФ, приемка образовательных организаций должна быть завершена к 15 августа. Ответственные сотрудники от школ, детских садов и организаций дополнительного и среднего профессионального образования еженедельно представляют отчеты о ходе подготовки к новому учебному году.

Подробнее...
06.08.2023 10:34 / Общество
Владислав Ховалыг поздравил работников железнодорожной отрасли с профессиональным праздником

Глава Тувы направил приветственный адрес генеральному директору ОАО "РЖД" Олегу Белозерову. Поздравляя в лице Белозерова всех представителей отрасли, Владислав Ховалыг также поблагодарил РЖД за мощную поддержку акции «Автопоезд» Народного фронта по отправке транспортных средств для бойцов СВО. Глава Тувы с гордостью за земляков напомнил, что автоколонна из 41 машины от жителей Тувы оказалась самой большой среди отправленных регионами России. Все они на вагонах РЖД были доставлены бойцам в зону спецоперации.

Подробнее...
05.08.2023 12:12 / Сельское хозяйство
В Туве стартовал месячник кормозаготовки

О начале месячника по заготовке кормов объявил вице-премьер Алик Монгуш во время республиканского конкурса косарей, который проходил в селе Хайыракан Дзун-Хемчикского района 3 августа. Муниципалитет, показавший лучшие результаты кормозаготовки, получит линию навесного и прицепного оборудования, необходимого для сезонных работ, сообщил зампред. 

Подробнее...

Фоторепортажи

Праздничное шествие и торжественный митинг, посвященные  Дню Весны и Труда. 1 мая 2013 года.  г. Кызыл.

01.05.2013

Торжественная церемония вручения государственных наград в Доме  Правительства Республики Тыва.  30 апреля 2013 года.

01.05.2013

Обсуждение Отчета Правительства Республики Тыва за 2012 год на сессии Верховного Хурала (парламента)  Республики Тыва.  30 апреля 2013 года.

30.04.2013

Отчет Правительства  Республики Тыва  в  Тувинском государственном  университете.  Встреча с Главой Тувы Шолбаном Кара-оолом. 29 апреля 2013 года.

30.04.2013

Реконструкция улицы Магистральная в Кызыле.  Выездное заседание Правительства Тувы на рабочей площадке. 23 апреля 2013 года.

24.04.2013

Соревнования по национальной борьбе хуреш на призы Чаан моге Республики Тыва Андрея Хертека.  20 апреля 2013 года. г.Кызыл

24.04.2013

Второе заседание Республиканского государственного  совета.  19 апреля 2013 года.  г. Кызыл.

24.04.2013

В Туве примут Национальную программу оздоровления населения от алкогольной зависимости

16.04.2013

Встреча доктора Женишбека Назаралиева с общественностью республики, 13 апреля

13.04.2013

  Круглый стол на тему «100-летие единения Тувы и России: научный аспект», 12 апреля 2013 г.

12.04.2013

Глава Тувы Ш.В. Кара-оол провел прием граждан в Общественной приемной Президента РФ, 11 апреля

12.04.2013

Глава Тувы принял участие в заседании Общественной палаты РТ

12.04.2013

Консультации с медиками Тувы по кандидатуре на пост министра здравоохранения республики

12.04.2013

Строительство новой модульной котельной в поселке Хову-Аксы Чеди-Хольского района

12.04.2013


Первое расширенное заседание регионального Организационного комитета  Общероссийского народного фронта, 9 апреля 2013 г.

10.04.2013

Координационное совещание по вопросам обеспечения правопорядка в Республике Тыва

09.04.2013

Торжественное собрание, посвященное 95-летию со дня образования военных комиссариатов России

08.04.2013

Рабочая встреча Главы Тувы Ш. Кара-оола с зам.руководителя ФСИН РФ В. Цатуровым, 2 апреля 2013 г

05.04.2013

Торжественное собрание, посвященное 20-летию республиканского ОМОНа

05.04.2013


Встреча Главы Тувы Ш.В. Кара-оола с трехкратным чемпионом Европы по вольной борьбе Опаном Сатом, 2 апреля 2013 г

03.04.2013


 
Медээлер
RSS
15.06.2015

«Хүндүлүг хөй националдыг республиканың чурттакчылары! Хүндүлүг Шолбан Валерьевич! Тываның альпинисчи ниитилелиниң болгаш ОГН-ге хамааржыр «Хааннар шынаазы» делегей чергелиг археологтуг лагерьниң мурнундан силерге Ыдыктыг ХIV Далай-Лама башкының ыдыктааны Тывада ыдыктыг черлерниң бирээзи Хайыракан дааның Он-Кум арт кырындан Россия хүнүнүң байырлалы-биле изиг байырны чедирип тур бис. Бистиң чонувустуң хей-аъды бедик-ле болзунам!» - деп Улуг-Хем кожууннуң Хөй-ниити чөвүлелиниң бижимели Вконтактыда арынында чырыттынган.

Улаштыр номчуур...
11.06.2015
Сайгарлыкчы чоруктуң "улусчу картазын" Тываның баштыңы деткээн

Сайгарлыкчыларның боттарының ажылдап кылганы болгаш Тываның Чазаанга кииргени сайгарлыкчы чорукту деткиириниң болгаш сайзырадырының талазы-биле хемчеглерниң планын Тываның Баштыңы бодунуң айтыышкыны-биле бадылаан.

Ооң дугайында республиканың Садыг-үлетпүр палатазында кирип турар бизнесменнерге ол дыңнаткан. Регионнуң удуртукчузу тывага сайгарлыкчы чоруктуң төөгүзүнге тураскааткан делгелгени барып көрген болгаш Садыг-үлетпүр палатазының активи-биле ужурашкан.Оларның тургусканы «чоннуң картазында» бо хүнде биче болгаш орутмак бизнестиң ажыл-чорудулгазында таваржып турары чидиг айтырыгларны киирген. Бизнести эгелеп база чорудуп турар үеде тыптып келир дыка хөй административтиг шаптараазыннарны бөдүүнчүдериниң талазы-биле тодаргай аргаларны ол документиде киирген.

Улаштыр номчуур...
11.06.2015
Тываның Баштыңы кылымал арага садыгжылары-биле демиселди күштелдирерин негээн

Хоралыг кылымал спирт аймаан республикаже киир сөөртүп турарлар-биле шыңгыы демиселди чорударын Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол негээн.

Ол чугаа видеоконференция хевирлиг муниципалдыг удуртукчулар-биле  эрттирген аппарат хуралынга болган, аңаа Тываның ИХЯ-зының ажылдакчылары база киришкен. Сөөлгү үеде республиканың магазиннеринге зиртир суксуннарны садарын дыка кызыгаарлаан. Ону ажыглап эзиртир суксун садар чажыт черлер көвүдеп келген, ол көдээде база нептереңгей апарган. «Бир эвес дүвүрээзинниг 90 чылдарже эглир болзувусса, чонну ат кылыр бис. Ону болдурбас херек. Республиканың чүгле албан черлериниң киржилгези-биле эвес, муниципалдыг тургузугларның удуртукчуларын, хөй-ниити организацияларының төлээлерин киириштирип тургаш улуг хемчээлдиг ажылды чорудар херек»--деп, Шолбан Кара-оол медеглээн. 

Улаштыр номчуур...
11.06.2015
РФ-тиң Камгалал яамызының медицина албанының удуртукчузу Тываның курорттар болгаш аржааннарының талазы-биле конференцияга киржир

Тываның аржааннарының эм шынарларын тодарадырының талазы-биле ийи чыл дургузунда үргүлчүлээн шинчилелдиң түңнелин үндүрер.

Бойдустуң аржааннарының эм шынарын албан езузу-биле хүлээп көөрүнүң талазы-биле Тываның Баштыңының 2013 чылда саналдааны төлевилиниң күүселдезиниң түңнелин үндүрер үе чоокшулаан. Февраль 6-да Кызыл хоорайга регионнар аразының «Тываның аржааннары болгаш ооң эм шынарлары: шинчилелдиң түңнелдери, чугула айтырыглар болгаш перспективалар» деп эртем-практиктиг конференция болур. Ол шинчилелдерниң түңнелдери Тываның аржаааннарынга санаторий-курорт комплекизин тударының эргежок чугулазын бадыткаарынга болгаш ону регионну сайзырадырының күрүне программазынга кииреринге дуза болур деп санап турар.

Улаштыр номчуур...
11.06.2015
«Туранда» мыйыс кезиишкини эгелээн

Сыын ажыл-агыйының ажылдакчыларында чугула кампания эгелээн:  олар август айга чедир 125 сыынның мыйызын кезер ужурлуг, оларның чүгле 65 бажы үш хар четкен.

 Бүдүн-чартык чыл бурунгаар тургустунган ажыл-агыйга мы     йыс кезериниң талазы-биле эң баштайгы компанияны бо чылдың       июнь 6-да эгелээр деп доктааткан Сыын ажыл-агыйын регионга сайзырадырының талазы-биле эгелекчи саналды үндүрген Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ол бүдүрүлге чорудулгазы-биле таныжар дээш четкен.

Продукциязын алыр 5 сыынны аңгылап, кажаалааш, оларның баштайгызын мыйыс кезер тускай дериг-херекселге эккелген, ол дээрге сыынның ийи талазындан кыскаш, ооң бажын так тудуп алыр херексел-дир. Сыын ажыл-агыйында бригадир Андрей Бочкарев ол амытанга элээн аарышкылыг болур үүлениң чамдык нарын талаларын тайылбырлааш, бо чугула кампанияның эгелээнииң демдээ кылдыр республика Баштыңынга баштайгы мыйысты кезерин саналдаан. Дуржулгалыг специалистиң арга-сүмезин ажыглап тургаш Чазак Даргазы  сорулгазын эки күүсеткен, үш харлыг сыынның тергиин эки мыйызын чыылганнарга бараалгаткан.

Улаштыр номчуур...
11.03.2015
 Эртемденнерниң ээлчеглиг үнүүшкүнү
Россияның Эртем хүнүн уткуштур Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң бөлүк эртемденнери Ч.М. Доржу, А.С. Донгак, Б. Баярсайхан, Л.К. Хертек, Ч.С. Чондан, У.О. Монгуш олар Тес-Хем кожууннуң Самагалдай, Чыргаланды, Берт-Даг сумуларының школаларынга аалдап чедип, башкылар, өөреникчилер - биле солун ужуражылгаларны эрттиргеннер.  Институттуң моол шинчилелдер секторунуң башкарыкчы эртем ажылдакчызы, филология эртемнериниң кандидады Чүргүй-оол Доржу тыва дылдың төөгүзүн, амгы үеде ооң байдалын, өске түрк дылдар-биле аразында төрелдешкээн, өске дылдардан ылгалып турар тускай онзагайларын база тыва чоннуң аңгы-аңгы үе-чадаларда ажыглап чораан үжүк-бижиин солун чижектер-биле деңнеп, дыңнакчыларның сонуургалын хаара тудуптар чугааны эрттирген. Оон аңгыда төрээн дылын билириниң чугулазын база амгы үеде орус дылды билириниң ажыктыын айтып чугаалаан. 

Улаштыр номчуур...
24.02.2015
Тайбың дээш, аяс дээр дээш...

Ада-чурттуң Улуг дайы­нының дайынчы болуушкуннары кижи бүрүзүнүң сагыжынга таңмаланып арткан.  Бо дайынның соонда эвээш эвес чылдар шуужуп эрткен, ынчалза-даа эрес-дидим маадырларывыс кажан-даа уттундурбас. Оларның дугайында Ада-чурт камгалакчызының хүнү — февраль 23-те, онзалап чугаа­лаары улуг ужур-уткалыг. 

ТР-ниң информатизация бол­­гаш харылзаа сайыды Аяна Шойгу, «Мегафон» ААН-ниң Тывада салбырының удуртукчузу Экер Хертек, «ВымпелКом» («Билайн» садыг марказы) ААН-ниң Тывада салбырының удуртукчузу Наталья Пуркина олар Бии-Хем кожууннуң төвү Туранда чурттап турар Ада-чурттуң Улуг дайынының хоочуннарынга дүрген дуза дилээриниң сээнниг мобиль телефоннарын тыпсыры-биле четкен.

Улаштыр номчуур...
24.02.2015
Февраль 23-түң байырлалы кажан тывылганыл?

1919 чылдың январь 10-да Ажылчын-тараачын Кызыл Ар­мия­ның (РККА-ның) Дээди шериг инспекциязының даргазы Николай Подвойский Бүгү-эвилелдиң Төп Күүсекчи комитединче ча­гаа чоруткан. Ол «Улус Комиссарлар чөвүлелиниң Ажылчын-тараачын Кызыл Армияны тургузарының дугайында шиит­­­пири январь 28-те бир чыл болур. Кызыл Армияның тургустунган хүнүн январь 28 деп санап, демдеглезе эки боор» деп саналды киирген.

Ооң саналы озалдап келген болгаш ону чүгле январь 23-те сайгарып чугаалашкан. Саналдың озалдап келгени-биле ол дилегни хандырбас деп шиит­пирни Төп Күүсекчи комитет үндүрген. Ындыг турбуже январь 24-те Москва Совединиң президиуму «Кызыл Армияның тургус­тунган хүнүнге алдар кылдыр байырлалды тургузарының дугайында» шиитпирни үндүрген болгаш ону Кызыл белек хүнү—февраль 17-биле капсырлаштырган. Бир-тээ февраль 17 понедельник хүнү болганда, ажыл хүнүнде байырлал эрттирбезин барымдаалааш, чоокку дыштаныр хүн февраль 23-тү шилип алган.

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң Дөгээ дааның кырынга "Саң салыр " ёзулалга салган йөрээлдери

Тыва Республиканың Баштыңының йөрээл-чалбарыы:

Бойдузу Ыяш  Көксүмээр Хой  чылы,

Моорлазын, чаларазын! Курай – курай!

Чонум, чуртум, оран – таңдым,

Оожургалдыг болзун,өршээ! Курай – курай!

Эл чонумга экини хайырлаар,

Эки сеткилдиг чыл болзун!Курай – курай!

     Улус – чонум аас – кежиктиг,

       Уруг – дарыг өөрүшкүлүг,

Эки сеткилдиг, элбек дүжүткүр,

 Эвилең ээлдек болуп  көр! 

  

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң малчын араттарга Шагаа-биле йөрээлдери

Хүндүткелдиг малын-малдап, ада-угувустуң ызыгуурун уламчылап чоруур арат-малчыннарывыс!

 

ШАГ ЧААГАЙ, ШАГАА ЧААГАЙ!

 

- Амыргын - на, амыргын!

- Сол - менди - ле бе?!

 - Ыт  - куш, дымаа - халаа сол - дур бе?!

 - Шагаа - найыр чиик - чаагай эртип тур бе?!

Аал-ораныңар амыр - тайбың - на турар болзун!

Азыраан малыңар арбын өзер - ле  болзунам!

Ажы-төлүңер, чоок кижилериңер каң кадык болзун!

Ажыл-ижиңер бүдүргүр -  туттунгур - ла болзунам!


Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң Шагаа бүдүүзүнде байыр чедириишкини

Амыргын – на, амыргын, хүндүлүг чонум!

Шагааны уткуп,  ак сүдүн чажып, чалбарыырынга белеткенип алган,

чүдүлге - сүзүктүг, сүлдези бедик чаңгыс чер - чурттугларым!

           Шагның аазы чаларап, Ыяш олуттуг, дөрт ногаан меңгилиг, көк Аът чылын үдеп, 3 көк меңгилиг, Ыяш олуттуг көксүмээр Хой чылын уткуп алырынга шупту белен бис. Бурун шагдан тура салгал дамчып келген чараш чаңчылды чыл санында сагып, ада-өгбелеривистиң арттырып кааны ыдыктыг черлеринге саң салып, чаа үнүп келген чылга чалбарыгны кылыр бис. Аът чылы бистерге алдарлыг чыл болду. Россия биле Тываның демнежип эгелээнинден бээр 100 чыл болган оюнга тураскааткан улуг хемчеглерни бедик деңнелге эрттирдивис. Ол бистиң кады кылып каанывыс төөгүвүс-түр. Россияның Президентизи Тываның чонунга улуг хүндүткелин көргүзүп, кады байырлап келди.Владимир Владимирович Путинниң:Тыва-кайгамчык, чараш бойдустуг, онзагай оран.Тываларда чоргаарланыр чүүлдер хөй, ол дээрге чүс-чүс чылдарда культуразын кагбаан чон-дур - дээни бистерге дыка улуг үнелел - дир.

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Шыңгыы белеткел —эки түңнел

Шагаа бүдүүзүнде Бүгү-россия олимпиада­зының регионалдыг чадазының тиилекчилерин байырлыг байдалга шаңнаан. ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыды К.А.Бичелдей 29 тиилекчилерге база 99 тус-тус шаңналдар алган өөреникчилерге дипломнарны тывыскан.

Эң-не хөй шаңналдыг черлерже Тыва Республи­каның лицей-интернадының, №15 лицейниң, №5 гимназиязының, күрүне лицейиниң база аграр лицейниң өөреникчилери тергиидеп үнген. Тере-Хөл, Тожу база Мөңгүн-Тайга кожууннардан чаңгыс-даа өөреникчи шаңнал албаан. Бай-Тайга, Каа-Хем база Эрзин кожууннардан бир-бир өөреникчилер шаңналдыг черлерже кирген. Бо чылгы олимпиа­дага хөй кезиинде ан­гли дылга (27 кижи), тыва дылга (20 кижи), төрээн чогаалга (19 кижи), технологияга (17 кижи), ОБЖ (10 кижи), күш-культурага (9 кижи), орус дылга (9 кижи), экологияга (5 кижи), ниити билигге (5 кижи) өөреникчиниң баллдары хөй болган.

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Алдар-аттыг мөге болзун!

Тываның күрүне универ­ситединиң күш-культура фа­культединиң 3-кү курузунуң сту­­дентизи, оожум-топтуг аажы-чаңныг, чараш, чаптанчыг мөзү-бүдүштүг, кижизиг, чор­гаар дурт-сынныг спортчу Айдың Монгуштуң 2014 чылда улай-улай чедип алган чайынналчак чедиишкиннеринге өөрүп, ооң дугайында сонуургааш, боду-биле ужуражып четтим.

Айдың бодун таныштырарда «Улуг-Хемниң Торгалыг суурга ада-иемниң беш дугаар хеймер оглу болуп төрүттүнген мен» деп, хүлүмзүрүй аарак, хөөреп олурду. Ооң чугаазындан ол эш-өөрзүрек, улугну улуг, бичии­ни бичии деп хүндүлеп, үнелеп билир кылдыр кижизиттинген дээрзи илдең. Айдыңның ук-төөгүзүнде даайлары хүрежип чораан, ам-даа шыырак диртип, хүрежип турар.

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Кыдат тываларында Шагаа ёзулалдары

Кыдаттың тус-тус черлеринде амыдырап-чурттап чоруур төрел-бөлүк чонувустуң ёзу-чаңчылдарын шинчилээр эртем ажылын 2010 чылдан тура чорудуп эгелээн мен. Үнүүшкүннерим үезинде кыдат тываларының Чаа чыл байырлаашкыннарынга таваржып, харын-даа ол чараш, ыдыктыг байырлалдарның белеткелинге болгаш чорудуунга амы-хууда киржир аас-кежиктиг болгуладым. Ынчангаш аңаа даянып, Чөөн чүк улузунуң Чаа чылы – Шагаа­ны Кыдатта чурттап чоруур төрел бөлүүвүс канчаар ёзулап эрттирерин көрген-билген барымдааларымга док­таап тургаш, номчукчу-биле үлежикседим. Кыдатта Чаа чыл байырлалын албан-ёзу байдалы-биле ийи катап демдеглээр. Григо­риан хүн дизии-биле январь 1-де уткуур-даа болза, Чөөн чүктүң ай санаашкыны-биле Чаа чылды эң-не бедик ёзу-чурумнуг, утка-шынарлыг кылдыр эрттирер. 

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Онзагай  Бүрен-Хем

Депутаттың ажыл-албаны

Тываның соңгу-чөөн талазында Каа-Хем – хөй чурттакчылыг улуг кожууннарның бирээзи. Он дөрт сумуларында 12 муң бир чүс ажыг орус, тыва, кыргыс, хакас, узбек дээш, оон-даа өске нация чоннар чурттап турар. Көдээ ажыл-агый талазы-биле чылдан чылче мал бажының саны өзүп турар. Мурнакчы чылгычылар, муңчу малчыннар, араттар болгаш өске-даа мергежилдиң кижилери Каа-Хемде хөй. Кожууннуң социал-экономиктиг хөгжүлдезинге ТР-ниң Дээди Хуралының депутады Юрий Валерьевич үлүг-хуузун киирип, улуг идигни берип турар дээрзин каа-хемчилер чоргаарал-биле чугаалаар болду. Бо де­путат соңгулдага кожууннуң мурнундан ийи удаа чоннуң үнүн хөйү-биле чаалап алгаш, амгы үеге чедир оларның-биле сырый харылзаалыг  ажылдап турар. Бо чылдың февраль 5-те  Юрий Кара-оол Бүрен-Хем суурга ажыл-албанының аайы-биле уруглар садынга, көдээ Культура бажыңынга болгаш школазынга чораан. Кайы ырактан көскү, суурнуң аян-шинчизин каас­тап турар бичии чаштарның «Хүнчүгеш» уруглар садынгачедип, амгы байдалы-биле танышкан. Уруглар садының ийи каът бажыңын чаартып, капиталдыг септелгени чоруткан база чаа дериг-херексел-биле дериттингени чараш-даа, көрүштүг-даа.

Улаштыр номчуур...