Тываның Баштыңы кылымал арага садыгжылары-биле демиселди күштелдирерин негээн

Хоралыг кылымал спирт аймаан республикаже киир сөөртүп турарлар-биле шыңгыы демиселди чорударын Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол негээн.

Ол чугаа видеоконференция хевирлиг муниципалдыг удуртукчулар-биле  эрттирген аппарат хуралынга болган, аңаа Тываның ИХЯ-зының ажылдакчылары база киришкен.

Сөөлгү үеде республиканың магазиннеринге зиртир суксуннарны садарын дыка кызыгаарлаан. Ону ажыглап эзиртир суксун садар чажыт черлер көвүдеп келген, ол көдээде база нептереңгей апарган. «Бир эвес дүвүрээзинниг 90 чылдарже эглир болзувусса, чонну ат кылыр бис. Ону болдурбас херек. Республиканың чүгле албан черлериниң киржилгези-биле эвес, муниципалдыг тургузугларның удуртукчуларын, хөй-ниити организацияларының төлээлерин киириштирип тургаш улуг хемчээлдиг ажылды чорудар херек»--деп, Шолбан Кара-оол медеглээн. Бо демислеге кожуун чагыргаларының даргаларының ролю улуг болур ужурлуг дээрзин сагындырган. Багай шынарлыг спиртти кайда садып, кым ону киир сөөртүп турарын олар эки билирлер. Бо ажылга муниципалитеттер кошкак болур болза, оларның чүге-даа күш четпес чоруу деп санаар апаар дээрзин республика Баштыңы сагындырган.

Хөй-ниитиниң айыыл чок чоруунуң чөвүлели эзиртир суксунну садарының дүрүмнерин хажыткан чорукту дораан кичээнгейге алырының сивтемазын ажылдап кылыр ужурлуг. Бо айтырыгны шиитпирлээр талазы-биле дээштиг хемчеглерни алырын, комплекстиг ажылдың аргаларын ажылдап кылырын Тываның Баштыңы харысалгалыг ажылдакчылардан негээн.

«Эрге-хоойлу камгалаар органнар боттарының ажыл-чорудулгазынга дүүштүр демиселди чорудар болгай, боттарының харыылаар ужурлуг чүүлдеринге дүүштүр боттарының ажылдар чурумун республиканың бүгү яамыларындан болгаш албаннарындан негеп тур мен--деп, Тываның Баштыңы сорулга салган.--Хөй-ниити организациялар база боттарының дээштиг ажылын көргүзер ужурлуг. Ол ажылды башкарарын Чазак Аппарадындан дилеп тур мен».

Аныяктар организациялары база маңаа идепкейлиг киржип, арагалаар чорукка удур акцияны эрттирип болур деп Шолбан Кара-оол демдеглээн. Ол ышкаш республикаже кирер орук Шивилиг болгаш Ак постуларынга шыңгыы контрольду тургузарының эргежок чугулазынче кичээнгейни ол угландырган. Ындыг контрольду республиканың кол-кол оруктарынга база тургузар херек. Чижээ, Көк-Тейде көвүрүг--Каа-Хем кожууннуң денвискээринче кирер кара-чаңгыс орук ында.

«Хоралыг араганы сөөртүр оруктарны дуглаар болгаш ону мөөңү-биле садып турар кижилерни тывар херек»--деп, Шолбан Кар-оол эрге-хоойлу камгалаар ажылдакчыларга чугаалаан.

Эзиртир суксунну хоойлуга чөрүштүр садып турарының дугайында Тыва Республиканың Чазааның «бүзүрел телефону» 8(39422)-2-12-94-че 2015 чылдың март 25-тен эгелеп долгап турарын сагындырдывыс. Аңаа келген дыңнадыгны тус чер бот-башкарылга органнарынга, девискээрлерниң иштики херектер килдистеринге, лицензия тыпсырының талазы-биле албанынга хынаар кылдыр чорудар бис. Ол хыналданың түңнели-биле административтиг хоойлужудулга хажыткан хааматыларны харыысалгага онаар.

2015 чылдың апрель 6-да Тыва Республиканың Чазааның айтыышкынын езугаар эзиртир суксунну садар чорукту болдурбазының талазы-биле ай эртип турар. Ол айга дүүштүр лицензия тыпсыр албан Тыва Республиканың ИХЯ-зы-биле кады М-54 болгаш А-162 автомобиль оруктарынга, «Шивилиг» деңзи контролюнга болгаш Хакасия Республиканың Абазага хыналда эрттирип турар.

«Бо талазы-биле чамдык чедиишкиннеривис бар, чедип алдынган ол түңнелдерге доктаавас ужурлуг бис»--деп, Шолбан Кара-оол санап турар.

Айны эрттирериниң талазы-биле ындыг нормативтиг эрге-хоойлу актыларын республиканың муниципалдыг бүгү тургузугларында хүлээп алган.