«Математикага салым-чаяанныг уругларны шилиириниң системазын тургузуп тур бис. Оларны техниктиг мергежилдерже өөренип киреринге белеткээр бис. Ол сорулгага Күрүне лицейиниң директору Т.О. Санчааның баштааны эксперт бөлүүн тургузарының дугайында айтыышкын үндүрдүм. Чаа технологияларның инженерлеринге болгаш специалистеринге өөредири-биле салым-чаяанныг уругларны дилеп тывар херек» – деп, Шолбан Кара-оол Вконтактыга бижээн.

 «Комсомолкага» Тываның Баштыңы Шолбан Валерьевич Кара-оол аалдап барып чораан. Бодунуң регионунда амыдырал дугайында ол “КП”-ниң радиозунга чугаалаан. 

 – Тывада амыдырал ам кандыгыл? Кижилер экономиктиг кризистиң уржуктарын эскерип турар бе?

  — Айтырыглар болгаш чөрүлдээлер туруп келген болгаш кажан-даа турар. Ол чүгле кризис үезинде эвес болдур ийин. Сорулга чүл дээрге олче кичээнгей салбас, бурунгаарлаары херек.

 Мал ажыл-агыйлыг Тывага ароүлетпүр комплекизи - мурнады көөр угланыышкын дээрзи билдингир. Ынчангаш ол адырда араттарны амгы үениң техниказы-биле чепсеглээри чугула айтырыгларның бирээзи. 2014 чылда 22 ажыл-агый, 2013 чылда 34 фермер тракторларны алган. Бо чылын 19 көдээ ажыл-агый бүдүрүкчүлери тракторларны алыр аас-кежиктиг болган.

 Республика найысылалы Кызыл хоорайга энергияның чедишпес чоруунуң нарын айтырыын шиитпирлээр, чаа чылыг-электри станциязын тударының төлевилелиниң күүселдезин уламчылаары-биле кады ажылдаар тускай организацияны — «Тываэнергоинвести» тургускан.

 Ноябрь 1-де бүгү Россия демир-үжүктерни тудуптар, деп «Тува 24» телеканал дыңнаткан. Чурттуң бүгү регионнарынга Орус географтыг ниитилелдиң «Россия – мээң чуртум» бүгү-российжи география диктантызынга акция эртер. Ооң түңнелдери российжилерниң төрээн чуртун кайы хире билиринге, харын-даа школаларга география кичээлдериниң санын көвүдедиринге салдарны чедирип болур. Тывада болгаш өске-даа регионнарда диктантыга белеткел чоруп турар. Кызыл хоорайга ону Тываның күрүне университединге чорудар кылдыр шилип алган. 

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле Дээди Хуралдың Даргазы Каң-оол Даваа профессионал байырлалы-биле республиканың автомобилистеринге байыр чедиргеннер.

 «Тываның автомобиль транспортунуң хүндүлүг хоочуннары болгаш ажылдакчылары! Автомобилистиң хүнү-биле чүректиң ханызындан чедирген байырывысты хүлээп ап көрүңер!

 РФ-тиң Саң-хөө яамызының «Бүгү-российжи камналга неделязы» төлевилелин Тыва деткээн. Ооң сорулгазы — чурттакчы чоннуң саң-хөө талазы-биле билиин бедидери болгаш саң-хөө өөредилгезин сайзырадыры. «Акша-төгерик-биле өңнүк бол» деп кыйгырыгның адаа-биле октябрь 23-тен 31-ге чедир Россияның 30 регионнарынга болуп эртер. Организаторларның дыңнадып турары-биле, ол чеди хонуктуң хемчеглеринге 1,5 миллион российжилер киржир.

 Көдээ ажыл-агыйларында мал чеминиң республика курлавырын тургузуп турарын республиканың чазаа онза хыналдада тудуп турар. Тес-Хем биле Өвүр кожууннарда ийи бүдүрүлге мал чеминиң курлавырын белеткеп турар, амгы үеде 300 ажыг тонна сиген белен. Оон аңгыда муниципалдыг тургузугларларда кыштың берге үелеринде малчыннарга үлээр курлавыр фондуну тургускан.

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Москвада «Комсомольская правда» үндүрүлге бажыңынга чораан. Ону чиңгине директор Владимир Сунгоркин биле ооң оралакчызы Роман Карманов уткуп алгаш, ажыл-агыйын таныштырып, Тыва Республиканың ажыл-амыдыралын улуг сонуургал-биле айтырганнар. Регионнуң баштыңы ном үндүрер черниң чаа номнарын болгаш альбомнарын сонуургап танышкан, ылаңгыя «Ада-чурттуң Улуг дайынының кол документилери» деп чыынды онза үнелиг ном-дур дээрзин демдеглээн.

 РФ-тиң Күш-ажыл яамызының тургусканы «Россияда ажыл» информастыг курлавырның дузазы-биле, 2015 чылдан эгелеп ажылга тургустунуп алыксаан кижи бүрүзү, бажыңындан үнмейн, ажылды тып алыр аргалыг апарган. Ында РФ-тиң регионнарында бар, Тывада база, хостуг ажылчын олуттарның дугайында шупту дыңнадыгларны киирген.

 Тес-Хем кожууннуң төвү Самагалтай суурда амгы үениң фитнес төвүн ажыткан. Ол бодалды хуу сайгарлыкчы Хеймерек Сандак үш чыл тургузуп келген. Садыг-саарылга-биле холбашкан ажылдыг сайгарлыкчы бо удаада спортчу угланыышкынныг бизнести калбартырын шиитпирлеп, 2013 чылда бодунуң 1,5 млн. рубль акша-хөреңгизи-биле тудугну эгелээн. Бо чылдың майда Хеймерек Сандак республиканың Баштыңының хүлээп алыышкынынга бижидип алгаш, бодунуң бодалын чугаалаан:

 Россияның чыынды командазы дээш ойнап турар тыва спортчуларның саны 62 турганындан 64 четкен деп, эрткен неделяда, Тываның Чазаанга кылган республикада спорт болгаш күш-культура хөгжүлдезинде чедиишкиннер дугайында илеткелде демдеглээн. ТР-ниң Аныяктар болгаш спорт яамызының дыңнадыы-биле, Тываның спортчулары аңгы-аңгы маргылдааларга  255 хууда база 4  ниити команданың медальдарын чаалап алган. Оларның 91-и – алдын, 64-ү – мөңгүн, 104-ү – хүлер медальдар.

 Тываның агроүлетпүр комплекизиниң продукциязы аъш-чемниң регион рыногунда бодунуң туружун ээлей берген. 2015 чылда республиканың фермерлери аъш-чем барааннары-биле күрүне болгаш муниципалдыг албан черлерин — эмнелгелерни, школаларны, уруглар садтарын бүрүн хандырып шыдаанын агро-үлетпүр комплекизиниң 9 айларының түңнелдери-биле парлалга-конференциязының үезинде Тываның Чазааның Даргазының көдээ ажыл-агый талазы-биле оралакчызы Сергей Ондар дыңнаткан.

 Понедельникте РФ-тиң Президентизи Владимир Путин Күрүне чөвүлелиниң президиумунга балык адырын хөгжүдер айтырыглар талазы-биле хуралды эрттирер. Хуралга администрация болгаш чазактың экономиктиг блогунуң, федералдыг албаннарның болгаш ведомстволарның удуртукчулары, Федерация субъектилериниң баштыңнары болгаш балык ажыл-агый бүдүрүлгелериниң удуртукчулары киржир.