Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Медээлер

Ызыгуур салгаан шеверлер 27.01.2015 Ызыгуур салгаан шеверлер

Хоорайның төвүнде «Шахтер оол», чаа хевирниң «Азияның төвү», «Хааннар аңнаашкыны», «Тевелиг  оол», «Эне-Сай» кыс көжээ, Сүбедей спорт комплекизиниң мурнунда «Мөңге хайгыылчы», чаа туттунган аныяктар төвүнүң чанында «Аныяк өг-бүле», Буян Бадыргының турас­каалы дээш, чаа тураскаалдар-ла хөй.

Бо удаада Улуг-Хемниң эриинде кыс көжээ «Эне-Сай» тураскаалының  болгаш ооң авторунуң дугайында бижикседим. Ол кайгамчык чараш ажылдың автору Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнү Сайын-Маа­дыр Байынды болду. Сайын-Маадыр— республиканың Р.Д.Кенденбиль аттыг уран чүүл школазын база Мос­кваның уран чүүл академиязының скульптура салбырының доозукчузу. Сайын-Маа­дырның берге ажылынга ооң ачазы, Россияның Чурукчулар эвилелиниң  кежигүнү, хоочун даш чонукчузу  Р.Д.Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының чурулга башкызы Эрес-оол Байырович үлүг-хуузун киирип, арга-дуржулгазы-биле дузалашкан.

Чараштаныр тыва өргээ 27.01.2015 Чараштаныр тыва өргээ

Ажылгыр кижи эки чуртталганың оруун чайгаар тыва бээр. Сөөлгү үеде аныяктарның амыдыралче сонуур­галын бизнес хевири хаара тыртып турар апарган.

Баш таарыкчызы мергежил — күш-ажыл рыногунда чугула херек мергежилдерниң санында. Баш таарыкчызының өске мергежилдерден онза ылгалыр чүүлү — ол чүгле бодунуң ынак ажылын кылып турар эвес, а өскелерге чараш аян-шинчини мергежили-биле дамчыдып билир кижилер-дир.  Январь 14-те «Урянхай» чараштаныр тыва өргээниң ба­йырлыг ажыдыышкыны болган. Ону аныяк өг-бүле Хеймер-оол Борбак-оолович Хертек болгаш Сайлаана Ивановна Иргит «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилелиниң деткимчези-биле ажыткан. Чараштаныр өргээ ажыдар күзел оларга 5 чыл бурунгаар тывылган.

Бай Норбунуң салгакчызы 27.01.2015 Бай Норбунуң салгакчызы

Бажы бедик Бай-Тайганыңбаарын дургаар мээстери, көктүг-шыктыг Көп-Сөөгү төөгүден бээр хөй малдыг ызыгуур салгаан малчыннарның алдаржаан чурту чораан, оон бээр хөй чылдар эрткен-даа болза,  ооң ат-алдары ам-даа читпээн.

Көвей малды өстүрерде, Көктүг-шыктыг Көп-Сөөгүмнү,

Арбай, чиңге чаагай үнер Алаак, Көп-Сөөк чуртумайны — деп, шаанда араттар чемгерикчи, азыракчы чер-чуртун, мал-маганын мактап, йөрээп ырлажып чорааннар. Амгы үе ындыг уткалыг чоннуң ырларын  Көп-Сөөктүң делгемнеринде малчыннар ырлажып турарын аңаа баргаш, дыңнап болур. Бо чүл дээрге, бурунгуларывыстың, ада-өгбелеривистиң буян­ныг ижи — мал ажылын олар­ның салгакчылары, амгы   үениң аныяктары төлептии-би­ле уламчылап турары ол-дур.

Берт-Даг школазының тергииннери 22.01.2015 Берт-Даг школазының тергииннери

Эрткен чылын Тываның Чазааның «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге», «Өг-бүлеге чаңгыстан эвээш эвес дээди эртемниг уруг» база эр башкыларны школаларже хаара тудар дугайында губернатор төлевилелдери бистиң Берт-Даг ортумак школазында хүн­­нүң чугула айтырыы апарган.

Ынчангаш бо төлевилелдерге даянып, аңаа хамааржыр тө­лептиг кижилерни бижикседим. Бистиң Берт-Даг ортумак школазында 2000 чылдан бээр ажылдап чоруур төлептиг ада Алдын-Херел Сергеевич Тас — салгал дамчаан күш-ажыл башкызы. Ооң ачазы Сергей Деспижек­ович Тас — база бо-ла школага хөй чылдарда күш-ажыл башкылап келген «алдын холдуг» башкы. Ол — өг ыяжын, ооң эт-херекселдерин чазап, бажың эдилелдери: аптара, стол, сандайлар кылыр мастер. Чазанырындан аңгыда, ол чурук тырттырарынга мергежээн. Школага бөлгүм удуртуп тургаш, кино-чурук тырттырып, хөй төөгүлүг чуруктарны сумуга арттырган.

Прокурор Тээлиге баар 22.01.2015 Прокурор Тээлиге баар

Тыва Республиканың прокурору болгаш РФ-тиң Истелге комитединиң Тыва Республикада Истелге эргелелиниңудуртукчузу Бай-Тайга кожуунга баарлар, январь 30-де олар аңаа чон-биле ужуражылга эрттирер.

Тыва Республиканың прокурору Александр Евгеньевич Гринев болгаш Истелге эргелелиниң удуртукчузу Андрей Евгеньевич Потапов Бай-Тайгага хуу айтырыглыг хамаатыларны база хүлээп алырлар. Ону январь 30-де Тээли суур, Мугур кудумчузу, №5 бажың деп адреске боттандырар. Бай-Тайга кожууннуң чурттакчылары прокурорга болгаш Истелге эрге­ле­ли­ниң удуртукчузунга кээп,­ конституция езугаар­ эргелерин болгаш хос­тал­галарын хажытканының­ ду­­гайында хомудап, ко­жуун­да хоойлу-дүрүмнү­ бол­гаш корум-чурум­ну­ камгалап турарының дугайында дыңнадып бо­лур­. Салдынган ай­ты­рыг­ларга харыыны до­раан азы хомудалда кирген факты­ларны хы­наан соон­да алыр, ол талазы-биле чогуур хемчеглер алдынар.

Дарый келгени дээре... 22.01.2015 Дарый келгени дээре...

Сөөлгү үеде Тыва Респуб­ликаның шүүгү черлериниң(судтарның) көрүп турар хамааты херектериниңаразында  хамааты негекчилерниң киирген билдириишкиннериниңхарыылакчылары көдээде чурттап турар хуу мал тудуп турар кижилерниң, малчыннарның саны чүге көвүдээнин тайылбырлап бээрин ТР-ниң Дээди судунуң судьязы Любовь Дамбыл-ооловна Дамдындан   дилээн мен.

Хоойлуда айытканы езугаар малды  азыраары, каяа канчаар оътка­рып, чемгерери, одарже сүрерде чуруму, чазаг, күзегже көжерде кандыг орукка сүрери дээш, өске-даа таварылгаларда хууда мал азырап турар улуска билип алгы дег доктаал-дүрүмнер бар. Ында айытканы езугаар хууда мал ээлери кандыг байдалда хамааты негелде херектериниң киржикчилери, харыылакчылары апаарын РФ-тиң Хамааты дүрүмүнүң137, 210-гу чүүлдери, административтиг эрге-хоойлу хажыдыышкыннарының дүрүмү- нүң 1 кезээниң 12.30 чүүлүнде ба­за орук шимчээшкининиң дүрү­­мүнүң 24.5-24.7 пунктуларында тодаргайлаан.

Кудуктар ээн кагдынган 22.01.2015 Кудуктар ээн кагдынган

Экии, эргим, хүндүлүг «Шын» солуннуң редакциязы!

Хандагайты суурга чонну ижер суг-биле хандырар дээш, коммунизм үезинде он алды кудуктарны  ажыг­лалга киирген турган. Ол кудуктар 2010-2011 чылдарга чедир үзүк-соксаал чокка ажылдап келгеннер. Ол дээр­ге кудуктарны хүлээнип алган ажылдакчыларның ак сеткилдиг болгаш кызымаккай чоруу-биле шыдажып келгени бо. Кожууннуң удуртукчу даргалары солушкан соонда, кудуктарга ажылдап турган кижилерниң ажылдап алган акша-шалыңын тө­левестеп, оларга кандыг-даа дуза катпайн барганда, кудуктар ала-чайгаар-ла ээн кагдынып эгелээн. Шак мындыг хамаарылганың уржуундан бо хүннерде суурда он алды кудуктарның чүгле алдызы ажылдап турар. Кыш кээрге-ле, чон ижер суг айтырыынга бергедеп, кожуун, чагырга даргаларынга айтырыг тургузарга, олар «хаа­йынга-даа какпас» ол биске хамаарышпас айтырыг-дыр дээнзиг, тоовастар-дыр. 2013 чылдың чазынында ол айтырыгны чон негеп, прокуратураже киирер деп баар­га, күрүнеден 200 муң рубль акшаны суурнуң кудуктарын септээри-биле үндүрген деп хуралга дың­наткан. Чайны өттүр кайы-даа кудук сеп­теттинмээн.

Арага болгаш сагыш арыы 22.01.2015 Арага болгаш сагыш арыы

Кижи бүрүзүнүң чуртталгазында муңгарап, хөөнзү­реп, аар-берге ажыг-шүжүгге таваржы бээр үелер турар. Чамдык улус ону дүрген шыдажып эрттириптер, а өскелерниң ындыг байдалы сагыш аарыын­че шилчий бээр. Ындыг таварылгаларда кижиге специалистиң дузазы чугула херек. Ынчалза-даа хөй кезиивис ону бодунуң күжү-биле ажып эртерин кызыдар, а ол дээрге аарыгның улам сайзыраары-дыр.

Эмнээшкинниң туруп болбас аргаларының бирээзи – арага ижери. «Ажыг сугну» ижип алгаш, чамдык кижилер шупту бергелерин уттуп, дидимненип, чуртталгаже өске карактар-биле көрүп эгелээр. Ынчалза-даа араганың салдары дооступ каар, а муңгарал болгаш нарын байдал хевээр артып, оон-даа улгадып болур. Оон аңгыда арага-дары кижиниң нерв сис­темазынга кончуг багай салдарны чедирип, сагыш аарыын дам-на ханыладып турар. Сагыш аараан кижи «ажыг сугну» ишкен соонда, бажы аарып, чүдеп чыткаш, чанында турар чоок кижилериниң кичээн­гейин бодунче хаара тудуп, оларның караанга кээргенчиг болуксаар.

Удуртукчуларның үлегери 20.01.2015 Удуртукчуларның үлегери

Суббота — неделяның онза­гай хүннериниң бирээзи.  Ол хүннү езулуг шын дыштанып эрттирерин организастаар деп шиит­пирни эрге-чагырга хүлээп алган. Аргалыг болза удуртукчулар, чон­ну баштап турар улус, боттарының амыдыралында үлегери-биле дыштаныр хүннерни ажыктыг болгаш солун кылдыр эрттирерин дугурушкан. 

Ынчангаш декабрь 17-де Кызылдың  Ярыгин аттыг спорт комплекизинге, ТР-ниңБаштыңы Ш.Кара-оолдуң эгелээшкини-биле, РФ-тиң камгалал сайыды С.Шойгунуңюбилей ха­рынга тураскааткан баскетбол маргылдаазы хоочуннар аразынга болган. Аңаа ниитизи-биле беш ко­манда киришкен. Чазак­тың, Дээди Хурал­дың, «Динамонуң» хоо­чуннары, Хоочуннар клу­вундан ийи команда киржип, күжүн шенешкеннер. Бир-ле дугаарында, Дээди Хурал биле Чазактың командазы ойнааш, изиг-изиг тудушканыныңтүңнелинде, ТР-ниң Баштыңы Ш.Кара-оол баштаан команда баштайгы оюнга тиилеп алдылар.

Ырлары улам бедик ужугуп,чаңгыланзын! 20.01.2015 Ырлары улам бедик ужугуп,чаңгыланзын!
В.Б.Серен – Кызыл кожууннуң методиктиг улусчу чогаадылга болгаш социал-культура ажыл-чорудулгазының төвү­нүң директору. Ол 1984 чылда Кызылдың уран чүүл училищезин улустуң хөгжүм херекселдериниң оркестриниң дирижеру деп мергежилдиг дооскан. Күш-ажылчы базымын өскен-төрээн Торгалыынга (Өвүр) уругларның хөгжүм школазынга башкылап, директорлап эгелээн. Удаткан чок ону Каа-Хем суурнуң «Мир» Культура бажыңы уран чүүл удуртукчузу кылдыр чалаан. Ол коллективке В.Б.Серен он ажыг чыл үре-түңнелдиг ажылдаан. Бодунга болгаш кады ажылдап турар эш-өөрүнге негелделиг, бедик харыысалгалыг, чогаадыкчы салым-чаяанныг удуртукчу дээрзи билдине берген. Ол –ТР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы. 1998 чылда ТР-ниң Культура яамызының уран чүүлүнүң лауреады, 2010 чылда РФ-тиң Культура яамызының Хүндүлел бижии-биле шаңнаткан.

«Азага - кыскаш, Бурганга - чула» 20.01.2015 «Азага - кыскаш, Бурганга - чула»
Эрткен 2014 чылда тыва литературада бир көскү болуушкун Юрий Кюнзегештиң «Аас чогаалының кавайын­дан…» деп номунуң чырыкче үнгени болган. Юрий Шой­дакович  Кюнзегеш ты­ва чечен чогаалдың хөгжүл­­дезинге бо­ду­­нунуң улуг үлүг-хуузун киирген чогаалчы болгаш редактор.  Ол Тываның ном үн­­дү­рер чериниң кол редактору албан-дужаалга хөй чылдар дургузунда ажылдап, тыва чогаалчыларның чогаалдарын чырыкче үндү­­реринге дорт киржип, оларның барык хөй кезииниң редактору бол­­гаш, чогаалчыларның чогаадыкчы шаг-шинээн эки билир чораан. Ынчангаш тыва чогаалчыларның чогаадыкчы ажылынга, оларның бижээн номнарынга чөптүг үнелелди Юрий Шойдакович берип чораан. «Аас чогаалының кавайында…» деп номга ооң аңгы-аңгы чылдарда бижээн чүүлдерин чыып киирген. Ын­чангаш оларның ниити утказын «Тыва чечен чогаал дугайында бодалдар» деп тодараткан. 

Аң-мең хөй азы эвээш бе? 20.01.2015 Аң-мең хөй азы эвээш бе?

2015 чылдың кыжын Тываның девискээринде аңнарны санап, оларның ниити санын тодарадыры-биле кылып чорудар организастыг ажылдар дугайында семинар-хуралды Тыва Респуб­ликаның аңныыр болгаш балыктаашкын талазы-биле күрүне комитединиң ажылдакчылары январь 15-те эрттирген. 

Бо ажылдарга белеткел дугайында илеткелди Тыва Республиканың аңныыр болгаш балыктаашкын талазы-биле күрүне комитединиң дириг амытаннарның болгаш суг курлавырларының ажыглалын өйлээр килдизиниң начальниги Геннадий Сункуев кылып, бо ажылда чаа чүүлдер-биле аңныыр ажыл-агыйының ажылдакчыларын таныштырган. Мурнуку үеде республиканың девискээринде аңнарның санын тодарадырда, оларның шимчээр кокпаларында истерни тускай методика-биле санап турган болза, 2015 чылдан эгелээш спутниктиг GPS навигаторларны ажыглаар. Навигаторлар-биле канчаар ажылдаарын кожууннарда аңныыр инспекторлары, Тыва Республиканың аңныыр болгаш балыктаашкын талазы-биле күрүне комитединиң ажылдакчылары амгы үеде өөренип ап турарлар.

Прокурорларга шаңналдар 20.01.2015 Прокурорларга шаңналдар

Россия прокуратуразының 293 чыл ою-биле РФ-тиң Чиңгине прокурору Юрий Чайка бодунуң дужаалы-биле албан-хүлээлгезин ак сеткилдиг күүседип турары дээш Тываның бөлүк юристерин шаңнаан. 

Албан-хүлээлгезин үлегерлиг күүседип турары болгаш хөй чылдарда ак сеткилдиг албаны дээш «Россия Федерациязының прокуратуразының хүндүлүг ажылдакчызы» хөрек демдээ-биле Тыва Рес­публиканың прокуратуразының судтарга кеземче херектерин сайгарарынга проку­рорларның киржилгезин хандырарының талазы-биле килдизиниң начальниги, юстицияның улуг чөвүлекчизи Амир Монгуш шаңнаткан. Албан-хүлээлгезин үлегерлиг күүсетпишаан, онза чугула болгаш нарын даалгаларны чедиишкинниг күүсеткени дээш «Россия Федерациязының прокуратуразынга төлептиг албаны дээш» хөрек демдээ-биле Тыва Республиканың прокурорунуң назы четпээннер болгаш аныяктар дугайында хоойлуларның күүселдезинге хайгаарал талазы-биле улуг дузалакчызы, юстицияның биче чөвүлекчизи Елена Шевченкону шаңнаан.

Россияның Президентизи чаа үнген 2015 чыл-биле Тываның чурттакчыларынга байыр чедирген 20.01.2015 Россияның Президентизи чаа үнген 2015 чыл-биле Тываның чурттакчыларынга байыр чедирген

Январьның дыштаныр хүннеринде Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң адынга Чаа чыл-биле болгаш Рождество-биле байыр чедирген хөй санныг телеграммалар келген. Оларның аразында чурттуң удуртукчуларындан Тываныңчурттакчыларынга чырык байырлалдар-биле байыр чедириишкиннери хөй болган.

Россияның Президентизи Владимир Путинниң байыр чедириишкининде мын­дыг сөстер бар: «Хүндүлүг Шолбан Валерьевич! Чаа чыл-биле болгаш Рождество-биле Силерге байыр чедирип тур мен! Ол үр манаар байырлалдарывыс онзагай хөөннү кезээде болдурар, чаа, чырык бодалдарны болгаш күзелдерни тывылдырар. Оларны эки медээлер-биле, чаагай өскерлиишкиннер-биле, салдынган сорулгаларның чедиишкинниг күүселдези-биле холбаштырып турар бис. Силерге кадыкшылды, чаагай чүүлдерни, ажыл-херектериңерге чедиишкиннерни болгаш найыралчы харылзааларның өөрүшкүзүн сеткилим ханызындан күзедим!».

Журналист Кодур-оол Оюн 15.01.2015 Журналист Кодур-оол Оюн

Памирде Даг-Бадахшан областың төвү Хорог хоорайга шериг албанын кызыгаар зоназынга үш чыл алды ай эрттиргеш, халажып келдим. СЭКП кежигүнү, бирги курс­ту дооскан боорумга, ынчан Улуг-Хем кожуунга хамааржыр кызыл суглуг Баян-Колда «Х Улуг Хурал» совхозтуң комсомол комитединче ажылдадып чорудупкан. Комсомол секретарының кол-ла сорулгазы болза, аныяк­тарны хөй-ниити ажылдарынче хаара тудары. Оолдар, кыстар ынчан дыка дыңнангыр, бир дем-биле хой оолдаашкынынга болгаш өске-даа хөй ажылдарга киржип турдувус.

Эң хүндүткелдиг тыва эки турачыларның бирээзи Павел Кыргысович Биче-кыс – тудуг бригадири. Ооң-биле ужуражыр дээш каш хүн иштинде харылзажыры-биле Кодур-оол Оюн Баян-Колга чедип келген. Шагаан-Арыгга доктаагаш, албан черлеринден ажыктыг медээлерни база чыып алган. Келгеш, Биче-кыс дарганың тудугжулары-биле тайга эдээнге каш хонган. Кызылче чоруур мурнунда мээң кабинедимге ки­ре дүшкен. Эки танышпас хиревисте, мени билири беш салаа дег болганын элдепсиндим. Бисти кым-даа далаштырбаан. Совет Эвилелиниң барыын куржагларынга чорааш, олар­ның тыва эки турачыларга байыр чедиргенин, дайын үезинде олар аң-меңниг девискээрлерден болгаш хар адаа-би­ле үңгеп чоруткаш, дайзыннарның пулеметтарын чазылдырып кааптарын чугаалап берди.

Экономика болгаш амыдырал 15.01.2015 Экономика болгаш амыдырал

База бир чыл караңнадып эрте берген. Чаа чыл байырлалын өөрүшкүлүг уткуп каапкаш, садыгларда азы ачы-дуза чедирилгезиниң өр­тектеринде эвээжээн талазынче чайгылган аян бар ирги бе деп бүдүү идегел-биле топтап көөр бис. Амыдыралдың дуржулгазындан алгаш  көөрге, өртектер бадар хире шинчи-даа чок, харын чылдан чылче улам бергедедип кел-ле чыдар.

«Хлеб-тараа, хырным өршээ…»

Чылдың төнчүзүнде бүгү чуртка хлеб өртээ бир-ийи, харын-даа үш рубльге өзе берген. Ынчап баарын мана­ваан-даа дег, аңаа хамаарылгалыг албан черлери, депутаттар, сайыттар чоннуң эргежок чугула аъш-чем барааны өскен деп хөй чугаа үн­дүр­­зе-даа, хлебтиң өртээ улуг  хевээр арткан. Алтайга кырлыг-караның дүжүдү аргажок болган дээш, гречканың өртээ база-ла талыя берген. Чамдык хайгааракчыларның бодалы-биле, өртектер өзер деп баарга, чон баш удур курлавыр кылдыр кырлыг-караны хөйү-биле саткаш, шыгжап алганындан үр-чар үнүп, ол садыгларга көзүлбейн барган. Сүт, чуурга, хлеб, эът дээш, өске-даа аъш-чемге, херег­лел турда, өртектер өзүп-ле турар, чагырга чок рыноктуң хайыра чок дүрүмү-дүр.

Иениң сагыш човаашкыны 15.01.2015 Иениң сагыш човаашкыны

Надя Рушева… Ооң дуга­йын билбес кижи бүдүн делегейде чок. А ону кандыг ие чаяап каанын база-ла улус билир. Бөдүүн тыва иениң чаңгыс кызы бүдүн деле­гейге чаш назынында ол хире алдаржый бээри ооң төрүттүнген салым-чаяанында, ону өстүрүп-кижизидип каан ада-иезинде.

Ажыкмаа Наталья Дойдал­овна… бо атты тыва кижи бүрүзү чоргаарал-биле адап чоруур. Мен 1983 чылдың күзүнүнге чедир-ле база ол атты дыңнааш, баштайгы тыва балериналарның бирээзи, салым-чаяанныг чурукчу уруг Надя Рушеваның авазы деп билир чораан мен. А кажан Москвага Наталья Дойдаловна-биле чоок таныжып, эдержип эгелээш, ол чүг- ле ховар талантылыг болурундан аңгыда, эң онзагай, буянныг кижилерниң бирээзи деп биле берген мен. 83-86 чылдарда аспирантурага өөренип тургаш, төрээн ием дег апарган Наталья Дойдаловнаның сагыш човаашкынын көрүп келбээн болзумза, меңээ база дыка-ла берге турган боор. Дыштаныр хүннерде, чамдыкта хүн-хүнү-биле-даа, ооң чанынга турарынга ынак турган мен. Ооң оожум чугаазындан, чаптанчыг каткызындан чер-черинде кижиниң сеткили эригип, чымчап келир. Соок хүннерде өрээ­лимге олурумда, «аңаа доңуп олурбайн, ном-дептериң ап алгаш, маңаа бижиттинип, аштанып-чемненип ал» деп телефоннап кээр. 

Дөрткү эрге-чагырга байырлаан 15.01.2015 Дөрткү эрге-чагырга байырлаан

Эрткен дыштаныр хүннерде Россияның Парлалга хүнүн Тываның массалыг информация  чепсектериниң ажылдакчылары ба­йырлап эрттирген. 

Байырлыг хуралды Тываның Чазак Баштыңы Ш.Кара-оол журна­лис­­терге база парлалга ажылдакчыларынга профессионал байырла­лы-биле байыр чедирип ажыткан. Дараазында парлалга болгаш теле­радиокомпания ажылдакчыларын: «Шын» солуннуң корреспондентизи А.Соянны Чазак Баштыңының өөрүп четтириишкини-биле, ААН «Тываполиграфтың» ажылдакчызы В.Ховалыгны, «Тувинская прав­да» солуннуң килдис редактору Е.Кривдикти, фотокорреспон­дент В.Шайфулинни, Чазактың парлалга албанының даргазы А.Ен­зак­ты Чазак Баштыңының Хүндүлел бижиктери-биле шаң­наан. Масса­­­лыг информация чепсектериниң шугумунга хөй чылдарда үре-түңнелдиг ажылы дээш Тывада билдингир алдар-аттыг хоочуннарны: Е.Д.Танованы, М.А.Хадаханэни, Т.П.Хертекти, Д.Д.Сотпаны, В.Б-Х.Монгушту, В.О.Куу­ларны, Л.Х.Иргитти, Ю.В.Сучков­ту, Р.В.Тас-оолду, А.И.Чымбаны, В.Ф.Чадамбаны, Д.Т.Дам­ба-Хууракты Тыва Рес­публиканың 100 чылынга тураскааткан юбилейлиг медальдар-биле шаңнаан.

Россияның Парлалга Хүнүн таварыштыр Тываның Баштыңы Ш. Кара-оолдуң байыр чедириишкини 15.01.2015 Россияның Парлалга Хүнүн таварыштыр Тываның Баштыңы Ш. Кара-оолдуң байыр чедириишкини

Тываның массалыг информация чепсектериниң хүндүлүг ажылдакчылары!

Силерниң профессионал байырлалыңар-биле чүректиң ханызындан чедирген байырывысты хүлээп ап көрүңер!

Россияның Парлалга хүнүн улуг чурттуң информастыг делгеминиң чаң­гыс аай чоруун болгаш Россияның хамаатыларының конституция езугаар кол эргелериниң бирээзи — сөстүң хостуунуң күүселдезин каттышкан күжениишкиннери-биле хандырып турар аңгы-аңгы мергежилдиг кижилер бөгүн демдеглеп турар.

Журналистика — социал харыысалгалыг база бир мергежилдерниң би­рээзи. Хөй-ниитиниң саналын хевирлеп тургузарының, сагыш-сеткилдиң болгаш мөзү-шынарның эртинелерин чыырының, өзүп орар салгалды кижизидериниң чугула чепсектери солун, радио, телевидение, Интернет болур. Тываның массалыг информация чепсектериниң ниити-российжи агымның аайы-биле сайзыравышаан, ниитилел-политиктиг турум чорукка болгаш бистиң хөй националдыг чонувустуң демнежилгезинге идиг бербишаан, рес­публиканың сайзыралынга көскү са­лыышкынны киирип, төрээн булу­ңунуң амыдыралында болуп турар болуушкуннарны чогуур үезинде болгаш улуг сонуургал-биле чырыдып турары өөрүнчүг.

Чайынналчак чедиишкинниг болган 15.01.2015 Чайынналчак чедиишкинниг болган

2015 чылдың эгези Тываның салым-чаяан­­ныг уругларынга «дүжүттүг» чыл кылдыр эге­лээн.  Чоокта чаа январь айның 9-11 хүн­­не­­ринде Санкт-Петербург хоорайга «Алые паруса» культура фондузунуң эрттиргени IV Бүгү-россия чергелиг салым-чаяанныг уругларның танцы-сам талазы-биле “Северное сияние”мөөрейи болуп эрткен. Аңаа рес­публикавысты төлээлеп, ат-сураа Россияда болгаш даштыкы чурттарда  билдингир «Эдегей» бөлүктүң бичии бөлүү киришкен. Ук мөөрейге Россияның аңгы-аңгы булуң­нарындан эң-не шылгараңгай 71 коллектив киришкен болгаш мөөрейниң түңнелинде бичии эдегейжилер эң-не тергиинин бадыткап, мөөрейниң 1-ги чергениң лауреады база мөөрейниң эң дээди шаңналы Гран-прини чаалап алганнар. Бичии эдегейжилерни башкызы Дирчин Айлана Вячеславовна 5 харлыындан эгелеп 4 чыл иштинде белеткээн. Олар Тываның Россияга каттышканының 100 чыл ою болгаш республика деңнелдиг хөй-хөй ба­йырлалдарны боттарының уран талантызы-биле каастап турарлар.