Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


 План мероприятий, посвященных народному празднику животноводов «Наадым-2024»,  приуроченного к 80-летию добровольного вхождения Тувинской Народной Республики в состав СССР

18 июля, четверг

10.00 День заезда участников праздника животноводов «Наадым-2024», размещение в Юрточном городке в местечке Тос-Булак. «Юрточный городок» в м. Тос-Булак.

11.00 Чемпионат Республики Тыва по стрельбе из тувинского традиционного лука «Тыва ча адар оюн: баг адар хевири» среди мужчин и «Тыва ча адар оюн: борбаанды адар хевири» среди женщин. «Юрточный городок» в м. Тос-Булак.

Подробнее...

Новости

RSS
18.03.2024 11:23 / Здравоохранение
Правительство России включило строительство онкодиспансера в Туве в перечень объектов госпрограммы «Строительство»

Согласно распоряжению Правительства РФ в перечень объектов, которые будут строиться в рамках государственной программы Российской Федерации «Развитие здравоохранения» включено строительство республиканского онкологического диспансера в г. Кызыле со сроком ввода в 2030 году. Ранее инициатива региона по строительству указанного объекта здравоохранения была поддержана Президентом страны.

Подробнее...
18.03.2024 09:07 / Общество
Владимир Путин получил в Туве 95,37% голосов избирателей

Итоговая явка избирателей на выборах Президента России составила 95,59 %. Такие данные привела Центральная избирательная комиссия Республики Тыва после обработки 100% протоколов. Таким образом в выборах Президента Российской Федерации участвовали 189 824 жителя республики. 95,37% тувинских избирателей или 180 902 человека отдали голоса за Владимира Путина.

Подробнее...
17.03.2024 16:59 / Происшествия
Минстрой России сообщил о начале лабораторных исследований образцов, взятых на Шагонарской ТЭЦ

Образцы металла из конструкций пострадавшей в результате ЧС Шагонарской ТЭЦ были взяты экспертами Центрального научно-исследовательского института строительных конструкций имени В.А. Кучеренко «Научно-исследовательский центр «Строительство», которые работали в республике 13 и 14 марта по договоренности Главы Тувы Владислава Ховалыга и министра строительства и ЖКХ России Ирека Файзуллина.

Подробнее...
16.03.2024 23:45 / Политика
В Туве к концу второго дня голосования зарегистрирована самая высокая явка в Сибирском федеральном округе

Явка составила 87,15%. Эти данные опубликованы Избиркомом Тувы после закрытия избирательных участков. Для сравнения - в Красноярском крае проголосовали 61,85% избирателей, в Республике Алтай - 57,15%, в Иркутской области - 46,86%, в Республике Хакасия - 48,93%. В Новосибирской и Томской областях с учетом дистанционного электронного голосования явка составила 46,98% и 46,81% соответственно.

Подробнее...
16.03.2024 17:54 / Безопасность
Коммунальные и оперативные службы муниципалитетов Тувы борются с последствиями интенсивного снеготаяния

Таяние снега в населенных пунктах и сход талой воды со склонов возвышенностей повлекли за собой разливы на улицах и угрожают подтоплением жилых домов в шести муниципальных образованиях Тувы: в Кызыле, Кызылском, Пий-Хемском, Дзун-Хемчикском, Чеди-Хольском и Каа-Хемском районах. В муниципалитетах организованы работы по откачке талых вод, расчистке и углублении водоотводных каналов у склонов гор. Силы и средства системы реагирования на чрезвычайные ситуации муниципалитетов приведены в состояние повышенной готовности.   

Подробнее...
16.03.2024 11:26 / Общество
В Туве на выборах Президента России проголосовало больше половины всех избирателей

По итогам первого дня голосования на выборах Президента Российской Федерации 123 тысячи жителей Республики Тыва сделали свой выбор. Как сообщил Глава республики Владислав Ховалыг, это 62,25 % избирателей региона. По данным регионального Избиркома, избирательным правом обладают чуть больше 198 тысяч граждан Тувы.

Подробнее...
15.03.2024 17:11 / Национальные проекты
В Туве за счет участия в нацпроекте и госпрограмме будет обновлено 66 километров дорог

По данным Министерства дорожно-транспортного комплекса РТ в этом году основной объём работ запланирован в рамках национального проекта «Безопасные качественные дороги» и государственной программы «Комплексное развитие сельских территорий». При поддержке государственных программ и нацпроекта в нормативное состояние приведут более 66 километров автодорог, уложат около 128 тысяч квадратных метров свежего асфальтобетонного покрытия. К работам дорожники приступят уже в апреле, как только позволят погодные условия, уточняют в ведомстве. 

Подробнее...
15.03.2024 11:35 / Общество
Глава Тувы принял участие в голосовании на выборах Президента Российской Федерации

Владислав Ховалыг вместе с супругой проголосовали на избирательном участке, расположенном в гимназии № 5 города Кызыла. Всего в Туве на 8 часов утра открылось 187 избирательных участков. Помимо участия в выборах Президента, Глава республики проголосовал также и за общественные территории, которые будут благоустроены в столице Тувы в рамках федерального проекта «Формирование комфортной городской среды» нацпроекта «Жильё и городская среда».

Подробнее...
14.03.2024 17:47 / Праздники
В Туве отмечают Широкую Масленицу

В Туве праздничные мероприятия, посвященные древнему празднику – Масленице, стартовали в домах и центрах культуры, школах, детсадах, центрах дополнительного образования, библиотеках и музеях в начале Масленичной недели. Проводятся концертно-театрализованные представления, выставки-продажи блинов, лекции о значении старинного обычая, флешмобы. Всего в перечне республиканских праздничных мероприятий более 200 культурно-развлекательных событий, приуроченных народному празднику.

Подробнее...
14.03.2024 17:15 / Образование
В Туве открылись сразу две крупные школы, построенные по нацпроекту «Образование»

Две новые школы открылись в Кызылской агломерации, наиболее густозаселенной в регионе – здесь проживает почти половина населения республики. Одна школа на улице Бай-Хаакская в столице Тувы Кызыле, а вторая в поселке Сукпак Кызылского района. Введение этих двух школ суммарно создает 1650 новых мест для учащихся республики. С началом работы коллективы и учащихся поздравил Глава региона Владислав Ховалыг, который сегодня посетил школы.

Подробнее...

Фоторепортажи

Десант ЦСКА: В Туве  чувствуется тепло человеческих сердец

29.10.2016

Историческое здание школы №1 города Кызыла стало ценным объектом культурного наследия Тувы

28.10.2016

В школе №1 города Кызыла открылся класс юнармейцев

28.10.2016

Глава Тувы: Мы приглашаем олимпийских чемпионов, чтобы наши дети видели живые примеры успешных людей. И развиваем  школу ЦСКА

28.10.2016

Службы скорой медицинской помощи получили новые автомобили

26.10.2016

 В селе Эйлиг-Хем открылся мини-цех «Тува-Ангора»

26.10.2016

Глава Тувы продолжает приглашать в регион звезд большого спорта.  На этот раз  прибыл Гранд-мастер боевых искусств Сергей Степанов

19.10.2016

В Кызыле увековечили память воина-интернационалиста Андрея Белевского

18.10.2016

Глава Тувы консультируется с общественностью по структуре правительства и кадровым назначениям

28.09.2016

Борец Айдын Отчуржап на соревнованиях по борьбе Хуреш завоевал Кубок Главы Тувы, а  Сайын-Белек Тюлюш удостоен  звания "Чаан моге"

25.09.2016

В Туве на выездном совещании Совета СФО рассмотрены вопросы развития от муниципалитета до округа

25.09.2016

Шолбан Кара-оол вступил в должность Главы Республики Тыва

22.09.2016

Шолбан Кара-оол поставил задачу активнее развивать села Барун-Хемчикского района

17.09.2016

Правительство Тувы способствует тому, чтобы в регионе не было обманутых дольщиков

16.09.2016

В столице Тувы открылась современная клинико-диагностическая лаборатория

16.09.2016

В Туве афганские песни «Каскада» вышибли у Шолбана Кара-оола  мужскую слезу

16.09.2016

В Туве 120 семей получили ключи от квартир в новом сейсмоустойчивом доме

15.09.2016

В тувинском селе построен новый Дом культуры

15.09.2016

В Кызыле открыты дополнительные участки женской консультации Перинатального центра Тувы

14.09.2016

Для предпринимателей Тувы открыл свои двери первый в республике коворкинг-центр

13.09.2016


 
Медээлер
RSS
29.11.2013
Экологтуг езу-чаңчылдар – чогаалдарда
Бойдус хирленип, төтчеглеттинип, төнүп каар болза, кижи база чиде берип болур деп чүүлдү өзүп орар салгалывыс медереп билир ужурлуг. Ону Тес-Хем кожууннуң Кызыл-Чыраа ортумак школазының тыва дыл болгаш чогаал башкызы Урана Николаевна Сады бодунуң ажылында колдадып турар. Хөй арга-дуржулгалыг башкы аныяк башкыларга сүме кылдыр дараазында чүүлүн бараалгатты. У.Н.Сады: «Тыва чон үе-дүптен бээр төрээн бойдузунга аажок камныг, хумагалыг чораан. Ону эң-не дээди, ыдык кылдыр көрүп, бойдусту ханы хүндүлеп, эки билир турганы маргыш чок. «Бойдуска хүндүткел, ону «бурганчытканы» езу-чаңчылдар таварыштыр дамчып чедип келген» – деп, эртемденнер түңнеп турар.
Улаштыр номчуур...
29.11.2013
Кайгамчыктыг 60 хардан өрү назылыглар
Эрткен неделяда республиканың «60 хардан өрү назылыглар» клувунга хоочун башкы Дандар-оол Дулушович Седиптиң чогаадыкчы кежээзи болуп эрткен. Мугур юбилейи эвес-даа болза, башкының 72 харлап турарынга тураскааткан кежээге клубтуң кежигүннеринден аңгыда, ооң эш-өөрү чыглып келген. Залды аян киир каастаан, шиник кеттинген хоочуннар сеткил хандыр ырлажып, хөглеп турлар. Дандар-оол Дулушовичиниң төрел-дөргүлү, ажы-төлү амданныг аъш-чемни белеткеп, улуг назылыгларга делгеп салган. Клубтуң кежигүнү, Сүт-Хөл кожуундан хоочун башкы Анзатмаа Шавырааевна Монгуш бисти уткуп алгаш, «60 хардан өрү назылыглар» клувунуң удуртукчузу Көк-Кыс Оюновна Донгакка чедире берди. Дарганың чугаалап турары-биле алырга, чыл төнүп турда клубтуң ажыл-ижин түңневишаан, ноябрь айда төрүттүнген талантылыг баянистиң чогаадыкчы кежээзин организастап турары бо.
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Тожу кожууннуң шаңналы дээш хүрешке Түлүш Сайын-Белек шүүлген

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оолдуң эгелээшкини - биле бо чылдың бир айдан эгелеп, ай санында кадык  - чаагай чорукту нептередири - биле хүреш маргалдаалары болуп эгелээн. Республиканың бир кожууну ону эрттирерин дагдынып ап турар. Эрткен субботада, ноябрь 23 - те, күш - культураның болгаш спорттуң сайзыралынга тураскааткан хүреш маргылдаазын Тожу кожууну эрттирген. Аңаа киржири - биле “Сүбедей” аттыг спортчу комплекске  Тываның  аныяк болгаш  алдар - аттыг мөгелери  чыглып  келген. Маргылдааның киржикчилеринге болгаш эрттирикчилеринге Тыва Республиканың Чазааның  даргазы байыр чедирген:     

Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Олимпий одун Тыва уткуур
Эрткен неделяда Кызылдың мэриязының хуралдаар залынга ноябрь 28-тиң хүнүнде болур Олимпий одунуң эстафетазының база ооң белеткелиниң үезинде найысылалдың иштинге оруктарны түр када дуглаар болгаш айыыл чок чорук талазы-биле «Олимпий одунуң эстафетазы Кызылда» деп брифинг болуп эрткен. Аңаа массалыг информация чепсектериниң төлээлеринге Кызылдың мэриязының корум-чурум хажыдыышкыннарын болдурбас талазы-биле килдистиң начальниги Юрий Лицкевич база РФ-тиң Кызыл хоорайның ИХЯ эргелелиниң хөй-ниити чурумунуң камгалалының талазы-биле полиция начальнигиниң хүлээлгезин күүседип турар Орлан Сарыгбай олар кол болуушкун хүнүнде эртер хемчеглер программазының база полицияның эрттирери ажылдың дугайында медээ-биле таныштырган. База ол ышкаш журналистерге автотранспорт шимчээшкиннериниң схемазын көргүскен.
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Хамаарышпас Тываның үезинде эрге - хоойлу
Бистиң республиканың бут кырынга тургустунуп, бот-тускайлаң байдалды чедип ап турган үезинде артып калган төөгүлүг чүүлдерниң бирээзи болза, 1924 чылда кеземче-шүүгү херектери болур. Ында кеземче, негелде, күүселде, оон туржук, өг-бүле эргелерин кииргени солун. Амгы күштүг болуп турар кеземче херектериниң 1924 чылдың ол кеземче-шүүгү херектери-биле дөмейлешкек чоруун көөрү амгы үеде солун болуп турар. Таңды-Тываның кодекизинде мындыг одуруглар бар: «Угаан-медерели четпес аарыг кижи херекти медерели чок тургаш, кылыр болза, ону шиитпес. Ындыг кижиге эмчи дузазын чедирер херек. Эзирип алгаш, херек үүлгеткен кижи ону медерелдиг-даа, медерел чок-даа кылыр болза, анаа кижини ышкаш кеземчеге онаар». Ол дүрүм ам-даа күштүг болгай: херек үүлгеткен кижиге эзирик болганы-биле дээш кандыг-даа келдерел көргүспес, ылаңгыя эзирик чорааш, орук шимчээшкининиң дүрүмнерин хажыдып, транспортту шын эвес ажыглаар болза, херекти харын-даа аартадырынга барымдаа болур. 
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Чоннуң культуразын диргизер кол арга
Чоокта чаа «Шын» солунга (№92, 2013 ч., август 10) В.Конгарның «Оюн, тоол делегейи» деп материалын сонуургадым. Ында совет үеде кыстырган сураглыг эртемден, педагог В.Сухомлинскийниң сөстерин парлаан: «Чаш уругнуң сагыш-сеткил амыдыралы чүгле оюн, тоол, хөгжүм болгаш чогаадыкчы бодал делегейинде чурттап турар болза, бүрүн үнелиг деп санаттынар, а ол бүгү чокта, ол кадып калган чечек-биле дөмей». Бо сөстерни Эрзинниң Булуң-Бажы сумузунуң Кызыл-Сылдыста «Челээш» уруглар садының бажыңының ханазында бижээн дээн. Оон ыңай уруглар садының эргелекчизиниң хөй үе иштинде ак сеткилдиг ажылдап, чаш уругларны ногаа өстүрүп, кат-чимис чыырынга, тодаргайлаарга, күш-ажылга өөредип турарын бижээн. «Оюн, тоол делегейин» оон черле тып чададым.
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Ыры-хөгжүм –эгээртинмес байлаавыс
Ноябрьның 16-17 хүннеринде Кызыл кожууннуң Сукпак суурунуң көдээ Культура бажыңынга Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызы, ыраажы Михаил Айыжының шаңналы дээш республика чергелиг бирги ретро ырлар мөөрейи («Эрткен үе ыры-хөгжүм — эгээртинмес байлаавыс-тыр») болуп эрткен. Бо төлевилелди республиканың Улусчу чогаадылга төвү, Кызыл кожуун чагыргазының культура эргелели, Сукпак суму чагыргазы болгаш Айыжыларның өг-бүлези демнежип организастаан. Ооң сорулгазы – эрткен үениң сагыш-сеткилди доюлдуруп кээр уттундурбас, чараш ырларын чонче катап ээлдирип, Тываның композиторларының чогаадыкчы ажылы-биле чурттакчы чонну улам ханы таныштырып, улус аразында ыраажы салым-чаяанныгларны илередип тывары.
Улаштыр номчуур...
25.11.2013
ТР-ниң  Тудуг  болгаш коммунал ажыл-агый чаартылга яамызының сайыды халашкан

Тываның Баштыңы  Шолбан Кара - оол   ТР-ниң  Тудуг  болгаш коммунал ажыл-агый чаартылга яамызының сайыды Владимир Саттың ажылындан халажыр  дугайында  билдириишкинин хүлээп алган. Сайытты ажылындан  хостаан дугайында медээни      бо хүнгү Чазактың аппарат хуралынга дыңнаткан. Ооң кол чылдагаанын Тываның Баштыңы сайыттың харыылап турары тудуг адырында тургустунуп келген нарын байдалдар дээш халаанын айыткан. Чаа туттунуп турар объектилер  кошкак  хайгааралда, авария соонда катап тургустунар ажылдарның  удуртулгазы чедимче чок болганын демдеглээн.” Чазактың мурнунда улуг сорулгалар салдынган болганда, анаа - ла хол дашты - биле ажылдаары чедишпес. Коммуналдыг ажыл - агыйга суг болза, күштүг  өскерлиишкиннер  негеттинип турар. Ону чедир кылып чоргузарынга сайыттың  үе - хуусаазы  чедер турган ” - деп, Чазактың даргазы санап турар. Тываның Баштыңы сайыттың эрге - дужаалын күүседиринге конкурсту чарлаарын, ажылдап  болгу дег  улус  - биле чугааны  боду чоргузарын, тудуг ажыл - агый угланыышкынында ажылдар хөй болганы - биле  шиитпирни дарый хүлээп алырын дыңнаткан.

Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Ноябрь 24 — Ие Хүнү
Тываның эргим ие-херээженнери! Республиканың бүгү эр кижилериниң өмүнээзинден кайгамчык байырлал-биле — Делегейниң Ие хүнү-биле силерге чүректиң ханызындан изиг байырны чедирерин чөпшээреп көрүңер! Чырык чер кырынга төрүттүнгенивис дээш өөрүп четтирип чоруурувус, чугаалап эгелеп чорааш адаарывыс баштайгы сөзүвүс болур, амыдыралче базымнарны холундан туттунуп алгаш эгелээривис кижиге ханы хүндүткелди бөгүн көргүзүп турар бис. Кижиниң салым-хуузу кандыг-даа болур болза, ооң амыдыралының бүгү дургузунда эң төрээн болгаш чоок кижизи авазы болуп артар.

Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Меңгилиг сынның мерген сөстүг кызы
«Шын», «Тываның аныяктары», тыва радио, телевидениеге ажылдап турган чылдарымда чогаадыкчы журналистерниң улуг-бичии бүгү салгалдарының арга-дуржулгазын көрүп, чагыг-сүмезин дыңнап, мерген сөстүң мергежилинге өөренип, эгин кожа эдержип, кады ажылдап чорааным кажан-даа уттундурбас. Оларның аразында чоргаарланыр коллегаларымның бирээзи – мөңге меңгилиг Мөңгүн-Тайга кызы Лидия Херлииевна Иргит. Ол биче сеткилдиг, оожум-топтуг, эртем-билиглиг, дузааргак, хүлээнген херээнге бедик харыысалгалыг болгаш эчизинге чедир бердинген кижи. Чаңгыс домакка түңней сөглээрге, онза, бүдүштүг кижи.

 
Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Шыңгыы негелделерни эрткеш…
Тыва Республика Россияның өске 82 региону ышкаш, бодунуң девискээринге Олимпий одун хүлээп алырынга белеткенип турар. Республиканың найысылалы Кызыл хоорай эстафетаның киржикчизи болганда, улуг харыысалганы онааган. Тыва чуртка болур улуг болуушкуннуң кол киржикчилери – Олимпий одунуң тудукчуларының дугайында тайылбырны Тыва Республиканың Аныяктар болгаш спорт херектериниң талазы-биле яамының сайыды Уран-кыс Сергеевна Ондардан алдывыс.
Улаштыр номчуур...
23.11.2013
«Адалар» азы «Эрлер»…
Адалар хүнүнге тураскааткан «төгерик столдуң» ажылынга киржир дээн кижилер ноябрь 21-де дүъш соонда Тываның Чазааның Бажыңынга чыглып келген. Олар колдуунда кожууннарда болгаш сумуларда адалар чөвүлелдериниң удуртукчулары, хөй-ниити организацияларның төлээлери, Тываның социал-экономиктиг болгаш культурлуг хөгжүлдезинге боттарының төлептиг үлүүн киирген, ажыл-херээ, ат-сураа чонга эки билдингир күш-ажылдың хоочуннары, культураның болгаш уран чүүлдүң ажылдакчылары. Оларның аразында күш-ажылчы чедиишкиннери бүгү Тывага диңмиреп турган хоочун малчын Иван Симчитович Дансурун, республикага ча спортун сайзырадырынга улуг үлүг-хуузун киирген Евгений Тутатчиков, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң ачазы Валерий Кара-оол, Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнү, чурукчу, ус-шевер Эрес-оол Байынды дээш, өскелер-даа. 
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
Боттуң барааны көвүдээн
Социал-экономиктиг хөгжүлдениң кол-кол көргүзүглериниң талазы-биле өзүлдениң темпизи Тывада турум болуп артпышаан. Ол дугайын ноябрь 19-та Тываның Чазааның ээлчеглиг хуралынга, 9 айларның түңнелин чугаалажып тургаш, демдеглээн.Республиканың Экономика яамызының дыңнатканын езугаар алырга, боттуң бараан бүдүрүлгезин өстүреринге 2013 чылдың чугула төлевилели — «Бир суур — бир бүдүрүлге» улуг ужур-дузалыг болган. Губернатор төлевилелин күүседип турар үеде көдээ черге чондан сүт хүлээп алыр 20 пункт ажыттынган, дыка хөй сайгарлыкчылар чалаң сүт болбаазырадыр, хымыс болгаш сүттен национал чем белеткээр, эът болгаш балык болбаазырадыр, кондитер цехтерин ажыдар ажылдарже кирген.
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
Баян-Тала – Бай-Хову
Баян-Тала сумузунуң дугайында төөгүп-бижип эгелээр мурнунда чонумга, номчукчуларымга билдингир болзун дээш, Тыва Республиканың төп архив шыгжамырындан бүгү назынын партия ажылынга бараалгаткаш, сөөлүнде хүндүлүг дыштанылгаже үнзе-даа, партархивке ажылдап турган Баян-Тала оглу Базыр Давааевич Монгуштуң архив шыгжамырындан тыпкан, таңма баскан доктаалын таныштырайн: 1928 чылдың сентябрьда Тываның араттың революстуг намының VII дугаар Улуг Хуралының доктаалы: Улан-Хаан-Ула, Кызыл-Хаан-Даг кожууннардан 13 сумуга чарар. Ооң иштинде Баян-Тала сумузу. Бистиң өгбелеривис Баян-Тала дээрге моол сөс дээр чораан. Тыва дылче очулдурарга «бай чер» азы «бай хову» дээн.
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
«Участок төлээзиниң чаңгыс хүнү»
Ноябрь 17-де Россияның участок төлээзиниң хүнүнге болгаш участок төлээлериниң албанының үндезилеттингенинден бээр 90 чылынга тураскаадып, «Полицияның участок төлээзиниң чаңгыс хүнү» деп, солун акцияны ТР-ниң ИХЯ-зының парлалга албаны организастаан. Айыткан хүнде болгаш шакта РФ-тиң ИХЯ-зының Кызыл хоорай талазы-биле эргелелинге ИХЯ-ның хөй-ниити чөвүлелиниң кежигүнү, Тываның Улустуң артизи Станислав Ириль болгаш массалыг информация чепсектериниң төлээлери чыглып келдивис. Кызыл хоорайның Хөй-ниитиниң айыыл чок чоруунуң полициязының начальнигиниң оралакчызы Орлан Сарыгбайның ажылдаар өрээлинде хоорайның участок төлээлери чыглып келген болду. Олар ажылдап үнериниң бетинде дүүнгү хүннүң дугайында байдал-биле таныжып ап, бөгүнгү чаа даалгаларны хүлээп алыр.
Улаштыр номчуур...