Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Глава Тувы стал почётным гостем фестиваля «Устуу-Хурээ»

В первый день работы фестиваль посетил Глава Тувы Владислав Ховалыг, который поздравил гостей и участников с возрождением долгожданного музыкального события. Он прошел регистрацию в качестве почётного гостя и пообщался с участниками мероприятия. На вновь стартовавший после перерыва фестиваль приехали музыканты из разных городов России, а также Австралии, Австрии и Великобритании.

Подробнее...

Новости

RSS
19.02.2013 10:16 / Общество
Эксперты: Глава Тувы остается информационно открытым руководителем
В рейтинге глав субъектов РФ на основе коэффициента информационной открытости Глава Тувы Шолбан Кара-оол по итогам января занял 16 место из 83. Об этом сообщает «Институт независимых политических исследований», который составлял рейтинг совместно с «Национальной службой мониторинга».
Подробнее...
19.02.2013 10:12 / Строительство
В Туве принимаются меры по вовлечению в хозяйственный оборот бесхозных объектов
Задачу очистить территории городов и районов от зияющих пустыми глазницами окон развалин, заброшенных недостроев и разрушающихся объектов поставил перед органами местного самоуправления в своем Послании Верховному Хуралу глава республики Шолбан Кара-оол. По оценочным данным, таких объектов на территории республики не менее 700. Большинство из них появились после развала советской системы хозяйствования, банкротства сельскохозяйственных и промышленных предприятий. Часть является плодами бесхозяйственности уже новых времен, когда новые собственники, не рассчитав своих сил и возможностей, вынуждены были отказаться от реализации намеченных планов.
Подробнее...
19.02.2013 10:10 / Энергетика
Е4-СибКОТЭС изучит возможности решения проблем теплоэнергетики Тувы
Инжиниринговая компания «Е4-СибКОТЭС» приступила к реализации договоренностей о сотрудничестве, достигнутых между главой Тувы Шолбаном Кара-оолом и генеральным директором компании Юрием Елисеевым. Сегодня, 19 февраля, в республику прибыла группа специалистов СибКОТЭС, которые в течение трех дней будут знакомиться с основными объектами теплоэнергетики.
Подробнее...
19.02.2013 10:07 / Здравоохранение
В Туве зарегистрировано превышение эпидемического порога заболеваемости ОРВИ и гриппом
Как доложила на аппаратном селекторном совещании с заместителями Председателя Правительства Тувы, министрами, руководителями служб и ведомств, главами администраций муниципальных образований Людмила Салчак, главный государственный санитарный врач республики, минувшая неделя, с 11 по 17 февраля, характеризуется значительным ростом числа заболеваний острыми респираторными вирусными инфекциями и гриппом.
Подробнее...
18.02.2013 19:56 / Энергетика
В Хову-Аксы больше половины благоустроенных квартир подключены к центральному теплоснабжению
Как сообщает оперативный штаб по ликвидации последствий аварии в поселке Хову-Аксы Чеди-Хольского района, на начало дня 18 февраля подключены к теплоснабжению 48 жилых домов – это 600 квартир, в которых проживают 2009 человек, из них 736 детей. За последние сутки тепло было подано в два дома по улице Гагарина – 8-квартирный и 12- квартирный. На сегодня запланировано подключить к теплоснабжению дом № 7 по улице Гагарина. Всего готовы к подключению 11 объектов или 128 квартир, в которых проживают 367 человек
Подробнее...
18.02.2013 19:32 / Энергетика
 В Туве началась разработка схем теплоснабжения городов и поселений
В Туве начата разработка схем теплоснабжения городов и поселений на период до 2028 года. На минувшей неделе Минпромэнерго республики провел рабочее совещание по ходу этой работы, развернутой в соответствии с требованиями федерального закона № 190-ФЗ «О теплоснабжении» и постановления правительства Российской Федерации от 22.02.2012 N 154 "О требованиях к схемам теплоснабжения, порядку их разработки и утверждения"
Подробнее...
18.02.2013 19:30 / Образование
В Туве будут развивать рынок услуг в сфере дошкольного образования
Одним из основных направлений деятельности Министерства образования и науки Тувы в текущем году признано развитие рынка услуг в сфере дошкольного образования. Выбор приоритета определен непростой ситуацией, сложившейся в области дошкольного образования и воспитания в республике, занимающей одно из первых мест среди регионов России по уровню рождаемости. В Туве на конец 2012 года насчитывалось, по данным статистики, 42,7 тысячи детей в возрасте от 1 до 7 лет. Однако посещать 219 действующих детских садов имели возможность лишь 42 процента из них.
Подробнее...
18.02.2013 19:29 / Конкурсы
В Туве учредили конкурс декоративно-прикладного искусства
Сегодня в Туве стартовал республиканский конкурс «Ступени мастерства» по жанру «декоративно-прикладное творчество». Его организаторами выступили Министерство образования республики и Тувинский государственный университет. Как сообщила один из инициаторов конкурса и его координатор Валериана Ликтан, этот конкурс – первый в своем роде, если не считать различных фестивалей народного творчества, организуемых, как правило, в качестве сопутствующих мероприятий к другим событиям.
Подробнее...
18.02.2013 19:28 / Сельское хозяйство
В Туве началась реализация малогабаритной сельскохозяйственной техники для крестьянских (фермерских) и личных подсобных хозяйств
В Кызыле открыто представительство улан-удэнской фирмы «Восход», поставляющей в регионы Сибири малогабаритную сельскохозяйственную технику и комплектующие к ней. Теперь тувинские фермеры и сельские кооперативы, да и владельцы личных подсобных хозяйств смогут купить небольшие тракторы разных модификаций, прицепы, плуги и многое другое, не выезжая за переделы региона.
Подробнее...
18.02.2013 19:21 / Сельское хозяйство
В Туве началась реализация малогабаритной сельскохозяйственной техники для крестьянских (фермерских) и личных подсобных хозяйств
В Кызыле открыто представительство улан-удэнской фирмы «Восход», поставляющей в регионы Сибири малогабаритную сельскохозяйственную технику и комплектующие к ней. Теперь тувинские фермеры и сельские кооперативы, да и владельцы личных подсобных хозяйств смогут купить небольшие тракторы разных модификаций, прицепы, плуги и многое другое, не выезжая за пределы региона.
Подробнее...

Фоторепортажи

Жители Тандинского района Тувы оценили  работу правительства в минувшем году на «четверку»

13.04.2016

Жители Чаа-Хольского района Тувы оценили работу правительства республики на отлично

13.04.2016

Глава Тувы поддержал животноводов приграничного Эрзинского района морально и материально

08.04.2016

Глава Тувы: Сбалансированность бюджетов в 2016 году – вопрос личной ответственности тех, кто управляет финансами и имуществом, независимо от ранга

07.04.2016

Рассмотрен Отчет о результатах деятельности Правительства Тувы за 2015 год и приоритетные направления деятельности на 2016 год

05.04.2016

Глава Тувы проверил стройку элитного гостиничного комплекса

05.04.2016

Глава Тувы вручил коллективу Национального музыкально-драматического театра им. Виктора Кок-оола высшую госнаграду - Орден Республики Тыва

25.03.2016

Шолбан Кара-оол встретился  с участниками социального проекта «В каждой семье – не менее одного ребенка с высшим образованием».

24.03.2016

Глава Тувы проверил ход строительства объектов по программе переселения граждан из ветхого и аварийного жилья

24.03.2016

Сборная Тувы на первом месте Чемпионата СФО по MMA

20.03.2016

В Туве празднично отметили годовщину воссоединения Крыма и Севастополя с Россией

18.03.2016

Известный саксофонист Игорь Бутман открыл свой концерт в Кызыле тувинской композицией

18.03.2016

В Туве весело отметили Масленицу - древний славянский праздник

14.03.2016

Выездное заседание Президиума Ресгоссовета в Хову-Аксы

12.03.2016

В Кызыле на Ангарском бульваре открылся новый детский сад

09.03.2016

Премьер Шолбан Кара-оол вручил государственные награды заслуженным женщинам республики

07.03.2016

Глава Республики Тыва информировал Президента о социально-экономической ситуации в регионе

03.03.2016

В Туве выступил ансамбль Дома офицеров Центрального военного округа

22.02.2016

Глава Тувы встретился в Москве с тувинским землячеством, в том числе с бывшим депутатом ГосДумы Галиной Салчак и артисткой Надеждой Наксыл

20.02.2016

В столице Тувы прошел митинг, посвященный 27 годовщине вывода советских войск из Афганистана

15.02.2016


 
Медээлер
RSS
21.02.2015
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң малчын араттарга Шагаа-биле йөрээлдери

Хүндүткелдиг малын-малдап, ада-угувустуң ызыгуурун уламчылап чоруур арат-малчыннарывыс!

 

ШАГ ЧААГАЙ, ШАГАА ЧААГАЙ!

 

- Амыргын - на, амыргын!

- Сол - менди - ле бе?!

 - Ыт  - куш, дымаа - халаа сол - дур бе?!

 - Шагаа - найыр чиик - чаагай эртип тур бе?!

Аал-ораныңар амыр - тайбың - на турар болзун!

Азыраан малыңар арбын өзер - ле  болзунам!

Ажы-төлүңер, чоок кижилериңер каң кадык болзун!

Ажыл-ижиңер бүдүргүр -  туттунгур - ла болзунам!


Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң Шагаа бүдүүзүнде байыр чедириишкини

Амыргын – на, амыргын, хүндүлүг чонум!

Шагааны уткуп,  ак сүдүн чажып, чалбарыырынга белеткенип алган,

чүдүлге - сүзүктүг, сүлдези бедик чаңгыс чер - чурттугларым!

           Шагның аазы чаларап, Ыяш олуттуг, дөрт ногаан меңгилиг, көк Аът чылын үдеп, 3 көк меңгилиг, Ыяш олуттуг көксүмээр Хой чылын уткуп алырынга шупту белен бис. Бурун шагдан тура салгал дамчып келген чараш чаңчылды чыл санында сагып, ада-өгбелеривистиң арттырып кааны ыдыктыг черлеринге саң салып, чаа үнүп келген чылга чалбарыгны кылыр бис. Аът чылы бистерге алдарлыг чыл болду. Россия биле Тываның демнежип эгелээнинден бээр 100 чыл болган оюнга тураскааткан улуг хемчеглерни бедик деңнелге эрттирдивис. Ол бистиң кады кылып каанывыс төөгүвүс-түр. Россияның Президентизи Тываның чонунга улуг хүндүткелин көргүзүп, кады байырлап келди.Владимир Владимирович Путинниң:Тыва-кайгамчык, чараш бойдустуг, онзагай оран.Тываларда чоргаарланыр чүүлдер хөй, ол дээрге чүс-чүс чылдарда культуразын кагбаан чон-дур - дээни бистерге дыка улуг үнелел - дир.

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Шыңгыы белеткел —эки түңнел

Шагаа бүдүүзүнде Бүгү-россия олимпиада­зының регионалдыг чадазының тиилекчилерин байырлыг байдалга шаңнаан. ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыды К.А.Бичелдей 29 тиилекчилерге база 99 тус-тус шаңналдар алган өөреникчилерге дипломнарны тывыскан.

Эң-не хөй шаңналдыг черлерже Тыва Республи­каның лицей-интернадының, №15 лицейниң, №5 гимназиязының, күрүне лицейиниң база аграр лицейниң өөреникчилери тергиидеп үнген. Тере-Хөл, Тожу база Мөңгүн-Тайга кожууннардан чаңгыс-даа өөреникчи шаңнал албаан. Бай-Тайга, Каа-Хем база Эрзин кожууннардан бир-бир өөреникчилер шаңналдыг черлерже кирген. Бо чылгы олимпиа­дага хөй кезиинде ан­гли дылга (27 кижи), тыва дылга (20 кижи), төрээн чогаалга (19 кижи), технологияга (17 кижи), ОБЖ (10 кижи), күш-культурага (9 кижи), орус дылга (9 кижи), экологияга (5 кижи), ниити билигге (5 кижи) өөреникчиниң баллдары хөй болган.

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Алдар-аттыг мөге болзун!

Тываның күрүне универ­ситединиң күш-культура фа­культединиң 3-кү курузунуң сту­­дентизи, оожум-топтуг аажы-чаңныг, чараш, чаптанчыг мөзү-бүдүштүг, кижизиг, чор­гаар дурт-сынныг спортчу Айдың Монгуштуң 2014 чылда улай-улай чедип алган чайынналчак чедиишкиннеринге өөрүп, ооң дугайында сонуургааш, боду-биле ужуражып четтим.

Айдың бодун таныштырарда «Улуг-Хемниң Торгалыг суурга ада-иемниң беш дугаар хеймер оглу болуп төрүттүнген мен» деп, хүлүмзүрүй аарак, хөөреп олурду. Ооң чугаазындан ол эш-өөрзүрек, улугну улуг, бичии­ни бичии деп хүндүлеп, үнелеп билир кылдыр кижизиттинген дээрзи илдең. Айдыңның ук-төөгүзүнде даайлары хүрежип чораан, ам-даа шыырак диртип, хүрежип турар.

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Кыдат тываларында Шагаа ёзулалдары

Кыдаттың тус-тус черлеринде амыдырап-чурттап чоруур төрел-бөлүк чонувустуң ёзу-чаңчылдарын шинчилээр эртем ажылын 2010 чылдан тура чорудуп эгелээн мен. Үнүүшкүннерим үезинде кыдат тываларының Чаа чыл байырлаашкыннарынга таваржып, харын-даа ол чараш, ыдыктыг байырлалдарның белеткелинге болгаш чорудуунга амы-хууда киржир аас-кежиктиг болгуладым. Ынчангаш аңаа даянып, Чөөн чүк улузунуң Чаа чылы – Шагаа­ны Кыдатта чурттап чоруур төрел бөлүүвүс канчаар ёзулап эрттирерин көрген-билген барымдааларымга док­таап тургаш, номчукчу-биле үлежикседим. Кыдатта Чаа чыл байырлалын албан-ёзу байдалы-биле ийи катап демдеглээр. Григо­риан хүн дизии-биле январь 1-де уткуур-даа болза, Чөөн чүктүң ай санаашкыны-биле Чаа чылды эң-не бедик ёзу-чурумнуг, утка-шынарлыг кылдыр эрттирер. 

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Онзагай  Бүрен-Хем

Депутаттың ажыл-албаны

Тываның соңгу-чөөн талазында Каа-Хем – хөй чурттакчылыг улуг кожууннарның бирээзи. Он дөрт сумуларында 12 муң бир чүс ажыг орус, тыва, кыргыс, хакас, узбек дээш, оон-даа өске нация чоннар чурттап турар. Көдээ ажыл-агый талазы-биле чылдан чылче мал бажының саны өзүп турар. Мурнакчы чылгычылар, муңчу малчыннар, араттар болгаш өске-даа мергежилдиң кижилери Каа-Хемде хөй. Кожууннуң социал-экономиктиг хөгжүлдезинге ТР-ниң Дээди Хуралының депутады Юрий Валерьевич үлүг-хуузун киирип, улуг идигни берип турар дээрзин каа-хемчилер чоргаарал-биле чугаалаар болду. Бо де­путат соңгулдага кожууннуң мурнундан ийи удаа чоннуң үнүн хөйү-биле чаалап алгаш, амгы үеге чедир оларның-биле сырый харылзаалыг  ажылдап турар. Бо чылдың февраль 5-те  Юрий Кара-оол Бүрен-Хем суурга ажыл-албанының аайы-биле уруглар садынга, көдээ Культура бажыңынга болгаш школазынга чораан. Кайы ырактан көскү, суурнуң аян-шинчизин каас­тап турар бичии чаштарның «Хүнчүгеш» уруглар садынгачедип, амгы байдалы-биле танышкан. Уруглар садының ийи каът бажыңын чаартып, капиталдыг септелгени чоруткан база чаа дериг-херексел-биле дериттингени чараш-даа, көрүштүг-даа.

Улаштыр номчуур...
21.02.2015
Аржааннарывыс авыралы
Бойдус чаяалгазының ачы-авыралының дугайында бурунгу грек эртемден эмчи Гиппократ эрте-бурун шагда-ла мынчаар чугаалап каан: «Эмчи эмнээр, бойдус кадыкшыдар». Шынап-ла, өзээн өттүр-ле сөглээн. Тываның чону чай келирге-ле, төрээн бойдузунуң чайгаар бүткен аржааннарынга болгаш хөлдеринге барып эмненип, кадыын быжыглап чаңчыккан. Оларның кижиниң кадыынга кайы хире ажыктыын, кандыг аарыгга кайы аржаан дузалыын Тываның чону кол нургулайында эки билир. Ындыг-даа болза эртем-медицина талазы-биле шинчилелдер ам-даа төнмээн, 2013-2014 чылдарда кожуун бүрүзүнде кижилерниң хөй барып турары аржааннар болгаш хөлдерге эмчилерниң бөлүктери эртем-шинчилел ажылдарын чоруткан. Ийи чыл иштинде кылдынган улуг ажылды Россияның эртем хүнүнге тураскааткан регионнар аразының эртем-шинчилел конференция­зынга түңнеп чугаалашкан.
Улаштыр номчуур...
10.02.2015
Өртектерниң ылгалы
Сөөлгү үеде аъш-чем өр­тээниң аартап турары  чонну дыка дүвү­­ре­дип ту­рар. Кызыл хоорайның  улуг садыгларында хүн бү­­рүде хереглелдиң аъш-чем аймааның өртектерин көрүп, үнүүшкүннү кылдывыс. Садыгларда аъш-чем аймааның өртектери аң­гы-аңгы болду. Хоорайның эң хөй садып алыкчылыг улуг садыы «Гарудада» хлебтиң өртээ – 22 рубль, сүттүң — 65 рубль, чигирниң  - 70 рубль, «Пять звезд» садыгда сүттүң өртээ - 68 рубль, чигирниң – 72 рубль, чуурганың – 60 рубль.  «Азас» садыында хлебтиң — 28 рубль,  чигирниң  — 67 рубль, сүттүң – 69 рубль, чуурганың — 64 рубль  болза,  чанында кожа турар «Наташа» садыында   хлебтиң – 26 рубль; чигирниң – 70 рубль; чуурганың — 69 рубль; сүттүң – 61 рубль.
Улаштыр номчуур...
10.02.2015
Шагаа-2015 болгаш «Масленица» байырлалдарының хемчеглери

«Шагаа-2015» 1-4 класс өөреникчилеринге оюн-тоглаа программазы (утренниктер) – Тываның чаңчылчаан культура болгаш ус ажыл төвүнге февраль 9-тан 13-ке чедир.

«Шагааның үүжези» допчулал болгаш номнар делгелгези; «Алдын Шагаа»өөреникчилерге темалыг кежээ; Национал ба­йырлал «Шагаа – хуулгаазын үе» культура программазы – А.С. Пушкин аттыг национал библиотекага февраль 12, 13, 17 хүннеринде.

«Хуужуур чокта, төрүттүнген хүн эртпес, блины чокта, Масленица болбас» темага номнар полказы – А.С. Пушкин аттыг нацио­нал библиотеканың салбырларынга февраль 12-ден 22-ге чедир.

«Масленица – байлак сеткил» темалыг сайгарылгалар бөлүү –Н.Рушева аттыг уруг­ларның уран чүүл школазынга февраль 16-да 10.00 база 14.00 шакта.


Улаштыр номчуур...
09.02.2015
«Тыва  сценаның эртинелери»: Надежда Наксыл

Тываның Национал театры «Тыва сценаның эртинелери» деп чаа төлевилелди эгелээн. Ооң бир дугаа­рын биче театр «Тет-а-тетке» Тываның Улустуң артизи Надежда Наксыл ужуражылга кежээ­зи-биле ажыткан. 

Аңаа артистиң эш-өөрү, өөреникчилери база ооң хөй талалыг салым-чаяанының мөгейикчилери кээп киришкен. Ужуражылга кежээзин оожум аялга үделгезинде артистиң шүлүк номчулгазы-биле эгелээн. Ооң шүлүк номчуурунуң тускай аянын дың­наан санымда-ла мага ханып, катап-катап дыңнаксаар мен. Артист бодунуң намдарын бичии тоолчургу чугаа кылдыр таныштырды. Ында 4 ажы-төлдүг өг-бү­лениң хеймери бичии Идегелдиң Пушкинниң, Свифтиң тоолдарынга бүзүреп, бодун тоол оранында кылдыр сагыжында бодап чоруурун чугаалап турар. Бичиизинден тура бүзүрээчел, чогаадыкчы, чиик бодалдары ам-даа улгаткыже ооң аажы-чаңында артып калган, чамдык эш-өөрү «карак-шилиң уштуп көрем, Надя» деп чемелей-даа бээрин артист чугаалап турду.

Улаштыр номчуур...
09.02.2015
Каайлы албаны: Цаган-Тологой

Тываның каайлы албаны 1992 чыл­дың ноябрь 17-де тургустунган. Оон бээр-ле республиканың каайлы ажылдакчылары Тываже киир болгаш үндүр сөөрткен барааннарның санын, хуусаазын, шынарын, өртек-үнезин, үнген дөзүн, эдеринчи документилерде айтып турар медээлери шынга дүгжүп турар бе дээш, өске-даа хыналда ажылын чорудуп турар албан чери болур. Ол ышкаш чажыт байдал-биле хоойлу-дүрүмде хоруглуг деп айыткан боо-моңгу, наркотиктиг бүдүмелдер дээш, өске-даа чүүлдерни, ооң кырындан мал оорлааш, киир азы үндүр сүрүп турарын хынап эрттирер ажыл база оларга хамааржыр. Даштыкы чурттар-биле экономиктиг харылзааларның түңнелинде бараан саарылгазындан кирген орулганы күрүне бюджединче киирер харыысалгалыг ажылды база каайлы албаны харыылап турар.Тываның  каайлы черинде күрүнениң экономиктиг эрге-ажыын камгалаар сорулгалыг үш эрттирилге даамалдары бар: Хандагайты, Цаган-Тологой база Шара-Суур.Январь айда болуп эрткен чылды түңнээн хуралынга ТР-ниң каайлы албанының начальниги Евгений Титанаков, эрге-хоойлу камгалалының талазы-биле оралакчызы Оолак Бады, Цаган-Тологой эрттирилге пунктузунуң начальниги Карим Эртне, күрүне албанының болгаш килдис начальниги Павел Хлопов олар тус-тузунда илеткелдерни кылган.

Улаштыр номчуур...
09.02.2015
Кадык диштер. Чараш хүлүмзүрүг

Бежен-оол Кууларович Торуш республиканың диш эмнелгезиниң улуг эмчизи болуп ажылдаа-ла, 9 чыл чеде берген. Ол күш-ажылчы базымнарын бо-ла эмнелгеге эгелээн, ниити ажыл стажы 20 чыл ашкан.

Эмнелге бичии уруглар, улуг улус эмнээр база диш салыр 3 салбырлыг. Ында дишти эмнээр, турар, салдыртыр, аарыг кижиниң баштайгы байдалын шинчилээр, диштиң бүү­­лезин, шазын, аас иштинге янзы-бүрү оюлганнар, кемдээшкиннер тыптып кээрге, эмнээр болгаш диш тырттырар рентген кабинеттерде эмчилер республиканың чурттакчы чонун хүлээп ап турар. Ниитизи-биле эмнелгеде 126 ажылдакчы бар, оларның 50-ни — диш эмчилери. Эмнелгеде10 дээди, 4 — 1-ги, 12 —2-ги категорияның, а артканнары аныяк эмчилер ажылдап турар. Бүгү-делегейниң диш эмчизиниң хүнүн уткуштур эмнелгеге чедип, Бежен-оол Торуш-биле ужураштым.

Улаштыр номчуур...
09.02.2015
Өвүрде кыштаглаашкын: малдың деңгели шыырак

Өвүр кожууннуң көдээ ажыл-агый адырында  «Торгалыг», «Чалааты», «Адарган» деп үш муниципалдыг бүдүрүлге, «Саглы-Бажы», «Хөгжү», «Аржаан-Туруг», «Кошкарлыг» кооперативтери, 48 арат фермер ажыл-агыйлар, 1120 хууда дузалал ажыл-агыйлар кирип турар. Кожуун иштинде 186 малчын коданнарда 560 дузалакчылар хаара туттунган.

Кожуун девискээринде 2015 чылдың январь 1-ниң хүнү-биле  бода мал бажы  9276, ооң иштинде 547 сарлык, шээр мал 136857, аът саны 4267, хаваннар 42 баш четкен. Бо сан-чурагай чылдан чылче өзүп турар, чүгле хаванның баш саны эвээжээн.

Улаштыр номчуур...
05.02.2015
Газ чок

Кызыл хоорайның төп­­чүткен газ хандырылгалыг хөй каът чуртталга бажыңнарының чурттакчылары январь айның сөөлгү хүннеринден газ плиталарынга аъш-чем хайындырып алыр арга чок бооп турар. Ол бажыңнарны «Тувгаз» ажык акционерлиг ниитилел газ-биле хандырбайн турар, чүге дээр­ге бо бүдүрүл­­гениң өрези көвү­­дээш, газ садып алыр акшазы чок. Кызыл хоорайдан аңгыда, республиканың девискээринде 93 суурларны болгаш хоо­райларны ААН «Тувгаз» газ-биле хандырып турган. Амгы үеде ол суурларның, хоорайларның чурттакчылары база газ чок арткан. «Тувгаз» ажык акционерлиг ниитилелдиң удуртукчузу Валерий Иванченконуң «Шын» солуннуң редакциязынга дың­надыы-биле алырга, республиканың чонун газ-биле хандырарынга дузаламчы кылдыр 2 миллион 900 муң рубль акшаны үндүрүп бээр аргазын Тыва Республиканың Чазаанда шиит­пирлеп турар.

Улаштыр номчуур...
05.02.2015
Чиигелделер хевээр артар

Тыва Республиканың Кадык камгалал яамызы эрткен чылдың түң­­нелдерин үндүрүп, 2015 чылда кол сорулгаларны тодараткан. Бис­тиң номчукчуларывысты сонуургадып турар чугула айтырыгларга харыыларны кадык камгалал сайыды Орлан Эрес-оолович Донгакберген.

– Кадык камгалал адырының ажыл-чорудулгазының баш бурунгаар түңнелдери бар. Оон көөрге, Тываның чурттакчыларының аарыыр чоруу көвүдээн бе азы эвээжээн бе? Өлүп хораарының байдалы чавызаан бе?

– Улустуң аарыыры көвүдээн деп чугаалап болбас. Чамдык аарыг­лар, чижээ, онкология, хан эргилдезиниң талазы-биле бис чурттуң чамдык регионнарындан  эки байдалдыг бис. Ооң-биле чергелештир сөөлгү чылдарда социал ужур-уткалыг аарыглар, ооң санында туберкулезту эвээжеткен күжениишкиннер турбуже, чурттакчы чоннуң кадыкшыл байдалында езулуг-ла экижиишкин чедип алдынган деп мактаныр аргавыс чок. Чаш уругларның бүрлүрү, орук-транспорт озал-ондаан­дан, туберкулезтан өлүп хораары чавызап турары өөрүнчүг. Өске аарыг­лар ужун өлүп хораар байдал эрги  деңнелинде хевээр.

Улаштыр номчуур...