Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Доклад Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга на торжественном собрании, посвящённом 80-летию добровольного вхождения ТНР в состав СССР

Уважаемые Сергей Кужугетович, Константин Иосифович, Анатолий Анатольевич! Уважаемые земляки, гости Тувы и участники торжественного собрания!

Хүндүлүг чаңгыс чер-чурттугларым, байырлыг чыыштың киржикчилери!

Сегодня мы празднуем знаменательную историческую дату – 80-летие со дня добровольного вхождения Тувинской Народной Республики в состав Советского Союза, в дружную семью народов великой России!

Тувинский народ говорит: «Мурнун хынаар, соон истээр - Присмотрись, что впереди, оглянись, что позади». Сегодняшний юбилей дает нам возможность оглянуться на пройденный путь, оценить достигнутое и наметить движение к будущему.

Подробнее...

Новости

RSS
28.04.2016 13:40 / Образование
В Туве к сезону отдыха дезинфицируют территории детских оздоровительных лагерей

Лагеря летнего отдыха детей в Туве подвергнутся тщательной дезинфекции. Эти работы по договору с Министерством образований и науки РТ начала проводить компания «Хакдезсервис» из Абакана, выигравшая торги на оказание услуг по санитарной обработке пришкольных территорий и оздоровительных лагерей.

Первым объектом, подвергшимся санитарной обработке, стала школа-интернат для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей г. Кызыла. 
Подробнее...
27.04.2016 20:46 / Праздники
Шолбан Кара-оол: Парламентаризм в Туве имеет свою уникальную историю

27 апреля – день российского парламентаризма. Глава Тувы Шолбан Кара-оол в лице спикера Верховного Хурала К. Т. Даваа, вице-спикера И.П. Самойленко поздравил весь депутатский корпус Тувы, парламентариев муниципального уровня, а также депутата ГосДумы Л.К. Шойгу и молодых сенаторов М. Ооржака и О. Белоконь с этим праздником: «Праздник молодой, всего 4 года назад учрежденный, но с глубокими корнями, уходящими в начало века, к первой Государственной Думе.

Парламентаризм в Туве тоже имеет свою уникальную историю, его становление началось 20-е годы с Великого Хурала, с провозглашения Тувинской Народной Республики. 

Подробнее...
27.04.2016 20:35 / Праздники
Тува в мае отдохнет на день больше остальной России

В Туве количество нерабочих дней в мае будет на 1 день больше, чем в остальных регионах России. Это связано с тем, что в пятницу 6 мая, которая по всей стране объявлена рабочим днем (правда, укороченным), республика будет отмечать День своей конституции. Основному закону Тувы, принятому на референдуме 2011 года, нынче исполнится 15 лет.

Напомним, что по календарю России на нынешний май приходится 12 официальных выходных и праздничных дней: 1, 2, 3, 7, 8, 9, 14, 15, 21, 22, 28 и 29 числа. 
Подробнее...
27.04.2016 16:09 / Мероприятия
План основных мероприятий по подготовке и проведению праздника Весны и Труда – 1 мая

23-29 апреля

Республиканский конкурс профессионального мастерства «Лучший по профессии-2016» с применением стандартов Worldskills, площадки предприятий, профессиональных образовательных организаций РТ

30 апреля

Круглый стол с потомками Тувинских Добровольцев «Неизвестные истории», Государственный архив РТ

Подробнее...
26.04.2016 20:56 / Общество
Глава Тувы встретился с духовными лидерами  ведущих религиозных организаций

Сегодня в рамках рабочего совещания актива Межрелигозного совета Тувы Глава республики Шолбан Кара-оол встретился с епископом Кызыльским и Тувинским Феофаном и камбы-ламой Лопсаном Чамзы. Темой разговора лидеров региона стали предстоящие в мае праздники, светские и религиозные. Кроме государственных праздников – Дня весны и труда, Дня Победы, май – месяц еще двух больших событий: рождения Иисуса Христа и Будды Шакьямуни, основателей двух великих религий, исповедуемых жителями республики.

Собеседники согласовали действия по организации планируемых торжеств для удобства населения Тувы и доступности каждого из больших событий наибольшему кругу жителей. 
Подробнее...
26.04.2016 13:20 / Экономика
В Туве для начинающих предпринимателей создают справочник «Как открыть бизнес»

В помощь жителям Тувы, планирующим начать собственное дело, министерство экономики РТ в 2016 году выпустит справочник «Как открыть бизнес». По информации ведомства, пособие предполагается разработать к концу III квартала в формате пошаговой инструкции по основным видам экономической деятельности, характерным для республики. После утверждения издание будет размещено на сайте министерства.

Как пояснила глава министерства Елена Каратаева, издание справочника – одна из задач целого комплекса мер по созданию благоприятного климата для устойчивого развития молодежного бизнеса, реализуемых по поручению Главы республики Шолбана Кара-оола. 
Подробнее...
26.04.2016 17:59 / Энергетика
«Газпром» предлагает два варианта газификации Тувы

22 апреля научно-технический центр «Региональные системы газоснабжения» ОАО «Газпром промгаз» представил на согласование правительству Тувы свои варианты проекта газификации республики. Как сообщили в Министерстве топлива и энергетики Тувы, которое по поручению Главы республики Шолбана Кара-оола участвует в разработке проекта вместе с подразделениями «Газпрома», на сегодня подготовлены два варианта решения проблемы газоснабжения региона, учитывающие его географические особенности, расчетный спрос на газ и иные параметры.

Первый, рассчитанный на долгосрочную перспективу, предусматривает строительство газотранспортной ветки от магистрального газопровода «Алтай» - через перевал Кош-Агач до Кызыла. 
Подробнее...
26.04.2016 17:46 / Здравоохранение
В Туве в 2016 году достроят терапевтический корпус

Более 444 млн. рублей будет направлено Туве в 2016 году из федерального бюджета на завершение терапевтического корпуса республиканской больницы. Сегодня премьер России Дмитрий Медведев поручил Минздраву РФ в 30-дневный срок заключить с Правительством Тувы соглашение о предоставлении субсидии. Республика стала одним из 12 регионов страны, между которыми были распределены около 5,2 млрд. рублей в рамках госпрограммы «Развитие здравоохранения».

Строительство терапевтического корпуса в Кызыле, напомним, началось 20 лет назад, в 1996 году. 
Подробнее...
26.04.2016 15:05 / Культура
В министерстве культуры Тувы открыта круглосуточная горячая линия по неотложным вопросам

Рассказать о проблеме, задать вопрос или сообщить о ЧП в министерство культуры можно в любое время суток по телефону.

В министерстве культуры Республики Тыва открыта горячая телефонная линия, позвонить на которую можно в любое время суток – по вопросам, касающимся деятельности министерства культуры и его подведомственных организаций.

Подробнее...
26.04.2016 12:13 / Транспорт
Аэропорт «Кызыл» включен в перечень аэропортов федерального значения

Главный аэропорт Тувы «Кызыл» отнесен к аэропортам федерального значения. Соответствующее распоряжение подписал 20 апреля премьер-министр России Дмитрий Медведев. 

В перечень таких аэропортов вместе с «Кызылом» вошел 91 аэропорт, в том числе четыре аэропорта городов федерального значения Москвы и Санкт-Петербурга, 57 международных аэропортов столиц регионов, 13 аэропортов административных центров субъектов РФ, не имеющих статуса международных, включая Туву, а также 17 международных аэропортов, не относящихся к региональным центрам.


Подробнее...

Фоторепортажи

При поддержке Правительства Тувы городской автопарк пополнился 20 автобусами "ПАЗ"

05.02.2018

Власти Тувы подключают детей-сирот к общественному контролю за строительством и распределением жилья

02.02.2018

Глава Тувы принял участие в заседании коллегии прокуратуры республики

30.01.2018

Глава Тувы на Крещение по традиции окунулся в прорубь на Вавилинском затоне вместе с архиепископом Феофаном

19.01.2018

Глава Тувы ведет переговоры с губернаторами Западной Монголии о продвижении совместных инфраструктурных проектов

19.01.2018

Глава Тувы поздравил журналистов и писателей с Днем российской печати!

13.01.2018

В селе Сарыг-Сеп Каа-Хемского района Тувы открылся Центр культурного развития

30.12.2017

Еще 120 семей получили новое жилье в столице Тувы

28.12.2017

Обновленные аэропорты Красноярска и Тувы  – достойное начало проекту «Енисейский меридиан»

27.12.2017

Глава Тувы поздравил с юбилеем родную школу

21.12.2017

Продвижение креативных людей - один из решающих факторов для ускоренного развития конкурентных преимуществ Тувы

19.12.2017

Глава Тувы посетил с рабочей поездкой труднодоступное село Улуг-Хемского района

18.12.2017

Глава Тувы потребовал вывести работу профтехучилищ на новый уровень

15.12.2017

Глава Тувы принял участие в организационном заседании нового состава Общественной палаты РТ

15.12.2017

Шолбан Кара-оол встретился ведущими литераторами Тувы

15.12.2017

ПОСЛАНИЕ Главы Республики Тыва Верховному Хуралу (парламенту) Республики Тыва о положении дел в республике и внутренней политике на 2018 год «2018 год – старт стратегии территориального развития. Тува-2030»

12.12.2017

В Туве 34 учреждения социальной сферы получили новый автотранспорт

11.12.2017

Шолбан Кара-оол: Целый десант армейских чемпионов в Туве – вот такая команда у нашего Министра обороны

07.12.2017

Глава Тувы помог сут-хольским животноводам пробурить скважину  и открыл новый сельский клуб

04.12.2017

Второй состав Общественной палаты Тувы провел заключительное заседание

04.12.2017


 
Медээлер
RSS
27.01.2014
Олимпиаданы көөр күзелдиг улустарга
Тываның Аныяктар херектериниң болгаш спорт талазы-биле яамызының дыңнадып турары-биле алырга, XXII Кышкы Олимпий оюннарының ажыдыышкынынче баар күзелдиг кижи бүрүзү Сочиже баар билеттерни боттары садып ап болур. «Сочи-2014» оргкомитет Тыва Республикага 50 билет квотазын аңгылаан.Оларны спорттуң дараазында хевирлеринге үлээн: бобслей —1, хаак – 7, трамплинден хаактыг шураары – 1, шанак спорту – 2, дүрген чарыш – 6, херээжен улус хоккейи – 20, эр улус хоккейи – 12, шорт-трек – 1 билет.  
Улаштыр номчуур...
25.01.2014
Шагаа — ыдык байырлалывыс
Шагаага барык-ла күстен эгелеп белеткенир. Аңаа чоннуң хүндүлээр аъш-чемин «Шагаа чеми» дээш аңгы шыгжап алыр. Күзүн чиш согар үеде иртти азы шыдалдыг кижилер улуг боданы-даа соккаш, үүжелээр: үүргенелиг, чодураалыг чөкпектерни, кадыктарны база-ла тускайлап куткаш, Шагаада бузары-биле шыгжап каар.Шагаа эрги сан-биле кыштың адак айы төнгенде, частың башкы айының бир чаазында болур. Шагаа чоокшулап келгенде, бир-ийи ай бурунгаар «ыяш календарь» (керткен ыяш — ай ыяжын) кылып алгаш, ооң-биле хонук санаар. Айның каштың хүнүн Айдан билип алыр. Ай долу турда, айның ортаны азы 15-жи дээр, улгадып орар чартыы 8 чаа, бичиилеп орар чартыы 22-ниң хүнү дээш, оон-даа ыңай.

Улаштыр номчуур...
25.01.2014
Мал ажылын — чаа угланыышкынче
Муңчу малчыннарның турумчуй берген ажыл-агыйларынга көдээ ажыл-агый продукциязын болбаазырадып кылырының талазы-биле бүдүрүлгелерни тургузар. Келир үеде ол малчыннарны улуг-улуг кооперативтер кылдыр каттыштырар, оларның дузазы-биле көдээ ажыл-агыйны сайзыралдың чаа деңнелинче үндүрер. Бодунуң ындыг планнарын Шолбан Кара-оол Барыын-Хемчик кожуунга ажылчын аян-чоруун кылып чорааш, малчыннар-биле ужуражылга үезинде дыңнаткан. Малчыннарга чедирер күрүне деткимчези акшаның кол кезиин ындыг бүдүрүлгелерни организастаарынче угландырары чугула деп, республиканың удуртукчузу санап турар.
Ындыг  чугаа  Каткылыг деп черде кыштагда муңчу малчын Улар-оол Ооржактың аалынга болган. Ол 2013 чылда эң эки чылгычы деп үнелеткен. Тываның Чазааның Даргазы-биле ужуражыр дээш аңаа Шекпээр суурнуң чоогунда турар ниити саны 11 муң баш малдыг он дөрт фермер ажыл-агыйларының удуртукчулары чедип келгеннер.
Улаштыр номчуур...
25.01.2014
Чымыштыг иш оожургавас
Эрткен чылын декабрь, январь айларда сооктар дыңзыг болганындан мал-маганны коданга тургузуп, чемгерип турган болгай.А бо 2014 чылда республиканың малчыннары кыштаглаашкынны канчаар эртип турарыл деп айтырыгга ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызының мал ажылының килдизиниң даргазы Галина Ким-ооловна Ондар харыылаан: «Өске чылдарга деңнээрге, кыштаглаашкынны чүгээр эртип турар бис. Аңаа чылыг кыш, харның эвээш чагганы дээн чижектиг агаар-бойдустуң таарымчалыг байдалдары эки салдарны чедирген. Бо хүнге дээр мал-маганны одарже үндүрүп, оъткарып турар. Ооң ачызында белеткээн мал чеминиң чарыгдалы эвээш. Шыдалы кошкай берген малды тургуза чемгерип, сегередип турар. 
Улаштыр номчуур...
25.01.2014
Орукчуларга — чаа техника
«2012-2014 чылдарда ТР-ниң орук ажыл-агыйын сайзырадыры» республиканың тускай сорулгалыг программазын езугаар дөрт автогрейдерни, ийи чүдүрүкчү экскаваторну, чүъктү чүдүрер болгаш дүжүрер погрузчикти, МТЗ-82 деп үш тракторну орукчуларга садып берген.Оларны садып алыры-биле 25 миллион 662 муң рубльди шилчиткен. «Дорожник», «Өвүрнүң орук участогу», «Ак-Довурактың орук участогу», «Чадаананың орук участогу» унитарлыг бүдүрүлгелерниң тускай техниказының саны өзүп турар. Бо черлер 920 километр орукту, ооң иштинде республиканың ырак болгаш чедери берге кожууннарының оруктарын хайгаарап, септеп, тудуп турар.
Улаштыр номчуур...
25.01.2014
«Оруктар дээш четтирдивис…»
Кайы-даа девискээрниң чүү хире экономиктиг шыдал-быралыының бир демдээ – оруктар. Оруктарның шынары кайы-бир девискээрде эки болза, аңаа барган кижилер ук черниң чурттакчы чонунуң амыдырал-чуртталгазы шымбай-дыр деп бодаар. Орус улустуң «Хевин көрүп уткуур, угаанын билип үдээр» деп үлегер домаа бар болгай. Орук база чер-чурттуң «хевиниң» бир янзы хевири боор ышкаш-тыр ийин, але. Тыва биле Россияның чаңгыс демнежилгезиниң 100 чылынга белеткенип, ону демдеглеп эрттиреривис 2014 чылда төөгүлүг байырлалга хөй аалчылар келир. Ынчангаш оруктарывыстың эки шынарлыг, көрүштүг боору база кончуг чугула. Бистиң республикавыста оруктарже, оларны чаартырынче, машина-балгаттыг болгаш чадаг кижилерниң оруктарга аргыжарының эптиг база айыыл чок болурунче кичээнгейни салып турар. 
Улаштыр номчуур...
25.01.2014
2014 чыл — Россияда культура чылы
Январьның 16-да Тыва культура төвүнге ТР-ниң культура сайыды Вячеслав Донгак баштаан удуртукчулар республиканың массалыг информация чепсектериниң ажылдакчылары-биле парлалга конференциязын эрттирген. Аңаа Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга, Кызыл хоорайның тургустунганындан бээр 100 чылынга тураскааткан культурлуг хемчеглерниң дугайында улуг чугааны кылган. Парлалга конференциязынга Национал театрның, күрүне филармониязының, национал оркестрниң, үрер хөгжүм оркестриниң болгаш өске-даа культура албан черлериниң удуртукчулары, кожууннарның культура эргелелдериниң начальниктери киришкен.
Улаштыр номчуур...
21.01.2014
Барыын - Хемчикте хөй хүлээлгелиг төп
Тыва Республиканың Баштыңы бо чылда бир дугаар ажыл - агыйжы сургакчылаашкынын бо кожуунну шилип алганы таварылга эвес. Барыын-Хемчик дээрге Тыва күрүнениң үндезилекчизи, тыва болгаш орус чоннарның чоокшулажырынга улуг салыышкынны киирген Монгуш Буян-Бадыргының чурту. Орус хаан II Николайның адынга дилег киирген соонда Россия Тываны бодунуң хайгааралынга 1914 чылда алган. 
Ол төөгүлүг болуушкуннуң 100 чылын бо чылын демдеглээр бис. Республика Баштыңының албан-езузунуң дилээн Россияның Президентизи хандырып, ол байырлалга федералдыг эрге-байдалды тывыскан. Ынчангаш 2014 чылда республиканың сайзыралының төөгүлүг үе-чадазының түңнелдерин үндүрүп, ооң моон соңгааргы хөгжүлдезиниң үндезинин тургузар ужурлуг бис. Ол дугайында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Барыын-Хемчик кожууннуң чурттакчылары-биле ужуражылга үезинде демдеглээн.
Улаштыр номчуур...
21.01.2014
Шагаа - бурун байырлалывыс
2014 чылдың январь 30-ден 31-же эртенгиниң 5 шак 40 минута турда чаа чыл –Аът чылын уткуп, ыдык байырлалывыс Шагааны байырлаар бис. Бистиң Чыраа-Бажы суурнуң чурттакчылары чылдың-на Шагаа байырлалын кым удуртуп, углап-баштап эрттирерин баш бурунгаар тодарадып ап чаңчыккан бис. Бо чылын Монгуш төрел аймак чаңгыс чер-чурттугларын ойнадып, хөгледип, янзы-бүрү мөөрейлерни организастап, чонун өөртүрүнге белеткенип турар. Yдеп турарывыс чыл Чылан чылы болгай. Ооң кудуруу узун, орааштыг бооп болур, ынчангаш оваарымчалыг болуру черле артык эвес. Чыл санаашкынында дириг амытаннарның бирээзи-ле 12 чыл болгаш эргилип кээр азы чаа чыл үнер. Шагааны байырлаар. Шагаа  - тыва чоннуң бурун шагдан ыдык байырлалы. Шагаа езу-чаңчылдарның, кижизидилгениң, сагыш-сеткил арыглаашкынының, шажын-чүдүлгениң - Тос Дээринге, Долаан Бурганынга, Айга, Хүнге, оран-таңдызынга чүдүп тейлээриниң байырлалы.
Улаштыр номчуур...
20.01.2014
Тыва - бурунгу скиф сайзыралдың тывылган чери
Скиф алдынының соонда Тываның эрге-чагыргалары «Аржаан-2» базырыкты касканының соонда өске бүгү тывыштар-биле кады Москваже археологтарның чедиргени скиф хааннарның артынчыларын республикаже дедир эккелген.
Бурунгу скиф сайзыралдың тывылган чери, мурнунда санап турганы Европаның Кара далай чоогу эвес, амгы Тываның девискээри деп бадыткал хамыкты кайгаткан дээрзин сагындыраал. Ол үнелиг тывыштарны Тываже дедир эгидерин туруштуг негеп келген республика Баштыңы Шолбан Кара-оол январь 15-те Национал музейге тускай чөвүлел хурал эрттирген. Аңаа Культура яамызының ажылдакчылары, эртем организацияларының, Хөй-ниити палатазының болгаш Орустуң географтыг ниитилелиниң төлээлери киржип, скиф хааннарның артынчыларын канчаарының айтырыгларын сайгарган.
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Шагаага белеткел Тывада эгелээн
Ай чурагайы-биле Чаа чыл — Шагаа республикага январь 31-де хүннүң баштайгы херелдери-биле чедип келир. Шагаа дээрге Тываның чурттакчыларының кол байырлалдарының бирээзи, ону чоннуң бурун шагдагы чаңчылдарын сагып тургаш, демдеглээр. Тываның сүлдезинде үнүп орар хүнче углай халдып орар аъттыг кижи барын сагындыраал. Yнер чыл көк Аът чылы болур. Чурагайжыларның санап турары-биле алырга, ол чыл турум болгаш чүткүлдүг чорукту көргүзер, ханы бодалдың болгаш от-көс дег изиг-халыын байдалдың каттыжыышкыны болур. Аът чылының шинчизи—ыяш, ол бодамчалыг болгаш дүрген чорукту көргүзүп турар. Аът чылында төрүттүнген кижилер шимченгир, чугаакыр болгаш кандыг-даа шиитпирлер хүлээп алырындан чалданмас болур. Олар ажыл-херээн боттарының өг-бүлезинче угландырар.
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Өскүс уругларның айтырыглары
Тыва улустуң мерген үлегер домактары бар. «Хөйү — хөйлең, чону – чоорган», «Өскүзүнден өлбес, өскүзүнден өзер», «Өскүс кижи өөр чоннуг» дээш, оон-даа өске. Тыва улус шаг-шаандан-на бот-боттарын деткижип, өскүс калган ажы-төлдү азырап өстүрүп чораанын бо үлегер домактарның утказы тода илередип турар.
Эрги Тыва үезинде чоннуң амыдырал-чуртталгазының байдалы берге, колдуунда мал-маган азырап өстүрүп, ооң сүт-сааны, эът-кежи, дүгү-биле амыдырап чораан. Ындыг-даа болза, тыва кижиниң сагыш-сеткили кезээде буянныг, эң ылаңгыя өскүс калган ажы-төлдү ооң төрелдери черге кагбас, азырап өстүрүп каар. Өскүс ажы-төлдү аартыктаар, харын-даа оларга дузалаар хөөн чок чорукту тыва улус сагыш-сеткил кеми деп санап чорааннар. «Өскүстү кагган - өөнделевес», «Төрелин кагган - төөрээр» деп үлегер домактар аңаа херечи. Өскүс калган чаш ажы-төл төрелдерин азыраваан кижилер чонунга хүндүткел чок боор. Өскүстерни төрелдери хамаанчок, көңгүс танывазы ачы-буянныг улустар азырап ап чораан. 
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Сочиже Тываның делегациязы аъттаныр
«Сочи-2014» 21-ги Кышкы Олимпиаданың ажыдыышкынынга киржири-биле Тывадан делегацияның кежигүннерин тодараткан.Аңаа ТР-ниң аныяктар болгаш спорт херектериниң талазы-биле сайыды Уран-кыс Ондар, Каа-Хем кожууннуң баштыңы, кожууннуң Төлээлекчилер хуралының даргазы Александр Шелехов, «Тыва» КТРК-ның корреспондентизи Виктория Тас-оол, Европаның үш дакпыр чемпиону, делегейниң ийи дакпыр вице-чемпиону болгаш Россияның херээжен улус аразынга хостуг хүреш талазы-биле чемпиону, Тываның Дээди Хуралының депутады Лориса Ооржак, гандбол талазы-биле 1984 чылда ССРЭ-ниң чемпиону, спорттуң хоочуну, республиканың Соңгулда комиссиязының даргазының оралакчызы Олег Фортуна болгаш амыдыралы күш-культура болгаш спорт хөгжүлдези-биле сырый харылзаалыг ажыл-чорудулгалыг оон-даа өске алдарлыг кижилер кирген.

Кышкы Олимпиаданың ажыдыышкынынга киржири-биле Тывадан баар делегацияны республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол удуртур.
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Кижизидикчи күжүн долу ажыглаан
Тывага будданың шажын школаларын ажыдарының аргаларын философия клуву сайгарып турар.

Философия клувунуң бо чылдың январь 11-де болган ээлчеглиг хуралынга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол киришкен. Аңаа болган чугааның кол темазы - республиканың аныяктарының шажын-чүдүлге-биле холбаазы, ооң өзүп орар салгалдың угаан-бодал болгаш мөзү-шынар байдалдарынга чедирип турар салдары. Тываның күрүне университединиң проректору, философия эртемнериниң доктору болгаш будда болгаш тибет эртемнериниң төвүнүң тургузукчузу, аныяктар кижизидилгезинге буддизмниң ролюнуң дугайында илеткел кылган Ольга Хомушку чугааның кол өзээн тодараткан. Профессорнуң санап турары-биле алырга чаңчыл болган шажын-чүдүлгелер, ылаңгыя Тываның будда ниитилежилгези чүдүлгеге негелдени, ылаңгыя аныяктарның талазындан сонуургалды экономиктиг реформаларның агымы-биле күштелдирип шыдавайн барган. Ооң түңнелинде Тывада янзы-бүрү секталар (агымнар) тывылган, оларның аныяктарның сагыш-сеткилинге чедирип турар салдары ындыг-ла күзенчиг эвес болуп турар.
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Тываның Баштыңы: «Хөй каът чуртталга бажыңнарының тудуунуң хемчээлин өстүрер. Кызылдың экологтуг байдалының баксыраар чоруун болдурбас».
Кызылдың болгаш кызылчыларның мурнунга шаандан бээр тургустунуп келген чидиг айтырыг—хоорайның кырында астына берген турар ыш болур, найысылалга ыяш бажыңнарның хөйү-биле туттунуп турарындан сөөлгү үеде ол улам немежип турар. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Чазакка болган чөвүлел хуралга чыылганнарның кичээнгейин бо айтырыгже угландырган. «Кызылды көдээ суурга дөмей болдурбас херек. Печка одаар, корум-чурум чаңгыс каът бажыңнарны хоорай иштинге элбээ-биле тудар чорукту соксадыр херек, аңаа төпчүткен чылыг болгаш электри хандырылгалыг хөй каът бажыңнар тудар апаар. Тыныш системазының органнарының аарыы Кызылда чок деп Кадык камгалал яамызының оожургап орган херээ чок, комплекстиг эртем-барымдаалыг хемчеглер херек — деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн. — Ол дээрге найысылалдың Төлээлекчилер хуралының, эртемденнерниң, федералдыг хайгаарал черлериниң, күүсекчи эрге-чагырганың ажыл-чорудулгазы-дыр».
Улаштыр номчуур...