Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Рабочая встреча Президента Владимира Путина с Главой Республики Тыва Владиславом Ховалыгом

Руководитель региона информировал Президента, в частности, о темпах жилищного строительства и мерах по развитию сельского хозяйства в Туве. 
В.Путин: Мы с Вами обсуждали ситуацию, уже отметили позитивные тенденции. Конечно, что касается стройки – у нас стройка в целом развивается хорошо по стране, рост 7,9 процента. Но в Туве – больше 50, по-моему, 53 процента.
В.Ховалыг: Да.


Подробнее...

Новости

RSS
18.08.2023 16:28 / ЖКХ
Самая высокая платёжная дисциплина в Туве – у жителей Кызыла

В Туве продолжается подготовка к предстоящему отопительному сезону. Общая готовность объектов ТЭК, ЖКХ и социальной сферы Тувы на сегодняшний день оценивается в 70%, что на 9% выше, чем фиксировалось в это же время в прошлом году. Одним из ключевых факторов, препятствующих более дружному завершению ремонтной кампании, по-прежнему остаётся стабильно высокая сумма долгов за оказанные коммунальные услуги. Неоплаченные платежи – это недостаток финансирования работ на объектах жизнеобеспечения, затягивание сроков завершения ремонта, невозможность обновления оборудования, которое должно производиться систематически.

Подробнее...
18.08.2023 12:12 / Образование
Тува заручилась поддержкой партии «Единая Россия» в вопросе капитального ремонта школ

Тема готовности школ, в которых проводится капитальный ремонт, обсуждалась накануне на совещании с участием секретаря Генсовета партии «Единая Россия» Андрея Турчака и министра просвещения РФ Сергея Кравцова. Республика Тыва была отмечена среди субъектов, где в нескольких школах была выявлена необходимость проведения непредвиденных работ. Андрей Турчак сообщил, что вопрос с финансированием внеплановых работ в тувинских школах решается.

Подробнее...
17.08.2023 18:33 / Образование
В Туве комплектуют штат педагогических сотрудников вновь строящихся школ

Министерство образования Тувы 22 августа организует в Кызыле ярмарку вакансий для выпускников высших учебных заведений, завершивших обучение по направлению подготовки «Образование и педагогические науки». Ярмарка проводится накануне нового учебного года в рамках мероприятий по восполнению кадрового дефицита в образовательных организациях республики и комплектования специалистами вновь строящихся на территории региона 11 школ. Глава Тувы Владислав Ховалыг поручил ведомству подойти к вопросу подбора руководителей и педагогического состава новых школ с особой ответственностью, с применением решительных мер.

Подробнее...
17.08.2023 14:35 / Происшествия
В Туве вводят запрет на участие несовершеннолетних в конных скачках

Сегодня в Правительстве Тувы прошло совещание,  на котором обсудили вопрос безопасности несовершеннолетних наездников на конных скачках, проходящих на различных мероприятиях в республике. Поводом для обсуждения стал несчастный случай на прошедших скачках на Тос-Булаке во время республиканского Наадыма. 15-летний наездник был травмирован во время столкновения нескольких лошадей недалеко от старта. В крайне тяжелом состоянии несовершеннолетнего увезли на машине "скорой помощи" в Республиканскую больницу №1. Несмотря на все усилия, предпринимаемые врачами, прошлой ночью подросток скончался.

Подробнее...
17.08.2023 09:09 / Мероприятия
В Туве состоится II всероссийский фестиваль шаманизма

С 18 по 20 августа в республике пройдет II Всероссийский фестиваль шаманизма «Дунгур» им. М.Б. Кенин-Лопсана. Масштабное событие соберет порядка 150 шаманов, камов и представителей иных языческих верований. Все мероприятия шаманского фестиваля пройдут на территории юрточного комплекса «Бий-Хем», расположенного в 22 км от г. Кызыла. Фестиваль проводится Управлением Верховного шамана Тувы и России.

Подробнее...
16.08.2023 19:25 / Личность
100-летний юбилей отметила участник Великой Отечественной войны из Тувы Наталья Маслова

Сегодня вековой юбилей отмечает участник Великой Отечественной войны Наталья Ивановна Маслова. Со столетием ветерана поздравил в своем блоге Глава Тувы Владислав Ховалыг, который отметил, что судьба и жизнь именинницы - пример мужества, героизма и преданности Родине.

Подробнее...
16.08.2023 18:18 / Энергетика
В Туве до 25 августа завершат северный завоз угля

По республике доставка топлива в социальные учреждения труднодоступных сел выполнена на 70 процентов, сообщили сегодня в Министерстве ЖКХ региона.
- Северный завоз в этом году мы начали раньше, к доставке приступили уже в июле, -
прокомментировал министр жилищно-коммунального хозяйства Тувы Мерген Мынын-оол. – Последние два года нам удается не затягивать сроки выполнения этой работы.

Подробнее...
16.08.2023 16:00 / Праздники
Председатель Совета Федерации Валентина Матвиенко поздравила жителей Тувы с днем образования республики

В телеграмме, направленной от Председателя Совета Федерации Федерального собрания РФ в адрес Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга и председателя Верховного Хурала (парламента) Тувы Кан-оола Даваа говорится:"Поздравляю вас и всех жителей республики с Днем Республики Тыва. Этот знаменательный праздник объединяет всех, кто вложил частицу своей души в становление Тывы, укрепление ее потенциала. За прошедшие годы жители республики в стремлении сделать свою малую родину сильной и процветающей преодолели немало испытаний и трудностей, справились с множеством сложных задач экономического и социального характера".

Подробнее...
16.08.2023 13:32 / Политика
Заместителем Председателя Правительства Тувы стал  Олег Лукин

Опытный управленец в отрасли энергетики, строительства и коммунального хозяйства сибирских регионов, 53-летний Олег Николаевич Лукин сегодня указом Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга назначен исполняющим обязанности заместителя Председателя Правительства Тувы.

Подробнее...
16.08.2023 12:52 / Экология
Жители западной части Кызыла к Дню Республики получили в подарок защитную дамбу

Строительство дамбы в западной части Кызыла, рассчитанное по проекту до 2024 года, успешно завершилось досрочно. Общая стоимость проекта составила почти полмиллиарда рублей, финансирование велось за счет средств государственной программы «Воспроизводство и использование природных ресурсов», поступавших через Минлесхоз Тувы. Вновь построенное гидротехническое сооружение оценили Глава региона Владислав Ховалыг и руководитель Енисейского управления Росводресурсов Сергей Капустин. Примечательно, что ввод в эксплуатацию дамбы произошел накануне Дня Республики Тыва, и, как отметил руководитель региона, стал отличным подарком для жителей дачного поселка.

Подробнее...

Фоторепортажи

Спортэлита-2019

23.12.2019

Глава Тувы Шолбан Кара-оол поздравил энергетиков республики с профессиональным праздником

20.12.2019

Глава Тувы Ш.Кара-оол выступил с посланием Верховному Хуралу РТ на 2020 год

12.12.2019

В Туве отметили четвертую годовщину со дня образования 55-й мотострелковой (горной) бригады

05.12.2019

День тувинского языка

01.11.2019

Глава Тувы с рабочим визитом находится в Монголии

25.10.2019

Глава Тувы 11 октября вручил государственные награды труженикам

11.10.2019

Глава Тувы Шолбан Кара-оол провел рабочую встречу с руководителями силовых структур республики

08.09.2019

Августовское совещание (Тува): «Нацпроект «Образование»: от государственной стратегии к педагогическим практикам»

30.08.2019

Глава Тувы проверил готовность социальных объектов в Чаа-Хольском районе

29.08.2019

Глава Тувы Шолбан Кара-оол поздравил  молодых офицеров с началом службы на тувинской земле

22.08.2019

Глава Тувы поздравил земляков с Днем флага России

22.08.2019

Глава Тувы вручил учреждениям лесного хозяйства ключи от новой противопожарной спецтехники

15.08.2019

Глава Тувы накануне Дня республики вручил государственные награды труженикам

14.08.2019

Глава Тувы провел традиционную встречу с выпускниками – краснодипломниками

09.08.2019

Глава Тувы встретился с творческим коллективом издательского дома «Тывамедиагрупп»

08.08.2019

Глава Тувы обсудил с энергетиками подготовку к зимнему сезону и ход модернизации электросетей в поселке Каа-Хем

06.08.2019

В Правительстве Тувы состоялось совещание по программе переселения из ветхого и аварийного жилья

01.08.2019

Целинное, Кызылский район

29.07.2019

Глава Тувы Шолбан Кара-оол продолжает поездки по районам республики

29.07.2019


 
Медээлер
RSS
31.12.2013
Күрүне Думазының депутады Л.К.Шойгунуң Чаа чыл - биле байыр чедириишкини
Эргим чаңгыс чер-чурттугларым!
Yнүп орар 2014 чыл-биле болгаш Христостуң төрүттүнгениниң байырлалы-биле силерге чүректиң ханызындан байыр чедирип тур мен. 
Бо чырыткылыг байырлалдар биске аас-кежикти болгаш өөрүшкүнү сөңнеп, бажың бүрүзүнге чылыгны болгаш тамчыкты чедирип турар.
2014 чыл чырыткылыг болгаш чедиишкинниг болзун, чаа-чаа тиилелгелерни болгаш чаалап алыышкыннарны эккелзин, эң эки идегелдер шынзыттынзын, күзелдер бүтсүн!

Өг-бүле бүрүзүнге эки чүүлдерни, кадыкшылды болгаш чаагай кежикти күзедим!

Хүндүткел-биле, Күрүне Думазының депутады Л.К.Шойгу.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Россия Федерациязының Президентизиниң Сибирьниң федералдыг округунда Бүрүн эргелиг төлээзи   В. Толоконскийниң байыр чедириишкини
Эргим сибирьжилер!

Yнүп орар Чаа чыл-биле силерге байыр чедирип тур мен!

Календарьның сөөлгү арнын ажыткаш, кижи бүрүзү эртип турар чылдың түңнелдерин үндүрер, бистиң сагыш-сеткиливиске чүнү арттырып каанын, чүү чедип алдынганын, кандыг планнарны болгаш күзелдерни ам боттандырар дээрзин сайгарар.
Сибирьниң регионнарынга 2013 чыл политиктиг болгаш социал-экономиктиг амыдыралга чугула болуушкуннарның үези болган. Күрүне баштыңының социал ужур-дузалыг чарлыктарының күүселдезинче бүгү девискээр идепкейлиг кирген, ооң баштайгы түңнелдери сибирьжилерниң амыдыралының деңнелин бедидеринге арганы берген. Округтуң дыка хөй регионнарында уруг төрүттүнер чоруктуң деңнели бедээн, ол дээрге даартагы хүнде ажылдаар аныяк салгалдың көргүзүү-дүр, олар келир үеге бүзүрелдиг болур.

Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Чаа чыл бүдүүзүнде күрүне шаңналдары
Декабрь 26-да ТР-ниң Чазаанга республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезинге үлүг-хуузун киирип чоруур ажылдакчыларга, хоочуннарга Чаа чыл бүдүүзүнде күрүне шаңналдарын тывыскан. Тыва Республиканың Баштыңы—Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол юбилейлиг 2014 чылды чурттакчы чон харыысалгалыг, шыңгыы белеткелдиг уткуур ужурлуг дээрзин онзагайлап демдеглээн. Республиканың девискээрин аштап-арыглап, арыг-силиг тудары-биле октаттынган оран-саваларны эде тургузуп, чаартып турар болгаш септелге ажылдары кидин түлүк. Юбилейлиг объектилерниң тудуу уламчылавышаан. Чурттакчы чонну «100 чылче базымнар», «Спортту — бажыңнар чанынче», «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» дээш, өске-даа чугула төлевилелдерже хаара тудары эргежок чугула. 2014 чылда Россияның аңгы-аңгы булуңнарында чурттап чоруур чаңгыс чер-чурттугларывыстың болгаш Тывага хамаарылгалыг бүгү чоннуң чыыжы болуп эртер. Байырлалда шупту ужуражып кээп, чаа вектиң эгезинде Тыва биле Россияның төөгүзүн чугаалажып, бодалдарны үлежири канчаар-даа аажок өөрүнчүг.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Оюн-тоглаалыг, ыры-шоорлуг Чаа чыл келди!
Декабрь 25-те В.Көк-оол аттыг Национал театрга республиканың кожуун бүрүзүн төлээлээн тергиин өөредилгелиг, хөй санныг чедиишкиннерлиг уруглар Тываның Баштыңының елказынга чыглып келген. Чаңчыл езугаар чылдың төнчүзүнде республиканың онза чедиишкиннерлиг 7 хардан 14 харга чедир школачылары Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң уругларга елказынче аас-кежиктиг чалалганы алыр болганнар.  Чыл келген тудум, Чазак Баштыңының елказынче чалалгалар алган уругларның санының көвүдеп турары өөрүнчүг. Бо удаада база школачылар хөй болган. Национал театрның ийиги каъдында уругларга янзы-бүрү оюннар шөлчүгештерин организастаан. Каас-чараш идик-хептиг, маскарад костюмнарлыг оолдар-кыстар оюннарга киржип, амданныг, чигирзиг «шаңналдар» ойнап ап турган. Бир булуңда уруглар аът шалбадаан, өскезинде корзина иштинче бөмбүк киир октаан, күжүн шенежип, канат-даа тыртканнар бар.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Онза болуушкун
«Тыва кижиниң байы – ажы-төлүнде» деп чоннуң үлегер чугаазы бар. Уруг-дарыы хөй өг-бүлени аас-кежиктиг деп санаар эки чаңчылдыг бис. Каа-Хем суурдан Айдыс, Айлана Араптаннар— хөй уругларлыг аас-кежиктиг өг-бүле. Маңган ак харлыг декабрь айның 13-те оларның өг-бүлезинге үш ийис чаштар чырык черге төрүттүнген.  Тывага мындыг онза болуушкун чеди чыл бурунгаар болган. Тес-Хемниң Берт-Даг суурдан өг-бүлеге үш ийис кыстар төрүттүнген. «Кижи — өзер, кидис — шөйлүр» бо ийистер — ам школачылар. Оон бээр чылдарда чүгле ийис бичии чаштар төрүттүнгүлээн. Ховар таварылга — үш оол ийистер аныяк өг-бүле Араптаннарның ийи, үш болгаш дөрт дугаар уруглары бооп немешкен. Ада-иениң өөрүшкүзү — соон салгаар чаптанчыг ажы-төлүнде. Чүгле оларның эвес, республиканың чонунга чылдың белээ, өөрүшкүзү болгаш чоргааралы-дыр. Бо хире ховар таварылганы сөңнээн өг-бүлеге Кызылдың перинаталдыг төвүнүң эмчилери хеп чуур машинаны байырлыг байдалга берген. Yш ийис чаштарның кырган-авазы, кырган-ачазы эмчилерге сеткилинден четтиргенин илередип, чылыг сөстерни сөглээн.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Ивижилерден чаа чыл байыры
Виктор Шөмбүлович Самбуу, хоочун ивижи:

— Тожу кожууннуң ивилерин совхоз үезинде-ле хүлээп алгаш, ажылдаа-ла 20 чыл чеде бердим. Ивилерим саны 40 четкен. Биске ай санында аъш-чем, идик-хеп, кывар-чаар материалдарны хуу сайгарлыкчы Алексей Чертовтуң эккеп турары дыка эки-дир. Тоора-Хемче эът-кеш дужаап, садыгланыры дыка берге. Күрүне биске бир иви дээш 1200 рубль бээринден аңгыда, өске дуза чок-тур ийин. Бо хуу сайгарлыкчының ачызы-биле чурттап турар бис. Боттарывыстың кызыл күжүвүс-биле аңнап, балыктап тургаш, акша-төгерикти ажылдап, ажы-төлүвүстү дээди өөредилге черлеринде өөредип, чурттап чоруур бис. Өөм ишти чок болган. Ийи ажы-төлдүг мен. Уругларым Кызыл хоорайда өөренип турар. Далган, шай, таакпы, үс болза-ла, биске чедер, артканын оран-таңдывыс хандырып турар. Рация чокта, суур-биле харылзаа чок. Майгыннарывыс шаараш, эргижирээн, ону чамап, чылыглап алырга безин аажок соок. 
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Кайгамчык солун үе
Шагда Чаа чыл бүдүүзүнде шпрот, колбаса, мандарин, шампанское садып алыр дээш чон хөлзеп-ле үнер. Чаа чыл столунга чугула херек чүүлдер садып алыр дээш улуг-улуг оочурлар тургулаан. Ол ышкаш байырлалга чедир 2-3 неделя бурунгаар почта хааржаа хөй санныг Чаа чыл-биле байыр чедирген ырак-чооктан келген каас открыткалар дола бээрин сактыр боор силер. Оон ол хөй чараш открыткаларны көрүнчүктерни долгандыр каастай аарак, кыстыргылап каарга, көрүштүг-даа. Ам сактып келирге, солунун.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Тываның Баштыңы: эртип турар 2013 чылда республиканың чедиишкиннериниң болгаш нарын айтырыгларының дугайында
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолга 2013 чыл билдиртпейн эрте берген. Чүге дээрге «чыл-чылы-биле республиканың бурунгаарлаарынга моондак болуп турган дыка хөй айтырыгларны шиитпирлээр арга Чазакка чедип алдынган».

Эртип турар чылдың дугайында ындыг бодалды Тываның Баштыңы декабрь 21-де «Тыва» КТРК-ның эфиринге тележурналистерге илереткен. Ол дээрге юбилей бүдүүзүнүң чылы, Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдези-биле холбашкан дидим сорулгалар салдынган. Ооң-биле холбаштыр чамдык нарын айтырыглар база турган деп, регионнуң удуртукчузу чугаалаан, ол бүгүнү контрольда алган.

Ол айтырыгларны сайгарарын Шолбан Кара-оол саналдаан. Чугаага сураглыг журналистер Виталий Кузнецов болгаш Карина Монгуш («Тыва» КТРК), Эльвира Лифанова («Новый век» телеканал), Арзу Садыгов («Тува 24» телеканал) киришкеннер. «Тува 24» телеканалдың корреспондентилериниң чер-черлерге бижидип алганы республиканың чурттакчыларының айтырыгларын база чугаа үезинде ажыглаан.
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Талантылыг аныяктарга шаңналдар
Дүүн, декабрь 25-те, ТР-ниң Чазаанга РФ-тиң Өөредилге болгаш эртем яамызының, Тыва Республиканың Баштыңының дипломнарын талантылыг аныяктарга тывыскан. Ук хемчегни Тыва Республиканың «Өөредилге» мурнады хөгжүдер национал төлевилелдиң «Талантылыг аныяктарга күрүне деткимчези» угланыышкын-биле организастап чоруткан.

Тыва Республиканың Баштыңы — Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол онзагай, салым-чаяанныг, талантылыг, эки өөредилгелиг уругларга деткимчени көргүзүп, шаңнал-макталды тыпсыры канчаар-даа аажок өөрүнчүг болгаш чоргааранчыг-дыр дээрзин чугулалап демдеглээн. Чазак Даргазының чугаалап турары-биле алырга, бо хүн чыглып келген аныяктар тергииннерниң тергииннери дээрзин утпас болза эки.
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Улуг - Хемчилерге идегеп болур
Дээди Хуралга Айыткалын кылган соонда Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Шагаан-Арыг хоорайга барып, чурттакчы чон-биле ужурашкан. Ол тус черниң активи болгаш улуг-хемчилер-биле эрткен чылдың түңнелдериниң база 2014 чылдың планнарының дугайын чугаалашкан.

— Республиканың мурнунда тургустунган бөдүүн эвес сорулгаларны боттандырарынга күштү берип турар доктаамал деткимчеңер дээш силерге өөрүп четтирдим—деп, Тываның Баштыңы чаңгыс чер-чурттугларынга чугаалаан.— Ол сорулгаларның болгаш ону шиитпирлээр оруктарның дугайында Дээди Хуралга Айыткалымга чугаалаан мен, телевидениеге берген интервьюмга база ол кирген.
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Чуртталга бажыңы — эң чидиг айтырыг
Владимир Путин Күрүне чөвүлелиниң бо чылдагы сөөлгү түңнел хуралын эрттирген.Yе эртип-ле турар, чамдык айтырыглар ам-даа шиитпирлеттинмээн. Ол дугайында Президентиниң чаа шүгүмчүлели Күрүне чөвүлелиниң бо чылдагы сөөлгү хуралынга дыңналган. Чугааның кол темазы Владимир Путинниң май чарлыктарының күүселдези болган. Өөредилгени сайзырадырының болгаш ЧКА-ны чаартырының база күш-ажылдың бүдүрүкчүлүүн бедидериниң айтырыгларын база сайгарган. Чарлыктарны үндүрген үеден бээр Президент ооң салган сорулгаларының кошкак күүселдези дээш албан-дужаалдыг кижилерни чаңгыс эвес удаа шүгүмчүлеп келген. Бо хуралга база ону ойбаан. ЧКА талазы-биле байдалды Президент эң чидиг деп санаан. Бустур четкен чуртталга бажыңнарындан улусту көжүрериниң талазы-биле программа эң багай күүсеттинип турар деп, ол айыткан. 
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Тываның Баштыңының Айыткалы: саналдар, бодалдар, үнелелдер
Байбек Монгуш, Чөөн-Хемчик кожууннуң чагырга даргазы:

—ТР-ниң Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң Айыткалы республика амыдыралының шупту талаларын илереткен. Эртип турар 2013 чылда күүсеткен чүүлдер хөй, чедиишкиннер бар. Ынчалза-даа 2014 чылда ажыл-чорудулганы оон-даа күштелдирер апаар. Маңаа муниципалдыг чергениң эрге-чагыргазы улуг салдарны чедирер дээрзин Ш.Кара-оол чаңгыс эвес чугаалады. «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» деп төлевилелдиң боттандырылгазы келир чылын база уламчылаар дээрге, аажок чүүлдүгзүндүм. Бо талазы-биле бистиң кожуун өскелерге деңнежип, көргүзүглеривисти экижидер ужурлуг бис.

Көдээ черлерже орус специалистерни хаара тудар дээн саналды сонуургадым. Оларның ачызында ниити хөгжүлдениң деңнели бедип, арга-дуржулгавыс байлакшыыр.
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Шиитпирлерниң күүселдези
Чоокта чаа редакцияга РФ-тиң Суд приставтарының Тыва Республикада эргелелиниң ажылдакчылары-биле «дорт харылзаа» болуп эрткен. Хемчегге эргелелдиң даргазының оралакчызы Киров Иргитович Серен-Чимит, суд шиитпирлерин күүседирин организастаар килдистиң начальниги Омак Степанович Достай, Кызыл хоорай талазы-биле килдистиң начальниги Баяна Бавууевна Куулар болгаш Кызыл хоорайның Суд приставтарының районнар аразының килдизиниң начальниги Аржаана Владимировна Кара-Сал киришкен. Республиканың аңгы-аңгы булуңнарындан долгап келген кижилерниң айтырыгларынга суд приставтары тодаргай харыыларны берген. 
Улаштыр номчуур...
27.12.2013
Кол чүүл — чурттакчыларның үнелели
«Хаа, ам база чүү-даа чок бокталдырып, дүкпүрүп каапкан, бо шагның ажы-төлүнүң чурум чогун! Дүүн чаа-ла ажылчыннар арыдыр аштап каан чүве-дир ийин. Улустуң күш-ажылын үнелеп билбезивис дыка-ла харааданчыг…» — деп, каът бажыңның подъездизинче кире бээримге, бир угбай мынчалдыр хомудаан сеткилин илереткен тур. Шынап-ла, черже көре бээримге, таакпы артынчылары, ында-мында дүкпү. Коммунал ажыл-агыйының ажылдакчылары бажыңнарны шыдаар шаа-биле аштап-арыглап, септелгезин чорудуп турда-ла, ону үнелевес кижилер бар. Чурттакчылар боттары безин подъезд иштин бокталдырып: «Мээң бажыңым ишти-ле арыг болза, ажырбас» — дээн хөөннүг болгулаар. Бок-сакты хапка суккаш, подъезд иштинге салып кааш, квартиразынче дүште чок базып кире бээрлер. Черле ынчаш, амгы үеде коммунал ажыл-агыйының байдалы кандыгыл? 
Улаштыр номчуур...
24.12.2013
Республикада байдалдың болгаш 2014 чылда күрүне политиказының дугайында Тываның Баштыңы Ш.В. Кара-оолдуң Дээди Хуралга Айыткалы
100 ЧЫЛ КАДЫ: ДYYН, БӨГYН, ДААРТА

Хүндүлүг Каң-оол Тимурович!

Хүндүлүг депутаттар! Коллегалар!

Чаңгыс чер-чурттугларым!

Декабрь 12-де, Россияның Конституциязының юбилейиниң хүнүнде, чурттуң Президентизи Владимир Владимирович Путин чыл санының Айыткалын Россия Федерациязының Федералдыг Хуралынга кылган.


Чурттуң хөгжүлдезиниң стратегиязының-даа, ажылдың тодаргай угланыышкыннарының-даа, салдынган сорулгаларны күүседириниң аргаларының-даа кол-кол сорулгаларын күрүнениң Баштыңы тодараткан. Регионнуң тодаргай сорулгаларын, боттарывыстың мурнай шиитпирлээр айтырыгларывысты, чугула болуушкуннарны ниити күрүнениң ол угланыышкынынче киирери эргежок чугула.

Юбилейлиг 2014 чылга чедир каш хонуктар арткан. Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң юбилейи—ол дээрге бистиң республикага эң чугула болуушкун-дур. Эрткен 100 чыл бистиң республикавыстың кол-кол үе-чадаларын хаара туткан. Бистиң өгбелеривистиң шилип алган оруу—улуг Россия-биле кады болуру, Тыва күрүнени тургузары, Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тыва Арат Республиканың эвилелчи киржилгези, Совет Эвилелиниң составынга Тываның эки тура-биле каттыжып киргени, бүгү чурт-биле кады чаа экономиктиг орукче шилчилге.
Улаштыр номчуур...