Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


В Кызыле стартовал Чемпионат России по стрельбе из лука

Церемония открытия Чемпионата состоялась на стадионе имени 5-летия Советской Тувы. В течении трех дней, порядка 300 спортсменов из более чем 20-ти регионов
России будут бороться за звание победителя Чемпионата России по стрельбе
из лука. Участников соревнований приветствовал Глава Тувы Владислав Ховалыг, который отметил, что проведение в республике соревнований всероссийского уровня – это уникальная возможность для региона продвинуться вперед, юному поколению получить вдохновляющий толчок к самым большим высотам в спорте.

 

Подробнее...

Новости

RSS
27.09.2013 09:23 / Праздники
Глава Тувы и Председатель Верховного Хурала  поздравили работников дошкольных  учреждений с профессиональным праздником

Сегодня Глава Тувы Шолбан Кара-оол и Председатель Верховного Хурала Кан-оол Даваа поздравили с профессиональным праздником работников дошкольных учреждений. В обращении говорится: «Уважаемые работники и ветераны дошкольных учреждений Тувы! Позвольте от всей души поздравить Вас с профессиональным праздником! День воспитателя и всех дошкольных работников по праву является одним из общенациональных праздников нашей страны. Идея его — помочь обществу обратить большее внимание на детский сад и дошкольное детство в целом.

Подробнее...
26.09.2013 18:48 / Конкурсы
В Туве  объявлен конкурс  на лучшего комбайнера 2013 года

Министерство сельского хозяйства и продовольствия республики объявило конкурс «Лучший комбайнер Республики Тыва – 2013». Его главная цель – обеспечить своевременную уборку урожая зерновых и при этом поддержать лучших земледельцев. Конкурсной комиссии, которую возглавил первый заместитель министра Сергей Ондар, поручено на протяжении всей уборочной кампании совместно с руководителями и специалистами районных сельхозуправлений регулярно выезжать на места для контроля за ходом уборки и выявления передовиков. Лучшие комбайнеры будут определяться в двум зонам – центральной и западной. Как отметил председатель конкурсной комиссии Сергей Ондар, такое деление обусловлено разными условиями выращивания зерновых на западе республики и в ее центральной части. 

Подробнее...
26.09.2013 18:33 / Общество
Глава Тувы выразил соболезнования родным и близким, поклонникам творчества Владимира Ойдупаа в связи с его кончиной

25 сентября рано утром ушел из жизни еще один из самых ярких музыкантов Тувы, имеющий поклонников своего таланта почти во всех странах мира, знаменитый исполнитель хоомея Владимир Ойдупаа (род. 6 сентября 1949 г.). Об этом tuva.asia сообщила доктор культурологии, исследователь тувинского горлового пения, известный музыковед республики Валентина Сюзюкей. Глава Тувы Шолбан Кара-оол выразил соболезнования родным и близким, а также поклонникам творчества музыканта в связи с его кончиной. Он отметил: «В музыке Владимир Ойдупаа был колоритной фигурой и внес свой вклад в ее развитие. У его творчества есть многочисленные поклонники, его талант оценили ученые музыковеды. Выражаю свои соболезнования всем, кто скорбит по Владимиру. Наверняка его музыкальный талант не пропал даром и у него есть творческие последователи». 

Подробнее...
26.09.2013 17:43 / Здравоохранение
В Туве принимаются меры к завершению диспансеризации населения

Регулярная диспансеризация населения России проводится в соответствии с Федеральным законом «Об основах охраны здоровья граждан». По первоначальному плану в этом году в Туве обследование должны пройти 12 968 человек. На 5 сентября медицинскими учреждениями был представлен к оплате 12 691 случай диспансеризации, или 97,8 % от запланированного. Однако в целях обеспечения максимального охвата диспансеризацией определенных групп взрослого населения план 2013 года был скорректирован увеличен до 30 132 человек. Таким образом, для выполнения вновь утвержденного плана до конца октября 2013 года должны пройти диспансеризацию дополнительно 17 132 человека.

Подробнее...
26.09.2013 16:47 / Происшествия
Премьер Шолбан Кара-оол обратился к властям Новосибирской области по факту нанесения тяжких телесных повреждений  уроженцу Тувы

Глава Тувы Шолбан Кара-оол сегодня обратился к губернатору Новосибирской области Василию Юрченко и прокурору Новосибирской области Евгению Овчинникову с просьбой взять под особый контроль расследование уголовного дела по факту нанесения тяжких телесных повреждений уроженцу Тувы Салиму Сарыгу, который с 24 августа, после нападения на него группы молодых людей, в коматозном состоянии находится в отделении реанимации Новосибирской областной клинической больницы. Также Шолбан Кара-оол распорядился в срочном порядке оказать семье материальную помощь  из резервного фонда Правительства республики. О трагедии, произошедшей в Новосибирске, в своем письме на имя главы региона рассказала гражданская жена Салима Чодураа Чамыян. 

Подробнее...
26.09.2013 14:00 / Муниципалитеты
Глава Тувы пожелал парламенту Кызыла стать дискуссионной и консолидирующей площадкой
Сегодня глава республики Шолбан Кара-оол повстречался с активом Кызылского городского Хурала представителей. Поздравив с избранием на пост главы города Кызыла Дину Ивановну Оюн, премьер обсудил с парламентариями текущие рабочие задачи. Во встрече участвовали  депутат от партии КПРФ Анатолий Серен, от "Справедливой России" Марианна Моген-Хурен, прошедшие в городской парламент по партийному списку, а также от "Единой России" Сылдыс Хертек.   Дина Оюн сообщила, что в предстоящие дни депутаты проведут консультации по формированию структуры хурала, руководителям парламентских комитетов, проанализируют наказы избирателей и сформируют приоритеты в работе по их выполнению. 
Подробнее...
25.09.2013 19:39 / Муниципалитеты
Депутаты Кызыла избрали главу городского Хурала представителей

Сегодня, 25 сентября, состоялась первая организационная сессия хурала представителей г. Кызыла четвертого созыва. Новый состав депутатов избрал председателя городского хурала и исполняющего обязанности мэра столицы Тувы. Как сообщает пресс-служба мэрии, в повестке заседания было четыре вопроса, главными из которых являлись избрание главы города и исполняющего обязанности мэра. Единогласным решением городских депутатов городской Хурал Кызыла возглавила Дина Ивановна Оюн, которая была избрана 8 сентября депутатом хурала представителей. Исполняющим обязанности мэра города назначен Владислав Товарищтайович Ховалыг.

Подробнее...
25.09.2013 18:46 / Конкурсы
В Туве изучением истории родного края занялись жители  разных возрастов и профессий

Республиканский конкурс «Тува начала XX века: ветер перемен», посвященный 100-летию единения Тувы и России, привлек к изучению родного края людей самых разных возрастов и профессий, живущих в разных уголках региона. На протяжении девяти месяцев краеведы-любители исследовали архивы, кладовые и чердаки, встречались со старожилами, заново изучали фонды школьных музеев и сельских библиотек, чтобы представить свои экспонаты. Напомним, конкурс был объявлен в рамках губернаторского проекта «Шаги к 100-летию» в декабре 2012 года. Сегодня оргкомитет передал на рассмотрение жюри 54 работы в номинации «Уникальный экспонат» и 10 работ – в номинации «Музейная экспозиция».

Подробнее...
25.09.2013 11:45 / Политика
В медиарейтинге губернаторов РФ в сфере ЖКХ глава Тувы занимает 19 место из 83

Аналитическая компания «Медиалогия» оценивает уровень внимания глав регионов России к проблемам жилищно-коммунального комплекса. Накануне отопительного сезона эксперты подготовили очередной медиарейтинг губернаторов в сфере ЖКХ. Период исследования: август 2013 года. Глава Тувы Шолбан Кара-оол в рассматриваемый период занял 19 место из 83. Это связано с тем, что в одном из районов республики завершается возведение крупной современной котельной. По мнению специалистов, коммунальное строительство в небольшом поселке впечатляет своими масштабами.  

Подробнее...
25.09.2013 11:08 / Сельское хозяйство
В Туве планируется значительно обновить  парк сельхозмашин
ОАО «Росагролизинг» возобновляет свою работу в Туве. На базе Министерства сельского хозяйства и продовольствия Тувы состоялся семинар, который провели представители ОАО «Росагролизинг». Мероприятие вызвало большой интерес у аграриев республики. Получить консультации по возможностям приобретения в лизинг сельхозтехники, скота, оборудования для животноводческих ферм пожелали специалисты минсельхозпрода, районных управлений сельского хозяйства, главы многочисленных крестьянских хозяйств, кооперативов, МУПов, руководители крупных сельхозпредприятий, в том числе ООО «Тывасельхозтехника», ООО АПК «Тываагрохолдинг» Среди слушателей были и участники республиканских целевых программ развития мясного животноводства и семейных ферм, поддержки начинающих фермеров. Многие из них говорили о том, что наиболее «слабым звеном» в своих хозяйствах считают нехватку техники. Большинство использующихся тракторов, комбайнов, навесных орудий давно выработали свой ресурс, а новые современные сельхозмашины из-за своей стоимости многим недоступны. Приобретение техники в лизинг может стать огромным подспорьем. 
Подробнее...

Фоторепортажи

Сергей Степашин об итогах визита в Туву: Увидел волю руководителя республики и строителей, которые могут работать

24.11.2016

Члены Правительства Тувы, депутаты ГосДумы и Верховного Хурала обсудили бюджетный процесс

23.11.2016

В Туву прибыл первый эшелон 55 отдельной мотострелковой (горной) бригады

23.11.2016

48 семей Барун-Хемчикского района Тувы  получили социальный уголь

21.11.2016

Шолбан Кара-оол: Жители Тувы и Монголии всегда уважали друг друга, поддерживали – как кочевник кочевника

18.11.2016

Наша задача сделать товарный знак «Сделано в Туве» стопроцентной и постоянной гарантией отличного качества – Шолбан Кара-оол

18.11.2016

Глава Тувы подписал Соглашение о сотрудничестве с  губернаторами трех приграничных регионов Монголии

18.11.2016

Глава Тувы подарит лошадь лучшему участковому уполномоченному полиции

17.11.2016

Военный городок в Кызыле планируется сдать в эксплуатацию в конце ноября

16.11.2016

Глава Тувы навещает подшефных детей-сирот

15.11.2016

Ресурсы министерств и ведомств привлекаются на борьбу с последствиями снегопадов в западных районах Тувы

15.11.2016

Глава Тувы вручил ключи от новых Газелей и ПАЗов директорам республиканских школ

14.11.2016

В Кызыле прошел Форум народов Республики Тыва «Мы – едины!»

06.11.2016

Глава Тувы: Мы едины, у нас одна страна и общая судьба

03.11.2016

Мэрию Кызыла обязали усилить контроль над процессом застройки городской территории

02.11.2016

Мэрию Кызыла  обязали усилить контроль над процессом застройки городской территории

02.11.2016

В селах Тувы продолжают открываться детские сады

01.11.2016

Глава Тувы Шолбан Кара-оол «сверил часы» с работниками сельского хозяйства

31.10.2016

Глава Тувы поддержал отца-одиночку четверых детей за трудолюбие

31.10.2016

Десант ЦСКА: В Туве  чувствуется тепло человеческих сердец

29.10.2016


 
Скульптурный комплекс "Центр Азии"
Медээлер
RSS
12.09.2014
Азийжи ук-төөгүвүстүң демдээ

Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылының байырлалынга келген аалчылар-даа, кызылчылар-даа Улуг-Хемниң эриин аян-шинчи киир кылганын, бо талазы-биле улуг организастыг-даа, тудуг-даа ажылдары чоруттунганын демдеглеп турдулар. 

Аян-оол Ооржак, Чөөн-Хемчик кожуун:

— Кызыл хоорайга чазын кээп чораан кижи мен. Улуг байырлалга белеткел ынчан чаа-ла эгелээн. Улуг-Хемниң эриин чаза соп алган чораан. Солун-сеткүүлдерден, радио-телевидениеден аңаа кылып чорудар ажылдарның дугайында дыңнаан болгаш, күске чедир каяа четтигер деп, арай чөгенип турдум. Байырлалга келгеш, кайгап кагдым. Улуг-Хемниң эрии шуут үндезини-биле чаарттынган-дыр. Чедир кылбаан ажылдарның демдектери ында-мында бар-ла-дыр. Ол-даа ажырбас, чедир кылып алыр.

Виктор Монгуш, Улуг-Хем кожуун:

— Кызыл хоорайның девискээринде Улуг-Хем эриин кижилер маңаа дыштаныр кылдыр чаартыр кылганы эки-дир. Байырлал эрткен-не дээш, маңаа доктаавас болза эки. Чаартылгалар ажылдарын чылдың-на уламчылаар херек. Чүгле ынчан Кызыл хоорай ылап-ла чараш боор.

Угулзалар дег чалгыглары-биле найысылал Кызыл хоорайны соңгу талазындан каастап, эриктерге хөглүү кончуг чайтыңайнып чыдар Улуг-Хемниң солагай талакы эрииниң кырында дең-дески шывыглыг орукка өрү-куду селгүүстеп, чаарттынган «Азия төвүн», «Хаан аңнаашкынын» көрүксээн улуг, бичии кижилер-ле хөй. Херим иштинде бо тураскаалдар кандыг-ла-бир тывызыксыг хевири-биле оларны боттарынче хаара тудуп турган-даа ышкаш.

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Тываның малчыннарынга алдар!

Өглер хоорайындан

Yш  хүн үргүлчүлээн байырлалдарның эң сонуурганчыг болгаш чараш  хемчеглериниң хөй кезии Тос-Булакка болган дээр болза, хөөредиг чок. Аңаа сентябрь 5-те өглер хоорайының ажыдыышкыны-биле малчыннар байырлалы «Наадым – 2014» эгелээн. Тос-Булактың оргу шөлүнге республиканың 16 кожууну өглерни база Тожу кожуун  тос-чадырны тиккен. Кызыл, Мөңгүн-Тайга кожууннарның өглери келген чоннуң кичээнгейин дораан хаара туткан. Өглерниң ишти-даштын долузу-биле дерээн: кидис болгаш алгы-кештен чадыглар, кончуг нарын угулза хээлер-биле каастаан дериг-херекселдер, тыва эр, херээжен кижиниң идик-хеви, аъттың дериг-херексели дээш, оон-даа өске чүүлдерни тыва чоннуң езу-чаңчылдарынга, төөгүзүнге даянып  тургаш күүсеткен. Хадың ыяштан чазап кылган, эргек бажы хире хемчээлдиг тоолчургу аңнар-биле каастаан тос-карактан эгелээш, «Тыва биле Россия 100 чыл» деп бижикти сырып каан өгнүң даштыкы кидис шывыынга чедир чүнү чок дээрил.  Бо-ла бүгүнү кижи төнчү чок кайгап туруксаазы келир болду. Кожууннарның өглеринден аңгыда республиканың янзы-бүрү албан черлериниң өглерин база аажок сонуургадым. ТР-ниң Өөредилге яамызының өөнүң ээлери тыва езу-чаңчылдарны езулуг сагып билир, кончуг эвилең-ээлдек улус болду. 

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Тываларның ус-шевер уран чүүлү

Алдан-Маадыр музейинге сентябрь 5-те «Тываларның ус-шевер уран чүүлү» деп мөңгүн кылыглар делгелгезиниң ажыдыышкыны болуп эрткен. Улуг байырлалдар эртип турар болгаш ындыг бе, музейде келген чоннуң хөөнү бедик, каас-шиник кеттинген, байырлал шинчилиг. Делгелгени театржыткан көргүзүг-биле бурун шагның хамы дүңгүрүн соктап, музейниң оран-савазын арыглап, оран-делегейниң ээлерин кыйгырган алгыштарын ырлап тургаш ажыткан. 

Уран чүүлге сонуургалдыг аалчылардан аңгыда Күрүне Думазының депутады Л.К.Шойгу, Кызыл хоорайның баштыңы Д.И.Оюн, ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыды К.А.Бичелдей, ТР-ниң культура сайыдының бирги оралакчызы В.Н.Лапшакова олар киришкен. ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыды Каадыр-оол Алексеевич Бичелдей мындыг чараш мөңгүн байырлалынга кээп киришкен чонга байыр чедирип: «Мөңгүн дээрге чер-чуртувустуң каас-чаражы-дыр. Ус-шеверлерниң холунга мөңгүн чараш  дүрзүлер бооп хуула бээр. Мөңгүн  — тываларның бурун шагдан эдилеп чораан үнелиг металлы, ол арыг, чымчак сеткилдиң демдээ-дир. Сагыш-сеткилиңерниң мөңгүнүн кадагалап чоруңар» деп чараш, угаадыглыг сөстер-биле чагаан. Алдан-Маадыр музейиниң директору В. С. Чигжит бо делгелгени чыып, дерип каастаан ажылдакчыларын база ТР-ниң Культура яамызының деткимчези дээш өөрүп четтиргенин илереткен.

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Скиф алдыннары фото-чуруктарда

100 чылдаан байырлалдарның бир дугаар хүнүнде чаа ажыттынган Чурукчулар бажыңынга «Скифтер эртинези» деп фото-чуруктар делгелгезиниң ажыдыышкыны болуп эрткен. 

Улуг шил соңгаларлыг, өттүр көстүп турар ханаларлыг чаа өргээниң адаккы каъдын фото-чуруктар-биле долдур делгээн. Ында Хааннар шынаазының алдыннарын фотомастер Андрей Бронников бодунуң көрүжү-биле бир онзагай көргүскен. Кара дөжекте алдындан кылган кылыгларны улгаттыр, тода тырттырган ажылдарын көөрге, кижи адырылбайн баар, бир-ле сорунзалыг. Чижээлээрге, бурунгу шеверлерниң кылганы даңгынаның алдын дээрбээнде ивилерни база угулзалай сиилбээн он ийи адыр сыынның дүрзүзүн чырык дузазы-биле көргүскени чараш, тывызыксыг, бир тускай.  Национал музейниң ажылдакчызы Светлана Тулуш скиф алдыннары-биле мооң мурнунда чоок ажылдап турган болгаш, бо удаада мастерниң фото-чуруктарында дүрзүлерни бир өскээр көргенин, мурнунда эскербээн нарын чүүлдерни ам онзалап каанын чугаалады. Уран чүүлге сонуургалдыг аалчылар база езулуг профессионалдың ажылдары-дыр деп демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Надежда Красная: «Тывага төрүттүнгенимге чоргаарланыр мен…»

База бир кайгамчык өткүт үн сентябрь 8-те театрга чаңгыланган. Ол дээрге Россияның болгаш Тываның Улустуң артизи, Москваның күрүне филармониязының солизи Надежда Краснаяның күүселдези-дир. 

Концерт эгезинде ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак: «Бистиң Тыва биле Россияның демнежилгезиниң болгаш Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының  100 чыл оюн демдеглеп эрттирип турарывыс, Силерниң салым-чолуңар-биле, Кызыл хоорайны удуртуп чораан ачаңарның ады-биле база сырый харылзаалыг байырлалдарывыста келгениңер дээш Тываның Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолдуң болгаш бодумнуң өмүнээмден өөрүп четтиргенивисти илередир-дир бис. Силерге чоргаарланыр бис. Тывада Силер ышкаш салым-чаяанныг ыраажылар ам-даа төрүттүнмээн» — деп үнелээш, боодал чечекти Надежда Краснаяга сөңнээн.

Кызыл хоорайның баштыңының оралакчызы Аяс Лопсан аалчыларга байыр чедирбишаан, оларга «Кызыл хоорайның 100 чыл ою» медальдарны тывыскан. Алдарлыг артистиң ырыларын хөгжүмде үдеп келген, ооң өөнүң ээзи, Тыва Республиканың уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы, концертмейстер Вадим Федоровцев чылыг, чымчак сөстерге өөрүшкү-биле харыылаан:

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Анита Цой: «Тыва чон аас-кежиктиг, хостуг, чоргаар чурттазын!»

Байырлалдар хүннеринде Тывага ыры-хөгжүм чаңгыланып, танцы-сам хамыкты кайгаткан. Ылаңгыя Россияның алдарлыг артизи Анита Цойнуң концерти Арат шөлү сыңмас чонну чыыпкан: кижи бажы кизирт! Концерт эгелээр мурнунда, Россияның эстрада сылдызы-биле республиканың журналистери ужуражыр, каш айтырыг салыр аргалыг болдувус:

— Силерниң бодалыңар-биле, Тыва –…

— Дүүн ужуп келгеш, Сизимге четтим. Силерниң чуртуңар кайгамчык чараш-тыр. Тыва черниң  бойдузу байлак, чону эвилең-ээлдек-тир. Шөлдер, хемнер, даглар, эзимнер… Ындыг каас-чараш чурумалдан кижиниң бажы дескинер-дир. Сибирьге мооң мурнунда каш-даа катап чораан мен, ынчалза-даа бо удаада бир онзагай оранда аалдап келген-дир мен.

— Чаа чүс чылда Тывага чүнү күзээр Силер?


Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Чүгүрүк аът кымныңыл?

Байырлал хемчеглериниң эң-не хөй аарыкчыларын чыгган спортчу  маргылдаа – аът чарыжын сонуургаары-биле чон тос кожууннардан келген дээр ийикпе.  Агаар-бойдустуң таарымчалыы  аажок: дээрниң хиндиинде хир-даа чок, эмин эрттир изиг-даа, соок-даа эвес, чымчак салгын сырыннай каап турар. 

Сентябрь 7. Тос-Булак. Чылдың-на улуг хемчээлдиг аът чарыжы эрттирер чер. Республиканың ырак-чоок кожууннарындан чылгычылар эң-не, эң-не деп шилиттинген чүгүрүктерин каш хонук бурунгаар-ла мында эккелген. Тыва чоннуң эң ынак спортчу оюннарының бирээзи – аът чарыжында бо удаада эң ырак Тере-Хөл база Тожу кожууннардан чүгүрүк аъттар база бар. Малдар кулактарын сүвүрертипкен, баштарын сававышаан, тынын сула салыптарын четтикпейн манап, бурунгаар чүткүп каап турлар. Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга база республиканың малчыннар Наадымынга тураскааткан республика чергелиг аът чарыжының маргылдаазы 6 аңгы салыгга эрткен. Ниитизи-биле 610 хире мал чемпионнуң кожаазы дээш чидиг маргылдааларга киржиринге белен.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
Демнежилгениң бадыткалы

Байырлыг чыскаалдан

Сентябрь 7-де найысылалдың Арат шөлүнге Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 болгаш Кызыл хоорайның тургустунганындан бээр 100 чылдарынга тураскааткан «Хемнерниң каттышканы – чүректерниң каттышканы» шиижиткен байырлыг чыскаал болуп эрткен.

 Мооң мурнунда эртип турган кандыг-даа байырлалдарның чыскаалдарындан черле ылгалдыг болгаш онзагай болур дээрзи билдингир турза-даа, бо чыскаал республиканың чурттакчыларын шуут кайгаткан деп болур. Муң ажыг киржикчилиг, улуг хемчээлдиг дөрт колонна Орус культура төвүнүң чанындан шимчеп үнгеш, Кочетов кудумчузун өрү чорааш, Тыва эки турачылар кудумчузун таварааш, Ленин кудумчулап, Арат шөлүнүң чанындан эрткен. Бирги колоннаны ТР-ниң яамыларының, ийиги колоннаны федералдыг албан черлериниң, үшкү колоннаны республиканың 17 кожуунунуң киржикчилери, а дөрткү «Хөй националдыг чоннуг Кызыл» колоннаны янзы-бүрү нацияның төлээлери тургускан. Чыскаалдың киржикчилериниң байырлалга шыырак белеткелин көрүкчүлерниң оларны диңмиттиг адыш часкаашкыннары-биле хүлээп база аразында магадап чугаалажып турганы бадыткаан. Байырлыг чыскаалды Кызыл хоорайның сүлдезиниң демдээниң каастакчызы сарлык малы эгелээн.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
Тываның Арбады

Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылының байырлалын демдеглээн хүннеринде найысылалдың төп кезээнде Арбат шөлү ажыттынган. 

Күстүң башкы айы сентябрь 6-да Кызылдың төп кудумчузунда Арбат шөлүнде кижи бажы кизирт.     Ыры-шоор чаңгыланган, уран шеверлер каасталгаларын делгеп салган, чурукчулар чуруттунган, мастер-класстарны көргүскен, танцы-самын тепкен, черле дыка солун болду.  Ол девискээрде бичии дагжының тураскаалын, «Кызыл хоорайымга ынак мен» деп бижиктиг самбыраны болгаш сандайларны эптиг кылдыр тургусканы улуг-бичии чонга дыка таарымчалыг-дыр.

100 чыл — ол дээрге эрткен орукту, республиканың болгаш найысылалдың төөгүзүн сайгарарынга, бодунуң төөгүзүн билип алырынга, чурт-шинчилелдиң улуг ажылынга болгаш Төрээн чуртунга ынакшыл деп билиглерни ханы утка-шынар-биле долдурарынга кайгамчык арга-дыр. Бо дээрге чугула болгаш шиитпирлиг чыл-дыр, ол чоннарның чоокшулажылгазынга болгаш найыралынга, Азияның төвүнге аныяк күрүнениң тургустунарынга, амгы Тываның таваан салырынга акы-дуңмалышкы дузаны болгаш деткимчени төөгүге кииреринге ужур-дузалыг болур.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
В.В.ПУТИН: «Дамырактар каттышкаш, хем болур, кижилер каттышкаш, күш болур!»

Россия биле Тываның демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның тургустунганындан бээр 100 чылдаанынга тураскааткан спортчу маргылдааларның эң солуну – хүреш маргылдаазы болганы чугаажок. Ооң байырлыг хемчеглеринде чонга чарлаан ады безин бир янзы – «100 чылдың эң-не шыырак мөгелери» деп адаан. Шынап-ла, хүреш тыва чоннуң амыдыралынга тоол дег узун бооп, чүс-чүс чылдар ажылдыр биске чедип келген. Өскээр чугаалаарга, бурунгу өгбелеривис боттарының сүр-күжүн адаан-өжээнниг, алгыш-кырыштыг мөөрейлерге көргүзүп чораанындан хүреш төөгүлүг үелерни чурттап эртип, үе аайы-биле эттинип-чаарттынып келген түңнелинде, 20 вектиң эгезинден эгелээш амгы үеде тайбың оюн-тоглаа бооп доктааган.

Ол дугайында төөгүнүң салгалдан салгалче дамчып келген чугаалары бадыткап турар. Чижээлээрге, Улуг Моолдуң үндезилекчизи Чиңгис-Хаанның шерииниң эң бедик эрге-дужаалдыг удуртукчуларының бирээзинге тыва уктуг Субудай маадыр турганын билир бис. Төөгүчүлерниң бижип турары-биле алырга, Субудайның баштап турган шериглери эрес-дидиминиң, аваангыр-кашпагайының, мөге-шыырааның талазы-биле өскелерден ылгалып, тергиидеп турганын төөгү материалдары херечилеп, бадыткап турар.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
«Ынакшылдың илередии»

Сергей Шойгунуң хоочуннарга белээ

Юбилейлиг хемчеглерге киржири-биле төрээн булуңунга чедип келген Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгу-биле республиканың хоочуннарының ужуражылгазы Национал музейниң хуралдаар залынга болуп эрткен.

Хүндүлүг аалчыга байыр чедирип тура, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол мынча дээн:

«Силерниң утпайн чорууруңар чаңгыс чер-чурттугларыңарның өмүнээзинден Силерге, Сергей Күжүгетович, өөрүп четтирдим деп чугаалайн. Төрээн чериңерге сеткиливис ханызындан байыр чедирип тур бис. Юбилейни байырлап турар үевисте бистиң-биле кады болганыңар өөрүнчүг-дүр. Тудар деп шиитпирни Силерниң ачыңарда хүлээп алдынган Президентиниң кадет училищезин Кызылга бо эртен ажыттывыс, ону шериг тудугжулар тудуп дооскан. Бөгүн музей чанынга Тыва күрүнениң үндезилекчизи Буян-Бадыргыга тураскаалды ажыттывыс. Болуушкуннар мурнувуста ам-даа хөй. Силер бөгүн бистиң-биле кады тур силер, каяа-даа чорзуңарза, төрээн булуңуңарда чон Силерге ынак, Силерни эң күзенчиг аалчы кылдыр манап чоруур дээрзин утпаңар».

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
В.ПУТИН: «Тыва — кайгамчык, чараш бойдустуг,онзагай оран

Владимир Путин байыр чедирген

Тывага байырлалдар хүннеринде Россияның Президентизи Владимир Владимирович Путин бистиң республикага чедип келген.

Чурттуң удуртукчузу Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга база Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылынга тураскааткан байырлалдарга киришкен.

Барык 10 муң ажыг көрүкчүлерни чыгган театржыткан көргүзүг «Хүреш» стадионунга болган, национал хүрешке 310 мөге киришкен. Владимир Путинни стадионга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол болгаш РФ-тиң камгалал сайыды Сергей Шойгу олар үдеп келгеннер. Россияның Президентизи чыылганнарга мындыг сөстерни чугаалаан: «Хүндүлүг өңнүктер, Тыва Республиканың эргим чурттакчылары! Россияның болгаш Тываның демнежилгезиниң 100 чылының байырлалы-биле силерге байыр чедирип тур мен. Ол болуушкун душ болуп тыптып келбээн: XVII чүс чылда маңаа Россияның баштайгы элчиннери, Россия империязының хайгааралынга алганының дугайында  ол үеде тургускан бижиктери көстүп келген.  

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
100 чыл — бичии үе, ынчалза-даа...

Республиканың Россия-биле демнежилгезиниң 100 чылынга, найысылал Кызылдың 100 чылынга тураскааткан байырлыг хурал Кызылга болган.

Байырлал программазынче регионну сайзырадырынга улуг салыышкынны киирген күш-ажылдың болгаш дайынның хоочуннарын, хамаатыларны, муниципалдыг тургузугларның баштыңнарын, хөй-ниити организацияларның удуртукчуларын чалаан, а ол ышкаш Россияның регионнарындан келген хүндүлүг аалчылар киришкен.

Хуралдың киржикчилеринге байырны Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол чедирген. «100 чыл дээрге бичии үе, чаңгыс кижиниң назыны-дыр, ынчалза-даа Тывага салым-хуу айтыырын шиитпирлээн үе-дир — деп ооң байыр чедириишкининде чугаалап турар. — 1914 чылда, кажан бистиң өгбелеривис Николай II хаанче хайгаарал дугайында дилег киирип тура, олар бистиң республикавыстың төөгүзүн, ооң Россия-биле чоокшулажылгазының бүгү оруун тодаратканнар. Тывалар Россияның составынга киргеш, шаг-төөгүден бээр чаңгыс аай урянхай бөлүк болуп турганы төрел чоннар: хакастар-биле, тофалар-биле, алтайлар-биле, якуттар-биле каттышканнар.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
Тываның Баштыңы РФ-тиң Президентизи-биле кады Моолга чораан

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол сентябрь 3-те РФ-тиң Президентизи Владимир Путинниң делегациязы-биле Улан-Баторга четкен. Россияның удуртукчузу Моолдуң Президентизи Цахиагийн Элбэгдоржтуң чалааны-биле албан-езузунуң бир хүннүң аян-чоруун кылган. Орус-моол чугаалажыышкыннар бедик деңнелге эрткен. Ийи таланың кады ажылдажылга документилеринге ат салдынган. Россия биле Моолду хөй он-он чылдарның кады ажылдажылгазы каттыштырып турар дээрзин демдеглевишаан, калбак хемчээлдиг айтырыгларны шиитпирлээринге беленин РФ-тиң Президентизи айыткан. Ийи чурттуң удуртукчуларының ужуражылгазы Моолдуң найысылалында күрүне ордузунуң бир каъдында тускай тургускан көшкүн чоннарның чаңчылчаан  чурттаар оран-савазы — өгге эрткен.

«Моол-биле кожалар болгаш, хөй чылданың дургузунда кады ажылдажып келгени база чоннарның этнокультурлуг чоок езу-чаңчылдары Тываны орус-моол харылзааларны калбартырының быжыг шөлү болдуруп турар» — деп үнелелди Президент Владимир Путинниң Моолга чораанының түңнелдеринге  Шолбан Кара-оол берген. Тываның Баштыңы российжи делегацияның составынга Халгин-Гол тиилелгезиниң 75 чылынга тураскааткан Улан-Баторга эрткен байырлалга киришкен келгенин сагындырып каалы.

Улаштыр номчуур...
05.09.2014
Байырлал-биле!

Байыр чедириишкиннери

Эргим чаңгыс чер-чурттугларывыс, республиканың хүндүлүг аалчылары!

Төөгүлүг улуг ужур-дузалыг, тыва чонга уттундурбас болуушкуннар ооң үндезини болуп турар байырлал-биле — Тываның Россия-биле демнежилгезиниң болгаш республиканың найысылалы Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылы-биле сеткиливис ханызындан байыр чедирип тур бис.

Идеологтуг көрүштүң уржуундан дыка үр үениң дургузунда бо байырлал дугайында ыыттавайн келген. Ындыг турбуже Тываның салым-хуузунуң төөгүзүнге  ооң ужур-дузазы чугула болгаш улуг болуп келген. 1914 чыл болгаш Россияның хайгааралы Тывага чаа амыдыралдың эгезин салган үе болур. Россияның хайгааралынга болгаш ооң дузазы-биле бистиң өгбелеривис 100 чыл бурунгаар хөй-хөй чүс чылдарда бир дугаар чаңгыс аай чон кылдыр каттыжып, бодунуң девискээрин тургузуп, бодунуң дылын болгаш бодунуң культуразын камгалап алган. Тыва күрүнениң баштайгы дазылы ынчан тургустунган, ооң соонда бот-догуннаан республика көстүп келген. Эрткен 100 чыл бистиң чоннарывыска бөдүүн эвес болган. Төөгүнүң байдалдары--революциялар-биле, дайыннар-биле, Совет Эвилелиниң бузулганы-биле, экономиктиг буураашкыннар-биле эвилелдиң быжыын чаңгыс эвес удаа хынап келген. Ынчалза-даа бистиң ниити бажыңывыс буступ дүшпээн. Харын-даа улам улгадып, оон-даа быжыг апарган. Бистиң өгбелеривистиң Россияны шилип алганы кара чаңгыс шын шиитпир болганын ол көргүзүп турар.

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png