Апрель ай — Тываның политиктиг календарында онзагай ай болуп арткан. Чүге дээрге республиканың салым-хуузун шиитпирлээр болуушкуннар бо айда болгулаан. Оларның бирээзи — регион удуртукчузунуң албан-дужаалынга база катап томуйлаткан үези болур. Шолбан Кара-оол республиканың Конституциязынга даңгыраан эрткен чылдың апрельде берген, бодунуң бүгү күжүн болгаш билиин регионнуң чурттакчыларынга бараалгадырын аазаан.

Тес-Хем кожуун, ылаңгыя Самагалдай суур, бодунуң ат-сураглыг боксерлары-биле билдингир. Чижээ, профессионал боксерлар аразында диптер аразында делегей чемпиону Саян Санчаттың адын адаарга-ла, четчир. Ынчалза-даа Самагалдайның бокс школазының адын аңгы-аңгы чылдарда алдаржыдып чораан Май-оол Кушаа, Дугур-оол Лоовай, Александр Кунзек дээш, өскелерни-даа база уттуп болбас.

ТР-ниң Культура яамызы Хадың болгаш Дус-Хөл эриин­ге дыштаныр күзелдиг кижилерге белек кылдыр тускайлаттынган дыштанылга зоназы – пляжты ажыдар сорулганы салып турар. Хадың хөлдүң 300 метр хемчээлдиг эриинге хүнге дөгеленип чыдарынга эптиг шаараш ыяш оруннарны, дыштанып орар хөлегелиг олуттарны, чунар болгаш арыгланыр черлерни тургузар.

Тывага агаар-бойдустуң чылып келгени-биле холбаштыр саргы көвүдеп, тарап эгелээн. Сөөлгү хүннерде Кызыл, Тес-Хем, Мөңгүн-Тайга кожууннарның болгаш Кызыл хоорайның девискээринге саргыларга кижилер ызыртып турар апарган. 17 хар чедир назынныг 5 уруглар, оолдар, 1 улуг кижи саргыларга ызырткаш, эмнелгеге келгеннер. 

Республиканың бойдузун камгалаар органнарның бо чылдың бирги кварталында ажылының түңнелдерин болгаш часкы-чайгы үеде сорулгаларын Тываның Чазааның Даргазының бирги оралакчызы Михаил Козлов эрттирген хуралга чугаалажып көрген. Бойдус курлавырларының болгаш экология яамызының сан-чурагайлары-биле алырга, бойдуска хора чедирген ажыл-чорудулга дээш торгаалдардан республиканың бюджединче 4,4 миллион рубль кирген, ол дээрге бирги кварталда планның 105 хуузу. 

Бо чылдың апрель 5-те «Россия Федерациязында күрүнениң пенсия хандырылгазының дугайында» хоойлуга өскерилгелер киирген федералдыг хоойлу хүлээп алдынган.Аңаа дүүштүр 18 хар чедир инвалид уругларга болгаш назы-харындан хамаарылга чокка бөлүктүң чажындан инвалидтеринге социал пенсияны 8704 рубльге өстүрген. Апрель 1-ден индексация кылган соонда ол 8 861 рубль 54 көпеек апарган.

Мөңгүн-Тайгага элээди оолдар хар көшкезинге бастырыптарга, Москвадан дүрген ужуп келгеш, камгалал ажылдарынга боду киржип турган соонда: «Бедик албан-дужаалдыг-даа болза, бөдүүн кижилерниң сагыш-сеткилин билип, оларга херек кырында дузалап чоруур удуртукчу чонунга хүндүткелдиг. Чамдык даргаларга бодаарга, Кара-оол дузааргак чаңын каш-даа катап көргүскен» - деп, Тываның Баштыңының дугайында Россияның улуг парлалга черлериниң бирээзиниң тайылбырлакчызы чугаалаан.

(Тываның Баштыңы Ш.В. Кара-оолдуң ИТАР-ТАСС агентилелиниң айтырыгларынга харыызы)

«Тыва Республиканың сайзыралының улуг-улуг төлевилелдери чүгле регионнуң азы Россияның эвес, харын-даа чурттар аразының перспективтиг эрге-ажыктарынга хамааржыр» — деп, ИТАР-ТАСС агентилелинге берген интервьюзунга регионнуң удуртукчузу Шолбан Кара-оол демдеглээн. Республиканың сөөлгү чылдарда чедип алган чедиишкиннериниң болгаш хөй-хөй чугула айтырыгларны шиитпирлээринче угланган планнарының дугайында ол тодаргай таныштырган.

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң айыткалы езугаар республикада, кожууннарда, сумуларда 2014 чылда юбилейлерге уткуштур база чоннуң моон-даа соңгаар амыдырал байдалдарын экижидери-биле ажыл-чорудулганы идепкейжи чорудуп эгелээн. Yре-түңнелдиг үүле-херек чаңгыс хүнде аайлажып, бүде бербес. Чүге дээрге чидиг айтырыглар, бергедээшкиннер туруп кээр. Ынчангаш чурттакчы чондан, оларны удуртуп-башкарып турар кижилерден дыка хөй чүүлдер хамааржыр. 100 чыл байырлалдарынга дүүштүр хемчеглерниң чорудуу республиканың найысылалы Кызыл хоорайның чоогунда Каа-Хем суурда кандыг деңнелде эртип турарының дугайында апрель 21 — Тус чер бот-башкарылгазының хүнүнүң бүдүүзүнде суурнуң чагырыкчызы Юрий Юрьевич Ананьин-биле чугаалаштывыс.

Делегейде сураглыг нарколог, психиатр Женишбек Болсунбекович Назаралиев бо хүннерде Тывада ажыл-агыйжы сургакчылаашкын-биле келген. Эрткен чылдың декабрьда Тываның Чазаа биле Назаралиев аттыг эмнелге төвүнүң аразынга ат салган Дугуржулга езугаар профессор маңаа кээп, апрель 12-де бодунуң эмнелгезинге 4 специалисти өөредип алыр сорулга-биле шилилге (кастинг) эрттирген. Бо шилилгеге 30 ажыг наркологтар, терапевтер, психологтар киришкен. Оларның профессионал белеткелин бедик деңнелдиг деп, ол түңнээн. 

Тывага 100 чыл бурунгаар болган болуушкуннарның дугайында шинчилел ажылынче Шолбан Кара-оол эртемденнерниң кичээнгейин угландырган. Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга уткуштур төөгү материалдарының чыындызын үндүрер. Ол дугайында чугаа Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң киржилгези-биле «Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылы: эртемге үндезилээн талазы» деп темага эрткен «төгерик столга» болган.

Республиканың Кадык камгалал болгаш социал хөгжүлде яамызын Кадык камгалал яамызы болгаш Күш-ажыл болгаш социал хөгжүлде яамызы деп ийи аңгы албан черинге чарганындан республиканың Чазааның составы немешкен. Республика Баштыңының Чарлыын езугаар кадык камгалал сайыдынга Орлан Эрес-оолович Донгак томуйлаткан. Күш-ажыл болгаш социал политика сайыдының хүлээлгезин күүседир кылдыр Мерген Дадар-оолович Ооржакты томуйлаан. 

Уругларның Надя Рушева аттыг уран чүүл школазы чаа хөгжүм херекселдери-биле четчелеттинер.
Ол дугайында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ук школаның тургустунганындан бээр 65 чыл оюнга тураскааткан байырлыг хуралга дыңнаткан. Хөгжүм-шии театрынга болган ол байырлалга Тываның Чазааның болгаш парламентизиниң, Кызыл хоорайның мэриязының төлээлери, школаның хөй санныг өөреникчилери, оларның ада-иелери, а оларның дыка хөйү база аңаа өөренип чорааннар. Хөй кижилерниң мында келгени безин бо хуралдың онза улуг ужур-дузалыг болуп турары деп республика Баштыңы онзалап демдеглээн.