Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Тува готова принять жителей Курской области, пострадавшей от теракта ВСУ

6 августа Курская область пострадала от массированной атаки сил ВСУ. Подразделения Вооружённых сил Украины численностью до одной тысячи человек перешли в наступление с целью захвата участка территории Суджанского района Курской области. Жертвами нападения стали по меньшей мере 31 человек, в том числе шестеро детей. Погибли четверо мирных жителей области, еще несколько находятся в тяжелом состоянии.

Подробнее...

Новости

RSS
18.09.2015 16:51 / Мероприятия
Вячеслав Ганиев: Тува для меня ассоциировалась в первую очередь с именем Сергея Шойгу

Все о бренде и перспективах туризма в Туве. В 14 часов в конференц-зале гостиницы «Буян Бадыргы» сегодня начала свою работу площадка «Туризм и брендирование» в рамках форума «Интеллектуальное золото Евразии». Модератором  выступает директор консалтинговой компании «Конкретика» Надежда Макатрова. Задача группы экспертов – поделиться знаниями и научить эффективному брендированию. По словам Макатровой, главная цель площадки - понять, что сейчас нужно сделать и  какие заложить основы для успешного туризма в Туве. Участникам рассказывают, как формируется бренд, что сейчас происходит на российском рынке брендирования, приводя в примеры опыт регионов.

Подробнее...
18.09.2015 09:19 / Политика
Глава Тувы вошел в ТОП-20 самых цитируемых российских губернаторов-блогеров
Исследование провела компания «Медиалогия». По итогам августа наиболее цитируемыми блогерами среди глав регионов РФ стали Рамзан Кадыров (Чечня), Валерий Шанцев (Нижегородская область) и Сергей Аксенов(Крым).
СМИ цитировали записи в блогах:
Глава Чечни Рамзан Кадыров сообщил в Instagram о визите губернатора Севастополя в республику. Также Рамзан Кадыров пообещал навести порядок на дорогах республики "жесткими, последовательными" мерами.

Подробнее...
18.09.2015 10:00 / Мероприятия
Основные мероприятия форума «Интеллектуальное золото Евразии» будут транслироваться в прямом эфире

С 18 по 21 сентября в Туве пройдет форум «Интеллектуальное золото Евразии», онлайн-трансляцию открытия и закрытия которого можно будет посмотреть на информационном LED-экране в Кызыле по ул. Ленина, а также на сайтах gov.tuva.ru и tuva.ru, а также в эфире телеканала Новый век (ТНТ Кызыл):

-Церемония открытия состоится 19 сентября в 16:00 в этнокультурном комплексе «Алдын-Булак»:

-Встреча с почетными гостями форума в Кызыле в Национальном театре им. В. Кок-оола в 10.00;

-Официальное закрытие 20 сентября в 18:00 в Кызыле на территории комплекса «Центр Азии»

Подробнее...
18.09.2015 09:17 / Мероприятия
В Туве сегодня начинает работу I Международный молодежный форум «Интеллектуальное золото Евразии». План работы тематических площадок

ПЛОЩАДКА "ТУРИЗМ И БРЕНДИРОВАНИЕ ТЕРРИТОРИЙ"

Площадка "Туризм и брендирование территорий" начнет свою работу в Кызыле 18 сентября в 14.00 в конференц-зале гостиничного комплекса «Буян-Бадыргы». Ожидается приветственное слово заместителя руководителя Федерального агентства по туризму (Ростуризм) Министерства культуры РФ Сергей КОРНЕЕВ. Тема туризма и брендирования территорий особо значима для Тувы, поэтому в начале работы площадки с докладом "Актуальные задачи развития туризма Республики Тыва" выступит и.о. начальника Департамента по туризму Министерства культуры РТ Лариса ДОСТАЙ. Модератором площадки выступит Надежда МАКАТРОВА - генеральный директор консалтинговой компании "Конкретика", автор книги "Как развивать туризм в России. Диалоги с практиками", эксперт в области маркетинговых стратегий и имиджевых программ.

Подробнее...
17.09.2015 22:49 / Культура
В рамках форума «Интеллектуальное золото Евразии» в Туве открылась выставка знаменитого индийского фотохудожника Беноя Бехла

В рамках I Международного молодежного форума «Интеллектуальное золото Евразии» в Туве открылась выставка индийского фотохудожника. Организаторами неординарной фотовыставки выступили культурный центр им. Джавахарлала Неру при Посольстве Индии в Москве и Национальный музей Тувы. В Кызыл были привезены и переданы в дар музею более 60 работ знаменитого индийского фотохудожника, кинорежиссера-документалиста, историка Беноя Бехла.

В своих работах, выставленных в конференц-зале Национального музея Тувы, он запечатлел исторические памятники буддийского наследия: например, скульптуру богини Тары, женского воплощения Авалокитешвары – Бодхисаттвы Сострадания, созданной в Индии в монастыре Ратнагири предположительно в VI-XII веках нашей эры, фреску V века н.э. из Шри-Ланки «Апсары» - небесных существ, преподносящих цветы божествам и почитаемым существам, монастырь Румтек в Индии, ступу Санчи, пещеры Питалкхоры, город Амаравати, изображения Будды, монастыри Нако, пещеры Эллоры, ступу Боднатх, стенные росписи в Мьянме, Шри-Ланке и многие другие.  

Подробнее...
17.09.2015 20:10 / Культура
Проректор ТувГУ: Я уверена,  участие в форуме «Интеллектуальное золото Евразии» даст молодому поколению мощный импульс

Команды из Якутии, Тувы, Хакасии и Алтая соревновались в знании языка, истории, культуры народов Сибири

В Тувинском госуниверситете в рамках I Международного форума «Интеллектуальное золото Евразии» во второй раз открылась студенческая олимпиада «Языки народов Сибири». Ее участников приветствовал великолепным горловым пением лауреат Международного фестиваля «Хоомей в Центре Азии», студент физико-математического факультета ТувГУ Айгор Кошкендей. Молодой хоомейжи представил гостям основные стили уникального тувинского горлового пения в традиционном исполнении.

Поприветствовала участников олимпиады доктор биологических наук, профессор, проректор ТувГУ Лариса Будук-оол: «Олимпиада проводится в Кызыле уже во второй раз, в этом году она приурочена к важному событию в жизни республики – форуму молодежи «Интеллектуальное золото Евразии».
Подробнее...
17.09.2015 16:20 / Мероприятия
Минсельхозпрод Тувы формирует резерв управленческих кадров

В соответствии с Положением о резерве управленческих кадров Республики Тыва, утвержденного Указом Главы Республики Тыва от 31 декабря 2013 года Министерство сельского хозяйства и продовольствия Республики Тыва объявляет о проведении конкурса по формированию резерва управленческих кадров Республики Тыва по целевым группам должностей:

министр сельского хозяйства и продовольствия Республики Тыва;

заместитель министра сельского хозяйства и продовольствия Республики Тыва.

Подробнее...
17.09.2015 14:37 / Спорт
Спортивную школу ЦСКА в Туве возглавил тренер республиканской ДЮСШ Вячеслав Монгуш

Глава Тувы Шолбан Кара-оол встретился с призерами Чемпионата России по дзюдо среди мужчин и женщин, проходившего в Красноярске с 9 по 13 сентября. Молодые спортсмены пришли на встречу во главе со своим тренером Вячеславом Карбыевичем Монгушем. Они рассказали, что в Красноярске боролись сильнейшие дзюдоисты страны, которые состязались в личных и командных встречах. В свою очередь глава региона признался, что смотрел прямую трансляцию поединков по телевидению и поэтому был свидетелем каждой схватки с участием тувинских дзюдоистов. По мнению Шолбана Кара-оола, ребята показали красивые, зрелищные, интересные приемы и отличались спортивной напористостью.

В соревнованиях участвовали Альберт Монгуш, Саян Ондар, Айдыс Шаравии – от Республики Тыва. Дзюдоисты Саян Хертек и Михаил Алдын-оол представляли Москву. 

Подробнее...
18.09.2015 09:38 / Транспорт
Глава Тувы добился перевода автодороги Кызыл-Шагонар-Чадан-Хандагайты-Боршоо на федеральный уровень

Премьер-министр РФ Дмитрий Медведев 14 сентября подписал распоряжение, согласно которому маршрут автодороги Кызыл-Шагонар-Чадан-Хандагайты-Боршоо переходит в федеральную собственность, а значит, получает соответствующее финансирование.

Придания федерального статуса данному участку автодороги Глава Тувы Шолбан Кара-оол добивался почти шесть лет. Его инициативу поддержал Президент Владимир Путин, а затем министр транспорта России Максим Соколов.

Новое направление позволит использовать уникальные транзитные возможности Республики Тыва и ускорить создание многостороннего перехода на российско-монгольской границе, сформировать предпосылки для открытия через Туву транспортного коридора между Европой и Азией. 

Подробнее...
16.09.2015 17:40 / Мероприятия
В Туве в рамках форума «Интеллектуальное золото Евразии»  состоится II Межрегиональная студенческая олимпиада  «Языки коренных народов Сибири »

В столицу Тувы сегодня прибыли участники II Межрегиональной студенческой олимпиады по направлению «Языки коренных народов Сибири», которая проводится в рамках I Международного Молодежного форума «Интеллектуальное золото Евразии». В олимпиаде примут участие команды Северо-Восточного федерального университета имени М.К. Аммосова (Республика Саха-Якутия), Горно-Алтайского государственного университета (Республика Алтай), Хакасского государственного университета имени Н.Ф. Катанова (Республика Хакасия) и Тувинского государственного университета (Республика Тыва). Студенты сибирских вузов сегодня посетили достопримечательности Кызыла, побывали на природном источнике «Бобры», в архитектурном комплексе «Центре Азии».  

Подробнее...

Фоторепортажи

 Глава Тувы отметил День города вместе с кызылчанами по-спортивному на новых объектах

11.09.2017

День города, 9 сентября 2017 г.

09.09.2017

Мне комфортно в Туве – полпред Президента РФ Сергей Меняйло

04.09.2017

Предприятия и крестьянские фермерские хозяйства Тувы получили новую сельхозтехнику

04.09.2017

В столице Тувы сдан еще один  новый дом по программе переселения граждан из аварийного жилья

30.08.2017

Глава Тувы продолжает поиск среди выпускников-краснодипломников эффективных управленцев

18.08.2017

Глава Тувы встретился с офицерами - выпускниками, прибывшими в регион для прохождения службы

17.08.2017

Тувинскую баранину нужно еще более активно поставлять в крупные города Сибири – бренд-шеф AYS group Барчи Юлдашева

15.08.2017

Второй по стране «МФЦ для бизнеса» открылся в Туве

15.08.2017

Шолбан Кара-оол: Тува – перекресток цивилизаций и мост дружбы между народами

15.08.2017

Торжественное собрание, посвященное Дню республики и Наадыму

15.08.2017

Съезд животноводов Тувы  остается площадкой для честных дискуссий  и главным местом чествования передовиков

13.08.2017

В День Крещения Руси в Туве освятили новый православный храм

28.07.2017

В коллегии МВД по РТ принял участие Глава Тувы Ш. Кара-оол

20.07.2017

Рейтинг эффективности деятельности муниципалитетов Тувы за 2016 год возглавил Каа-Хемский район

19.07.2017

Глава Тувы встретился с молодыми животноводами Дзун-Хемчикского района

17.07.2017

Форум Тува-2030: Качество жизни – главная цель стратегии

03.07.2017

Тува, учитывая ее приграничное положение, обладает потенциалом в глобальном смысле

03.07.2017

Тува: Фестиваль русской культуры на Малом Енисее обретет название и слоган

01.07.2017

На гражданском форуме в Туве предлагают запретить продавать  алкоголь лицам  до 40 лет

29.06.2017


 
Медээлер
RSS
17.09.2013
Дүжүт ажаалдазы - 2013
Дүжүт ажаалдазының баштайгы хүннеринде-ле 320 гектар черден 394 тонна тараа ажаап алдынган. Ооң 287 тонназы — кызыл-тас, 80 тонназы — ак-тараа, 27 тонназы — сула. Бир гектардан ортумаа-биле 12,3 центнер, а «Пирогово» ажыл-агыйы 17,1 центнер дүжүттү ап турары эки көргүзүг. Эрткен чылын ниитизи-биле 22,4 муң гектар шөлге тарылганы чоруткан болза, бо чылын ол хемчээлди 31,4 гектар чедир улгаттырган. Бир гектардан 8-10 центнер тараа, 115 центнер картофель, 100 центнер ногаа дүжү­дүн ажаап алыр боор деп, сайыттың бирги оралакчызы С. Ондар дыңнаткан.
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
Катап тургузуушкунда дус бүдүрүлгези
Бо үеге чедир Дус-Дагның дузун чүгле мал ажыл-агыйынга ажыглап турган болза, ам ооң бүдүрүлгезин калбартыры-биле ук ажыл-агый боттарының төлевилелин Тываның Чазааның кежигүннеринге таныштырган. Республиканың ажыл-агыйлары чылда 12,3 муң тонна дусту ажыг­лап турган болза, ам бүдүрүлгениң күчү-күжүн оон-даа улгаттырып, чоок-кавы регионнарже үндүр садары көрдүнген. А дус тывыжын болбаазырадырынга херек биче завод, дериг-херекселдер, техника аймаа садарынга база ону ажыглалга кииреринге 500 млн. рубль түңнүг хемчээлге инвестицияны хаара тудар апаар. Ынчангаш Тываның Экономика яамызы республикада дус бүдүрүлгезиниң чугула объектизинге деткимчени көргүзерин шиитпирлээн.
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
«Спортту – бажыңнар чанынче» губернатор төлевилелди боттандырарынга 16 миллион 806 муң рубльди чарыгдаан
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы-биле Тыва Республиканың Чазааның Даргазының бирги оралакчызы Шолбан-оол Иргит селектор хурал эрттиргеш, «Спортту – бажыңнар чанынче» губернатор төлевилелин боттандырарынга республикага 16 миллион 806 муң рубльди чарыгдаан дээрзин дыңнаткан. Аныяктар болгаш спорт сайыдының бирги оралакчызы Буян Биче-оолдуң дыңнатканы-биле алырга, бо чылдың сентябрь айның эгезинге чедир ниитизи-биле 240 спортчу шөлдерни туткан болгаш чаарткан. Оларның аразында хол бөмбүүнүң 65, баскетболдуң 28, бут бөмбүүнүң 25 шөлдери, Кызыл хоорайда болгаш Эрзин суурда скейт-парктар бар. 
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
Чарлап дыңнадырының системазын тургузар
Тыва Республиканың девискээри бойдустуң айыылдыг болуушкуннарының, бойдус база техногенниг шинчилиг онза байдалдарның салдарынга таваржып турар. Эң-не онза таварылгаларга дошталган суг, эрээн хар суундан сугга алзыры, чайгы үерлер, чер шимчээшкиннери, арга-арыг өрттери база чуртталга бажыңнарынга өрттер, одалга-энергетика комплекизиниң база чуртталга-коммунал ажыл-агыйының объектилеринге озал-ондактар хамааржыр. 2013 чылдың чүгле бирги чартык чылында республика девискээринге бойдус шинчилиг 3 онза байдалдар болганындан аңгыда, чер шимчээшкининиң 14 афтершоктары бүрүткеттинген.
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
Сорулга — амыдыралга боттандырары
«Тыва – элээр чоруктуң девискээри» төлевилелди амыдыралга боттандырар сорулга-биле ТР-ниң Чазаа республиканың чурттакчы чонунуң арагалаашкынга алыскан деңнелин тодарадыр талазы-биле социологтуг айтырыг-харыы чорударынга деткимче көргүзериниң дугайында Айтыышкынны үндүрген болгай. Ооң амыдыралда кайы хире боттанып турарының дугайында ТР-ниң Кадык камгалал яамызының штаттан дашкаар психиатр-наркологу, республиканың наркодиспансериниң кол эмчизи Ирина Опанасовна Бадыргы-биле бистиң корреспондентивис чугаалашкан.  
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
Аныяк-өскенге үлегерин көргүскеннер
Аныяк-өскенге бодунуң үлегерин көргүзүп, ам-даа күш-дамыр белеткелин соксатпайн, маргылдааларга киржип чоруур хоочун мөгелер чыскаалыптарга, Кызыл хоорайның мэри Владислав Ховалыг база мэрияның спорт болгаш аныяктар херектериниң талазы-биле департаментизиниң начальниги Айдыс Сынаа мөгелерге, аарыкчыларга ынак найысылалывыс Кызылдың хүнү-биле байыр чедиргеш, аас-кежикти, кадыкшылды, спортчу чедиишкиннерни күзээн.Хоочун мөгелерниң аразында ам-даа улуг-улуг маргылдааларга, республика Наадымнарынга доктаамал хүрежип чоруур Тываның Арзылаң мөгелери Маадыр Монгуш, Амир Монгуш, Чимит Куулар, Алдын-оол Куулар, Иван Хураган база Алексей Хомушку бар болганынга аарыкчылар өөрүп, оларның кайы- бирээзи черле шүглүр дээрзинге баш бурунгаар бүзүреп органнар.
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
С.Б. Пюрбюге мөгейиг
Бо хүннерде чечен чогаалдың мөгейикчилери тыва улустуң эң-не Ыдыктыг кижилериниң бирээзи, Тываның Улустуң чогаалчызы С.Б. Пюрбюнуң 100 чыл оюн демдеглеп эрттирип турар. Төрээн чуртун, Улуг-Хемни, Кызыл хоорайны чогаалдарынга мөңгежиткен алдар-аттыг шүлүкчү, өткүт үннүг ыраажының юбилейин Тывага эртер Россия чергелиг улуг байырлалдарның бүдүүзүнде демдеглеп эрттирип турарывыста ханы символиктиг утка бар. Чүге дээрге Тываның-даа, Россияның-даа 100 чылда эрткен төөгүлүг оруу – чаартылгалары, чедиишкиннери-биле чергелештир хажыдыышкыннары, чидириглери – С.Пюрбюнуң салым-чолунга, чогаадыкчы ажылынга дорт салдарлыг болган.
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
Орус дыл талазы-биле күрүне инспектору
Республиканың башкылар ниитилелиниң сүмелээни-биле орус дыл талазы-биле күрүне инспекторунга Тываның Баштыңының томуйлааны орус дыл болгаш литература башкызы Татьяна Шарыпова өөредилге болгаш эртем сайыдының оралакчызы албан-дужаалга ажылын эгелээр. Ол дугайында доктаалды ТР-ниң Чазааның хуралынга чоокку үеде хүлээп алыр. Ынчангаш Тыва Республика — орус дыл талазы-биле күрүне инспектору албан-дужаалды киирген Россияда баштайгы девискээр.
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
Энергетиктерниң дузазы
«Сибирьниң девискээрлер аразында четкилер компаниязы» ажык акционерлиг ниитилелдиң чиңгине директору Константин Петухов-биле Тываның Баштыңының ужуражылгазының кол темазы Тываның девискээринде энергетика объектилериниң кышка белеткели болган. «Тываэнерго» ажык акционерлиг ниитилел кышка белеткел ажылдарын бүрүнү-биле доосканын, бир эвес келир кыжын озал-ондактыг байдалдар тыптып кээр болза, оларны чайладырынга эргежок чугула материалдарның курлавырын тургусканын «Сибирьниң девискээрлер аразында четкилер компаниязының» удуртукчузу Тываның Баштыңынга дыңнаткан.
Улаштыр номчуур...
17.09.2013
Ада - өгбелерим чурту - Кара-Талым
«Кижи — чурттуг, куш — уялыг» дээр. Кым-даа кижиге төрүттүнген, өскен чери, чаңгыс хемниң суун ижип, анай-кара чажындан-на аразында харылзажып, аал-оранынга үнчүп-киржип, чаңгыс аяк шайны үлежип ижип чораан арат-чону, кады ойнап өскен эш-өөрү, чону кончуг. Эрткен оруувусче, төөгүвүсче хая көрнүрү дээрге, мээң бүзүрел, бодап чоруурум езугаар алырга, ада-өгбелеривистиң салгалдарынга дээш төрээн чер-чуртун хумагалап, камгалап, сайзыралдың оруунче углап, тургузуп каанының дугайында болгаш оларның хөй-ниитиге билдингир, элеп читпес ис болуп арткан ажыл-чорудулгазын кажан-даа утпайн, сактып чорууру чугула дээрзин сагындырары-дыр.

Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Тыва Республиканың Конституциязының 103 чүүлүнүң 17 пунктузу, «Тыва Республиканың Конституция судунуң дугайында» Тыва Республиканың Конституция хоойлузунуң 10 чүүлү, Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) регламентизиниң 134 чүүлү езугаар Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) доктаадыры болза:
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Чаа котельнаяның тудуу – сөөлгү чадада
Эң кол чүүл – үш котелду төндүр эптей тургускан болгаш бирээзин шагда даштындан чылыглап каан. Өске ийи котелдуң чылыглаашкыны дооступ турар. «Стройсервис» КХН хүлээникчи организацияның удуртукчузу Юрий Гавриловтуң чугаалап турары-биле алырга, каш хүн бурунгаар электри дериг-херекселин эккелген, ону таарыштыр тургузарынга белеткел ажылдары эгелээн. Бо үе-чада котельнаяны ажылдадырынга аажок чугула, ооң соонда оран-саваның бараанын долузу-биле дөзевилээр. Август 8-те Хову-Аксы суурга РФ-тиң Президентизиниң Сибирь федералдыг округта Бүрүн эргелиг төлээзи Виктор Толоконскийниң киржилгези-биле болган хуралга котельнаяны ажыглалче киирериниң хуусаазын тодараткан турган деп сагындыраалы. «Бөгүн бис сентябрь 15-ке чедир котельнаяның белен турарының сорулгазын салдывыс. Сентябрь 20-ниң хүнүн-де хереглекчилерге чылыг турбас болза, ону чурум хажыдыышкыны деп санаар. Сорулга үе-шаанда күүсеттинер дээрзинге менде чигзиниг чок, 
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Тываның Баштыңының ээлчеглиг хүлээп алыышкыны
Бо удаада өөредилгениң алдарлыг ажылдакчызы, улус өөредилгезиниң тергиини, хоочун башкы Анфиса Чаш-ооловна Тюлюш ажылдап турган чылдарында школазы-биле чыып, кадагалап алганы шыгжамырын көргүскен. «Мында эрги тыва бижик-биле Моол биле Тыва республиканың кызыгаарларында кызыгаарлаашкынны чорудуп турарының сактыышкыннары бижиттинген» — деп, хоочун башкы тайылбырын эгелээн. Тываның Баштыңы Ш.Кара-оол сактыышкыннарның шыгжамырын ажып көргеш, республиканың төөгүзүнге хамаарыштыр үнелиг материал бооп болур-дур деп башкы-биле чөпшээрешкен. Тыва Республиканың өөредилге сайыды К. Бичелдейге бижимел ажылдарны Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институду-биле кады парлаарының аргазын өөренип көөрүн база сүмелээн. Тыва биле Моолдуң харылзааларының төөгүзү-биле эки таныш, филолог эртемден, сайыт эрги тыва бижикти билир болгаш, материалды боду очулдуруп болурун дыңнаткан. Анфиса Чаш-ооловна ооң дилээн кичээнгейге алганы дээш Тываның Баштыңынга өөрүп четтиргеш, институттуң эртемденнери-биле демниг ажылдаарын аазаан.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Төлептиг кызылчыларга күрүне шаңналдары
Тыва Республиканың Баштыңы – Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол сөс алгаш, эрес-кежээ, кызымак, ак сеткилдиг ажылы-биле бедик күш-ажылчы чедиишкиннерни чедип алгаш, өскелерге үлегерин көргүзүп чоруур тергииннерниң тергииннеринге байыр чедиргеш, Кызыл хоорайның хөгжүлде-сайзыралынга, Тыва биле Россияның чаңгыс демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылын демдеглээр юбилейлерни төлептиг уткуур дээш бөгүн кылдынып турар ажылдарга, келир үеде сорулгаларга доктааган.
— Чылдың-на сентябрьның ийиги улуг-хүнүнде Кызыл хоорайның хүнүн байырлап демдеглээри чаңчыл апарган. Бөгүн кызылчыларның байырлалының бүдүүзүнде күш-ажылдың кижилерин, мурнакчыларны шаңнап-мактап турарывыс өөрүнчүг-дүр. Ынак хоорайывыс бодунуң 100 харлаар юбилейинче бүзүрелдиг базып орар. Кызыл сөөлгү чылдарда каракка көзүлдүр чаарттынып, янзы-бүрү айыраң, чараш чечектерлиг хоорай апарганын көрүп тур бис. Кызыл ам улуг тудуг шөлү болуп, ында хөй тудуглар, чуртталга бажыңнары туттунуп, оруктарын эде кылып, чаарттынып турар.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Кызыл хоорайның спутник талазында байдал
Кызылчылар юбилейни төлептиг уткуур дээш шыырак белеткенип турарлар. Оон ыңай амыдыралдың хүн бүрү айтырыглары база бар, хоорай долгандыр девискээрниң арыг-силии, кудумчуларның чаагайжыдылгазы, бажың-балгатты байырлал шинчизинче киирери дээш, ам-даа кылыр ажыл-ла хөй. Ооң чамдыызын Кызыл хоорай чагыргазы, шынап-ла, кылган. Оруктар чаарттынып турар, чаа чуртталга бажыңнары немешкен. Хары угда шиитпирлеттинмес, берге айтырыглар база бар. Ол дээрге планда чок бажың-балгат тудуглары-дыр, ынчаарга оларны кызырарының дугайында хемчеглерни база чорудуп турар. Ооң-биле чергелештир 2008 чылдан тура «Чечектелген Кызыл» мөөрейни кызылчыларга чарлаан. Бо чылын ону республика деңнелдиг «Тыва – арыг-шеверниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» губернатор төлевилели кылдыр эде көрген, чоннуң мынаар кол кичээнгейни углап турары өөрүнчүг.
Улаштыр номчуур...