Аныяк-өскенге үлегерин көргүскеннер

Аныяк-өскенге бодунуң үлегерин көргүзүп, ам-даа күш-дамыр белеткелин соксатпайн, маргылдааларга киржип чоруур хоочун мөгелер чыскаалыптарга, Кызыл хоорайның мэри Владислав Ховалыг база мэрияның спорт болгаш аныяктар херектериниң талазы-биле департаментизиниң начальниги Айдыс Сынаа мөгелерге, аарыкчыларга ынак найысылалывыс Кызылдың хүнү-биле байыр чедиргеш, аас-кежикти, кадыкшылды, спортчу чедиишкиннерни күзээн.

Хоочун мөгелерниң аразында ам-даа улуг-улуг маргылдааларга, республика Наадымнарынга док-таамал хүрежип чоруур Тываның Арзылаң мөгелери Маадыр Монгуш, Амир Монгуш, Чимит Куулар, Алдын-оол Куулар, Иван Хураган база Алексей Хомушку бар болганынга аарыкчылар өөрүп, оларның кайы- бирээзи черле шүглүр дээрзинге баш бурунгаар бүзүреп органнар.

Маргылдаага 45 хардан өрү база 55 хардан өрү назылыг мөгелерден ниитизи-биле 37 мөге хүрешкен. Хоочуннар эки белеткелдиин көргүзүп, кым кымга-даа дүжүп бээрин бодавайн, тиилелгеже чүткүлүн бадыткап, чараш хүрешти көргүскен. Баштайгы салыглар үезинде Арзылаң мөге Алексей Хомушкуну Улуг-Хем кожуундан Сангак-оол Ооржак база бир Арзылаң мөге Иван Хураганны Өвүр кожуундан Иван Тежит октааш, аарыкчыларның сонуургалын хайныктырган. Мөгелерниң ачыр-дачыр тудушканының соонда 45 хардан өрү назылыг мөгелер аразындан Маадыр Монгуш (Кызыл), Амир Монгуш (Сүт-Хөл) , Чимит Куулар (Өвүр), Федор Куулар (Чөөн-Хемчик), 55 хардан өрү назылыг мөгелер аразындан Михаил Түлүш (Тес-Хем), Каң-оол Кара-Сал (Чөөн-Хемчик), Иван Тежит (Өвүр), Владимир Ооржак (Өвүр) олар онагларын октааш, дөртке артканнар.

Бодунуң назы-харының аайы-биле дөрт шыырак мөгелер аразынче кирип келген сес мөгени салганының соонда күштүг дээн дөрт мөге: Арзылаң мөгелер Маадыр Монгуш, Амир Монгуш база Владимир Ооржак, Иван Тежит олар арткан. Бо салыгда аарыкчылар маргылдааның чемпионунуң кол кордакчылары Маадыр, Амир Монгуштарның хүрежин улуг сонуургал-биле көрген. Аныяандан тура кады хүрежип келген, бот-бодун эки билчир, октажып чораан болгаш, ийи Монгуш тутчуп, хончулажып шаг болган. Кажык тыртканының соонда Маадыр Монгуш эптиг тудушту алгаш, Амир Монгушту октаан. Өвүрнүң ийи мөгезинден хоочун чолаачы Владимир Ооржак Иван Тежитти октааш, шүглүп болур ийи кордакчының бирээзи болган.

Кызыл хоорайның хүнүнге тураскааткан хоочуннар аразынга тыва хүреш маргылдаазының чемпионун илередир түңнел салыгда Тываның Арзылаң мөгези Маадыр Монгуш артык күштүүн көргүзүп, Владимир Ооржакты октааш, шүглүп үнген.

Yшкү, дөрткү шаңналдыг черлерге Амир Монгуш, Иван Тежит төлептиг болган. Бештен сеске чедир шаң-налдыг черлерни Каң-оол Кара-Сал, Михаил Түлүш, Чимит Куулар, Федор Куулар олар ээлээн.

Шүүлген мөге Маадыр Монгуш 50 муң рубль, үжүүрлешкен мөге Владимир Ооржак 25 муң рубль база диплом, медальдар-биле шаң-натканнар. Yшкү, дөрткү черлерге төлептиг болган мөгелер 10 муң рубль, бештен сеске чедир шаңналдыг черлерни алганнар 5 муң рубль акша шаңналдары база дипломнар, медальдар-биле шаңнатканнар.

Кызыл хоорайның мэриязының хоочуннар аразынга чылдың-на эрттирип турары тыва хүреш маргылдааларынга хүрежип турар ат-сураглыг мөгелеривис боттарының тура-соруктуун, туруштуун, тиилелгеже чүткүлүн, хей-аъдының бедиин, езулуг эр мөзү-бүдүжүн көргүзүп турары аныяк оолдарга, элээдилерге дыка-ла өөредиглиг, кижизидикчи ужур-дузалыг. Мындыг маргылдааларны удаа-дараа эрттирип турар болза, аныяктар олардан үлегер ап, хоочуннарга деңнежип, спортчу болуксаарларның саны-даа өзер.

Тиилекчи кижи дээрге, удурланыкчыларын ашкаш, маргылдааларның шаңналын алырында эвес, тиилекчи кижи дээрге, бурунгаар чүткүлдүг бооп, бодунуң четпес талаларын эдип ап, амыдыралдың ээр-дагыр оруктарынга, кадыр-бедик арттарынга таваржып кээр бергелерни ажып эртери, бодун улам сайзырадыры ол езулуг тиилелге-дир деп чүүлдү элээди оолдар, аныяктар бодап билип, хоочуннарның байлак арга-дуржулгазын шиңгээдип ап, чагыг-сүмезин дыңнап, сагып чоруур болза, төлептиг, мөзү-бүдүштүг езулуг эрлер олардан үнер.

Адыгжы Саая.

"Шын" солун