|
Главная
Главное
Уважаемые Сергей Кужугетович, Константин Иосифович, Анатолий Анатольевич! Уважаемые земляки, гости Тувы и участники торжественного собрания!
Хүндүлүг чаңгыс чер-чурттугларым, байырлыг чыыштың киржикчилери!
Сегодня мы празднуем знаменательную историческую дату – 80-летие со дня добровольного вхождения Тувинской Народной Республики в состав Советского Союза, в дружную семью народов великой России!
Тувинский народ говорит: «Мурнун хынаар, соон истээр - Присмотрись, что впереди, оглянись, что позади». Сегодняшний юбилей дает нам возможность оглянуться на пройденный путь, оценить достигнутое и наметить движение к будущему.
Подробнее...
Новости
17.03.2022 19:57 / Прочее
Исторические документы говорят, что 16 марта 1922 года создано Министерство внутренних дел Тувинской Народной Республики. По этому случаю 17 марта в актовом зале МВД по Республике Тыва прошло торжественное собрание, где наградили личный состав и ветеранов правоохранительного органа.
Подробнее...
17.03.2022 19:46 / Общество
На форуме Агентства стратегических инициатив (АСИ) «Сильные идеи для нового времени» у каждого гражданина России будет возможность представить свои предложения, конкретные проекты, нацеленные на развитие города, региона и страны в целом. Подготовительная работа уже началась, мероприятие пройдет по поручению Владимира Путина.
Подробнее...
17.03.2022 19:39 / Общество
Торжественное вручение ключей от 24 квартир гражданам со статусом «дети-сироты» и «дети, оставшиеся без попечения родителей» состоялось в зале заседаний администрации Тес-Хемского кожууна. С радостным событием новоселов поздравила и.о. заместителя председателя администрации по социальной политике Регина Намчак. Всего в кожууне в очереди на жилье состоит еще 121 сирота. Помимо сданных в селе Самагалтай, в этом году в Тес-Хеме планируют обеспечить жильем еще четырех граждан из данной социальной категории.
Подробнее...
17.03.2022 17:14 / Политика
16 марта Президент России Владимир Путин в формате видеоконференции провел совещание по мерам социально-экономической поддержки субъектов РФ. Президент также сообщил о подписании указа о мерах по обеспечению социально-экономической стабильности и защиты населения. Еще одним указом он наделил дополнительными полномочиями глав субъектов РФ. После селекторного совещания Владислав Ховалыг созвал оперативное совещание, где он обсудил со своими заместителями и руководителями ключевых региональных комитетов социально-экономические вопросы.
Подробнее...
17.03.2022 09:59 / Экономика
Глава Тувы Владислав Ховалыг назвал первые меры, которые власти республики предпринимают для обеспечения устойчивости экономики и социальной стабильности. Решения были приняты на заседании регионального Антикризисного штаба по итогам оценки ситуации в отраслях народного хозяйства, сложившейся на фоне введенных против России санкций.
Подробнее...
17.03.2022 09:39 / Общество
Властям Тувы пришлось обращаться в Минпромторг России, чтобы устранить проблемы с поставками продуктов питания из-за пределов республики. Поводом послужил отказ ряда оптовых поставщиков Хакасии отгружать покупателям из Тувы товары, по которым наметился ажиотажный спрос. Абаканские коммерсанты попытались придержать, в частности, сахар и растительные масла.
Подробнее...
16.03.2022 19:16 / Прочее
Рядовой контрактной службы Роман Денисович Шляков пал смертью храбрых во время спецоперации на Украине. Об этом в своем телеграм-канале сообщил Глава Тувы Владислав Ховалыг. Он отметил, что Роман Денисович будет представлен к государственной награде Российской Федерации «Орден Мужества» посмертно.
Подробнее...
16.03.2022 16:16 / Безопасность
В Туве 15 марта прошло второе заседание Антикризисной комиссии при правительстве республики. Его провел Глава Тувы Владислав Ховалыг. Антикризисный штаб, как называют комиссию, проверил, как выполнены задачи, поставленные на первом заседании, а также обсудил вопросы повышения устойчивости экономики региона в условиях санкций.
Подробнее...
15.03.2022 20:35 / Прочее
Правительство Тувы вынуждено было вмешаться в процесс передачи зданий, в которых расположены почтовые отделения, в собственность АО «Почта России». Вопрос был поднят почтовиками на аппаратном совещании Главы республики в связи с тем, что в ряде районов органы местного самоуправления отказались от передачи имущества. Из 115 действующих в регионе отделений почтовой связи на 15 марта до сих пор не переданы в собственность 23 здания.
Подробнее...
15.03.2022 14:37 / Экономика
Министерство экономического развития и промышленности Тувы провело встречи с владельцами крупных торговых предприятий, на которых были обсуждены вопросы сдерживания цен на социально значимые товары и основные продукты питания. Переговоры ведутся по поручению Главы республики Владислава Ховалыга, который поставил задачу не допускать спекуляций и необоснованного завышения цен на товары первой необходимости.
Подробнее...
Фоторепортажи
05.10.2017
04.10.2017
03.10.2017
16.09.2017
11.09.2017
11.09.2017
09.09.2017
04.09.2017
04.09.2017
30.08.2017
18.08.2017
17.08.2017
15.08.2017
15.08.2017
15.08.2017
15.08.2017
13.08.2017
28.07.2017
20.07.2017
19.07.2017
Медээлер
11.03.2014
Тываның хүндүлүг херээженнери!
Бистиң эргим аваларывыс, өг-бүлелерниң херээжен ээлери, уругларывыс болгаш угба-дуңмаларывыс!
Республиканың бүгү эр кижилериниң өмүнээзинден Март 8-биле чедирген эң изиг байырывысты болгаш эң чаагай күзээшкиннеривисти хүлээп ап көрүңер! Часкы байырлалдың бо хүнүнде өөрүп четтиргенивисти, ынакшылывысты болгаш хүндүткеливисти херээжен чонга илередип турар бис. Чер кырында бүгү-ле эргим чүүлдер Херээжен кижиниң ады-биле холбашкан. Шаг-төөгүден бээр кыс чон ынакшылдың, чараш-чаагай чоруктуң, мерген угаанның болгаш чаагай сеткилдиң илерели болуп келген. Бодуңарның сагыш човаашкыныңар болгаш киржилгеңер-биле, мерген угааныңар болгаш шыдамык чорууңар-биле делегейни улам чырык, улам чымчак, улам арыг болдуруп турар силер. Бүзүрел, идегел болгаш ынакшыл деп эртинелерни ханы медереп билип алырынга эр улусту кижизидип турар силер. Өөрүшкү-маңнай үезинде бисти сорук киирип, берге үеде деткип, кижи болурунга кижизидип турар силер. Силерниң-биле кожа чорааш, күштүг болгаш буянныг сеткилдиг болурунга чүткүлдүг апаар бис.
Улаштыр номчуур...
11.03.2014
2013 чылдың март айда Болгарияга болган Сурдлимпий оюннарынга дайынчы мергежилдерниң дзюдо хевиринге мөңгүн медальды чаалап алгаш, бодунуң адын Дженни Чамыян тыва спорттуң төөгүзүнче киир бижээн.
Тываның олимпийжи спортчуларының намдары муң-муң тыва уруглар, оолдарның намдарындан дыка ылгалбас. Дженниниң база. Келир үениң олимпийжизи Эрзин суурга Максим Туванович биле Чечена Очуровна Чамыяннарның өг-бүлезинге 1984 чылда төрүттүнген. Yе-чергези оолдар, уруглар ышкаш шимченгир, оюн-тоглаага, спортка бичиизинден-не хандыкшылдыг чораан. Ол Кызылдың кулаа дыңнавас уругларга тускайжыттынган 1-ги хевирниң школа-интернадынга өөренип турган. Спортка сундулуундан аңгыда, дааранырынга, танцылаарынга база салым-чаяанныг. Авазының кады төрээн дуңмазы Сайын-Белек Өлзей дээн ышкаш мөгелер ук-салгалында бар болгаш, хүрежир салым-чаяан Дженниниң ханында деп чугаалап болур. Школага тыва хүрешке хандыкшый бергеш, Дженни ону боду билип каан.
Улаштыр номчуур...
11.03.2014
Александра Маратовна Пирлей — аялгалар чогаадыр болгаш боду ону күүседир кайгамчык талантылыг аныяк композитор. Ол Кызылдың уран чүүл колледжизиниң хөгжүм школазын, Абаканның хөгжүм колледжизин дооскан. Амгы үеде Казань хоорайның Н.Г. Жиганов аттыг күрүне консерваториязының фортепиано, композитор факультединиң сөөлгү курузунда өөренип турар.
Ооң баштайгы башкылары А.Ф. Семенова, М.А. Покорская, Н.М. Раитина, Ч.В. Комбу-Самдан олар болган. Хөгжүм школазынга өөренип тургаш, республика чергелиг «Чалыы композитор» мөөрейлерге шаңналдыг черлерни ээлеп турган. Бичиизинде ооң сонуургалдары хөй турган, ынчалза-даа хөгжүмге ынаа улуг бооп, ону шилип алган. Школачы чылдарында аялгаларны чогаадып, пианинозунга ойнап, ада-иезинге ону күүседип берип турза-турза, чоорту ооң хөгжүмче сонуургалы көстүп келген болгаш ылап-ла амыдыралында кол мергежили дээрзи илереп эгелээн.
Улаштыр номчуур...
11.03.2014
Сактыышкын
Шаанда хаанныг төре үезинде херээжен кижини «херээжок» деп адап, ооң эрге-ажыын кызагдап, базынчактап чораан. Бо дугайында шиилерде-даа көргүзүп ойнап турар болгай. Октябрь революциязының чайынналган күштүг чалгыы бедик Саян сыннарын ажып келгеш, Таңды-Ууланың эдектеринче чаттылып кирип келген. Азия төвүнде Тыва черге улусчу революция тиилээн, бот-тускайлаң Тыва Арат Республика тургустунган, Конституциялыг эрге-хоойлулуг күрүне апарган. Эр, херээжен бүгү хамаатылар дең эргелиг, хостуг деп Конституцияда быжыглап магадылаан. «Херээжок» деп атты солаан херээженнер бистерниң чоргааралывыс болу берген. Өг-бүлеге, ниитилел амыдыралынга-даа эрлер-биле херээженнерниң эргези дең.
Улаштыр номчуур...
06.03.2014
Украинада байдалга хамаарыштыр
Тываның Баштыңы: «Крымчыларга бистиң дузазывыс дээрге, Россияга удур хөөннү тывылдырган чорукка удур демисежип турар бүгү украиннер-биле эп-сеткил каттыштырылгазы-дыр».
Хуу акша-хөреңги-биле Крымга дуза чедирериниң дугайында республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң эгелээшкинин Тываның Чазааның кежигүннери деткээннер. Украинада эрге-чагырганы күш-биле ээлеп алганнарның политиказы-биле чөпшээрешпейн турарындан экономиктиг болгаш саң-хөө хоозуралынга чедер чеде берген украин автономияның чурттакчы чонунга дуза кылдыр бир хүннүң шалыңын шилчидеринге регионнуң яамыларының болгаш ведомстволарының удуртукчулары белен.
Улаштыр номчуур...
06.03.2014
Эрткен неделяда Тываның ыраккы Тожу кожуунга ивижилерниң болгаш аңчыларның 18-ки фестивалы болуп эрткен. Ооң кол сорулгазы Тожунуң үндезин чурттакчыларының чүс-чүс чылдарда кылып келген ажылының хөгжүлдезинче кичээнгейни хаара тудары, бо адырга шылгараан кижилерни хүндүткеп байырлаары, чоннуң езу-чаңчылдарын кадагалаары, аныяк салгалды кижизидери болур. Совет үеде Тывага ивилерниң саны 15 муң баш чедип турган, ынчалза-даа иви ажыл-агыйын рынок өскертиишкиннериниң чылдары чылча шапкан. 2003 чылда Тывада азырал ивилерниң саны чүгле 516 апарган. Ивини азырап өстүрери Тожу чонунуң чаңчылчаан ажыл-ижи болганда ону кадагалап арттырар болгаш катап тургузар талазы-биле бөлүк хемчеглерни Тываның Чазаа боттандырып турар.
Улаштыр номчуур...
04.03.2014
«Өске регионнарга ажылдаар кылдыр улусту көжүреринге деткимче көргүзериниң программазы Сибирьге таарымча чок» — деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол санап турар. Красноярскиниң экономиктиг шуулганынга чугаа чидиг болган, ооң киржикчилери боттарының бодалдарын изии-биле илереткен.
Федералдыг удуртукчулар регионнарның баштыңнары-биле чөпшээрешпейн-даа, чөпшээрежип-даа болур, а бизнестиң төлээлери шуут өске саналды киирер эргелиг. Чугааның кол сорулгазы — бот-боттарының үнүн дыңнаары болгаш ниити түңнелге келири. Бо чылын Красноярскиге болган XI экономиктиг шуулганга өске чүүлдер-биле холбаштыр Чөөн Сибирьге болгаш Ыраккы Чөөн чүкке «шапкын хөгжүлдениң девискээрин» тургузарының талазы-биле саналдарны белеткээриниң айтырыгларын чугаалашкан, ол дугайында РФ-тиң Президентизи Владимир Путин Федералдыг Хуралга Айыткалынга демдеглеп турган.
Улаштыр номчуур...
04.03.2014
Март 2-де Масленица неделязының сөөлгү хүнүнде найысылалдың Арат шөлүнге чоннуң хөглээшкининге киришкеш, кышты үдээн православтыг байырлалдың солун хемчеглериниң херечилери болдувус.
Ол хүн шөлге улуг-бичии, аңгы-аңгы чүдүлгелиг, янзы-бүрү язы-сөөктүг чон чыглып келген. Таптыг-ла дүштекиниң 12 шак турда Тываның хөгжүм-шии театрының даштыкы индиринге Кызыл хоорайның чогаадыкчы коллективтериниң оюн-тоглаалыг концерти эгелээн. Даштын агаарның температуразы часкы үеге дүүшпес соок болза-даа, сеткил хайындырар ыр-шоор, баштак аянныг кожамыктар база күжүн болгаш аваангырын шенешкеннерниң мөөрейлери чыылган чоннуң хей-аъдын көдүрүп, байырланчыг хөөннү улам күштелдирген. Кидис идикти ырадыр октаар мөөрейге чүгле херээжен улус киришти. Бичии көвүрүг дег бедик черге сыртыктар-биле демисежиринге элээди оолдар идепкейлиг ойнадылар. Дески, кылаң кылдыр чазап каан 6,5 метр узун хемчээлдиг чагының бажында белектерни алыксаан кижилерниң хөйүн канчаар. Ынчалза-даа оларның аразындан чүгле каш кижи чагы бажынче үнүп шыдадылар. А оларга белеткээн белектер аянныг-ла: бо шагның телевизору, хеп чуур машина, планшет, ойнаар приставкалар дээш оон-даа өске.
Улаштыр номчуур...
04.03.2014
Сыын ажыл-агыйы
Каш ай бурунгаар Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Бии-Хем кожуунда уксаалыг сыын ажыл-агыйының тудуунуң баштайгы чагызын тургузарынга киришкеш: «Ажыл-херектиң чүгле эгезинде бис, салдынган сорулганы чедип алыр дээш эвээш эвес күжениишкиннерни үндүрер бис» — деп онзалап демдеглээн. А февраль 28-те Туран хоорайдан ырак эвесте Туран-Бажы деп черде «Туран сыын ажыл-агыйы» КУБ-туң девискээринге Алтай Республиканың «Абайский» уксаажыдылга заводундан баштайгы 121 баш аныяксыыннарны база 3-6 харлыг 61 баш мыйгакты эккелгени ажыл-агый төлевилел боттандырылгазының чедиишкинниг эгелээниниң көскү бадыткалы болган.
Улаштыр номчуур...
04.03.2014
Россияның экономиказының болгаш бүгү ниитилелдиң чаагай чоруунуң келир үези
Чоокку чылдарда «Азияже көзенекти ажыдар» сорулга Россияның мурнунда тургустунган деп, Күрдума депутады, «Чаңгыс демниг Россия» партиязының либералдыг платформазының база бир башкарыкчызы Виктор Зубарев санап турар. Ол дидим сорулга сайгарлыкчы эгелээшкиннерни идепкейжидер, капиталды болгаш кижи курлавырларын чурттуң чөөн чүгүнче угландырар арганы тургузар. Ооң санап турары-биле алырга, оларның эң солун угланыышкыннары — Ангара — Енисей талазын сайзырадырының, Новосибирск — Красноярск аразынга дүрген чоруур орукту болгаш Курагино — Кызыл демир-оруун тударының дугайында төлевилелдер болур.
Улаштыр номчуур...
02.03.2014
Кыдатта хан төрел чонувус дугайында
Чээрби чыл бурунгаар «Иштики Азияның бойдузун болгаш культуразын камгалап-кадагалаары» деп бүгү делегейниң эртем-шинчилел төлевилелинге киржир аргалыг болган мен. Ол төлевилелдиң кол-ла сорулгазы чедир шинчилеттинмээн регионнарга шинчилел ажылдарын чорудары турган. Синьцзянда эвээш санныг тывалар чурттап чоруурун дыңнааш, ынаар чоруур деп шиитпирлеп алган мен.Синьцзянга 22 хондум. Аңаа чоруткан шинчилел ажылдарымның түңнелинде элээн каш статьяларны, «Чаңгыс чон: үш салым-чол» деп монографияны бижээн мен. Ынчалдыр меңээ эки билдинмес, барык тоолда дег бодап турганым кыдат тывалары эргим болгаш чоок кижилер апарган.
Улаштыр номчуур...
28.02.2014
Мындыг аттыг акцияны «Комсомольская правда» солуннуң Красноярск хоорайда филиалы Тываның школаларынга интернет дамчыштыр эрттирген
Ооң утка-шынары мындыг. Республиканың школаларының бо акцияга киржиксээн өөреникчилери 2013 чылдың ноябрь 10-дан декабрь 10-га чедир кичээлдерге алган 4-5 демдектерин интернеттеdnevnik2013@list.ru деп адресче чорудар, ону барымдаалап, акцияның түңнелдерин үндүрер. Акцияның тиилекчилери Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол-биле ужуражып, дневнигинге ооң адын салдыртып алыр. Акцияга киржип эгелээн өөреникчилерниң саны кончуг хөй, оларның кичээлдерге ап турар демдектеринде 4 деп демдек дыка эвээш болгаш, «Республиканың Баштыңының дневниги» акцияга чүгле 5 демдекке өөренип турарлар тиилээр дээрзи дораан-на билдине берген. Оларны хар-назын аайы-биле эге класстарның, ортумак класстарның болгаш үстүкү класстарның өөреникчилериниң бөлүктеринге акцияның организакчылары аңгылаан. Ынчангаш акция үезинде «демдектер мөөрейи» үе-черге киржикчилерниң аразынга чөптүг байдалга эрткен.
Улаштыр номчуур...
28.02.2014
Тыва Республиканың Чазааның Бажыңынга «Тыва Республиканың Тус чер чагыргаларының чөвүлели» Ассоциациязының кежигүннериниң 5-ки съездизи болуп эрткен. Аңаа республиканың бүгү кожууннарының чагырыкчылары болгаш сумулар баштыңнары киришкен.
Тыва Республиканың Баштыңы — Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол 2014 чылда салдынган сорулгалар хөй, оларны боттандырары-биле кончуг күжениишкинниг ажылдаары чугула дээрзин демдеглээн. «Тыва — арыг-силигниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» губернатор төлевилели ылаңгыя сумуларга чедимчелиг ажылдаар ужурлуг. Девискээрлерде бокту доктаамал аштап-арыглаарын чаңчылчыдар. Чоокта чаа адалар шуулганынга күш-ажылдың кижилеринге, өг-бүлениң эр баштыңчыларынга күрүне онза деткимчени көргүзер дугайында база катап чугаалашкан. Өг-бүлелерге болгаш социал өскүс чорукту болдурбазы-биле социал болгаш чогуур албан черлери дузаны көргүзер. Шолбан Кара-оол тус чер чагыргаларының удуртукчуларынга мынчаар чугаалаан:
Улаштыр номчуур...
28.02.2014
Сөөлгү каш чылдарда «Россияның оруктары» деп программа-биле автооруктарны чыл санында септеп, чаартып, дескилеп, кылып турары өөрүнчүг чүве бо. Ылаңгыя республиканың көдээ суурларынче автомашина оруктарын септеп, дескилеп, мырыңай асфальтылап турар апарган. Орук асфальтылап кылыры Россиядан акшаландырыышкын дузазы чокта Тывага тоң берге айтырыг-дыр. Ону «Россияның оруктары» деп тускай сорулгалыг программа езугаар боттандырып, акшаландырып турар. Регион бодунуң бюджединден база акша-хөреңгини үндүрүп турар.
Улаштыр номчуур...
28.02.2014
Ада-чурттуң камгалакчызының хүнүнүң бүдүүзүнде Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак Ада-чурттуң Улуг дайынының киржикчизи Павел Андреевич Тихоновка белек-селектиг аалдап чораан. Ооң маадырлыг чоруу дээш республиканың баштыңының, Чазааның кежигүннериниң өмүнээзинден фронтучуга өөрүп четтириишкинни болгаш хүндүлелди ол илереткен. Чазак Даргазының оралакчызы Павел Андреевич-биле шайлап чугаалашкан. «Бистиң өгбевис – кайгамчык кижи-дир. Ооң улуг угаан-сарыылдыын болгаш сагыш-сеткилиниң сергээн бо кижи бедии-биле үнелей бээр. Ооң-биле хөөрежири солун болду. Бурган аңаа кадыкшылды ам-даа сөңнээр-ле болзун! Бистиң хоочуннарывыс – бистиң чоргааралывыс. Февраль 24-те ол 101 харлаар! Кайгамчык солун болгаш чуртталгага ынак боорун-на күзээр-дир мен» — деп, Анатолий Дамба-Хуурак ужуражыышкын соонда чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
|
|