Дженни Чамыян

2013 чылдың март айда Болгарияга болган Сурдлимпий оюннарынга дайынчы мергежилдерниң дзюдо хевиринге мөңгүн медальды чаалап алгаш, бодунуң адын Дженни Чамыян тыва спорттуң төөгүзүнче киир бижээн.

Тываның олимпийжи спортчуларының намдары муң-муң тыва уруглар, оолдарның намдарындан дыка ылгалбас. Дженниниң база. Келир үениң олимпийжизи Эрзин суурга Максим Туванович биле Чечена Очуровна Чамыяннарның өг-бүлезинге 1984 чылда төрүттүнген. Yе-чергези оолдар, уруглар ышкаш шимченгир, оюн-тоглаага, спортка бичиизинден-не хандыкшылдыг чораан. Ол Кызылдың кулаа дыңнавас уругларга тускайжыттынган 1-ги хевирниң школа-интернадынга өөренип турган. Спортка сундулуундан аңгыда, дааранырынга, танцылаарынга база салым-чаяанныг. Авазының кады төрээн дуңмазы  Сайын-Белек Өлзей дээн ышкаш мөгелер ук-салгалында бар болгаш, хүрежир салым-чаяан Дженниниң ханында деп чугаалап болур. Школага тыва хүрешке хандыкшый бергеш, Дженни ону боду билип каан.

2002 чылда школаны дооскаш, Иван Ярыгин аттыг дээди спортчу мергежилдиң школазынга дзюдо хүрешти шиңгээдип ап эгелээн. 2003 чылда-ла Россия чергелиг маргылдааларга шаңналдыг черлерни чаалап ап эгелээн. 2008 чылда Францияның Тулуза хоорайга кулаа дыңнавас спортчуларның аразынга делегейниң XIII чемпионадынга ийиги черни ээлээн. 2012 чылда Венесуэлага эрткен делегейниң XIV чемпионадынга база мөңгүн шаңналдың ээзи болган. 2013 чылда Россияның бирги чери дээш маргылдаага тергиидээш, Россияның спортчу ат-алдарын Болгарияга Сурдлимпий оюннарынга камгалаар эргелиг болган.

Сурдлимпий оюннарынче Дженни тренери Вячеслав Монгуш-биле кады барыксаан, ынчалза-даа тренерниң ынаар баарынга акша республиканың Аныяктар херектериниң талазы-биле болгаш спорт яамызынга тывылбаан. Делегей чергелиг маргылдаага Дженниниң чанынга тренери турбаанындан бистиң мөгевис частырыг кылып, алдын медальды чаалап алыр аргазы чок болган. Көрей мөге уруг Енми Хонгну ойтур октааш, базып алгаш чыткаш, хей черге тудужун солуп, частырыг кылгаш, удурланыкчызын салып алган. Бир эвес Дженниниң чанынга тренери турган, тудужуң солува деп имней каапкан болза, Сурдлимпий оюннарының алдын шаңналы Тывага кээр ийик.

Болгарияга Сурдлимпий оюннарынга мөңгүн тиилелгезиниң соонда Дженниге Россияның алдарлыг спорт мастери деп атты тывыскан. 2006 чылда Дженни республиканың олимпийжи курлавыр училищезин дооскан, күш-культура башкызы мергежилдиг, кулаа дыңнавас уруглар, оолдардан делегей чергелиг мөгелерни белеткээр сорулгалыг. Санкт-Петербург, Москва хоорайларның кайы-бирээзинде дээди өөредилге черинге тускай белеткелди эрткеш, ол күзелин боттандырып кириптерин бодап турар. Эң бедик делегей чергелиг маргылдааларга Дженни Чамыянның өөреникчилериниң тиилелгелери Тыва чуртувусту улам алдаржыда бээр чадавас.

 Шаңгыр-оол Монгуш.

"Шын" солун