|
Главная
Главное
Уважаемые Сергей Кужугетович, Константин Иосифович, Анатолий Анатольевич! Уважаемые земляки, гости Тувы и участники торжественного собрания!
Хүндүлүг чаңгыс чер-чурттугларым, байырлыг чыыштың киржикчилери!
Сегодня мы празднуем знаменательную историческую дату – 80-летие со дня добровольного вхождения Тувинской Народной Республики в состав Советского Союза, в дружную семью народов великой России!
Тувинский народ говорит: «Мурнун хынаар, соон истээр - Присмотрись, что впереди, оглянись, что позади». Сегодняшний юбилей дает нам возможность оглянуться на пройденный путь, оценить достигнутое и наметить движение к будущему.
Подробнее...
Новости
26.11.2022 13:54 / Конкурсы
В Туве при поддержке Правительства, Министерства культуры и Управления Камбы-Ламы республики состоится первый в России Буддийский международный кинофестиваль.
Подробнее...
25.11.2022 15:59 / Национальные проекты
Учащихся 1–9 классов Республики Тыва приглашают проверить свои знания по безопасному поведению на дорогах. Всероссийская олимпиада «Безопасные дороги» проходит с 1 по 27 ноября 2022 года на образовательной платформе Учи.ру. при поддержке национального проекта «Безопасные качественные дороги».
Подробнее...
25.11.2022 15:38 / Мероприятия
Более тысячи женщин, представительниц общественности, бизнеса, а также культурных, научных, образовательных, спортивных, социальных организаций, органов власти и местного самоуправления республики приняли участие во всех этапах V Форума матерей Тувы, ключевое мероприятие которого состоялось в четверг в Доме народного творчества. Традиционное масштабное событие в честь предстоящего Дня матери после четырёхлетнего перерыва было организовано Верховным Хуралом (парламентом), правительством республики и региональным отделением партии «Единая Россия».
Подробнее...
25.11.2022 14:18 / Культура
Ритуал «оживления» образа Будды Шакьямуни провели священнослужители во главе с Гюме Кхентулом Ринпоче и Камбы-Ламой Гелеком Нацык-Доржу, геше монастыря Дрепунг Гоманг. Религиозное действо происходило по буддийским канонам. Подготовка к обряду проводилась при поддержке Правительства республики и Культурного фонда имени Кужугета Шойгу. Глава Тувы Владислав Ховалыг поздравил верующих со знаменательным событием, которое назвал значимой вехой в жизни буддистов республики.
Подробнее...
25.11.2022 12:05 / Экономика
В Правительстве Тувы в первом чтении рассмотрен проект Стратегии развития лесного хозяйства республики на период до 2030 года. Документ разработан Министерством лесного хозяйства и природопользования Республики Тыва и направлен повышение эффективности ведения лесного хозяйства, охраны, защиты, использования и воспроизводства лесов. Итогом реализации долгосрочного плана должно стать увеличение вклада лесного комплекса в социально-экономическое развитие региона. Как прокомментировал Глава республики Владислав Ховалыг, документ требует изучения со стороны экспертов и ветеранов лесного хозяйства и дальнейшей правки, что поможет повысить его результативность.
Подробнее...
24.11.2022 11:40 / Мероприятия
Продолжается приём вопросов от жителей республики на прямой эфир с Главой Тувы Владиславом Ховалыгом. Трансляция состоится в предстоящую субботу, 26 ноября, в 15:00 по местному времени на личной странице Главы республики в социальной сети «ВКонтакте», а также на странице Центра управления регионом Тувы.
Подробнее...
24.11.2022 08:41 / Энергетика
Льготный режим оптовых поставок электроэнергии для Тувы и еще восьми регионов России, который планировалось отменить с 2023 года, пролонгирован до 2025 года. Соответствующий закон 21 ноября подписал президент страны Владимир Путин. Согласно этому закону электроэнергия для данных территорий в течение двух ближайших лет будет отпускаться на оптовом рынке по регулируемым ценам, которые ниже свободных в 1,5 - 2,5 раза.
Подробнее...
23.11.2022 15:23 / Культура
Артисты Национального музыкально-драматического театра имени В. Кок-оола выступили перед московской публикой. 21 и 22 ноября в Москве были представлены два спектакля в постановке калмыцкого режиссёра, Заслуженного деятеля искусств России и Калмыкии Бориса Манджиева.
Подробнее...
23.11.2022 09:45 / Культура
При Министерстве образования Тувы сформирована группа советников, которые будут работать на общественных началах. Приказ об этом, подписанный и.о. министра Ириной Биче-оол, опубликован на официальном сайте ведомства.
Подробнее...
22.11.2022 12:13 / Прочее
В Туве завершается масштабный проект по переименованию отдельных населенных пунктов и возвращению им исконных, исторических наименований, в том числе по исключению из их названий несвойственного правилам тувинского языка окончания «-ский».
Подробнее...
Фоторепортажи
26.09.2024
03.09.2024
15.08.2024
14.08.2024
08.08.2024
18.07.2024
18.07.2024
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
Медээлер
30.01.2015
Россияның уруглары 2015 чылдың январь 1-ден эгелеп федералдыг музейлерни халас көөр. Ол дугайында Россия Федерациязының культура сайыды Владимир Мединский Күрүне чөвүлелиниң база Культура болгаш уран чүүл чөвүлелиниң каттышкан хуралынга дыңнаткан. Кайы-даа чурттуң хамаатызы болуп турары хамаанчокка 18 хар четпээн уруглар музейже халас кирерин ол айыткан.«Бистиң музейлеривис — төөгүнүң болгаш культура чырыдыышкынының эң-не дээре черлери. Аңаа бичии уругларның саны көвүдеп-ле турар болза эки. Регионалдыг эрге-чагырга бо эгелээшкинни чижекке алза эки боор» — деп, ол демдеглээн.
Россияда федералдыг деңнелде 90 музей кирип турар, оларның эң-не улуглары — Эрмитаж, Пушкин музейи, Третьяков галереязы, Литературлуг, Төөгүнүң база Орус музей. Тыва Республиканың Национал музейи республика чергелиг музейлерге хамааржыр болгаш бо эгелээшкинче кирбейн турар. Ынчалза-даа 1992 чылдың октябрь 9-та үнген №3612-1 федералдыг хоойлуга даянып, айның сөөлгү дыштаныр хүнүнде 18 хар четпээннерге болгаш студентилерге музейже халас кирер арганы берип турар.
Улаштыр номчуур...
27.01.2015
2013 чылдың май айда Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилелин боттандырып эгелээр дугайында чарлаан.
Төлевилелдиң сорулгазы, ону боттандырарының аргаларын чонга тайылбырлаар талазы-биле улуг ажылды массалыг информация чепсектеринге чоруткан. «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилелинге ажыл-агыйжы сеткил-хөөннүг, эрес-кежээ кижилер дораан-на идегеп, аңаа киржи берген. Чамдык кижилер боттарының хууда ажыл-херээн эгелээринге, ажыл-агыйлыг кижилер оларны алгыдып алырынга губернатор төлевилели дузалыг болган. Төлевилелди колдуунда республика бюджединден акшаландырган. Акшаландырыышкынга «Көдээ ажыл-агый рыногун хөгжүдери болгаш көдээ ажыл-агый продукциязының чиг эт болгаш аъш-чем рыногун өйлээри», «Күш-ажыл рыногунда байдалды чогумчудары», «Биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорукту хөгжүдери» тускай сорулгалыг республика чергелиг программаларның акша-төгериин база «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилелинче хаара туткан. Ол чүүл дөмей-ле республика бюджединден үнүп турар акша-төгерикти үүрмектевейн, чаңгыс аай ажыглаар арганы берген. /стүнде адаан төлевилелдерниң күсели-биле 83 миллион рубль хире акшаны 2013 чылда «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилелиниң уг-шии-биле боттандырган элээн хөй санныг төлевилелдерни акшаландырарынга шиңгээдип алган.
Улаштыр номчуур...
27.01.2015
Улуг Тиилелгениң 70 чылынга
Ада-Чурттуң Улуг дайынынга киржип, төрээн чурту дээш амы-тынын берген фронтучуларның эрес-дидим чоруун бөгүнгү салгалдарывыс утпаан. Чаалыг дайын шөлүнден ээп чанып келгеш, фронтучу Михаил Сундуй тыва эки турачылар дугайында номну чыып бижээш, чалыы салгалга тураскаал кылдыр арттырып каан. «Баштайгы тулчуушкун уттундурбас» деп Михаил Сундуй мынчаар бижээн. Номдан үзүндүнү бараалгадыр-дыр бис.
«1944 чылдың январь 28-те акы-дуңма Украинаның Деражно суурдан ырак эвесте муңгаш эзим иштинге доктааган бис. Ынчаарда бистиң взводувус дүнеки камгалалга турган. Салбыр командири кижи болганымда, эки турачы дайынчыларны дүнекиниң ийи шак үе- зинде таңныыл черинге солуштуруп кааш, чер оңгуга олурган мен. А оңгуга Монгуш Бүрбү, Маады Баян-Дөгүс, Түлүш Сундуй-оол болгаш оон-даа өске дайынчылар база турган. «Хенде хох» деп кургамзык үн дыңналган соонда, автомат-биле соксаал чок тарбыдады-ла берди. Х.Калбак, Ө.Сырат-оол суглар оңгудан үне халыштывыс, дайзын дезипкен. Ол дүне айдыңы аажок болган, дезип бар чыткан дайзыннарны амыр-соксаал чок боолап турдувус.
Улаштыр номчуур...
27.01.2015
Чөөн-Хемчик кожууннуң Хайыракан сумузунда чурттап чоруур «муңчу» малчын Сергей Сүгеевич Сатты, кандыг-даа ниитилелге чурттап чорааш, бодунуң туружун салбаан күш-ажылдың хоочуну-дур деп үнелээр кижи болдум. Хөй чылдар иштинде журналист болуп ажылдап чорааш, кандыг кижилерге душпадым дээр. Сергей Сүгеевич ышкаш кижилер турар-даа болза, бодунуң арга-дуржулгазын, ак сеткилдиг күш-ажылын кандыг-даа ниитилелдиң мурнунга долузу-биле бадыткаан кижилер ховар.
Сергей Сүгеевич 1955 чылда авазының-ачазының дун оглу болуп төрүттүнгеш, сес дуңмалыг болган. «Хөй улустуң улуу дээрге улуг харыысалгалыг. Миннип келиримге-ле, мал аразынга өскен мен. Ол үеде малчыннарга дузалажыр улус эвээш боор чүве, ынчалдыр-ла үениң аайы-биле ада-иемге дузалажып, дуңмаларым өстүржүп өзүп келдим. Ам алдан харлай бердим, бо үениң иштинде аар-берге солун оруктарны эртип келдим» — деп, ол чугаалады.
Улаштыр номчуур...
27.01.2015
Хоорайның төвүнде «Шахтер оол», чаа хевирниң «Азияның төвү», «Хааннар аңнаашкыны», «Тевелиг оол», «Эне-Сай» кыс көжээ, Сүбедей спорт комплекизиниң мурнунда «Мөңге хайгыылчы», чаа туттунган аныяктар төвүнүң чанында «Аныяк өг-бүле», Буян Бадыргының тураскаалы дээш, чаа тураскаалдар-ла хөй.
Бо удаада Улуг-Хемниң эриинде кыс көжээ «Эне-Сай» тураскаалының болгаш ооң авторунуң дугайында бижикседим. Ол кайгамчык чараш ажылдың автору Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнү Сайын-Маадыр Байынды болду. Сайын-Маадыр— республиканың Р.Д.Кенденбиль аттыг уран чүүл школазын база Москваның уран чүүл академиязының скульптура салбырының доозукчузу. Сайын-Маадырның берге ажылынга ооң ачазы, Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнү, хоочун даш чонукчузу Р.Д.Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының чурулга башкызы Эрес-оол Байырович үлүг-хуузун киирип, арга-дуржулгазы-биле дузалашкан.
Улаштыр номчуур...
27.01.2015
Ажылгыр кижи эки чуртталганың оруун чайгаар тыва бээр. Сөөлгү үеде аныяктарның амыдыралче сонуургалын бизнес хевири хаара тыртып турар апарган.
Баш таарыкчызы мергежил — күш-ажыл рыногунда чугула херек мергежилдерниң санында. Баш таарыкчызының өске мергежилдерден онза ылгалыр чүүлү — ол чүгле бодунуң ынак ажылын кылып турар эвес, а өскелерге чараш аян-шинчини мергежили-биле дамчыдып билир кижилер-дир. Январь 14-те «Урянхай» чараштаныр тыва өргээниң байырлыг ажыдыышкыны болган. Ону аныяк өг-бүле Хеймер-оол Борбак-оолович Хертек болгаш Сайлаана Ивановна Иргит «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилелиниң деткимчези-биле ажыткан. Чараштаныр өргээ ажыдар күзел оларга 5 чыл бурунгаар тывылган.
Улаштыр номчуур...
27.01.2015
Бажы бедик Бай-Тайганыңбаарын дургаар мээстери, көктүг-шыктыг Көп-Сөөгү төөгүден бээр хөй малдыг ызыгуур салгаан малчыннарның алдаржаан чурту чораан, оон бээр хөй чылдар эрткен-даа болза, ооң ат-алдары ам-даа читпээн.
Көвей малды өстүрерде, Көктүг-шыктыг Көп-Сөөгүмнү,
Арбай, чиңге чаагай үнер Алаак, Көп-Сөөк чуртумайны — деп, шаанда араттар чемгерикчи, азыракчы чер-чуртун, мал-маганын мактап, йөрээп ырлажып чорааннар. Амгы үе ындыг уткалыг чоннуң ырларын Көп-Сөөктүң делгемнеринде малчыннар ырлажып турарын аңаа баргаш, дыңнап болур. Бо чүл дээрге, бурунгуларывыстың, ада-өгбелеривистиң буянныг ижи — мал ажылын оларның салгакчылары, амгы үениң аныяктары төлептии-биле уламчылап турары ол-дур.
Улаштыр номчуур...
22.01.2015
Эрткен чылын Тываның Чазааның «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге», «Өг-бүлеге чаңгыстан эвээш эвес дээди эртемниг уруг» база эр башкыларны школаларже хаара тудар дугайында губернатор төлевилелдери бистиң Берт-Даг ортумак школазында хүннүң чугула айтырыы апарган.
Ынчангаш бо төлевилелдерге даянып, аңаа хамааржыр төлептиг кижилерни бижикседим. Бистиң Берт-Даг ортумак школазында 2000 чылдан бээр ажылдап чоруур төлептиг ада Алдын-Херел Сергеевич Тас — салгал дамчаан күш-ажыл башкызы. Ооң ачазы Сергей Деспижекович Тас — база бо-ла школага хөй чылдарда күш-ажыл башкылап келген «алдын холдуг» башкы. Ол — өг ыяжын, ооң эт-херекселдерин чазап, бажың эдилелдери: аптара, стол, сандайлар кылыр мастер. Чазанырындан аңгыда, ол чурук тырттырарынга мергежээн. Школага бөлгүм удуртуп тургаш, кино-чурук тырттырып, хөй төөгүлүг чуруктарны сумуга арттырган.
Улаштыр номчуур...
22.01.2015
Тыва Республиканың прокурору болгаш РФ-тиң Истелге комитединиң Тыва Республикада Истелге эргелелиниңудуртукчузу Бай-Тайга кожуунга баарлар, январь 30-де олар аңаа чон-биле ужуражылга эрттирер.
Тыва Республиканың прокурору Александр Евгеньевич Гринев болгаш Истелге эргелелиниң удуртукчузу Андрей Евгеньевич Потапов Бай-Тайгага хуу айтырыглыг хамаатыларны база хүлээп алырлар. Ону январь 30-де Тээли суур, Мугур кудумчузу, №5 бажың деп адреске боттандырар. Бай-Тайга кожууннуң чурттакчылары прокурорга болгаш Истелге эргелелиниң удуртукчузунга кээп, конституция езугаар эргелерин болгаш хосталгаларын хажытканының дугайында хомудап, кожуунда хоойлу-дүрүмнү болгаш корум-чурумну камгалап турарының дугайында дыңнадып болур. Салдынган айтырыгларга харыыны дораан азы хомудалда кирген фактыларны хынаан соонда алыр, ол талазы-биле чогуур хемчеглер алдынар.
Улаштыр номчуур...
22.01.2015
Сөөлгү үеде Тыва Республиканың шүүгү черлериниң(судтарның) көрүп турар хамааты херектериниңаразында хамааты негекчилерниң киирген билдириишкиннериниңхарыылакчылары көдээде чурттап турар хуу мал тудуп турар кижилерниң, малчыннарның саны чүге көвүдээнин тайылбырлап бээрин ТР-ниң Дээди судунуң судьязы Любовь Дамбыл-ооловна Дамдындан дилээн мен.
Хоойлуда айытканы езугаар малды азыраары, каяа канчаар оъткарып, чемгерери, одарже сүрерде чуруму, чазаг, күзегже көжерде кандыг орукка сүрери дээш, өске-даа таварылгаларда хууда мал азырап турар улуска билип алгы дег доктаал-дүрүмнер бар. Ында айытканы езугаар хууда мал ээлери кандыг байдалда хамааты негелде херектериниң киржикчилери, харыылакчылары апаарын РФ-тиң Хамааты дүрүмүнүң137, 210-гу чүүлдери, административтиг эрге-хоойлу хажыдыышкыннарының дүрүмү- нүң 1 кезээниң 12.30 чүүлүнде база орук шимчээшкининиң дүрүмүнүң 24.5-24.7 пунктуларында тодаргайлаан.
Улаштыр номчуур...
22.01.2015
Экии, эргим, хүндүлүг «Шын» солуннуң редакциязы!
Хандагайты суурга чонну ижер суг-биле хандырар дээш, коммунизм үезинде он алды кудуктарны ажыглалга киирген турган. Ол кудуктар 2010-2011 чылдарга чедир үзүк-соксаал чокка ажылдап келгеннер. Ол дээрге кудуктарны хүлээнип алган ажылдакчыларның ак сеткилдиг болгаш кызымаккай чоруу-биле шыдажып келгени бо. Кожууннуң удуртукчу даргалары солушкан соонда, кудуктарга ажылдап турган кижилерниң ажылдап алган акша-шалыңын төлевестеп, оларга кандыг-даа дуза катпайн барганда, кудуктар ала-чайгаар-ла ээн кагдынып эгелээн. Шак мындыг хамаарылганың уржуундан бо хүннерде суурда он алды кудуктарның чүгле алдызы ажылдап турар. Кыш кээрге-ле, чон ижер суг айтырыынга бергедеп, кожуун, чагырга даргаларынга айтырыг тургузарга, олар «хаайынга-даа какпас» ол биске хамаарышпас айтырыг-дыр дээнзиг, тоовастар-дыр. 2013 чылдың чазынында ол айтырыгны чон негеп, прокуратураже киирер деп баарга, күрүнеден 200 муң рубль акшаны суурнуң кудуктарын септээри-биле үндүрген деп хуралга дыңнаткан. Чайны өттүр кайы-даа кудук септеттинмээн.
Улаштыр номчуур...
22.01.2015
Кижи бүрүзүнүң чуртталгазында муңгарап, хөөнзүреп, аар-берге ажыг-шүжүгге таваржы бээр үелер турар. Чамдык улус ону дүрген шыдажып эрттириптер, а өскелерниң ындыг байдалы сагыш аарыынче шилчий бээр. Ындыг таварылгаларда кижиге специалистиң дузазы чугула херек. Ынчалза-даа хөй кезиивис ону бодунуң күжү-биле ажып эртерин кызыдар, а ол дээрге аарыгның улам сайзыраары-дыр.
Эмнээшкинниң туруп болбас аргаларының бирээзи – арага ижери. «Ажыг сугну» ижип алгаш, чамдык кижилер шупту бергелерин уттуп, дидимненип, чуртталгаже өске карактар-биле көрүп эгелээр. Ынчалза-даа араганың салдары дооступ каар, а муңгарал болгаш нарын байдал хевээр артып, оон-даа улгадып болур. Оон аңгыда арага-дары кижиниң нерв системазынга кончуг багай салдарны чедирип, сагыш аарыын дам-на ханыладып турар. Сагыш аараан кижи «ажыг сугну» ишкен соонда, бажы аарып, чүдеп чыткаш, чанында турар чоок кижилериниң кичээнгейин бодунче хаара тудуп, оларның караанга кээргенчиг болуксаар.
Улаштыр номчуур...
20.01.2015
Суббота — неделяның онзагай хүннериниң бирээзи. Ол хүннү езулуг шын дыштанып эрттирерин организастаар деп шиитпирни эрге-чагырга хүлээп алган. Аргалыг болза удуртукчулар, чонну баштап турар улус, боттарының амыдыралында үлегери-биле дыштаныр хүннерни ажыктыг болгаш солун кылдыр эрттирерин дугурушкан.
Ынчангаш декабрь 17-де Кызылдың Ярыгин аттыг спорт комплекизинге, ТР-ниңБаштыңы Ш.Кара-оолдуң эгелээшкини-биле, РФ-тиң камгалал сайыды С.Шойгунуңюбилей харынга тураскааткан баскетбол маргылдаазы хоочуннар аразынга болган. Аңаа ниитизи-биле беш команда киришкен. Чазактың, Дээди Хуралдың, «Динамонуң» хоочуннары, Хоочуннар клувундан ийи команда киржип, күжүн шенешкеннер. Бир-ле дугаарында, Дээди Хурал биле Чазактың командазы ойнааш, изиг-изиг тудушканыныңтүңнелинде, ТР-ниң Баштыңы Ш.Кара-оол баштаан команда баштайгы оюнга тиилеп алдылар.
Улаштыр номчуур...
20.01.2015
В.Б.Серен – Кызыл кожууннуң методиктиг улусчу чогаадылга болгаш социал-культура ажыл-чорудулгазының төвүнүң директору. Ол 1984 чылда Кызылдың уран чүүл училищезин улустуң хөгжүм херекселдериниң оркестриниң дирижеру деп мергежилдиг дооскан. Күш-ажылчы базымын өскен-төрээн Торгалыынга (Өвүр) уругларның хөгжүм школазынга башкылап, директорлап эгелээн. Удаткан чок ону Каа-Хем суурнуң «Мир» Культура бажыңы уран чүүл удуртукчузу кылдыр чалаан. Ол коллективке В.Б.Серен он ажыг чыл үре-түңнелдиг ажылдаан. Бодунга болгаш кады ажылдап турар эш-өөрүнге негелделиг, бедик харыысалгалыг, чогаадыкчы салым-чаяанныг удуртукчу дээрзи билдине берген. Ол –ТР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы. 1998 чылда ТР-ниң Культура яамызының уран чүүлүнүң лауреады, 2010 чылда РФ-тиң Культура яамызының Хүндүлел бижии-биле шаңнаткан.
Улаштыр номчуур...
20.01.2015
Эрткен 2014 чылда тыва литературада бир көскү болуушкун Юрий Кюнзегештиң «Аас чогаалының кавайындан…» деп номунуң чырыкче үнгени болган. Юрий Шойдакович Кюнзегеш тыва чечен чогаалдың хөгжүлдезинге бодунунуң улуг үлүг-хуузун киирген чогаалчы болгаш редактор. Ол Тываның ном үндүрер чериниң кол редактору албан-дужаалга хөй чылдар дургузунда ажылдап, тыва чогаалчыларның чогаалдарын чырыкче үндүреринге дорт киржип, оларның барык хөй кезииниң редактору болгаш, чогаалчыларның чогаадыкчы шаг-шинээн эки билир чораан. Ынчангаш тыва чогаалчыларның чогаадыкчы ажылынга, оларның бижээн номнарынга чөптүг үнелелди Юрий Шойдакович берип чораан. «Аас чогаалының кавайында…» деп номга ооң аңгы-аңгы чылдарда бижээн чүүлдерин чыып киирген. Ынчангаш оларның ниити утказын «Тыва чечен чогаал дугайында бодалдар» деп тодараткан.
Улаштыр номчуур...
|
|