Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
В столице Тувы сегодня прошло ежегодное августовское совещание педагогов республики. В этом году темой встречи работников образования стало развитие суверенной национальной системы образования и постановка задач по повышению качества образования. На базе разных образовательных организаций для педагогов была организована работа девяти тематических площадок.
Подробнее...
Новости
17.11.2017 12:30 / Образование
Малокомплектные школы располагаются в тех населенных пунктах, где нет достаточного количества детей, это школа без параллельных классов с небольшим числом учеников. В большинстве таких сельских школ в классах учится от одного до десяти человек. Основной структурный компонент малокомплектной школы — класс-комплект. Это класс, руководимый одним педагогом-классоводом. Комплект может состоять из двух, трех или даже четырех классов. Сложность работы учителя-классовода обусловливается тем, что ему ежедневно приходится готовить до 8 уроков, распределять внимание между двумя-тремя классами.
В успенской малокомплектной школе Тандинского кожууна в рамках субботних выездов министр образования и науки РТ Татьяна Санчаа провела встречу с учителями школы. Здесь по итогам 2016-2017 учебного года все четыре выпускника девятых и одиннадцатых классов, на экзаменах по обязательным предметам смогли преодолеть лишь минимальный порог
Подробнее...
16.11.2017 19:31 / Культура
В министерстве культуры Тувы прошла встреча с делегацией из Культурного центра им. Джавахарлара Неру при посольстве Индии в Москве. В нее вошли третий секретарь посольства Индии в России Дхармендра Сингх и преподаватели индийской йоги, музыки и танца Маниш Вардхан, Гульфам Сабри и Дхармендер Гаутам. Напомним, в эти два дня Культурный центр им. Джавахарлара Неру при посольстве Индии в Москве и министерство культуры Тувы приглашают всех желающих посетить фестиваль «Дни индийской культуры и кино в Кызыле», который познакомит посетителей с богатой культурой и традициями манящей и прекрасной Индии. Фестиваль проводится согласно договоренностям Главы Тувы Шолбана Кара-оола с заместителем Посла Индии в России господином Баласубраманианом, в рамках 70-летия дипломатических отношений России и Индии.
Сегодня с индийской делегацией встретилась заместитель министра культуры Марьятта Бадыргы
Подробнее...
16.11.2017 19:02 / Сельское хозяйство
Породный переучет лошадей тувинской породы ведет Министерство сельского хозяйства и продовольствия Тувы совместно с администрациями районов республики. Работа ведется в рамках реализации государственной политики в сфере сохранения и развития тувинского табунного коневодства и приоритетного проекта "Тыва аът", разработанного в ведомстве по поручению Главы Тувы Шолбана Кара-оола.
По последним данным, обследовано 8 табунов в личных хозяйствах Овюрского, Пий-Хемского, Монгун-Тайгинского районов и крестьянско-фермерских хозяйствах Эрзинского и Тес-Хемского районов. Процесс чипирования прошли 418 голов лошадей тувинской породы
Подробнее...
16.11.2017 18:35 / Муниципалитеты
Кабинеты руководителей республиканского и районного уровней в Туве, возможно, будут оснащены системами видеосвязи, которые одновременно послужат и средствами контроля затем, насколько эффективно построен рабочий день управленцев на госслужбе. Глава республики Шолбан Кара-оол высказал это предложение на встрече с представителями всех муниципалитетов региона. По его мнению, необходимо шире использовать возможности IT-технологий для оптимальной организации деятельности органов управления, включая и контроль за трудовой дисциплиной чиновников.
Отчасти система закрытой интерактивной связи между структурами и уровнями власти в Туве уже выстроена в рамках информатизации и внедрения каналов межведомственного документооборота.
Подробнее...
16.11.2017 17:43 / Мероприятия
В рамках Года молодежных инициатив в Туве 17-18 ноября в Эрзине пройдет IV открытый зональный форум "Мобильность молодежи - 2017". Об этом сообщает Министерство по делам молодежи и спорта РТ. Форум имеет несколько целей: это консолидация молодежи для разработки и реализации социально-значимых проектов, направленных на развитие той или иной территории, в том числе республики в целом, стимулирование активности молодёжи путем их вовлечения в общественную, благотворительную и предпринимательскую деятельность.
Организаторами форума выступают Министерство по делам молодежи и спорта, Администрация Эрзинского района, Молодежный Хурал Эрзинского района, Союз молодежи Тувы
Подробнее...
16.11.2017 17:07 / Безопасность
В целях обеспечения безопасности жизни людей на водных объектах в осенне-зимний период на территории Тувы проводят профилактическую операцию "Тонкий лед". Она продлится до 1 апреля 2018 года. Порядок межведомственных действий определен распоряжением Правительства Тувы.
По состоянию на 16 ноября в Туве закрыты 4 паромные переправы: "Эйлиг-Хемская" в Улуг-Хемском районе, "Кара-Хаакская" в Кызылском районе, "Дерзиг-Аксынская" в Каа-Хемском районе и переправа через реку Большой Енисей в Тоджинском районе.
Подготовку ледовых переправ к эксплуатации Министерство дорожно-транспортного комплекса Тувы должно завершить до 20 декабря текущего года.
Подробнее...
15.11.2017 19:39 / Образование
Тува примет участие в эксперименте Минобразования РФ, цель которого – вернуть устные экзамены по русскому языку. Республика включена в перечень регионов России, где предстоит испытать технологии проведения такого экзамена. Как сообщили в Минобрнауки Тувы, тестирование пройдет среди учеников 9-х классов 20 ноября. В качестве площадок для пробного экзамена по устному русскому отобраны 19 школ, или около 1000 девятиклассников.
Суть эксперимента – опытным путем определить и отработать наиболее оптимальные технологии проведения экзамена. Ранее, напомним, дискутировались две основные модели. Первая – когда школьники с помощью специальных программ и аудиоустройств наговаривают на компьютер полученный текст, по которому экзаменаторы оценивают уровень его знаний.
Подробнее...
15.11.2017 19:13 / Бюджет
Публичные слушания проекта бюджета Республики Тыва на 2018 год и плановый период 2019-2020 гг. прошли сегодня в Центре тувинской культуры, сообщает телеканал "Тува 24".
Главный финансовый документ сформирован по следующим параметрам: доходы - 25 млрд. 502,8 млн. рублей, из них, 22 млрд. 328,1 млн. рублей – налоговые и неналоговые доходы и нецелевые трансферты; расходы - 26 млрд. 040,2 млн. рублей. Предельный дефицит - 537,4 млн. рублей.
Как сообщил министр финансов Тувы Орлан Достай, основу бюджета составляют 32 государственные программы. 24 программы направлены на повышение качества жизни населения, 5 - на поддержку отраслей экономики, 3 - по направлению "Эффективный регион".
Подробнее...
15.11.2017 17:30 / Строительство
Заместитель министра строительства и ЖКХ республики Тамара Авыда, консультант отдела архитектуры, территориального планирования и контроля за градостроительной деятельностью Айлана Очур и начальник Департамента информационной политики Аппарата Правительства Тувы Али Кужугет приняли участие в семинаре Министерства строительства России. Обучающий семинар по приоритетным проектам Минстроя, собравший представителей всех профильных ведомств в регионах, проходил в Москве 11-12 ноября.
На семинаре подведены промежуточные итоги реализации в 2017 году приоритетных проектов «Формирование комфортной городской среды» и «Обеспечение качества жилищно-коммунальных услуг».
Подробнее...
15.11.2017 14:55 / Мероприятия
Деятельность ООО "Лунсин" в области охраны окружающей среды обсудили в Правительстве Тувы на совещании под руководством вице-премьера Александра Брокерта. В нем приняли участие заместитель руководителя Управления Росприроднадзора по Туве Андриян Додук, заместитель министра природных ресурсов и экологии РТ Михаил Дураев, заместитель генерального директора ООО "Лунсин" Александр Русанов, представители Министерства экономики РТ и Аппарата Правительства РТ.
Как поясняют в ООО "Лунсин", до запуска горно-обогатительного комбината в 2015 году сбросов не было. В том же году проведена канализация. Очистные сооружения ввели в эксплуатацию в январе 2016 года.
Подробнее...
Фоторепортажи
15.08.2024
14.08.2024
08.08.2024
18.07.2024
18.07.2024
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
Медээлер
12.02.2014
Тожу кожууннуң суму школаларының командаларының аразынга Сочиге болур кышкы Олимпий оюннарынга тураскааткан спортчу мөөрей болуп эрткен. Аңаа Тоора-Хемниң, Адыр-Кежиг, Ий база Ийниң санаторлуг школазының школачылары хаак болгаш дагдан шанакка бадар маргылдааларга киришкен. Хаак маргылдаазынга Тоора-Хем школазының командазы бирги черге төлептиг болган. Ийиги база үшкү черлерни Адыр-Кежиг биле Ий школалары тус-тузунда алган.
Улаштыр номчуур...
06.02.2014
2013 чылда бистиң республиканың өскүс уругларынга болгаш ада-иезиниң хайгааралы чок артканнарга 295 квартираны туткан. Бо сорулганы күүседири-биле бюджетке 316,6 млн. рубльди салган. Аныяк кижилерниң көжүп кирип турар чаа бажыңнарын республиканың бүгү муниципалитеттеринде тудуп турар. Оларның иштинде эң ырак болгаш чедери берге черлер база бар. Чижээ, Бай-Тайга кожуунда ийи-ийи аал чурттаар чеди бажың туттунган, Тожуда — алды.2013 чылдың төнчүзүнде Шагаан-Арыг хоорайга, №1 школадан ырак эвесте, чаа бажыңнардан тургустунган кудумчу көстүп келген. Өскүс уруглар чурттаар кылдыр ийи-ийи квартиралыг сес болгаш дөрт квартиралыг бир бажыңны ында туткан. Бажың бүрүзүнүң чанында огород тарыыр болгаш ажыл-агыйга ажыглаар участокту көрген. Ол тудугга 17 млн. рубльди үндүрген. Шагаа бүдүүзүнде 20 чаа бажыңны ээлеринге хувааган, оларның чамдыктары көжүп кире берген, өскелери — белеткенип турар.
Улаштыр номчуур...
06.02.2014
Тыва школаларга өөредилге номнарының төөгүзү оларның амгы үеде байдалы, ол номнарны чогаадып, очулдуруп, редакторлап, парлап чораан буянныг кижилерниң намдар-төөгүзү, чогаадыкчы ажыл-ижи тыва культураның эрткен оруунуң база бир чугула айтырыгларының бирээзи.
Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң эртем библиотеказында тыва школаларга өөредилге номнарының фондузу биске эң-не үнелиг, ховар фондуларның бирээзи. Ында баштайгы «Yжүглелдер», «Букварьлар», «Тыва дыл», «Төрээн чогаал», тыва школаларга «Орус дыл» номнары болгаш 40 чылдарда орус дылдан тыва дылче очулдуруп турган «Амы чок бойдус», «Бурунгу болгаш ортаакы вектерниң төөгүзү», физика, химия, математика, география дээш, өске-даа эртемнерниң номнары бар. Оларны чаа шагның өөреникчилери хамаанчок, ортумак назы четкен аныяктар безин шоолуг-ла билбес, хөй кезии оларны шуут көрбээн-даа чадавас.
Улаштыр номчуур...
06.02.2014
2013 чылда республикага кылдынган эртем-шинчилел ажылдарының иштинде онзагай черни кижиниң кадыын быжыктырып сегидеринге Тываның аржаан сугларының онзагай салдар-күжүн тодарадыр эмчи шинчилелдери хамааржыр. Бо улуг ажылды Тыва Республиканың Чазааның айтыышкынын (№ 81, 2013 ч. март 18) болгаш Тыва Республиканың Кадык камгалал яамызының дужаалын (№ 383, 2013 ч. 04 а. 04 х.) езугаар кылып чоруткан. Шинчилелдерни удуртуп-башкарар болгаш ооң кол күүседикчизи кылдыр Тыва Республиканың эмчи-социал айтырыгларының болгаш удуртулга талазы-биле эртем-шинчилел институдунга дааскан (директору М.Т. Оюн). Шинчилелдерниң бүгү ажылдарын херек кырында чорудар кылдыр институттуң аржааннар шинчилээр секторунуң кол эртем ажылдакчызы, эмчи эртемнериниң доктору, профессор И.Н.Смирнованы, секторнуң эргелекчизи, химия эртемнериниң кандидады К.Д.Аракчааны томуйлаан. Аржааннарга кылдынган баштайгы шинчилелдерниң түңнелдерин 2013 чылдың декабрь 13-те Чазак Бажыңынга эрттирген эртем-практиктиг конференцияга илеткээн.
Улаштыр номчуур...
05.02.2014
Чылан чылы дүжүлгезин аът чылынга дамчыдарының бүдүүзүнде республиканың кызыгаар чоогунда кожууну Эрзинче сургакчылаар аргалыг болдувус. Найысылалдан кожуун төвүнге чедир 220 километр. Ол хүн агаар-бойдустуң чылыынга үдеттирип алгаш, кожууннуң төвүнге дүъш үезинде четтивис. Оруувусту уламчылап, Эрзин суурдан үнгеш, ужуражыр малчыннарывыстың кыштаанче углапкан бис. Ыяштың адыр будуктары дег, ында-мында оруктар-ла хөй. Төре-Хөлче углаар оруктап көвүрүгнү кешкеш, хараганнар аразы-биле чоруп ор бис. Ховуну дургаар кыштагларны таварып, айтыртынып чорааш, Чаламалыгда кыштап орар малчыннарның аалынга чедип келдивис. Кожуун төвү биле бо кыштагның аразы 48 километр. Элезинниг Эрзин-Тестиң чыварлыг ховузунуң ыжык черинде эң ырак турлаг болду. Коданның девискээринде чаагайжыдыр туткан, пластик соңгаларлыг элээн улуг бажың чанынга машинавыс доктаапты. Аалдың ээлери бисти уткуп кээрге, оларның-биле тыва чаңчылывысты сагып, чолукшужуп мендилештивис. Ажылчын бөлүктү бажыңынче чалады. Бажыңче кирип кээривиске оларның ийи харлыг уйнуу бисче уткуй маңнап келди.
Улаштыр номчуур...
05.02.2014
Тываның күрүне филармониязынга Орус дыл чылының байырлыг ажыдыышкыны «Тыва орустап чугаалап тур!» деп чыыш-биле эгелээн. Эрткен чылын Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң үндүргени Чарлыы езугаар 2014 чылды Орус дыл чылы кылдыр чарлаанын сагындырып каалыңар. Ол Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан. Чыышка республиканың кожуун, сумуларының орус дыл болгаш литература башкылары, эртемденнер, культура ажылдакчылары болгаш массалыг информация чепсектериниң төлээлери киришкен. Аңаа орус дыл башкылаашкынының айтырыгларын болгаш ийи дылдың аяннажылгазының хөгжүлдезин, тургустунуп келген айтырыгларны, оларны шиитпирлээр аргаларын сайгарып чугаалашкан.Байырлыг хуралды ТР-ниң өөредилге сайыдының оралакчызы, орус дыл талазы-биле кол күрүне инспектору Татьяна Шарыпованың илеткели-биле ажыткан. Татьяна Леонидовнаны 2013 чылда республиканың Чазааның бот-идепкейи-биле тургускан орус дыл талазы-биле кол күрүне инспекторунуң албан-дужаалынга томуйлаан турган.
Улаштыр номчуур...
05.02.2014
Чаа үнүп келген Аът чылын январь 31-де Арат шөлүнге «Шагның чаагай эргилдези, Шагаа найыр моорлап келди, курай-курай!» деп театржыткан концерт-көргүзүү-биле байырлал эрткен. В.Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театрының кирер эжииниң аксынга 12 дириг амытан шөлче үнүп кээп, каас-шиник танцызын күүсеткен. Эң-не кол кичээнгейни үдеп турарывыс Чылан чылы болгаш уткуп турарывыс Аът чылы хаара туткан. Байырлалга ТР-ниң Чазааның оралакчызы А.П. Дамба-Хуурак Ш.В. Кара-оолдуң мурнундан база бодунуң өмүнээзинден, ТР-ниң Камбы-ламазы Тензин Цүлтим, Кызыл хоорай баштыңы Д.И. Оюн, Yстүү-Усинскиден келген делегация олар байыр чедирген.
Улаштыр номчуур...
05.02.2014
Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдезин, эртем-шинчилелдерин, культураны болгаш уран чүүлдү сайзырадыры-биле холбашкан ажыл-чорудулгазы, спортчу чедиишкиннери, а ол ышкаш улустарның аразынга тайбыңны, найыралды болгаш кады ажылдажылганы быжыглаарының херээнге көскү салыышкыны болгаш өске-даа сураглыг ачы-хавыяазы дээш республиканың кол күрүне шаңналдарының бирээзи — «Буян-Бадыргы» орденни бир дугаар тывыскан.
Ол бедик шаңналды Тываның Баштыңының холундан бир дугаар алган кижи эртемден болгаш чогаалчы Монгуш Кенин-Лопсан болган. «Бо кайгамчык кижи-биле чаңгыс үеде чурттап чоруурум меңээ алдар болгаш чоргаарал-дыр — деп, шаңналды тывыспышаан, Тываның Баштыңы чугаалаан. — Монгуш Бораховичиниң ачы-хавыяазы үнелеп четтинмес. Ооң эртем, литература болгаш хөй-ниитичи салыышкынын делегей деңнелинге шагда-ла хүлээп көрүп турар. Тыва чоннуң угаан-бодал эртинелериниң кадагалакчызы деп бүгү-делегейге үнелээн, ооң чогаадыкчы ажыл-чорудулгазы ханы болгаш хөй талалыг. Кайгамчык салым-чаяанныг, билбес чүвези чок, сагыш-сеткили байлак бо хоочун шагда-ла Тываның дириг эртинези, хамнаашкын талазы-биле бүгү чурттарда сураглыг кижи апарган. «Буян-Бадыргы» деп кайгамчык чогаалды биске сөңнээн Монгуш Бораховичиден өске кымга ындыг аттыг шаңналды эң бир дугаарында тыпсыр боор. Бо дээрге ханы уткалыг болгаш чөптүг шиитпир-дир».
Улаштыр номчуур...
03.02.2014
Россияның пенсия системазында 2014 чылда кол-кол өскерлиишкиннер дугайында Россияның Пенсия фондузунуң Тыва Республика салбырының даргазы Б.А. Тугур-оол-биле интервью:— Баяна Алексеевна, баштай-ла пенсия өзүлдезинге хамаарыштыр чугааны чорудар бис бе? Чүге дизе бистиң пенсионерлеривис чыл санында пенсияны өстүрүп турарын билир, ол дугайында шагда-ла дыңнаалап, эрте дээре билип ап турар. Тодаргайлаарга, бо чылын өзүлде кажан, кайы хире болурул?
— Ийе, пенсияның кайы хире өзери пенсионерлерге сонуурганчыг медээ дээрзи билдингир. Бо чылын күш-ажыл пенсиялары февраль 1-ден, ийи дугаарында – апрель 1-ден өзер. Февраль 1-ден индексация 2013 чылда хереглел өртектериниң кайы хире өскенинден хамааржыр, апрель 1-ден – эрткен чылда Россияның Пенсия фондузунуң орулгазы бир пенсионерге онааштыр кайы хире болганын көөр. Ол ышкаш апрель 1-ден күрүне пенсиялары, ооң санында социал пенсия болгаш федералдыг чиигелде алыкчыларының пенсиязы-биле катай ап турары ай санының акша төлевири өзер. Ону улус ЕДВ деп адап өөрени берген.
Улаштыр номчуур...
03.02.2014
Амыргын-на, амыргын, хүндүткелдиг хоочуннарывыс!
Амыр-амыр, хүндүлүг чаңгыс чер-чурттугларым!
Чаа уткуп алырывыс чараш, чаагай Шагаавыс-биле!
Төрээн Тывавыстың бүгү-ле ыдыктыг черлеринге саң салып, йөрээлдер ыдып тургаш, cуг олуттуг, 5 сарыг меңгилиг, каразымаар Чылан чылын үдеп үндүргеш, ыяш олуттуг, дөрт ногаан меңгилиг, көк Аът чылын хүннүң баштайгы херелдери-биле уткуп алыр бис. Аът чылын таварыштыр Тывада чурттап чоруур бүгү-ле чонумга Шагаа-биле изиг байырны бодумнуң өмүнээмден болгаш Тыва Республиканың Чазааның мурнундан чедирип тур бис! Аът дээрге мал малдап чоруур кижиниң хүн бүрүде ажыл-ижин кылчыр, амыдырал-чуртталгазында эң-не чоок эжи-дир. Тываның сүлде-демдээнде аъттыг кижи чуруп кааны база анаа эвес, ханы уткалыг. Өгбелеривис аът-биле аргыжып, көжүп-дүжүп, дайын-чаага киржип чорааннар. Ажыктыг хөлгези — аътты ол хире бедик деңнелге хүндүлеп турганы ол-дур. Аът дээрге эр кижиниң хей-аъды, чоргааралы болгаш бүзүрели-дир. Ындыг болганда, бо чыл бистиң чер-чуртувуска сайзыралды болгаш депшилгени хайырлаар дээрзинге бүзүрээр бис. Бүзүрел бистерге дыка херек. Улуг юбилейлиг хемчеглер эрттирер деп турар улус бот-боттарывыска бүзүрелдиг турар ужурлуг бис. Чаа чүс чылдың төөгүзүн эгелеп турар болганывыста ону демниг, туруштуг, найыралдыг, келир үеге быжыг бүзүреливис-биле чаа төөгүвүстү бижип эгелээр ужурлуг бис.
Улаштыр номчуур...
27.01.2014
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле Төп-Сибирь округунуң талазы-биле бойдус курлавырларының ажыглалының департаментизиниң начальниги Александр Еханин ужурашкан.Бойдус курлавырларының ажыглалының талазы-биле федералдыг агентилелдиң регионда тургузугларынга чорутканы эде тургузуушкунунуң түңнелдерин езугаар Төп-Сибирь округунуң талазы-биле бойдус курлавырларының ажыглалының департаментизи тургустунган. Ужуражылга үезинде Александр Еханин эде тургузуушкуннуң утказын болгаш сорулгаларын Тываның Баштыңынга таныштырган. Шолбан Кара-оол аңаа көргүскен кичээнгейи дээш четтиргенин илереткен болгаш күүсекчи эрге-чагырга органнары-биле кады ажылдажылганың айтырыгларын сайгарарын саналдаан.
Улаштыр номчуур...
27.01.2014
«100 чылдарны демдеглээр байырлалдарны Шагаа-биле уткуулуңар!» уругларга байырлал хемчеглери:
— «Шаг — чараш, Шагаа — чаагай» деп тыва национал оюннар;
— тыва национал идик-хеп көрүлдези – Республиканың уругларга немелде өөредилге төвүнге январь 26-да 10.00 шакта;
«Шагааны уткуп – эжиң-өөрүңге байырдан чедир!» уругларга байырлал – Кызыл хоорайның уругларга немелде өөредилге төвүнге январь 26-да;
Культура-массалыг болгаш спортчу хемчеглер
2000-2001 чылда төрүттүнген оолдар аразынга бокска «Рингиниң идегели» республика маргылдаазы – «Автомобилист» спорт залынга, январь 29-тан февраль 2-ге чедир;
«Шагның чаагай эргилдези, Шагаа найыр моорлап келди, курай-курай!» театржыткан көргүзүг – Арат шөлүнге, январь 31-де 13.00 шакта;
«Аът чыл үндү, арат-чонну кыйгырды!» байырлал көргүзүглери – Тыва культура төвүнге январь 31-де 14.00 шакта;
Улаштыр номчуур...
27.01.2014
Тываның Аныяктар херектериниң болгаш спорт талазы-биле яамызының дыңнадып турары-биле алырга, XXII Кышкы Олимпий оюннарының ажыдыышкынынче баар күзелдиг кижи бүрүзү Сочиже баар билеттерни боттары садып ап болур. «Сочи-2014» оргкомитет Тыва Республикага 50 билет квотазын аңгылаан.Оларны спорттуң дараазында хевирлеринге үлээн: бобслей —1, хаак – 7, трамплинден хаактыг шураары – 1, шанак спорту – 2, дүрген чарыш – 6, херээжен улус хоккейи – 20, эр улус хоккейи – 12, шорт-трек – 1 билет.
Улаштыр номчуур...
25.01.2014
Шагаага барык-ла күстен эгелеп белеткенир. Аңаа чоннуң хүндүлээр аъш-чемин «Шагаа чеми» дээш аңгы шыгжап алыр. Күзүн чиш согар үеде иртти азы шыдалдыг кижилер улуг боданы-даа соккаш, үүжелээр: үүргенелиг, чодураалыг чөкпектерни, кадыктарны база-ла тускайлап куткаш, Шагаада бузары-биле шыгжап каар.Шагаа эрги сан-биле кыштың адак айы төнгенде, частың башкы айының бир чаазында болур. Шагаа чоокшулап келгенде, бир-ийи ай бурунгаар «ыяш календарь» (керткен ыяш — ай ыяжын) кылып алгаш, ооң-биле хонук санаар. Айның каштың хүнүн Айдан билип алыр. Ай долу турда, айның ортаны азы 15-жи дээр, улгадып орар чартыы 8 чаа, бичиилеп орар чартыы 22-ниң хүнү дээш, оон-даа ыңай.
Улаштыр номчуур...
25.01.2014
Муңчу малчыннарның турумчуй берген ажыл-агыйларынга көдээ ажыл-агый продукциязын болбаазырадып кылырының талазы-биле бүдүрүлгелерни тургузар. Келир үеде ол малчыннарны улуг-улуг кооперативтер кылдыр каттыштырар, оларның дузазы-биле көдээ ажыл-агыйны сайзыралдың чаа деңнелинче үндүрер. Бодунуң ындыг планнарын Шолбан Кара-оол Барыын-Хемчик кожуунга ажылчын аян-чоруун кылып чорааш, малчыннар-биле ужуражылга үезинде дыңнаткан. Малчыннарга чедирер күрүне деткимчези акшаның кол кезиин ындыг бүдүрүлгелерни организастаарынче угландырары чугула деп, республиканың удуртукчузу санап турар.
Ындыг чугаа Каткылыг деп черде кыштагда муңчу малчын Улар-оол Ооржактың аалынга болган. Ол 2013 чылда эң эки чылгычы деп үнелеткен. Тываның Чазааның Даргазы-биле ужуражыр дээш аңаа Шекпээр суурнуң чоогунда турар ниити саны 11 муң баш малдыг он дөрт фермер ажыл-агыйларының удуртукчулары чедип келгеннер.
Улаштыр номчуур...
|
|