24.06.2015
Тыва Республиканың девискээринде онза байдал чурумун киирген
Россия Федерациязының 2007 чылдың май 21-те «Бойдус болгаш техногенниг характерлиг онза байдалдарбөлүктериниң дугайында» доктаалынга база Тыва Республиканың Чазааның онза байдалдарны болдурбас болгаш ону чок кылыр база өрттүң айыыл чок чоруун хандырар талазы-биле комиссияның 2015 чылдың июнь 23-те № 13 шиитпири-биле:
1. 2015 чылдың июнь 23-тен эгелеп Тыва Республиканың девискээринде онза байдал чурумун киирип, ону чайладырының регион деңнелин тургузар.
2. Муниципалдыг тургузугларның девискээринде: Өвүр кожуун, Мөнгүн-Тайга кожуун, Каа-Хем кожуун, Кызыл кожууннуң кызыгаарында, республика ужур-дузалыг «Абакан-Абаза» А-161 автооруктуң 240-255 км-де участогунда онза байдал зоназын тодарадыр.
24.06.2015
Чайгы дыштанылга лагеринге хораннанган уругларның байдалының дугайында билип алыры-биле республиканың халдавырлыг аарыглар эмнелгезинде «изиг харылзаа» шугумун ажыткан
Уругларның канчап хораннанганын тодарадыры-биле ТР-ниң Чазааның Даргазының социал айтырыглар талазы-биле оралакчызы Органа Натсак дүүн Таңды кожууннуң девискээринде «Орленок» уруглар лагеринге четкен.
Ооң чугаазы-биле алырга, лагерьде дыштанып турар 179 уругнуң 28-зи аараан. «Ижинниң халдавыры» диагнозтуг ортумак берге байдалдыг 20 уругну Бай-Хаак суурда база республиканың халдавырлыг аарыглар эмнелгелеринде чыттырган. Чүгээр байдалдыг 8 уругну ада-иелер боттарының хайгааралынче алган. Республиканың халдавырлыг аарыглар эмнелгезинде 8(39422) 6-40-60; 6-38-47 дугаарлыг телефоннарлыг «изиг шугум» ажыттынган.
24.06.2015
Июнь 27-де Тываның школаларынга доозукчулар кежээлери эртер
Тываның Чазааның айтыышкыны-биле доозукчулар кежээлерин организастыг эрттирер дээш Тываның шупту өөредилге албан черлеринге хайгаарал-хыналданы тудар кылдыр республиканың эрге-чагырга органнарыныңудуртукчуларын болгаш Өөредилге яамызының специалистерин быжыглаан.
Ол кежээ муниципалдыг тургузугларның болгаш хоорай округтарының ажылдакчылары байырлалды эки деңнелге эрттирери-биле тус чер чагыргаларының специалистериниң, башкылар болгаш ада-иелерниң талазындан корум-чурумну хандырып, чурум үрээшкиннерин болдурбазы-биле дежурныйлаашкынны организастаар.
23.06.2015
Будда Шакьямуни ыдык айның түңнелдерин Тываның Камбы-ламазы Лопсан Чамзы таныштырган
Будда Шакьямуниниң чуртталгазында үш кол болуушкун: Төрүттүнген, Чырык угаан четкен болгаш Паринирванаже чорутканы-биле холбашкан Сака Дава ыдык айны бистиң республикага бир дугаар езулап эрттирген. Ыдыктыг ол айда Тываның чурттакчылары «Ом мани падме хум» мантраны 1287000 катап номчаан.
Бүдүрген эки үүле-херектер каш катап арбыдап, эки салдарны чедирер болганындан, буддистер Сака Дава айын «эки үүле мөөңнээриниң айы» деп база адаарлар. Кызылда Цеченлинг төп хүрээниң ламалары үш бөлүкке үстүп алгаш, майның 19-тан июнь 16-га чедир Тываның бүгү кожууннарын кезип, республиканың чурттакчы чонунга Сака Дава айын байырлаарының кол утказын тайылбырлап, судурларны номчаан.
23.06.2015
Тываның Баштыңы чайгы үеде уругларның амы-тынын болгаш кадыкшылын камгалаар хемчеглерни алырын тус чер чагыргаларындан негээн
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол кожууннар чагыргаларының даргаларындан чайгы үеде уругларның айыыл чок чоруун, амы-тынын болгаш кадыкшылын камгалаарының талазы-биле калбак тайылбыр ажылдарын чорударын негээн.
«Июнь айда үш бичии чаштар сугга дүшкен. Өг-бүлелерге канчаар-даа аажок улуг кажыыдал-дыр. Оваарымчалыг болуруңарны дилеп тур мен! Боттарыңарны болгаш ажы-төлүңерни камнаңар. Оларны хайгаарал чокка артырбаңар, айыыл чок чоруктуң дүрүмнеринге өөредиңер» - деп, Шолбан Кара-оол соцчетки дамчыштыр республиканың чурттакчыларын чагаан.
23.06.2015
Июнь 25-28 хүннеринде Москваның Кызыл шөлге «Россияның номнары» бүгү-российжи фестивальга Тываның үндүрүлгелерин база делгээр
Чылдың-на эртип турар «Россияның номнары» фестиваль бо чылын Кызыл шөлде аңгылаан 23 муң дөрбелчин метр шөлде чеди интерактивтиг черлерге делгелге-ярмарказын чорудар. Россияда Литература чылынга тураскааткан хемчег бо удаада 300 хире ном үндүрүкчүлерин каттыштырып, солун чүүлдерни аазап турар.
Литература чылын эрттирериниң оргкомитедин Күрүне Думазының спикери Сергей Нарышкин баштаар, а оргкомитетте ооң оралакчыларын культура сайыдының оралакчызы Григорий Ивлиев биле Роспарлалганың удуртукчузу Михаил Сеславинский төлээлээр.
23.06.2015
Тываның Баштыңы РФ-тиң өөредилге болгаш эртем сайыды Дмитрий Ливанов-биле ужурашкан
Июнь 22-де Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол РФ-тиң өөредилге болгаш эртем сайыды Дмитрий Ливанов-биле ужурашкаш, регионнуң элээн каш чидиг айтырыгларын сайгарып чугаалашкан. Ниити өөредилге системазын чаартыры-биле Тываның өөредилге адырын хөгжүдүп, ниити өөредилге организацияларының материал-техниктиг баазазын чаартырынга, оларның капитал септелгезин чорударынга улуг деткимче дузаны чедирип турары дээш республиканың удуртукчузу Россияның өөредилге болгаш эртем яамызынга четтиргенин илереткен.
22.06.2015
Тываның Баштыңы Санкт-Петербургтуң студентилери-биле ужурашкан
Июнь 19-та Шолбан Кара-оол Санкт-Петербург хоорайның студент активи-биле ужурашкан. Шак ындыг ужуражылгаларны Россияның аңгы-аңгы хоорайларынга чорааш албан эрттирери, ооң хажыттынмас чаңчылы болу берген.
Студентилер боттарының амыдырал-чуртталгазы-биле таныштырып, деткимче дилээринге, кандыг-бир айтырыгны шиитпирлээри-биле санал-онал кииреринге, төрээн Тывазында сөөлгү болуушкуннарны билип алырынга, республиканың баштыңындан доозукчулар, ылаңгыя кызыл диплом-биле доосканнар, күрүне деткимчезинче кымнар кордап болурул дээн ышкаш айтырыгларга тодаргай харыыларны алыр эптиг аргазы ол.
22.06.2015
Тываның Баштыңы: «Али-Баба» компанияның үндезилекчизи Джек Ма чурттуң кол партнеру апаары чадавас
Президент экономиктиг шуулган соонда инвесторлар-биле ажылды күштелдирип, чөөн чүк-биле кады ажылдажылгаже кичээнгейни угландырарын айыткан.
«Али-Баба» компанияның үндезилекчизи Джек Ма чурттуң кол партнеру апаар чадавас – деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ПДЭШ-2015-тиң соонда демдеглээн. – Ооң бизнезиниң чылда саарылгазы 500 млрд. доллар деп даап бодаары безин берге. Ол бизнезиниң технологиязын биче бизнестиң санын көвүдеткени-биле (Кыдатта ол схема-биле 14 млн. кижи ажылга тургустунган) чедип алганы база солун. Ийи хүн иштинде ооң-биле ужуражып чугаалашкаш, ооң хей-аъдын, тура-соруун кайгап ханмадым. Бизнес дугайында ооң бодалдарын боттарыңар сайгарып көрүңер даан:
• Чамдыктарда эки аргаларны тодаргай тайылбырлаары бо-ла болдунмайн баар. А эки болгаш белен кылдыр тайылбырлаары, эки арга эвес-тир.
19.06.2015
Тываның найысылалын «Айыыл чок» хоорай АПК-ны тургузарынга шенелде шөл кылдыр алган
Тываның эрге-чагыргазы «Айыыл чок» хоорай аппарат-программа комплекизиниң чаңгыс аай программазын республиканың девискээринге ажыглап, хөгжүдер талазы-биле төлевилелди боттандырып эгелээн. Тываның найысылалы Кызыл хоорай төлелилелдиң шенелде шөлү болур. Ооң сорулгазы – айыыл чок чорукка, корум-чурум хандырылгазынга, транспортка, долгандыр бойдус хүрээлелинге болгаш өске-даа техниктиг курлавырларга контрольду чаңгыс видеосистемага мөөңнеп катттыштырары болур. Ол арга-хевир көскү амыдыралдың база ажыл-чорудулганың аңгы-аңгы адырларында байдалды үезинде хайгаараарынга, штатка хамаарышпас байдалдарда, чижээ, хамаатыларга удур корум-чурум үрээшкиннери азы техногенниг база өске-даа хевирниң ОБ айыылы тургустунуп кээрге ону чайладырынга улуг дөгүм.
19.06.2015
Уругларның «Байлак» кадыкшылга лагери дыштанылга сезонун июнь 23-те ажыдар
Чагытай хөлден ырак эвес черде «Байлак» лагери июнь 23-тен эгелеп республиканың кожууннарындан уругларны хүлээп эгелээр. Бо чайгы үш сезонда 630 уругнуң кадыкшылын быжыглаары планнаттынган.
Уругларга таарымчалыг байдалдарны тургузары-биле шынарлыг капитал септелгени чоруткан.Чаартынган лагерьде эргижирээн тудугларны ап каапкан, чунар-бажың, хыналда-эрттирилге пунктузун, суг шыгжамырын туткан, канализация четкизин чорудуп, чаа чунар-демирлерни аскан, өг хевирлиг шывыглыг дыштаныр черни дерээн. Шупту корпустарда эжиктерни, декпелерни, туттунар черлерни солуп, косметиктиг септелгени база кылган.
19.06.2015
ПДЭШ-2015 үезинде Тываның Баштыңы РФ-тиң Харылзаа болгаш массалыг коммуникация яамызы база «Ростелеком» ААН-биле дугуржулгага атты салганнар
Дүн Петербургда эртип турар делегейниң экономиктиг шуулганының үезинде Россия Федерациязының Харылзаа болгаш массалыг коммуникация яамызы биле Тыва Республиканың Чазаа база «Ростелеком» КХН Тыва Республиканың девискээринге инвестиция төлевилелдерин боттандырар адырда кады ажыл-чорудулганың дугайында дугуржулгага атты салганнар.
Бо дугуржулга «Чурагайның дең эвес чоруун чайладыры» федералдыг төлевилелдиң регионга боттанылгазы-биле 250-ден 500 хире чурттакчылыг Тываның көдээ суурларын интернет четкизинче кожарын хандырар.
18.06.2015
Тыва чоннуң чайгаар өзүлдези-биле 2014 чылда Россияда мурнуку черде
РФ-тиң Кадык камгалал яамызының «2014 чылда кадыкшылды камгалап-хайгаарар адырда күрүне политиказының боттанылгазының дугайында» күрүне илеткелинде шак ындыг дыңнадыг кирген. Кадык камгалал сайыды Вероника Скворцова ниитизи-биле чуртта чурттакчы чоннуң санының өзүлдези демдеглеттингенин, тодаргайлаарга 43 регионда 1000 кижиге онааштыр өзүп-төрүттүнери ортумак российжи көргүзүг – 13,3-ден хөй болганын илеткээн. А Тыва бо удаада база-ла шупту регионнарны мурнаан, муң чурттакчыга онааштыр 25,3 чаш төрүттүнген, Россияда көргүзүгге деңнээрге 1,9 катай хөй.
18.06.2015
өг-бүле фермаларын болгаш эгелеп чоруур фермерлерни деткиири-биле Тыва федералдыг субсидияның хемчээлин 9-тан 29 млн. рубль чедир көвүдеткен
2015 чылда өг-бүлениң мал ажыл-агыйлыг фермаларынга грант кылдыр федералдыг субсидияны Тыва камгалап алган. Россияның Чазаа ол күрүне деткимчезин барык 3 катап көвүдеткен. Март айда бадылаттынганы езугаар республикага 9 млн. 799 муң рубльди тускайлаан турган болза, РФ-тиң Чазааның Даргазы Дмитрий Медведевтиң июнь 16-да ат салганы чаа айтыышкынында көдээ ажыл-агыйның өг-бүле фермаларынга ол дузаламчының түңү 29 млн. 199 муң рубль чедир өскен.
18.06.2015
Тываның Баштыңы РФ-тиң иштики херектер сайыды В. Колокольцев-биле республиканың кол автооруктарынга ОПА-ның стационар постуларын эгидерин дугурушкан
Средада Тываның Баштыңы Ш.Кара-оол РФ-тиң иштики херектер сайыды В. Колокольцев-биле ужурашкан. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол республиканың социал-экономиктиг, географтыг байдалдарын өөренип көрүп тургаш, Тываның кол автомобиль оруктарының участоктарынга орук-патроль албанының стационарлыг постулар ажылын катап тургузарының айтырыын шиитпирлээринге деткимчени көргүзерин РФ-тиң ИХЯ-ның баштыңы Владимир Колокольцевтан дилээн.
18.06.2015
Тываның Баштыңы Күрүне Совединиң президиумнуң хуралынга киришкен
Тываның Баштыңы Москвага сургакчылашкын үезинде Россияның Президентизи Владимир Путинниң даргалаашкыны-биле эртип турар Россияның Күрүне Совединиң президиумунуң хуралынга киришкен. Бо удаада «РФ-те наркотиктерге удур политиканың боттаныышкынының дугайында» деп айтырыгны сайгарып чугаалашкан.
Күрүне совединиң хуралынга РФ-те наркобайдал чогумчалыг эвес дээрзин В.Путин айыткан. Наркотиктер-биле холбаалыг кем-херек үүлгедиишкиннери-биле демиселден чурттуң национал айыыл чок чоруу, дыка хөй хамаатыларның чуртталгазы болгаш кадыкшыл байдалы дорт хамааржыр дээрзинге президент бүзүрелдиг. Бо эң-не чидиг болгаш тодаргай айтырыгларның бирээзи болуп артпышаан.
17.06.2015
Тывада эм шынарлыг Дус-Хөл биле Хадың хөлдерге чедир орук чок черде шывыглыг орукту чаткан
Тываның Чазааның республикада транспорт оруун хөгжүдер талазы-биле кылып чоруткан ажылының көскү чижээнге минералдыг составы-биле онзагай Дус-Хөл биле эвээш дустуг Хадың хөлдерже асфальтылыг орукту тутканын хамаарыштып болур. М54 трассадан хөлдерже ыңай чоруткан ниитизи-биле 19,219 км узун хемчээлдиг асфальтылыг орукту эде чаартып тударынга федералдыг болгаш республика бюджединден 80,6 млн. рубльди аңгылаан. Ол ажылды «Восток» КХН-ниң керээлиг организациязы чоруткан.
17.06.2015
РФ-тиң Спорт яамызынга Тыва эштир бассейн биле спортчу төп тудуун доозарының субсидия акшазын камгалап алган
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле РФ-тиң Спорт яамызы ийи улуг спортчу объектилер – Ак-Довурак хоорайда эштир бассейн биле Каа-Хем кожууннуң төвү Сарыг-Сеп суурда спортчу комплекстиң тудуун 2015 чылда доозарынга субсидияның арткан кезиин бээр дугайында дугуржулгага атты салганнар. Федералдыг деткимчени алыры-биле республика ол ийи тудугга бодунуң акша-хөреңгизинден 74 млн. рубльди киириштирген. Аңаа уткуй РФ бодунуң бюджединден ол ийи төлевилелге 200 млн. рубльдиң акшаландыырышкынын тускайлаан, ооң 60 млн.-ни бо чылын кирип келген.
16.06.2015
Тывада социал угланыышкынныг коммерцияга хамаарышпас организацияларга бюджеттен деткимчени көргүзер
Социал угланыышкынныг коммерцияга хамаарышпас организацияларга республика бюджединден субсидияны бээриниң дугайында дүрүмнү Тываның Чазаа бадылаан. Коммерцияга хамаарышпас организацияларның төлевилелдерин шилиир талазы-биле конкурс комиссиязының шиитпиринге даянгаш, субсидияны бээриниң чурумун, байдалын, критерийлерин ол документ тодарадып турар.
Федералдыг хоойлужудулга езугаар бүрүткеттинген, Тываның девискээринде социал угланыышкынныг ажыл-чорудулгалыг КХО конкурс шилилгезинге киржип болур.
16.06.2015
Доозукчулар кежээлерин организастыг эрттирери-биле Тываның школаларынга чазак даргазының оралакчыларын, сайыттарны, ведомстволарның удуртукчуларын быжыглаан
Тываның Чазааның айтыышкыны езугаар доозукчулар кежээлерин организастыг эрттирери-биле Тываның школаларынга хайгаарал-хыналданы тудар кылдыр чазак даргазының оралакчыларын, сайыттарны, ведомстволарның удуртукчуларын быжыглаан. Июнь 27-де, доозукчулар кежээзиниң хүнүнде, тус чер чагыргаларының ажылдакчылары, башкылар болгаш ада-иелер-биле олар хондур хайгааралды чорударлар. Оон аңгыда ол хүнде арага аймаан садарын кызыгаарлаан, хемнерниң деңнелиниң көдүрлүп, арга-арыг өрттери болуп турарындан база саргы көвүдээнинден бойдусче агаарлап үнерин база хораан.