Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


«Тувинская правда» отметила свой столетний юбилей

Празднование состоялось в Центре тувинской культуры, куда были приглашены ветераны старейшего печатного издания Тувы, внештатные авторы, коллеги из других средств массовой информации, а также представители различных трудовых отраслей республики, которые собрались, чтобы поздравить коллектив «Тувинки».

Подробнее...

Новости

RSS
04.07.2018 15:34 / Сельское хозяйство
В Туве началась передача скота в рамках губернаторского проекта «Кыштаг для молодой семьи»
Все четверо участников проекта «Кыштаг для молодой семьи» Чаа-Хольского района 2016 года полностью передали поголовье овец участникам 2018 года, по 200 голов каждой семье. Скот передан и участникам проекта из села Чыраа-Бажы Дзун-Хемчикского района. Об этом сообщает Министерство сельского хозяйства и продовольствия Тувы. На этой неделе в нескольких районах участники также получат свой скот. При передаче обязательно учитывается готовность новых участников, состояние овцематок. Ответственность на местах несут представители сельхозуправлений и председатели администраций села и района. По плану, массовая передача скота пройдет в августе, отметил министр сельского хозяйства и продовольствия РТ Эртине Данзы-Белек.     
Подробнее...
04.07.2018 14:18 / Общество
В Туве подвели итоги фестиваля русской культуры «ВерховьЁ»

Более 20 мастеров, 220 солистов и участников музыкальных ансамблей стали конкурсантами фестиваля ежегодного фестиваля русской культуры. Мероприятие, которое теперь носит постоянное название «ВерховьЁ», и проходит в окрестностях села Сизим Каа-Хемского района Тувы, собрало более 1000 гостей. С каждым годом увеличивается не только число участников, но и расширяется программа фестиваля. В этом году проведены конкурсы среди вокалистов, инструменталистов, мастеров народно-художественных промыслов и декоративно-прикладного творчества.

В мастеровом конкурсе участвовали 29 человек. Гостям фестиваля посчастливилось посетить мастер-классы по плетению ковров и корзин из лозы, по изготовлению макета юрты, мягких игрушек, «чалаа-кара» и детской обуви (бопук), по вышивке картин, художественной вышивке, резьбе 

Подробнее...
03.07.2018 16:23 / Туризм
Мининформсвязи Тувы запускает «Notabene» для туристов – портал «Гость Тувы»

Тува раскроет потенциал внутреннего туризма для гостей республики с помощью IT-технологий. В 2018 году дан старт амбиционному приоритетному проекту министерства информатизации и связи - 
«Гость Тувы». Проект координируется лично Главой Республики Тыва в рамках Послания Верховному Хуралу (парламенту) РТ обозначил развитие туризма как одно из основных экономических драйверов приоритетного направления работы правительства.

Как сообщает одноимённый проектный офис, портал «Гость Тувы» попытается раскрыть все прелести отдыха в республике для туристов с применением разных IT-технологий:

- Мы надеемся, что туристско-информационный портал Республики Тыва - visittuva.ruстанет для всех субъектов турбизнеса эффективным инструментом для продвижения своих услуг
Подробнее...
03.07.2018 11:17 / Транспорт
Шолбан Кара-оол: Транспортная триада – основа экономики на годы вперед не только Тувы, но и всей Сибири
В день, когда Президент Российской Федерации Владимир Владимирович Путин подписал указы о назначениях в новом правительстве страны, Глава Республики Тыва Шолбан Кара-­оол оставил в своем блоге примечательную запись: «Наш Президент требует прорывных решений. Полноформатного выполнения майских указов. Разработку и воплощение в жизнь таких суперпроектов, каким стал Крымский мост. Реализации планов подъема экономики страны, нашей Сибири и соседа – Дальнего Востока. 
В полный рост встает ускорение процессов разворота России на Восток. Здесь особенно надеюсь на адресную поддержку со стороны нового кабмина мегапроектам нашей «Енисейской Сибири». Задача для Тувы в этом мегапроекте грандиозная – прорубить «окно возможностей» в страны АТР».
Подробнее...
03.07.2018 10:39 / Мероприятия
Тува за неделю: события, люди, факты

В Туве прошли I Всеармейские соревнования по спортивной борьбе на кубок Министра обороны РФ и международный турнир на Кубок Главы Тувы по Хурешу. 244 молодые семьи в этом году получат целевую матпомощь на улучшение жилищных условий. Социальные лифты для молодых. Задача - обеспечить максимальную поддержку кормозаготовителей. Глава Тувы выступил за ежегодный рост объемов дорожного фонда. Международный статус аэропорта все ближе. Противопожарный режим продлен до середины июля. Эксперты выбирают тувинские маршруты для "Золотого кольца Сибири".

О ГЛАВНОМ

В Кызыле прошли I Всеармейские соревнования по спортивной борьбе на кубок Министра обороны РФ

Спорт в нашей стране стал государственной политикой, стандартом жизни, превратился в уникальную энергию и силу, консолидирующую наше общество. 
Подробнее...
03.07.2018 07:47 / Экономика
Информация об изменении тарифов на услуги ЖКХ в Республике Тыва

Как сообщает Служба по тарифам Республики Тыва, уровень роста совокупного платежа за коммунальные услуги в среднем по республике составит 2,5 %. Это в два раза меньше допустимого предела для региона, установленного распоряжением Правительства Российской Федерации. Напомним, что с 1 июля по всей России произошло плановое повышение тарифов на коммунальные услуги.

Отмечается, что самый низкий уровень роста совокупного платежа граждан за коммунальные услуги сложится для потребителей городов Ак-Довурак и Туран в размере 0,6 %.  
Подробнее...
02.07.2018 17:48 / Конкурсы
4 июля завершается прием документов от абитуриентов в Республиканскую приемную комиссию

Напомним, 56 вузами России для Республики Тыва, в том числе в рамках общего целевого межрегионального конкурса, было выделено 731 бюджетных мест.

По состоянию на сегодняшний день свыше шестисот абитуриентов из Тувы подали документы.

Больше всего документы в республиканскую приемную комиссию подали выпускники школ города Кызыла. Наименьшая заинтересованность в поступлении в вузы установлена в Тере-Хольском,Чаа-Хольском и Эрзинском кожуунах, отсюда свои документы подали меньше семи выпускников.

Подробнее...
02.07.2018 15:01 / Спорт
Определились сильнейшие борцы международного турнира на Кубок Главы Республики Тыва по хурешу

В воскресенье состоялся турнир на Кубок Главы Республики Тыва по хурешу, в котором попробовали свои силы и участники Всеармейских соревнований по спортивной борьбе из различных военных округов России.

Открыл турнир и от имени Главы Республики Тыва, регионального Правительства и Верховного Хурала (парламента) Республики Тыва поприветствовал зрителей, участников и организаторов Председатель Верховного Хурала Кан-оол Даваа.

Зачитывая обращение Главы республики Шолбана-Кара-оола, он отметил, что буквально вчера завершились I Всеармейские соревнования по спортивной борьбе на кубок Министра обороны РФ – историческое событие для Республики Тыва. Это зрелищное мероприятие удалось провести благодаря Герою России Сергею Шойгу, который всегда оказывает неоценимую помощь своей родной Туве. От имени жителей Республики Тыва Кан-оол Даваа пожелал Министру обороны России белой дороги, успехов в деятельности, крепкого здоровья и благополучия. 

Подробнее...
01.07.2018 10:27 / Спорт
Военнослужащие из Тувы стали победителями первых Всеармейских соревнований по борьбе

Военнослужащие Центрального военного округа стали победителями первых Всеармейских соревнований по борьбе на Кубок министра обороны РФ, которые проходят в Туве. Об этом в субботу сообщил начальник пресс-службы Центрального военного округа подполковник Сергей Шорин.

"Сегодня в Кызыле в Республике Тыва состоялись финал и церемония закрытия Всеармейских соревнований по спортивной борьбе за Кубок министра обороны Российской Федерации. Первое место в общекомандном зачете заняли военнослужащие 41 армии Центрального военного округа, второе у команды Центрального спортивного клуба армии (ЦСКА), бронза досталась представителям Воздушно-десантных войск (ВДВ)", - сказал Шорин.

Подробнее...
30.06.2018 05:59 / Спорт
Глава Тувы Шолбан Кара-оол награжден медалью Минобороны РФ «За укрепление боевого содружества»

29 июня состоялось открытие Первых всеармейских соревнования по спортивной борьбе на Кубок Министра обороны Российской Федерации. Во время торжественной церемонии начальник Центрального спортивного клуба Армии (ЦСКА) Артем Громов вручил Главе Тувы Шолбану Кара-оолу медаль «За укрепление боевого содружества». Глава региона не ожидал такой почетной награды , но принял ее с военной выправкой и произнес: «Служу России!»

Медалью «За укрепление боевого содружества» награждаются военнослужащие и лица гражданского персонала Вооружённых Сил, а также другие граждане Российской Федерации и иностранные граждане за заслуги в укреплении боевого содружества и военного сотрудничества с дружественными государствами, содействие в решении задач, возложенных на Вооружённые Силы.

Меда́ль «За укрепле́ние боево́го содру́жества» — ведомственная медаль Министерства обороны Российской Федерации.  

Подробнее...

Фоторепортажи

Глава Тувы стал почётным гостем фестиваля «Устуу-Хурээ»

10.07.2024

В Кызыле стартовал Чемпионат России по стрельбе из лука

09.07.2024

В Туве образцовым семьям вручили медали «За любовь и верность»

09.07.2024

В канун Дня России вручили государственные награды Российской Федерации и Республики Тыва. 11.06.2024.

11.06.2024

Встреча Нового года по лунному календарю - Шагаа-2024

10.02.2024

ПОСЛАНИЕ Главы Республики Тыва Верховному Хуралу (парламенту) Республики Тыва о положении дел в республике и внутренней политике на 2024 год

19.01.2024

Владислав Ховалыг – Мы ценим конструктивное взаимодействие органов государственной власти Тувы и прокуратуры

15.01.2024

Глава Тувы поздравил родителей ребенка, родившегося в первые минуты нового 2024 года

01.01.2024

В Национальном театре Тувы состоялась торжественная церемония вручения государственных наград

29.12.2023

Ёлка Главы Тувы собрала тысячу детей со всех районов республики

26.12.2023

Глава Тувы поощрил спортсменов республики, достигших высоких результатов на международных соревнованиях

25.12.2023

В Туве подвели итоги спортивного года

25.12.2023

Мечты детей с «Ёлки желаний» исполнят члены правительства Тувы

24.12.2023

При государственной поддержке в Туве заработало крупное овощехранилище

23.12.2023

Глава Тувы присоединился к всероссийской благотворительной акции «Ёлка желаний»

21.12.2023

В Кызыле открылся комбинат по переработке и консервированию мяса

14.12.2023

Министр здравоохранения России Михаил Мурашко во время рабочей поездки посетил республиканский Медицинский колледж

11.12.2023

Михаил Мурашко вручил ведомственные награды медикам Тувы

09.12.2023

Министр здравоохранения России Михаил Мурашко посетил Противотуберкулёзный диспансер и терапевтический корпус Ресбольницы №1 Республики Тыва

08.12.2023

Михаил Мурашко проинспектировал работу нового многофункционального медцентра в Кызыле

08.12.2023


 
Медээлер
RSS
13.10.2014
ТАР-ның ССРЭ-ге каттышкан үезинден бээр кандыг болуушкунну эң-не үнелеп сактыр-дыр силер?

Белек-Кыс Монгуш, Тыва национал школа хөгжүдер институттуң методизи:

— Yнелеп артканым, төөгүлүг болуушкун — 1991 чылда Тывага Далай-Лама башкының келгени. Ол үеде чон Совет Тываның 5 чылы стадионунга Башкының өөредиинге баар дээш, бот-боттары баскылажып турган-на болгай. Далай-Лама башкыны чоогундан көрүп алыр, азы чок болза, оода бир холунга дээп алыр дээн кижилер дыка-ла кызып турганнар. Сарыг шажынывыс оон бээр катап эглип келген, чон сүзүктүг апарган деп бодаар мен.

Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Тывадан «Хуулгаазын кино»

Журналистер  фестивалы «Бүгү Россия — 2014»

Октябрьның 1-ден 7-ге чедир Сочиде 18 дугаар «Бүгү Россия — 2014» журналистер фестивалы болуп эрткен. Бо чылгы фестивальдың тускай аалчызы Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол болган.

Фестивальдың хемчеглериниң аразында Тываның культурлуг, турисчи болгаш экономиктиг күчүзүнүң дугайында чараш презентация болган. Чурттуң болгаш делегейниң аңгы-аңгы хоорайларындан журналистер ону сонуургап көргеш, октябрьның 11-де Россияның составынга каттышканындан бээр 70 чылын демдеглээр деп турар Тыва дугайында хөйнү билип алганнар. «Бүгү Россия» фестиваль — чурттуң профессионал арга-дуржулга солчулгазының шөлү, аңаа массалыг инфомация чепсектериниң төлээлери оларны дүвүредип турар темаларга хамаарыштыр ажык чугааны чорудуп, аныяк тускай эртемниглер-биле дуржулгазын үлежип, профессионал мергежилин бедидип, российжи журналистиң эрге-байдалын быжыглаар аргалыг. Бо чылын фестивальга  чугаалашкан кол чүүл – Сибирьниң кижилери, оларда шиитпирлеттинмйн турар айтырыглар болгаш онзагай болуушкуннар. Ындыг уттундурбас болуушкун – Тыва биле Россияның найыралының 100 чылы. Ол байырлалга хамаарыштыр РФ-тиң Журналистер эвилелиниң даргазы Всеволод Богданов, а ооң-биле кады 100 дээре дээн репортерлар Тывага кээп чораан.

Улаштыр номчуур...
13.10.2014
«Бот-боттарывысты хүндүлежип, хей-аъдывысты көдүрүп чоруулуңар»

Тыва Республиканың Хамааты камгалал болгаш онза байдалдар талазы-биле херектер агентилелинге хамааржыр бойдус халавы болгаш авариялыг байдалдың уржуктарындан камгалаар албан чери бистиң республикага 3 чыл бурунгаар тургустунган. Бо албан чериниң ажыл-чорудулгазының дугайында сонуургап, ооң удуртукчузу Мерген Дамдынович Ооржак-биле чугаалаштым.

 Мерген Дамдынович, удуртуп-башкарып турар ажылыңар дугайында чугаалап көрүңерем.

— Мээң ажылдап турар черимни Тыва Республиканың девискээринде авариялыг байдалдың уржуктарын чайладыр албан дээр. Ажылывыстың угланыышкыны, республиканың хоорай, суурларында  электри станциязы үрели берген таварылгада, ону авариялыг байдалдан чайладып, чонну чырык-биле хандырып дузалаар бис. Бистиң албан чери ол хире улуг, күчүлүг станция  техникаларлыг. Оон аңгыда хоорайларның изиг, соок суг дамчыдар четкилери  доңа бергеш,  үрелгенде, ону эргизер техника база бар. Мында 14 кижи ажылдап турар, 2-зи электри четкизиниң станцияларын харыылаар, бир каңнакчы, сантехник, экскаватор башкарыкчызы, 5 чолаачы, бухгалтер, кол инженер. Шуптузун чаңгыс аай идик-хеп-биле хандырып турар, ажыл берге болгаш кончуг харыысалгалыг. Чонну кандыг-бир айыылдан камгалаарынга бүгү тала-биле белен, шиитпирлиг болгаш тура-соруктуг оолдар ажылда хаара туттунган.

Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Хуусаадан эрте дужааган

Моолдуң кызыгаарынга чедир автооруктуң тудуу доозулган. Ооң байырлыг ажыдыышкыны эрткен неделяда болган. Аңаа Федералдыг Орук агентилелиниң удуртукчузунуң оралакчызы Игорь Астахов, Тыва Республиканың орук-транспорт комплекизиниң сайыды Олег Косоротов, «М-54» федералдыг оруктуң Тывада эргелелиниң даргазы Андрей Көк, кол инженер Сергей Квашин, орукту кылган «Восток» КХН-ниң чиңгине директору Сергей Уюсов, «Сибмост» ААН-ниң бирги вице-президентизи Владислав Кошкин болгаш өскелер-даа киришкен. Хүндүлүг аалчылар байыр чедиргеш, кызыл кожааны кескен соонда, 20 километр чаа орукту хынаары-биле автомашиналарже олуруп, төнчүзүнге четкеш, ооң шынары амгы үениң негелделеринге дүгжүп турарын демдеглээннер.

Федералдыг автоорук М-54 «Енисейниң» 1048 километринден 1068 километринге чедир орук участогунуң тудуун керээлиг ажылдап турган «Восток» КХН тудуп дооскан. Орук ажылының хемчээлин 3 чылга санаан турган болза, 17 ай иштинде ажылын 100 хуу күүсеткеш, ажыглалче киирген. Ында чер ажылдарын, кылымал тудугларның монтажын чоруткан, асфальт шывыын чаткан. Инженер тургузуглары доозулган, орук демдектери болгаш камгалал херимнерин тургускан.

Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Эъттиң чаглыы херек...

Эът рыногунда

2014 чылдың август айда даштыкы чурттардан  Россияже киир сөөртүр аъш-чем  продуктуларын моон соңгаар кызыгаарлаан дээрзин дыңнапкаш-ла, чурттуң улуг-улуг бараан  сайгарлыкчылары аъш-чемниң садар өртээн өстүрген. Куш эъди  23 хуу, хаван эъди 30 хуу, инек эъди 40 хуу улгаткан. Ооң бир бадыткалы кылдыр аъш-чем өртээ хенертен өскен дугайында медээлерни, хомудалдарны Россияның монополияга удур  хыналда чорудар албанынче  ( ФАС ) чурттуң бүгү булуңнарындан  кээп турар бижиктер бадыткап турар.Тус албан чери  куш эъдин сайгарып турар улуг бүдүрүлгелерни хынап эгелээни бөдүүн чонга чиик өртектиг эът садып аар арганы тургузар дээрзинге улус улуг дыка бүзүревейн турар. Картофельди мөөңү-биле бир килде 5-6 рубльге садып алган садыг четкилери чонга садарда  бир килде 40 рубль кылгаш, саарып турары ону бадыткап, аъш-чем  өртээ чиигээр талазынче өскерилгелер бистиң күзээнивис дег даарта дораан болу бербес дээрзин көргүзүп турар. Россия деңнелин алыр болза, бо чазын Күрүне Думазынга  аъш-чем өртектериниң өзүлдезин чүгле 15 хуудан эрттирбес дугайында чугаа чоруп турган, ынчалза-даа огулуг  шиитпир хүлээп албаан. Бистиң республикада бо талазы-биле байдалды чугаалажып, сайгарып көрээлиңер...

Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Ашпас хүннүң чуртундан аалчы

Тыва — япон спортчу харылзаалар

Октябрь айның эгезинде найысылалга спорттуң бир сайзыраңгай хевири — дзюдо талазы-биле япон тренер Мазами Мацушита очулдурукчузу Алина Хайдарова-биле аалдап келгеш барган. Тренер башкыны дзюдонуң тергиини дизе, частырыг турбас. Ол — спорттуң бо хевиринге олимпий оюннарының чемпионнарын белеткээн, ат-сывы делегейге  алдаржаан, бедик мергежилдиг тренер. 1980 чылда Олимпий оюнунга ооң итальян өөреникчизи Эцио Гамбу чемпион болган, чаңгыс бо чижектен-не  ажылының үре-түңнелин  көрүп болур.

Мазами Мацушита сөөлгү чылдарда Сибирьниң хоорайлары-биле сырый харылзаалыг апарган. Кемерово хоорайга элээди оолдарны дзюдога белеткеп турар үезинде тыва спортчулар-биле ооң баштайгы таныжылгазы эгелээн. Оларга ужурашкан соонда Тыва чуртун көрүксээр, республикада спорттуң сайзыралы ооң сонуургалын улам-на күштелдирген. Ынчангаш Тывага алдын күс «дүжүлгезинге» саадапканда, келгени бо.

Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Деткимче хемчеглери планда

Ак-Довурак хоорайның социал-экономиктиг хөгжүлдези

Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы-биле Тываның Чазаа 2015-2020 чылдарда Ак-Довурак хоорайның социал-экономиктиг хөгжүлдезин деткиир талазы-биле хемчеглерниң планын ажылдап кылгаш, бадылаан. 

Биче болгаш ортумак бүдүрүлге черлерин, орук-транспорт база одалга-энергетика комплекстерин, ЧКА-ны болгаш тудугларны, өөредилгени, культураны база спортту сайзырадырынга таарымчалыг байдалдарны тургузарынче планны угландырган. Федералдыг болгаш регионалдыг күрүне программаларын боттандырбышаан, бюджеттен дашкаар дөстерниң дузазы-биле планнаттынып турары болза: асфальт-бетон заводун ажылдадыры, даг болбаазырадыр комбинатка чаа техниканы садып алыры болгаш даг-дүгү казарын айда 1 муң тонна чедир улгаттырары, республиканың барыын кожууннарының ажыл-агый болгаш эмчи хереглелдеринге дээш Ак-Довуракка кислородтуг станцияны тургузары, автомобиль агрегаттарын болгаш ажыглал техникаларын септээр пунктуну тургузары, ус-тывыш-чазаныкчы мастерскаяны, амыдырал хандырылга төвүн, консервалаан ногаа аймаан бүдүрер цехти организастаары. Чурттакчы чоннуң киржилгезин деткиир сорулгалыг дузалал ажыл-агыйны сайзырадып тура, ажыл чок хамаатыларга күрүне деткимчези көрдүнүп турар.

Улаштыр номчуур...
06.10.2014
БАШКЫ ХYНY-БИЛЕ!

Тываның хүндүлүг башкылары! Республиканың педагогика ажылының хоочуннары!

Силерниң профессионал байырлалыңар-биле эң чылыг болгаш сагыш-сеткилдиң ханызындан байырны хүлээп ап көрүңер!

Башкы – чурттуң чоргааралы болгаш сүлде-сүзүктүң чөленгиижи-дир. Билиглерге уругларны хандыкшыдып, оларның эң үнелиг мөзү-шынарларын сайзырадып, патриоттарны кижизидип, чурттуң келир үезиниң, хөгжүлдезиниң болгаш күчүзүнүң үндезинин тургузуп турар силер. Россияның амгы байдалдарынга улус өөредилгезиниң ажылдакчыларының ажылы күрүне политиказында мурнуку черже үнүп келген. «Башкы» деп сөс кайы-даа дылга төлептиг болгаш хүндүткелдии-биле дыңналыр. Кижи бүрүзүнүң чүрээнде ооң эң эргим кижилери-биле кады Башкы чоруур.Тыва ниитилелге башкының ажылы кезээде онза хүндүткелдиг. 100 чыл хире бурунгаар, 1908 чылда, Туранга баштайгы школаның ажыттынганы-биле Тывага эртем-билиг өөредилгезиниң төөгүзү эгелээн. Чурттакчы чоннуң үжүк-бижик билбес чоруун узуткаар, оларның ажы-төлүн өөредир, тус черниң интеллигенциязын, баштайгы тыва башкыларны болгаш башкы эртемденнерни белеткээр дээш кончуг улуг ажылды янзы-бүрү националдыг башкылар кылган. Россияның аңгы-аңгы булуңнарындан республикага келген орус башкылар Тывага улус өөредилгезиниң системазын тургузарынга аажок улуг үлүүн кииргеннер.

Улаштыр номчуур...
06.10.2014
Башкыларга күрүне шаңналдары

Өөредилгениң чаа аргаларын, амгы технологияларны болгаш төлевилелдерни өөредилге-кижизидилге ажылынга чедиишкинниг шиңгээдип ап турар башкыларның аразынга конкурстарның тиилекчилери башкыларга, республиканың улус өөредилгезинге улуг үлүг-хуузун киирген башкыларга Тыва Республиканың Баштыңының Хүндүлел бижиин, Тыва Республиканың күрүне шаңналдарын, Россия Федерациязының шаңналдарын тыпсырының байырлыг езулалы дүүн, октябрь 3-те, Чазак Бажыңынга болган. Ону өөредилге болгаш эртем сайыды Каадыр-оол Бичелдей ажыткаш, байырлыг езулалга келген башкыларга байыр чедиргеш, Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хууракка сөстү берген. 

Чазак Даргазының оралакчызы башкыларга байыр чедирип, башкы дээрге кижи бүрүзүнүң чуртталгазында кол кижи-дир деп оларның ажылын бедии-биле үнелээн, Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң, ТР-ниң ДХ-ның даргазы К.Давааның башкыларга байыр чедириишкинин номчуп дамчыткан.

Улаштыр номчуур...
06.10.2014
Анчымаа-Тока аттыг школа

Көп-Сөөк сумузунуң араттары Кызыл-Дагга эге школаны 1948 чылда улусчу арга-биле тудуп эгелээш, 1949 чылдың сентябрьда ажыглалга киирген. Школа тударынга херектиг чудуктарны  арбаннарның өреге бүрүзүнге  хуваагаш, сөөртүп чедирер хуусаазын айтып берген. Араттар бо ажылга кончуг идепкейлиг киришкеннер, чүге дээрге уругларын өөредир школа аалдарның коданнарындан ырак эвеске туттунар, мурнуку чылдарда ышкаш ажы-төлүн ол-бо суурларже аъттыг, чадаг  чедирип, шүүдеп турбас болу бээр.

Шивилиг, Чыланныг, Тура болгаш өске-даа тайгаларга белеткээн  шынарлыг  чудуктар чогуур үезинде тудуг шөлүнге дүшкен. Кызыл-Мажалык, Тээли суурларның школаларының, албан черлериниң бажыңнарын тударынга мергежээн, арга-дуржулгалыг, кончуг шевер Көп-Сөөктүң тудугжуларын школаны тударынга хаара туткан. ТАР-ның Күш-ажыл ордениниң эдилекчизи Хертек Шожун-оол,  Салчак Сүрүң, Салчак Шөмбүл, Иргит Балчын, Салчак Энге, Салчак Намчыл, Иргит Оттуг-оол, Салчак Очур, Хертек Тойбухаа, Хертек Мижит-Доржу болгаш өске-даа хөй санныг тудугжулар школа тудуунга бир демниг ажылдап турганнар.

Улаштыр номчуур...
06.10.2014
Башкыларывыс уттундурбас

Бо чурукту ававыс Севеш Достаковнаның фото-чуруктар, солуннардан материалдар чыып, шыгжап чораан альбомундан тып алган бис. Ону 1949-52 чылдарда тырттырган боор. Ында ол үениң эр башкылары: Каң-оол Күжүгет — чон ону кончуг хүндүлээр, «Узун-Каң-оол башкы» деп адаар чораан, Тавак-оол Хертек — Кызыл хоорайның 2 дугаар школазын мөңгүн медаль-биле дооскан, Шыдыраа Хертек — эки ажылдап чораан аныяк башкыларның бирээзи.

Бо башкылар Кара-Хөл сумузунуң эге школазынга ажылдап турганнар. Ол үеде Кара-Хөл сумузу Барыын-Хемчик кожуунга хамааржыр турган. 1950 чылдар үезинде колхоз даргазы Содунам Намчылович Иргит суурувусту көжүргеш, Дапсы-Аксынга туттурган. Бо хүннерде ол суур хөгжүп, чаагайжып турары бо. «Таакпылаары багай чаңчыл-дыр. Таакпының ыжы чыттыг, ол ыштан кузум тыптыр. Ол кузум кижиниң өкпе-хөрээнге сиңип каар. Таакпылаар улустуң диштери саргарып, баксырап, эрте дүжүп каар. Ынчангаш таакпы тыртып өөренмеңер» --деп, Каң-оол башкы биске үргүлчү чагыыр чораан. Ынчангаш-ла боор, ол үениң өөреникчи оолдары таакпылавас турдувус.

Улаштыр номчуур...
06.10.2014
Аныяк башкылар даңгыраглаан

Башкылар хүнүн уткуштур чылдың-на аныяк башкыларны таныштырар езулал чаагай чаңчыл апарган. Бо чылгы чыскаалга бүдүн республикадан 62 аныяк башкылар кээп киришкен. Байырлыг ажыдыышкынны Тываның сайзыралынга үнелеп четтинмес үлүг-хуузун киирген баштайгы орус башкыларга тураскаалдың баарынга чечектер салырының езулалы-биле эгелээн.

Аныяк башкыларга байыр чедирип, ТР-ниң Чазак Баштыңының оралакчызы А.П.Дамба-Хуурак, ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыды К.А.Бичелдей, ооң оралакчызы С.М.Ощепкова болгаш хоочун башкылар, школа директорлары чыглып келген. «Уругларны хүндүлээр, чөптүг, шынчы өңнүктери боор бис, оларны кажан-даа хомудатпас бис! Башкы мергежиливисти эки шиңгээдип, үргүлчү билиивисти бедидерин даңгыраглап тур бис! Школавыстың адын сыкпайн, коллегаларывысты хүндүлеп, мергежиливистиң ат-алдарын камгалаарын даңгыраглап тур бис!» — дээн сөстер-биле тураскаал чанында шөлге аныяк башкылар даңгыраан берген.

Улаштыр номчуур...
06.10.2014
Чазак — халажылгада

Тыва Республиканың Чазаан халажылгаже үндүрер дугайында Чарлыкка Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол ат салган.

Чазакты халажылгаже үндүрер дугайында бодунуң шиитпирин Шолбан Кара-оол «Чаңгыс демниг Россия» политиктиг партияның Тывада регионалдыг салбырының Тыва Республиканың Дээди Хуралында депутаттарының фракциязының сентябрь 26-да эрткен организастыг хуралынга дыңнаткан. Команданың чүү хире дээштиг ажылдап келгенин депутаттар-биле сайгарып көргеш, кызыы черлерни илереткеш, кадрлар айтырыгларының талазы-биле эргежок чугула шиитпирни хүлээп алырын ол ынчан чугаалаан. «Чазактың халажылгазы дээрге Чазак Даргазының оралакчыларын болгаш сайыттарны анаа-ла солуп кааптары эвес, а чамдык берге айтырыгларны шиитпирлээриниң эргежок чугулазы-дыр» — деп Шолбан Кара-оол чугаалаан.

Улаштыр номчуур...
06.10.2014
Дөртче — дөрт Арзылаң

Россия биле Тываның демнежилгезиниң байырлалынга тураскааткан хоочуннар аразынга республика маргылдаазы  2014 чылдың сентябрьның 27-де Кызылга болуп эрткен.

Хоочун, билдингир мөге апарган кижиниң чон аразынга чорааш сагыыр езу-чурумнары база дыка хөй. Мөге кижи ак сагыштыг, биче сеткилдиг, дузааргак болур, оор херек кылбас, чонун мегелеп чорбас, бодунуң хүрешкен удурланыкчызынга кара сеткил кажан-даа бодавас, адааргак болбас, улуургак, өш-өжээн  сүрүп хүрешпес дээш-ле баар! Ындыг аажы-чаңныг, боттарының ниити байдалын шак ынчаар ап чоруур хоочун мөгелер болуп эрткен маргылдаага хөй болган. Оларның бирээзинге 2013 чылда хоочуннар аразынга республика маргылдаазының тиилекчизи, бо төөгүлүг – 2014 чылда шак-ла ындыг маргылдаага Сүт-Хөл кожуундан келген, республиканың Арзылаң мөгези Амир Монгушка октаткаш, үжүүрлешкен Маадыр Монгушту киирип болур.

Улаштыр номчуур...
02.10.2014
Октябрь 1 — Бүгү-делегейниң улуг назылыглар хүнү

Байыр чедириишкини

Тываның хүндүлүг хоочуннары болгаш пенсионерлери!

Улуг назы-харлыг кижилерниң хүнү-биле сагыш-сеткилдиң ханызындан байыр чедириишкинин хүлээп ап көрүңер. Октябрь 1-де демдеглеп турар байырлал – салгалдарның аразында харылзааларның, үениң төнчү чогунуң, кижи төрелгетенниң чуртталгазының уламчызының демдээ. Бистиң чуртувусту, республиканы, бистиң хоорай, суурларывысты боттарының маадырлыг чоруу болгаш күш-ажылы-биле тудуп каан кижилерни бөгүн байырлап турар бис. Хөй төөгүлүг болуушкуннарның херечилери силер, бүгү чурт-биле кады бергелерни шыдажып эртип, бистиң Төрээн чуртувустуң болгаш эргим республикавыстың сайзыралынга бодуңарның бүгү күжүңерни киирген силер. Бөгүн база амыдырал-чуртталгадан хоорулчак эвес силер. Силерниң хөй кезииңер ажылдаарын уламчылап, хөй-ниити организацияларның ажыл-херектеринге, аныяктарның патриотчу кижизидилгезинге идепкейлиг киржип, чогаадыкчы чорукка хандыкшып чоруурлар.

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png