Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


План праздничных мероприятий, посвященных празднованию Дня Республики Тыва

День Республики Тыва был утвержден как государственный праздник законом республики №143 от 12 февраля 1999 года «О праздничных днях Республики Тыва». В республике этот день является выходным.

Подробнее...

Новости

RSS
27.05.2014 13:50 / Происшествия
В Туве продолжаются поиски 4-летней девочки

Пресс-служба МВД Тувы разместила (на официальном сайте ведомства) подробный отчет о поисковой работе на территории Улуг-Хемского района. Напомним, 21 мая в городе Шагонаре пропала 4-летняя девочка. В тот вечер Аишу Куулар видели около 22 часов возле детского сада «Солнышко», расположенного недалеко от места жительства семьи ребенка. Родители девочки обнаружили отсутствие своей младшей дочери в девять вечера, после просмотра передачи по телевизору. Они обратились за помощью к полицейским в три часа ночи после того, как самостоятельные поиски не увенчались успехом.

Подробнее...
27.05.2014 13:30 / Общество
Российские эксперты считают, что проект Главы Тувы «Маршрут здоровья» достоин внимания всех регионов России

"Многие хорошие вещи начинаются с пилотных проектов или определенных акций, которые потом становятся системой. И эта система позволяет кардинально изменить ситуацию или, по крайней мере, улучшить ее значительно, — считает Валентина Петренко, сенатор, председатель Комитета Совета Федерации по социальной политике и здравоохранению. — Полностью поддерживаю акцию Тувы и считаю, что это очень важно. Потому что у нас, к сожалению, не все же живут в столичных городах. И понятно, что транспорт, логистическая составляющая порой и является тем тормозом, из-за которого люди говорят: да ладно, потом, завтра проверюсь. А потом получается очень тяжелая ситуация".

"Получение ранней диагностики открывает возможности профилактики поздних проявлений заболевания. 
Подробнее...
27.05.2014 12:59 / Здравоохранение
Глава Тувы направил автопоезд «Маршрут  здоровья» в районы республики

В Туве официально стартовал губернаторский проект «Маршрут здоровья». Это профилактическая акция, цель которой обеспечить доступность сельскому населению качественных медицинских услуг. В составе автопоезда две бригады – взрослая и детская. В каждой из них – по 10 врачей-специалистов. Они должны проводить консультации и обеспечивать обследования на современном медицинском спецоборудовании. Глава Тувы Шолбан Кара-оол осмотрел готовность медицинских автомашин и побеседовал с медиками. Главное, о чем он попросил - не приезжать в населенные пункты всего на два часа и тут же уезжать. «Формального подхода не должно быть. Лучше развернуть медицинский лагерь и принимать людей в адекватных условиях. Нужно доехать до самых дальних деревень и чабанских стоянок», - сказал Шолбан Кара-оол. Глава республики подчеркнул, что заработная плата узких специалистов, которые будут находиться длительное время в командировках по отдаленным и труднодоступным районам Тувы, должна быть достойной. Он заверил, что лично проверит выполнение этого условия Минздравом. 

Подробнее...
27.05.2014 09:43 / Общество
В столице Тувы появились первые QR-гиды для туристов

Историю Тувы и её достопримечательностей теперь можно будет изучать без участия экскурсоводов: их заменят таблички с QR-кодами - матричными символами, в которых зашифрована ссылка на соответствующий информационный ресурс в Интернете. В рамках подготовки к 100-летию единения Тувы с Россией власти республики для удобства туристов и гостей начали оснащать такими табличками объекты культурного и исторического наследия.

QR-код представляет собой двухмерный штрих-код из квадратиков, считываемый сенсорным устройством. 
Подробнее...
27.05.2014 09:04 / Общество
Профессор Дипакадемии МИД РФ: Проект строительства железной дороги  в Туву выгоден, он  нужен и России и Китаю
Российские эксперты обсуждают целесообразность и эффективность проекта строительства железной дороги в Туву, в финансировании которого помимо частного инвестора планирует принять участие и государство. «Мне кажется, что сотрудничество с Китаем является одним из важнейших направлений стратегического развития России. Это сотрудничество многопланово, в том числе, оно касается и развития путей сообщения, инфраструктуры взаимоотношений. Строительство этой ветки - выход на Урумчи, на западный район Китая, он нужен и Китаю, и России. Дело в том, что, видимо, в ближайшие годы в этот регион пойдут большие капиталовложения и там будут развернуты массированные инвестиционные работы, - заявил Pravda.Ru Борис Шмелев, доктор исторических наук, профессор, руководитель Центра политических исследований Института экономики РАН, заведующий кафедрой международных отношений Дипломатической академии МИД РФ. 
Подробнее...
26.05.2014 20:45 / Мероприятия
Контроль за соблюдением природоохранного законодательства на осваиваемых месторождениях должен быть постоянным – Глава Тувы

На аппаратном совещании с членами Правительства, состоявшемся 26 мая, Глава Тувы Шолбан Кара-оол проинформировал коллег, что в рамках Петербургского международного экономического форума-2014 было подписано заключение о финансировании железнодорожного проекта «Элегест-Курагино-Кызыл» из средств Фонда национального благосостояния. Его подписали руководители двух ключевых федеральных министерств – Минфина и Минэкономразвития. Ожидается, что строительство железнодорожной ветки на территории Тувы начнется осенью этого года. Снова подчеркнув экономическую важность проекта строительства железной дороги и освоения Элегестского угольного месторождения, премьер Шолбан Кара-оол напомнил о необходимости постоянного и качественного контроля за соблюдением природоохранного законодательства на всех осваиваемых месторождениях республики. 

Подробнее...
26.05.2014 19:28 / Конкурсы
Глава Тувы предупредил, что в Президентское кадетское училище должны приниматься мальчишки из  малоимущих семей, а также сироты
В Туве начался набор учеников 5, 6, 7 классов для обучения в Президентском кадетском училище, открытие которого запланировано на осень текущего года. Мальчишки, которые успешно пройдут конкурсный отбор, будут находиться на государственном обеспечении. Глава Тувы Шолбан Кара-оол 26 мая в ходе аппаратного совещания подчеркнул, что отбор детей должен быть максимально справедливым. Он поставил задачу перед Министерством образования и науки Тувы, а также главами районных администраций отыскать по всей республике самых способных и талантливых мальчишек. Глава республики еще раз предупредил, что в Президентском кадетском училище – элитном образовательном учреждении - должны обучаться ребята из многодетных и малоимущих семей, дети-полусироты, круглые сироты или те, у кого родители беспробудно пьянствуют. Это дети, которые оказались в трудной жизненной ситуации, но имеют внутренний стержень. 

Подробнее...
26.05.2014 18:12 / Дети
Юные футболисты из Тувы стали лучшими в Сибири в «старшей» возрастной группе и отправились в Сочи

23 мая воспитанники Республиканской школы-интерната для-детей сирот и детей, оставшихся без попечения родителей пообщались с республиканскими журналистами перед участием в финальной стадии Открытых Всероссийских соревнований по футболу среди команд детских домов и школ-интернатов «Будущее зависит от тебя!». Юные футболисты команды «Хербис» стали лучшими в Сибири в «старшей» возрастной группе (1999-2000 г.р.) Показательная тренировка команды по футболу школы-интерната прошла в пятницу, буквально накануне отъезда ребят в Сочи. Там юные футболисты будут защищать честь Республики Тыва и всей Сибири на заключительном этапе Всероссийских соревнований «Будущее зависит от тебя!»

Подробнее...
26.05.2014 15:22 / Происшествия
Премьер Шолбан Кара-оол поставил задачу усилить поиски пропавшей 4-летней девочки
Сегодня на аппаратном совещании Глава Тувы Шолбан Кара-оол обратился к первому заместителю министра внутренних дел республики Аяcу Кандану, а также к главам администраций всех районов с просьбой усилить поиски 4-летней девочки, которая пропала в Шагонаре 21 мая. Глава республики выразил надежду на то, что ребенок жив и здоров. Он попросил не ограничиваться территорией Улуг-Хемского района и поставил перед  руководителями всех муниципальных образований организовать поисковую работу. По его мнению, малыш может находиться в любом населенном пункте. Координация действий возложена на вице-премьера Артура Монгала. Также Шолбан Кара-оол порекомендовал поддерживать постоянную связь с родителями девочки.
О пропаже Аишы Куулар в 03 часа 22 мая в дежурную часть межмуниципального отдела МВД РФ «Улуг-Хемский» сообщил ее отец. 
Подробнее...
26.05.2014 15:00 / Энергетика
Глава Тувы потребовал принимать системные меры по обеспечению  надежного энергоснабжения

В Туве 25 мая в результате усиления ветра до 22 метров в секунду, в 15 часов 46 минут местного времени на объектах электросетевого комплекса произошли сбои. Без электричества остались три подстанции на 220 кВ, две – по 100 кВ и 356 трансформаторных подстанций. Под отключение попали в общей сложности 116 747 человек в 12 населенных пунктах (г. Кызыл, Пий-Хемский и Кызылский районы). В 15 часов 9 минут отключение еще более стало массовым – без света были уже 65 населенных пунктов в Туве (добавились Улуг-Хемский Чаа-Хольский, Тес-Хемский, Тандинский, Чеди-Хольский, Эрзинский районы), а также один населенный пункт на территории Монголии. По информации Министерства топлива и энергетики республики, электроснабжение было восстановлено в 20 часов 25 минут. Недоотпуск электроэнергии составил 21 205 кВт/час. На отдельных участках работы продолжались до ночи, ведутся и сегодня в нескольких населенных пунктах.    

Подробнее...

Фоторепортажи

Открытие Постоянного представительства Республики Тыва в Улан-Баторе, 22 марта 2013 года

25.03.2013

Встреча Главы Тувы Ш.В. Кара-оола с этническими тувинцами Монголии (Улан-Батор, 22 марта 2013 г)

25.03.2013


Совместное заседание Советов Правительства РТ и Верховного Хурала РТ, 19 марта 2013 г.

19.03.2013


Празднование Масленицы в Кызыле

17.03.2013


Церемония вручения госнаград Республики Тыва, посвященная 91-ой годовщине образования МВД по РТ

15.03.2013

Выездное заседание в селе Эрзин по вопросам социально-экономического развития Тес-Хемского и Эрзинского районов республики, 13 марта 2013 года

14.03.2013

Встреча Главы Тувы Ш.В. Кара-оола с товаропроизводителями Тес-Хемского и Эрзинского районов республики, 13 марта 2013 года

14.03.2013

Церемония вручения государственных наград Республики Тыва

08.03.2013

Монгун-Тайгинский район, у горы "Ак-Баштыг"

06.03.2013

Х Красноярский экономический форум

26.02.2013

Закладка Аллеи памяти пожарным-десантникам, погибшим 6 июня 2012 года, в форме Ордена Мужества. Кызыл, 2012 г.

05.10.2012

Встреча Михаила Оюна, чемпиона Паралимпиады-2012

13.09.2012

Соревнования по национальной борьбе Хуреш в селе Шекпээр Барун-Хемчикского района, май 2012

01.05.2012


Бюджетную политику обсудили на совместном заседании советов Правительства и Верховного Хурала Тувы

30.10.2017

Глава Тувы поздравил работников Каа-Хемского угольного разреза с Днем шахтера

23.08.2013







 
Медээлер
RSS
12.09.2014
Азийжи ук-төөгүвүстүң демдээ

Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылының байырлалынга келген аалчылар-даа, кызылчылар-даа Улуг-Хемниң эриин аян-шинчи киир кылганын, бо талазы-биле улуг организастыг-даа, тудуг-даа ажылдары чоруттунганын демдеглеп турдулар. 

Аян-оол Ооржак, Чөөн-Хемчик кожуун:

— Кызыл хоорайга чазын кээп чораан кижи мен. Улуг байырлалга белеткел ынчан чаа-ла эгелээн. Улуг-Хемниң эриин чаза соп алган чораан. Солун-сеткүүлдерден, радио-телевидениеден аңаа кылып чорудар ажылдарның дугайында дыңнаан болгаш, күске чедир каяа четтигер деп, арай чөгенип турдум. Байырлалга келгеш, кайгап кагдым. Улуг-Хемниң эрии шуут үндезини-биле чаарттынган-дыр. Чедир кылбаан ажылдарның демдектери ында-мында бар-ла-дыр. Ол-даа ажырбас, чедир кылып алыр.

Виктор Монгуш, Улуг-Хем кожуун:

— Кызыл хоорайның девискээринде Улуг-Хем эриин кижилер маңаа дыштаныр кылдыр чаартыр кылганы эки-дир. Байырлал эрткен-не дээш, маңаа доктаавас болза эки. Чаартылгалар ажылдарын чылдың-на уламчылаар херек. Чүгле ынчан Кызыл хоорай ылап-ла чараш боор.

Угулзалар дег чалгыглары-биле найысылал Кызыл хоорайны соңгу талазындан каастап, эриктерге хөглүү кончуг чайтыңайнып чыдар Улуг-Хемниң солагай талакы эрииниң кырында дең-дески шывыглыг орукка өрү-куду селгүүстеп, чаарттынган «Азия төвүн», «Хаан аңнаашкынын» көрүксээн улуг, бичии кижилер-ле хөй. Херим иштинде бо тураскаалдар кандыг-ла-бир тывызыксыг хевири-биле оларны боттарынче хаара тудуп турган-даа ышкаш.

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Тываның малчыннарынга алдар!

Өглер хоорайындан

Yш  хүн үргүлчүлээн байырлалдарның эң сонуурганчыг болгаш чараш  хемчеглериниң хөй кезии Тос-Булакка болган дээр болза, хөөредиг чок. Аңаа сентябрь 5-те өглер хоорайының ажыдыышкыны-биле малчыннар байырлалы «Наадым – 2014» эгелээн. Тос-Булактың оргу шөлүнге республиканың 16 кожууну өглерни база Тожу кожуун  тос-чадырны тиккен. Кызыл, Мөңгүн-Тайга кожууннарның өглери келген чоннуң кичээнгейин дораан хаара туткан. Өглерниң ишти-даштын долузу-биле дерээн: кидис болгаш алгы-кештен чадыглар, кончуг нарын угулза хээлер-биле каастаан дериг-херекселдер, тыва эр, херээжен кижиниң идик-хеви, аъттың дериг-херексели дээш, оон-даа өске чүүлдерни тыва чоннуң езу-чаңчылдарынга, төөгүзүнге даянып  тургаш күүсеткен. Хадың ыяштан чазап кылган, эргек бажы хире хемчээлдиг тоолчургу аңнар-биле каастаан тос-карактан эгелээш, «Тыва биле Россия 100 чыл» деп бижикти сырып каан өгнүң даштыкы кидис шывыынга чедир чүнү чок дээрил.  Бо-ла бүгүнү кижи төнчү чок кайгап туруксаазы келир болду. Кожууннарның өглеринден аңгыда республиканың янзы-бүрү албан черлериниң өглерин база аажок сонуургадым. ТР-ниң Өөредилге яамызының өөнүң ээлери тыва езу-чаңчылдарны езулуг сагып билир, кончуг эвилең-ээлдек улус болду. 

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Тываларның ус-шевер уран чүүлү

Алдан-Маадыр музейинге сентябрь 5-те «Тываларның ус-шевер уран чүүлү» деп мөңгүн кылыглар делгелгезиниң ажыдыышкыны болуп эрткен. Улуг байырлалдар эртип турар болгаш ындыг бе, музейде келген чоннуң хөөнү бедик, каас-шиник кеттинген, байырлал шинчилиг. Делгелгени театржыткан көргүзүг-биле бурун шагның хамы дүңгүрүн соктап, музейниң оран-савазын арыглап, оран-делегейниң ээлерин кыйгырган алгыштарын ырлап тургаш ажыткан. 

Уран чүүлге сонуургалдыг аалчылардан аңгыда Күрүне Думазының депутады Л.К.Шойгу, Кызыл хоорайның баштыңы Д.И.Оюн, ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыды К.А.Бичелдей, ТР-ниң культура сайыдының бирги оралакчызы В.Н.Лапшакова олар киришкен. ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыды Каадыр-оол Алексеевич Бичелдей мындыг чараш мөңгүн байырлалынга кээп киришкен чонга байыр чедирип: «Мөңгүн дээрге чер-чуртувустуң каас-чаражы-дыр. Ус-шеверлерниң холунга мөңгүн чараш  дүрзүлер бооп хуула бээр. Мөңгүн  — тываларның бурун шагдан эдилеп чораан үнелиг металлы, ол арыг, чымчак сеткилдиң демдээ-дир. Сагыш-сеткилиңерниң мөңгүнүн кадагалап чоруңар» деп чараш, угаадыглыг сөстер-биле чагаан. Алдан-Маадыр музейиниң директору В. С. Чигжит бо делгелгени чыып, дерип каастаан ажылдакчыларын база ТР-ниң Культура яамызының деткимчези дээш өөрүп четтиргенин илереткен.

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Скиф алдыннары фото-чуруктарда

100 чылдаан байырлалдарның бир дугаар хүнүнде чаа ажыттынган Чурукчулар бажыңынга «Скифтер эртинези» деп фото-чуруктар делгелгезиниң ажыдыышкыны болуп эрткен. 

Улуг шил соңгаларлыг, өттүр көстүп турар ханаларлыг чаа өргээниң адаккы каъдын фото-чуруктар-биле долдур делгээн. Ында Хааннар шынаазының алдыннарын фотомастер Андрей Бронников бодунуң көрүжү-биле бир онзагай көргүскен. Кара дөжекте алдындан кылган кылыгларны улгаттыр, тода тырттырган ажылдарын көөрге, кижи адырылбайн баар, бир-ле сорунзалыг. Чижээлээрге, бурунгу шеверлерниң кылганы даңгынаның алдын дээрбээнде ивилерни база угулзалай сиилбээн он ийи адыр сыынның дүрзүзүн чырык дузазы-биле көргүскени чараш, тывызыксыг, бир тускай.  Национал музейниң ажылдакчызы Светлана Тулуш скиф алдыннары-биле мооң мурнунда чоок ажылдап турган болгаш, бо удаада мастерниң фото-чуруктарында дүрзүлерни бир өскээр көргенин, мурнунда эскербээн нарын чүүлдерни ам онзалап каанын чугаалады. Уран чүүлге сонуургалдыг аалчылар база езулуг профессионалдың ажылдары-дыр деп демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Надежда Красная: «Тывага төрүттүнгенимге чоргаарланыр мен…»

База бир кайгамчык өткүт үн сентябрь 8-те театрга чаңгыланган. Ол дээрге Россияның болгаш Тываның Улустуң артизи, Москваның күрүне филармониязының солизи Надежда Краснаяның күүселдези-дир. 

Концерт эгезинде ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак: «Бистиң Тыва биле Россияның демнежилгезиниң болгаш Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының  100 чыл оюн демдеглеп эрттирип турарывыс, Силерниң салым-чолуңар-биле, Кызыл хоорайны удуртуп чораан ачаңарның ады-биле база сырый харылзаалыг байырлалдарывыста келгениңер дээш Тываның Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолдуң болгаш бодумнуң өмүнээмден өөрүп четтиргенивисти илередир-дир бис. Силерге чоргаарланыр бис. Тывада Силер ышкаш салым-чаяанныг ыраажылар ам-даа төрүттүнмээн» — деп үнелээш, боодал чечекти Надежда Краснаяга сөңнээн.

Кызыл хоорайның баштыңының оралакчызы Аяс Лопсан аалчыларга байыр чедирбишаан, оларга «Кызыл хоорайның 100 чыл ою» медальдарны тывыскан. Алдарлыг артистиң ырыларын хөгжүмде үдеп келген, ооң өөнүң ээзи, Тыва Республиканың уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы, концертмейстер Вадим Федоровцев чылыг, чымчак сөстерге өөрүшкү-биле харыылаан:

Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Анита Цой: «Тыва чон аас-кежиктиг, хостуг, чоргаар чурттазын!»

Байырлалдар хүннеринде Тывага ыры-хөгжүм чаңгыланып, танцы-сам хамыкты кайгаткан. Ылаңгыя Россияның алдарлыг артизи Анита Цойнуң концерти Арат шөлү сыңмас чонну чыыпкан: кижи бажы кизирт! Концерт эгелээр мурнунда, Россияның эстрада сылдызы-биле республиканың журналистери ужуражыр, каш айтырыг салыр аргалыг болдувус:

— Силерниң бодалыңар-биле, Тыва –…

— Дүүн ужуп келгеш, Сизимге четтим. Силерниң чуртуңар кайгамчык чараш-тыр. Тыва черниң  бойдузу байлак, чону эвилең-ээлдек-тир. Шөлдер, хемнер, даглар, эзимнер… Ындыг каас-чараш чурумалдан кижиниң бажы дескинер-дир. Сибирьге мооң мурнунда каш-даа катап чораан мен, ынчалза-даа бо удаада бир онзагай оранда аалдап келген-дир мен.

— Чаа чүс чылда Тывага чүнү күзээр Силер?


Улаштыр номчуур...
12.09.2014
Чүгүрүк аът кымныңыл?

Байырлал хемчеглериниң эң-не хөй аарыкчыларын чыгган спортчу  маргылдаа – аът чарыжын сонуургаары-биле чон тос кожууннардан келген дээр ийикпе.  Агаар-бойдустуң таарымчалыы  аажок: дээрниң хиндиинде хир-даа чок, эмин эрттир изиг-даа, соок-даа эвес, чымчак салгын сырыннай каап турар. 

Сентябрь 7. Тос-Булак. Чылдың-на улуг хемчээлдиг аът чарыжы эрттирер чер. Республиканың ырак-чоок кожууннарындан чылгычылар эң-не, эң-не деп шилиттинген чүгүрүктерин каш хонук бурунгаар-ла мында эккелген. Тыва чоннуң эң ынак спортчу оюннарының бирээзи – аът чарыжында бо удаада эң ырак Тере-Хөл база Тожу кожууннардан чүгүрүк аъттар база бар. Малдар кулактарын сүвүрертипкен, баштарын сававышаан, тынын сула салыптарын четтикпейн манап, бурунгаар чүткүп каап турлар. Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга база республиканың малчыннар Наадымынга тураскааткан республика чергелиг аът чарыжының маргылдаазы 6 аңгы салыгга эрткен. Ниитизи-биле 610 хире мал чемпионнуң кожаазы дээш чидиг маргылдааларга киржиринге белен.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
Демнежилгениң бадыткалы

Байырлыг чыскаалдан

Сентябрь 7-де найысылалдың Арат шөлүнге Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 болгаш Кызыл хоорайның тургустунганындан бээр 100 чылдарынга тураскааткан «Хемнерниң каттышканы – чүректерниң каттышканы» шиижиткен байырлыг чыскаал болуп эрткен.

 Мооң мурнунда эртип турган кандыг-даа байырлалдарның чыскаалдарындан черле ылгалдыг болгаш онзагай болур дээрзи билдингир турза-даа, бо чыскаал республиканың чурттакчыларын шуут кайгаткан деп болур. Муң ажыг киржикчилиг, улуг хемчээлдиг дөрт колонна Орус культура төвүнүң чанындан шимчеп үнгеш, Кочетов кудумчузун өрү чорааш, Тыва эки турачылар кудумчузун таварааш, Ленин кудумчулап, Арат шөлүнүң чанындан эрткен. Бирги колоннаны ТР-ниң яамыларының, ийиги колоннаны федералдыг албан черлериниң, үшкү колоннаны республиканың 17 кожуунунуң киржикчилери, а дөрткү «Хөй националдыг чоннуг Кызыл» колоннаны янзы-бүрү нацияның төлээлери тургускан. Чыскаалдың киржикчилериниң байырлалга шыырак белеткелин көрүкчүлерниң оларны диңмиттиг адыш часкаашкыннары-биле хүлээп база аразында магадап чугаалажып турганы бадыткаан. Байырлыг чыскаалды Кызыл хоорайның сүлдезиниң демдээниң каастакчызы сарлык малы эгелээн.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
Тываның Арбады

Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылының байырлалын демдеглээн хүннеринде найысылалдың төп кезээнде Арбат шөлү ажыттынган. 

Күстүң башкы айы сентябрь 6-да Кызылдың төп кудумчузунда Арбат шөлүнде кижи бажы кизирт.     Ыры-шоор чаңгыланган, уран шеверлер каасталгаларын делгеп салган, чурукчулар чуруттунган, мастер-класстарны көргүскен, танцы-самын тепкен, черле дыка солун болду.  Ол девискээрде бичии дагжының тураскаалын, «Кызыл хоорайымга ынак мен» деп бижиктиг самбыраны болгаш сандайларны эптиг кылдыр тургусканы улуг-бичии чонга дыка таарымчалыг-дыр.

100 чыл — ол дээрге эрткен орукту, республиканың болгаш найысылалдың төөгүзүн сайгарарынга, бодунуң төөгүзүн билип алырынга, чурт-шинчилелдиң улуг ажылынга болгаш Төрээн чуртунга ынакшыл деп билиглерни ханы утка-шынар-биле долдурарынга кайгамчык арга-дыр. Бо дээрге чугула болгаш шиитпирлиг чыл-дыр, ол чоннарның чоокшулажылгазынга болгаш найыралынга, Азияның төвүнге аныяк күрүнениң тургустунарынга, амгы Тываның таваан салырынга акы-дуңмалышкы дузаны болгаш деткимчени төөгүге кииреринге ужур-дузалыг болур.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
В.В.ПУТИН: «Дамырактар каттышкаш, хем болур, кижилер каттышкаш, күш болур!»

Россия биле Тываның демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның тургустунганындан бээр 100 чылдаанынга тураскааткан спортчу маргылдааларның эң солуну – хүреш маргылдаазы болганы чугаажок. Ооң байырлыг хемчеглеринде чонга чарлаан ады безин бир янзы – «100 чылдың эң-не шыырак мөгелери» деп адаан. Шынап-ла, хүреш тыва чоннуң амыдыралынга тоол дег узун бооп, чүс-чүс чылдар ажылдыр биске чедип келген. Өскээр чугаалаарга, бурунгу өгбелеривис боттарының сүр-күжүн адаан-өжээнниг, алгыш-кырыштыг мөөрейлерге көргүзүп чораанындан хүреш төөгүлүг үелерни чурттап эртип, үе аайы-биле эттинип-чаарттынып келген түңнелинде, 20 вектиң эгезинден эгелээш амгы үеде тайбың оюн-тоглаа бооп доктааган.

Ол дугайында төөгүнүң салгалдан салгалче дамчып келген чугаалары бадыткап турар. Чижээлээрге, Улуг Моолдуң үндезилекчизи Чиңгис-Хаанның шерииниң эң бедик эрге-дужаалдыг удуртукчуларының бирээзинге тыва уктуг Субудай маадыр турганын билир бис. Төөгүчүлерниң бижип турары-биле алырга, Субудайның баштап турган шериглери эрес-дидиминиң, аваангыр-кашпагайының, мөге-шыырааның талазы-биле өскелерден ылгалып, тергиидеп турганын төөгү материалдары херечилеп, бадыткап турар.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
«Ынакшылдың илередии»

Сергей Шойгунуң хоочуннарга белээ

Юбилейлиг хемчеглерге киржири-биле төрээн булуңунга чедип келген Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгу-биле республиканың хоочуннарының ужуражылгазы Национал музейниң хуралдаар залынга болуп эрткен.

Хүндүлүг аалчыга байыр чедирип тура, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол мынча дээн:

«Силерниң утпайн чорууруңар чаңгыс чер-чурттугларыңарның өмүнээзинден Силерге, Сергей Күжүгетович, өөрүп четтирдим деп чугаалайн. Төрээн чериңерге сеткиливис ханызындан байыр чедирип тур бис. Юбилейни байырлап турар үевисте бистиң-биле кады болганыңар өөрүнчүг-дүр. Тудар деп шиитпирни Силерниң ачыңарда хүлээп алдынган Президентиниң кадет училищезин Кызылга бо эртен ажыттывыс, ону шериг тудугжулар тудуп дооскан. Бөгүн музей чанынга Тыва күрүнениң үндезилекчизи Буян-Бадыргыга тураскаалды ажыттывыс. Болуушкуннар мурнувуста ам-даа хөй. Силер бөгүн бистиң-биле кады тур силер, каяа-даа чорзуңарза, төрээн булуңуңарда чон Силерге ынак, Силерни эң күзенчиг аалчы кылдыр манап чоруур дээрзин утпаңар».

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
В.ПУТИН: «Тыва — кайгамчык, чараш бойдустуг,онзагай оран

Владимир Путин байыр чедирген

Тывага байырлалдар хүннеринде Россияның Президентизи Владимир Владимирович Путин бистиң республикага чедип келген.

Чурттуң удуртукчузу Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга база Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылынга тураскааткан байырлалдарга киришкен.

Барык 10 муң ажыг көрүкчүлерни чыгган театржыткан көргүзүг «Хүреш» стадионунга болган, национал хүрешке 310 мөге киришкен. Владимир Путинни стадионга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол болгаш РФ-тиң камгалал сайыды Сергей Шойгу олар үдеп келгеннер. Россияның Президентизи чыылганнарга мындыг сөстерни чугаалаан: «Хүндүлүг өңнүктер, Тыва Республиканың эргим чурттакчылары! Россияның болгаш Тываның демнежилгезиниң 100 чылының байырлалы-биле силерге байыр чедирип тур мен. Ол болуушкун душ болуп тыптып келбээн: XVII чүс чылда маңаа Россияның баштайгы элчиннери, Россия империязының хайгааралынга алганының дугайында  ол үеде тургускан бижиктери көстүп келген.  

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
100 чыл — бичии үе, ынчалза-даа...

Республиканың Россия-биле демнежилгезиниң 100 чылынга, найысылал Кызылдың 100 чылынга тураскааткан байырлыг хурал Кызылга болган.

Байырлал программазынче регионну сайзырадырынга улуг салыышкынны киирген күш-ажылдың болгаш дайынның хоочуннарын, хамаатыларны, муниципалдыг тургузугларның баштыңнарын, хөй-ниити организацияларның удуртукчуларын чалаан, а ол ышкаш Россияның регионнарындан келген хүндүлүг аалчылар киришкен.

Хуралдың киржикчилеринге байырны Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол чедирген. «100 чыл дээрге бичии үе, чаңгыс кижиниң назыны-дыр, ынчалза-даа Тывага салым-хуу айтыырын шиитпирлээн үе-дир — деп ооң байыр чедириишкининде чугаалап турар. — 1914 чылда, кажан бистиң өгбелеривис Николай II хаанче хайгаарал дугайында дилег киирип тура, олар бистиң республикавыстың төөгүзүн, ооң Россия-биле чоокшулажылгазының бүгү оруун тодаратканнар. Тывалар Россияның составынга киргеш, шаг-төөгүден бээр чаңгыс аай урянхай бөлүк болуп турганы төрел чоннар: хакастар-биле, тофалар-биле, алтайлар-биле, якуттар-биле каттышканнар.

Улаштыр номчуур...
09.09.2014
Тываның Баштыңы РФ-тиң Президентизи-биле кады Моолга чораан

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол сентябрь 3-те РФ-тиң Президентизи Владимир Путинниң делегациязы-биле Улан-Баторга четкен. Россияның удуртукчузу Моолдуң Президентизи Цахиагийн Элбэгдоржтуң чалааны-биле албан-езузунуң бир хүннүң аян-чоруун кылган. Орус-моол чугаалажыышкыннар бедик деңнелге эрткен. Ийи таланың кады ажылдажылга документилеринге ат салдынган. Россия биле Моолду хөй он-он чылдарның кады ажылдажылгазы каттыштырып турар дээрзин демдеглевишаан, калбак хемчээлдиг айтырыгларны шиитпирлээринге беленин РФ-тиң Президентизи айыткан. Ийи чурттуң удуртукчуларының ужуражылгазы Моолдуң найысылалында күрүне ордузунуң бир каъдында тускай тургускан көшкүн чоннарның чаңчылчаан  чурттаар оран-савазы — өгге эрткен.

«Моол-биле кожалар болгаш, хөй чылданың дургузунда кады ажылдажып келгени база чоннарның этнокультурлуг чоок езу-чаңчылдары Тываны орус-моол харылзааларны калбартырының быжыг шөлү болдуруп турар» — деп үнелелди Президент Владимир Путинниң Моолга чораанының түңнелдеринге  Шолбан Кара-оол берген. Тываның Баштыңы российжи делегацияның составынга Халгин-Гол тиилелгезиниң 75 чылынга тураскааткан Улан-Баторга эрткен байырлалга киришкен келгенин сагындырып каалы.

Улаштыр номчуур...
05.09.2014
Байырлал-биле!

Байыр чедириишкиннери

Эргим чаңгыс чер-чурттугларывыс, республиканың хүндүлүг аалчылары!

Төөгүлүг улуг ужур-дузалыг, тыва чонга уттундурбас болуушкуннар ооң үндезини болуп турар байырлал-биле — Тываның Россия-биле демнежилгезиниң болгаш республиканың найысылалы Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылы-биле сеткиливис ханызындан байыр чедирип тур бис.

Идеологтуг көрүштүң уржуундан дыка үр үениң дургузунда бо байырлал дугайында ыыттавайн келген. Ындыг турбуже Тываның салым-хуузунуң төөгүзүнге  ооң ужур-дузазы чугула болгаш улуг болуп келген. 1914 чыл болгаш Россияның хайгааралы Тывага чаа амыдыралдың эгезин салган үе болур. Россияның хайгааралынга болгаш ооң дузазы-биле бистиң өгбелеривис 100 чыл бурунгаар хөй-хөй чүс чылдарда бир дугаар чаңгыс аай чон кылдыр каттыжып, бодунуң девискээрин тургузуп, бодунуң дылын болгаш бодунуң культуразын камгалап алган. Тыва күрүнениң баштайгы дазылы ынчан тургустунган, ооң соонда бот-догуннаан республика көстүп келген. Эрткен 100 чыл бистиң чоннарывыска бөдүүн эвес болган. Төөгүнүң байдалдары--революциялар-биле, дайыннар-биле, Совет Эвилелиниң бузулганы-биле, экономиктиг буураашкыннар-биле эвилелдиң быжыын чаңгыс эвес удаа хынап келген. Ынчалза-даа бистиң ниити бажыңывыс буступ дүшпээн. Харын-даа улам улгадып, оон-даа быжыг апарган. Бистиң өгбелеривистиң Россияны шилип алганы кара чаңгыс шын шиитпир болганын ол көргүзүп турар.

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png