Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
18 июля, четверг
10.00 День заезда участников праздника животноводов «Наадым-2024», размещение в Юрточном городке в местечке Тос-Булак. «Юрточный городок» в м. Тос-Булак.
11.00 Чемпионат Республики Тыва по стрельбе из тувинского традиционного лука «Тыва ча адар оюн: баг адар хевири» среди мужчин и «Тыва ча адар оюн: борбаанды адар хевири» среди женщин. «Юрточный городок» в м. Тос-Булак.
Подробнее...
Новости
12.11.2014 20:22 / Культура
Сегодня в рамках рабочей коллегии состоялась встреча деятелей культуры республики с Главой Тувы Шолбаном Кара-оолом, в ходе которой были обсуждены перспективы развития отрасли. Одной из главных задач министерства глава республики назвал необходимость серьезно нацелиться на гармоничное развитие всех направлений многогранной отрасли, не допуская сильных перекосов в одну сторону. Кроме того, он отметил, что для деятелей культуры нужно создать «социальные лифты» - условия, в которых каждый может самореализоваться. Перед новым руководством министерства предстоит большая работа по подготовке кадров для сферы культуры и искусств, по повышению заработной платы работников и обеспечению конкурентоспособности услуг.
Подробнее...
12.11.2014 17:07 / Спорт
Госзаказ на чемпионов
«Борьба у тувинцев в крови» - стандартная фраза, или объективная реальность? Какие разнарядки на подготовку чемпионов приходят из федерального центра? Сколько стоят чемпионы? Каким видом борьбы лучше заниматься детям? И чем занимаются чемпионы хуреша, в свободное от соревнований время. В общем – борьба в Туве, как она есть.
База уже крепкая
Министр по делам молодежи и спорта Уран-кыс Мижит-Доржу, когда возникают проблемы, и каждый нормальный человек начинает паниковать, она говорит, что надо писать концепцию. Вместо того, чтобы лихорадочно «латать дыры» она предпочитает разрабатывать нормативную базу. И в итоге добивается гораздо лучших результатов, чем те, кто создает видимость бурной деятельности.
Подробнее...
12.11.2014 14:23 / Мероприятия
Главой Республики Тыва Шолбаном Кара-оолом достигнута договоренность с руководством ООО «Тувинская энергетическая промышленная корпорация» (ТЭПК) о поставках каменного угля для нужд топливно-энергетического комплекса региона. Каменный уголь является одним из важнейших социально-значимых товаров для республики в центре Азии, поскольку им отапливаются не только все предприятия, учреждения, многоквартирные дома, но и подавляющая часть жилого сектора с печным отоплением. Поэтому цена на уголь с наступлением отопительного сезона волнует практически каждого жителя Тувы.
До недавнего времени единственным поставщиком угля в республике являлось ООО «Тувинская горнорудная компания». Поскольку официально предприятие не признано монополистом, оно имеет возможность формировать цены на отгружаемую продукцию без согласования с исполнительными органами власти региона. В условиях отсутствия конкуренции эти цены, естественно, довольно высокие.
Подробнее...
12.11.2014 10:37 / Экономика
На заседании Правительства республики обсуждены промежуточные итоги реализации проекта в 2014 году и качество работы над ним министерств и ведомств. Каждый член Правительства, а также заместители министров были закреплены за конкретным населенным пунктом и ясно должны были осознавать цель проекта, которая заключается в создании брендовых производств в каждом селе. Производств, выпускающих востребованную продукцию, создающих новые рабочие места и прибавочную стоимость, являющихся рентабельными. «Это – наше общее дело, и мы обязаны довести его до успешного завершения, поскольку с реализацией проекта связаны ожидания многих наших земляков, проживающих в сельской местности на перемены к лучшему», - еще раз подчеркнул Шолбан Кара-оол.
Подробнее...
11.11.2014 16:42 / Общество
В селе Сарыг-Сепе у православных верующих состоялся большой праздник, посвященный сразу двум событиям — великому чину освящения местного православного храма и престольному празднику Казанской иконы Божией Матери.
Храм Казанской иконы Божией Матери в Сарыг-Сепе открылся еще в 2001 году, в то же время был осуществлен и малый чин освящения его. 13 непростых лет потребовалось местной общине христиан для того, чтобы в сентябре 2014 года с гордостью сказать о том, что красавец храм, вознесший над районным центром свои позолоченные колокола, — это результат не только их общих молитв.
Подробнее...
11.11.2014 16:24 / Здравоохранение
Приветствуя у празднично оформленного входа в медицинское учреждение собравшихся пациентов, медработников и просто заинтересовавшихся событием горожан, главный врач поликлиники Валерий Ховалыг отметил: «В настоящее время большинство мужчин трудоспособного возраста поддаются негативным и вредным привычкам, особенно употреблению алкоголя, табака. Но чтобы сохранить генофонд нашей республики, чтобы рождалось здоровое поколение мужчинам Тувы необходимо вести здоровый образ жизни, следить за своим здоровьем. Мы надеемся, что месячник заставит сильную половину республики обратить внимание на собственное здоровье, своевременное обращение к врачам во избежание осложнений и последствий уже имеющихся проблем, связанных со здоровьем.
Подробнее...
11.11.2014 15:42 / Безопасность
Укрупнение подразделений полиции при одновременном сокращении численности сотрудников привело к тому, что многие, как правило, отдаленные населенные пункты остались без «прикрытия» силами охраны порядка. Об этом Глава Тувы Шолбан Кара-оол заявил сегодня на заседании Совета общественной безопасности, в работе которого приняли участие руководители МВД, УФСБ, прокуратуры, УФСИН, члены правительства.
Шолбан Кара-оол отметил, что оперативная обстановка вызывает серьезное беспокойство. Несмотря на несомненные успехи по целому ряду направлений борьбы с преступностью, в целом отмечается ухудшение ситуации.
Подробнее...
10.11.2014 21:30 / Сельское хозяйство
На заседании Правительства и Верховного Хурала по обсуждению бюджетных перспектив министры поделились своим видением развития ключевых отраслей в сложившейся мировой конъюнктуре.
Министр сельского хозяйства Тувы Сергей Огнёв считает, что сегодня нужно активно развивать сельхозпроизводство. С его точки зрения, сельское хозяйство — это самая устойчивая отрасль, особенно в условиях кризисного года — каковым, без сомнений, выдастся 2015-й. Огнёв предложил максимально участвовать в целевых федеральных программах, которые по линии сельского хозяйства софинансируются лучше любых других. Министр убеждён, что если открывать новые молочно-товарные фермы, обеспечивая каждую из них своей линией переработки продукции, вкладываться в увеличение объёмов производства так называемого товарного мяса, восстановить оросительные системы на плодородных землях — можно не только в разы улучшить состояние сельского хозяйства республики
Подробнее...
10.11.2014 21:12 / Мероприятия
Глава Тувы Шолбан Кара-оол обратил внимание руководства МЧС на то, что сделанное им объявление о вознаграждении в сумме 500 тысяч рублей тому, кто поможет отыскать пропавший вертолет, должно быть услышанным. «Цель объявленного поощрения – привлечь к активным поискам как можно больше таежников-профессионалов, людей, отлично знающих тайгу». Как отметил Шолбан Кара-оол, информация о вознаграждении должна получить широкое распространение и дойти до тех, кому она в первую очередь предназначалась. Премьер призвал усилить поиски, используя все имеющиеся для этого возможности, в том числе и объявленное вознаграждение. «Время близится к зиме, и нельзя упускать ни единого шанса».
Ровно месяц прошел с того дня, как в аэропорт Кызыла не вернулся принадлежащий компании «Тываавиа» вертолет МИ-8, совершавший полет в горно-таежный Тоджинский район Республики Тыва.
Подробнее...
10.11.2014 20:47 / Безопасность
Об этом Глава Тувы Шолбан Кара-оол заявил на всероссийском координационном селекторном совещании по вопросам развития региональных авиационных перевозок пассажиров в Сибирском федеральном округе с участием министра транспорта России Максима Соколова и полномочного представителя президента Николая Рогожкина. В селекторе участвовали и должностные лица Росавиации. Глава региона отметил важность для отдаленной Тувы решения руководства страны о субсидировании межрегиональных авиаперевозок пассажиров из федерального бюджета. Сегодня по доступной цене авиабилетов осуществляются рейсы из Кызыла в Красноярск, Новосибирск, Иркутск. Они востребованы жителями и гостями республики, но в последнее время все больше общественных нареканий поступает в адрес компании «ТомскАвиа, которая практически постоянно срывает график рейсов в Новосибирск.
Подробнее...
Фоторепортажи
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
09.12.2023
08.12.2023
08.12.2023
Медээлер
09.08.2014
Тываның Баштыңының ажыл-албаны
Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылын демдеглээриниң бүдүүзүнде Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгудан ПТС-2 деп бистиң девискээриниң үштүң бир кезии анаа техника эртер аргажок республикага деңнештирер чүве чок ийи транспортер келген.
Камгалал яамызының балансызындан үндүрген ийи аажок улуг, бирээзи-ле 25 тонна деңзилиг машиналарны Тывага чедирип келген. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ол техниканы хүлээп алган болгаш ооң канчап Тывага көстүп келгенин чугаалаан. Ындыг белектиң келген чылдагааны — чоокта чаа Ажыг-Суг аржаанынга Сергей Шойгу чаңгыс чер-чурттуглары-биле дыштанып турган кижи-дир. РФ-тиң камгалал сайыды төрээн булуңунга кыска хуусаалыг шөлээлеп келгеш, эм шынары-биле Тывадан дашкаар безин сураглыг аржаан сугларынга кирер чаңчылдыг. Аңаа республиканың чурттакчылары-биле чугаалажып ора, ындыг солун белекти бээр бодал генералга тыптып келген.
Улаштыр номчуур...
09.08.2014
Соңгулда-2014
Дүүн, август 8-те, Тыва Республиканың Соңгулда комиссиязының даргазы Болат-оол Ондар Бүгү-россияның «Чаңгыс демниг Россия» политиктиг партияның соңгулда каттыжыышкынының депшиткени Тыва Республиканың Дээди Хуралының депутаттарынга кандидаттарга бүрүткеттирген дугайында шынзылгаларны тывыскан.
Шынзылгаларны Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол, ТР-ниң ИХЯ-ның хоочуннар чөвүлелиниң даргазы Марат-оол Ондар, Тываның күрүне университединиң ректору Ольга Хомушку, РФ-тиң Камгалал яамызының пенсионери Лидия Волошина, «Жилье» КХН-ниң директору Владимир Гавриленко дээш, өскелер-даа алганнар.
Улаштыр номчуур...
09.08.2014
Улуг-Хем кожууннуң девискээринде сиген кезилдези кидин түлүк. Бо хүнде кожуунда ниитизи-биле 2065 тонна (план 11935 тонна) сигенни кезип белеткээн. Ооң иштинде дузалал ажыл-агыйлар — 90, көдээ ажыл-агый кооперативтери — 50, тараачынфермер ажыл-агыйлар — 725, чурттакчы чон 1200 тонна сигенни кезип алган. Тараачынфермер ажыл-агыйлардан Иван Ханды мал чеми белеткээринге мурнуку одуругда чоруп турар. Ол 151 тонна белеткээр тургаш, бо хүннерде 200 тоннаны кезип белеткеп алган. Кожуунда бо чылын сиген эки үнгенинден кожууннар аразында сиген кезер маргылдааны бир дугаар Улуг-Хем кожуун организастап эрттирген. Аңаа хол кадыыры-биле сиген кезеринге эрткен чылдың чемпиону Эйлиг-Хемден Рафик Биче-оол чемпионнап каан, Чаатыдан Буян Чамзы ийиги, Арыг-Бажындан Арбай Калын-оол үшкү черни алган. Херээжен кезикчилерден Көк-Чыраа сумузунуң баштыңы Любовь Анай-оол чемпионнаан. Ийигизин Руслана Калын-оол, үшкүзүн үндүрүг инспекциязының специализи Чодураа Шижинова алган.
Улаштыр номчуур...
09.08.2014
Өскүс уруглар бичиизинден тура амыдырал-чуртталганың кадыг-дошкунунга таварышканнар-дыр. Ынчангаш олар боттарынга бажың-балгат тудар акша-төгерии-даа, аргазы-даа чок.
Евгений, Марина Фонаревтар солагай талакы дачалар болгаш Сукпак суурнуң аразында Лазурная кудумчузунда 2 аал чурттаар бажыңынче 1 ай бурунгаар көжүп кирген. Оларның бажыңының чанынга чеде бээривиске, өске бажыңнардан ылгалдыг. Херимин вагонка-биле кылып, бажыңының девискээрин сай-биле дескилеп, бичии демир херимчигешти чогаадып кылган болду. Бир ай дургузунда Евгений мынча хөй ажылды кылганы дээрге ооң ажылгыр, кызымааның бадыткалы-дыр. Херим иштинде сай, ыяш чудуктар, бетон блоктар бар. Биче сеткилдиг, хүндүлээчел, эвилең-ээлдек аныяк өг-бүле бажыңынче чалап, изиг шайын кудуп, өгнүң кыс ээзиниң быжырган амданныг тортун мурнувуска салып, столче чалады. Олар-биле шайлап ора, чугаалаштывыс.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Тываның Баштыңының ажыл-албаны
Чаа өөредилге чылындан эгелеп Тывадан барган студент бүрүзү республика Баштыңының оралакчылары-биле азы регионнуң сайыттары-биле телефон дамчыштыр харылзажып болур апаар.
Амыдыралында нарын байдалдар азы ада-иелери болгаш чоок кижилери шиитпирлеп шыдавас айтырыглар тургустунуп келгенде, ынчан чүгле долгаары көрдүнген. Ындыг шиитпирни Тываның Баштыңы авгут 4-те чаңгыс чер-чурттуг студентилерниң президентизи-биле ужуражылга үезинде хүлээп алган. Шолбан Кара-оол чаңгыс чер-чурттугларның бөлүктериниң удуртукчуларынга Чазак Даргазының оралакчыларының мобиль телефоннарының дугаарларын дамчыдып берген, ооң соонда республика Чазаанда албан-дужаалдыг кижилери-биле харылзажырынга эргежок чугула медээлерни бодунуң ВКонтактыда арнынга киириптерин аазаан.Чазактың удуртулгазынче дорт үнер арганы хамыктың мурнунда Тывадан дашкаар өөренип турар студентилерге тургускан деп, Тываның Баштыңы демдеглээн.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Чүс чылче базымнар
Республиканың Баштыңы ажыл хүнүнүң төнчүзүнде юбилейлиг тудугларда ажылды хынап барып турар. Дүүн ол кол-кол тудугларга база катап чораан. «Чаңгыс чер-чурттугларым, ажылдың темпизин кошкатпазы чугула! Найысылалдың оруктары экижээн – деп, ол Вконтактыда бодунуң арынында бижээн. – Бөгүн база тудугларга чордум. Ажыл хайныышкынныг. Тудугжулар эртен эртеден орай кежээге чедир кызып ажылдап турар-дыр».
Тудугжулар үш ээлчеглиг ажылдап турар. Сентябрь байырлалдарының кол эртер чери Улуг-Хемниң эрик кырынче кичээнгей дыка улуг. Даши Намдаковтуң кылганы «Хаан аңнаашкыны» деп экспозицияны Кызылда эккелген, ону тургузарының белеткел ажылдары дооступ турар. Сергей Пюрбю аттыг Улусчу чогаадылга бажыңының даштыкы хевири болгаш девискээри дыка көрүштүг апарган. Ооң девискээрин бүрүнү-биле асфальтылаан.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Кежээликтей Кызылдың мурнуу чүгүнде Бай-Хаакская кудумчузунда каът бажыңнарның чанынга улуг чүък сөөртүр «Урал» деп автомашиналар кээп туруптулар. Удаваанда уурук-суурук чиик машиналардан чон дүжүп, «Уралдарже» садып алган барааннарын, ажын-чемин чүдүрүп эгелей бердилер. Бир шак хире болганда үш «Урал» чүдүртүнген, кижилер эт-сеп аразынга олурупкан соонда, машиналар Кызыл — Эрзин оруу-биле шимчеп үнүпкеннер.
Ийи ногаан өңнүг «Урал» — Россияның камгалал яамызындан келген шериг машиналар. Оларда «Тыва — бистиң өргээвис» деп фестивальга Тере-Хөлдү төлээлеп киржип турган чон сыңмарлажып олурупту. Чогум олурар дээрге олуттар-даа, соңгалар-даа чок, муңгаш машинаның иштинге ап чорааны хаптар, чоорганнарны салгаш, эптештир олуруп алдылар. Мээң олурупканым чиңгир көк өңнүг «Урал» — кожууннуң социал «автобузу», ооң иштинде олуттар-даа бар, соңгаларлыг-даа. Кызылдан Кунгуртугже чаңгыс талаже оруктуң хөлезини: кожууннуң чурттакчыларынга — 1500 рубль, өскээртен келген аалчыларга — 2000 рубль. Удаваанда чүък чүдүрер хос чер долдур-ла эт-сеп салдына берген. Аразында хеп чуур машина, чадаг-тергелер, уруглар колясказы, аъш-чем, шоодайлап каан чагаалар, посылкалар дээш, амыдыралга херек кандыг-даа чүүл бар.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Чаа ном
Тываның республика типографиязы тозан харлаан юбилейин демдеглеп эрттирген. Бистиң республиканың төөгүзүнде эң баштайгы үлетпүр адырларының бирээзи болур бо эвээш эвес чылдарның дургузунда муң-муң авторларның номнарын миллион чыгыы экземплярга үндүрген хоочун бүдүрүлгениң ажылдакчылары ол төөгүлүг болуушкунга уткуштур «Судьбы. Печатные оттиски» («Кижилерниң салым-хуузу. Парлаттынган одуруглар») деп бодунуң орус, тыва дылдарда бижиттинген номун чырыкче парлап үндүрген. Номнуң хемчээли улуг эвес, ийи чүс ажыг арында парлаттынган. Ынчалза-даа ында кирген сактыышкыннар, фото-чуруктар, аңаа ажылдап чораан ишчилерниң эш-өөрүнүң, типографиязының дугайында сөглээн чылыг сөстери номчукчуну тозан чыл бурунгаар эгелээн амыдыралче хаара тудуптар. Типография бүдүрүлгеге хамааржыр-даа болза, каш алдын касканын, чеже тонна хөмүр-даш тыпканын «илеткеп» турар чер эвес, республиканың чонунуң үжүк-бижиктиг болурунга, культурлуг деңнелин бедидеринге кол чепсек болуп келген бүдүрүлге болур.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Агаар-десант шериглериниң (АДШ) хүнүнде Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Тыва Республиканың Десантчылар эвилелиниң кежигүннери-биле ужурашкан.
Чазак Даргазы оларга сеткилиниң ханызындан байыр чедирген болгаш күрүне шаңналдарын тывыскан. Соңгу Кавказка дайын чорудулгазының киржикчизиниң медалын Аян Лопсанга тывыскан, ол 1999 чылда Дагестанның суурларының бирээзинге тускай операцияга киржип тургаш, оорга чүнүнче балыглаткан, ооң түңнелинде инвалидтер сандайынга олурар ужурга таварышкан. Шолбан Кара-оол А.Лопсанга медальды, дискек кырынга олура, тывыскан. «Медальды шупту улус көөр кылдыр, ону кончуг эки кылдыр кадап бээр күзелдиг мен — деп, ол чугаалаан. — Бөгүн аажок эки хүн-дүр, Аян кайгамчык кыс-биле өгленип турар. Олар эки өг-бүле болур деп билир мен. Оларга аас-кежиин күзевишаан, Аян чоорту бут кырынга туруп кээп турарынга дыка өөрүп тур мен». Ол ышкаш старшина Лопсан аныяктар ортузунга шериг-патриотчу кижизидилгени чорудуп турары дээш «АДШ-ке шынчы чоруу дээш» медаль-биле база шаңнаткан.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Акция
Тыва Республиканың Хөй-ниити палатазы мындыг ачы-дуза акциязын эрттирип турар. Республиканың албан черлериниң, хуу ажыл-агыйларының удуртукчулары болгаш чурттакчы чону Силерни амыдыралы берге байдалдыг өг-бүлелерниң ажы-төлүн школаже белеткээринге ачы-дуза чедиреринче кыйгырып тур.
Ачы-дуза чедирер күзелдиглер Кызыл хоорайның мэриязының өөредилге департаментизинге кээрин дыңнадып тур. Адрези: Кочетов кудумчузу, бажың дугаары 137, харылзажыр телефону 8(39422)3-31-56. Районнарда чурттап турар болгаш дуза чедирер дээн кижилер тус черниң өөредилге эргелелинче баар.
Тыва Республиканың Хөй-ниити палатазының телефону: 8(39422)2-32-38.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Россияның күрүне тугунуң хүнүн Тываның чурттакчылары чаңгыс чер-чурттуглар съездизиниң киржикчилери-биле кады демдеглээр. Олар кымнарыл дээрге Россияның болгаш делегейниң аңгы-аңгы булуңнарында чурттап чоруур Тыва чурттуг ат-сураглыг кижилер-дир. Оларның аразында — Россияның болгаш Тываның Улустуң артизи, Москваның күрүне филармониязының ыраажызы Надежда Красная. Ол өөнүң ишти концертмейстер, Тыва Республиканың уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы Вадим Федорцев-биле кады кээр.
Ат-сураглыг ыраажы Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга база ачазы Сергей Хочекович Красныйның мэр болуп ажылдап чорааны Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганындан бээр 100 чылының байырында чаңгыс чер-чурттугларынга белек кылдыр бодунуң концертин көргүзер деп шиитпирлээни ол. Россияның күрүне тугунуң хүнү — август 22-де Тываның В.Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театрынга Надежда Краснаяның «Мээң ынак аялгаларым» деп концерти болур.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
«Дорт харылзаа»
Тыва биле Россияның демнежилгезиниң база найысылалдың тургустунганындан бээр 100 чылын демдеглээр байырлалдарга чедир мурнувуста каш-ла хонук арткан. Аңаа хамаарыштыр июль 29-та «Шын» солуннуң редакциязынга «Кызыл хоорайның 100 чылынга белеткели» деп темага ээлчеглиг «Дорт харылзаа» эрткен. Журналистерниң болгаш номчукчуларның айтырыгларынга Кызыл хоорай мэриязының хоорай тудуу болгаш архитектура талазы-биле эргелелиниң даргазы Орлан Васильевич Машпалдыр, Кызыл хоорайның культура, спорт болгаш аныяктар политиказының департаментизиниң культура килдизиниң даргазының оралакчызы Валерий Дадар-оолович Сандан харыылаан.
Инна Дамба-Хуурак, «Шын» солуннуң кол редактору:
— Найысылалда чаа тудуглар ажылы саадап турар-дыр. Бо эртен паркка четтим, ында чаңгыс-даа шимчеп турар кижи чок, ажыл туруп алган. «Азия төвүнүң» тураскаалының девискээринге чеде бээримге, ажыл-иш хайныгып турарынга сеткил-сагыш көдүрлүп өөрүй берди. Бо ажылда 260 кижи хаара туттунган, дүн-хүн чок ажылдап турар дээрзин тудугнуң удуртукчузу М.А.Бережегин чугаалады. Паркта ажыл кажан доостурул, Орлан Васильевич?
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Тываның эң баштайгы Чаан мөгези, Ак-Туруг чурттуг Чаңман Балчымай оглу Монгуштуң чырык адынга тураскаадып, «Төрээн черим, төрел чонум, төөгүм» деп кыйгырыгның адаа-биле ооң чоок төрелдери, чаңгыс чер-чурттуглары демнежип, каттыжып алгаш, кончуг солун хүреш маргылдаазын эрткен субботада организастап эрттиргеннер.
Аңаа республиканың аңгы-аңгы булуңнарындан эң шыырак дээн 74 мөгелери хүрежип, Тываның бир дугаар Наадымынга шүүлген өгбези Чаңман Балчымай оглу Монгуштуң чырык адын база катап сактып, Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чыл болган оюнуң бүдүүзүнде ооң адын мөңгежидер дээш чыглып келгеннер. Чаңман Балчымай оглу Монгуштуң чаңгыс чер-чурттугларындан Дембирел Кунааевич Ховалыг кончуг эки билир чораан. Ынчангаш 2000 чылда чырыкче үнген «100 чылдың мөгелери» деп барымдаалыг номумдан чамдык ушта бижидилгелерни мооң адаанда киирдим:
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
2014 чылдың август 15-те Тыва Республиканың хүнүн 2014 чылдың сентябрь 5-че шилчидериниң дугайында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң дилээн Тыва Республиканың Дээди Хуралының депутаттары ээлчег чок сессиязынга чугаалажып көрген.
Ындыг дилегни Шолбан Кара-оол Россияның болгаш Тываның демнежилгезиниң 100 чылы-биле холбашкан юбилейлиг байырлалды ол үеде эрттирери көрдүнүп турары-биле киирген. Ынчаар чылдырган чорук күрүне эрге-чагырга болгаш муниципалдыг тургузуглар органнарының бүгү тургузугларының, ол ышкаш ажыл-агый ээлериниң чогумчалыг ажылын хандырар дээрзин регионнуң удуртукчузу дыңнаткан. Дилегни парламентарийлер деткээн болгаш дыштаныр болгаш ажылдавас байырлал хүннерин чон ажыктыг ажыглаар кылдыр Тыва Республиканың Дээди Хуралының чогуур доктаалын хүлээп алган. Малчыннарның республика Наадымы сентябрь эгезинде Кызыл хоорайга Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылын демдеглээри-биле катай болур. Малчыннарның республика чыыжы чаңчыл езугаар база эртер.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Июль 31-де Чөөн-Хемчик кожууннуңнаадымы болуп эрткен. Тус черниңудуртулгазы бо чылгы малчыннар байырлалын Тыва биле Россияныңдемнежилгезиниң болгаш Кызыл хоорайныңүндезилеттингенинден бээр 100 чыл оюнга база Майдыр Бурганның эргилдезинге тураскааткан.
Даа кожуун наадымының хүндүлүг аалчылары – Тываның Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол болгаш ооң оралакчылары Артур Монгал, Сергей Огнев, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) даргазы Каң-оол Даваа, депутаттар: Радислав Намажап, Юрий Кара-оол, Святослав Ондар, ТР-ниң Хөй-ниити палатазының даргазы Хонук-оол Монгуш, ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыдының оралакчызы Аганак Монгуш, ТР-ниң Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызының сайыдының оралакчызы Сергей Оюн болганнар. Чөөн-Хемчик мооң мурнунда наадымын делегей чергелиг «Yстүү-Хүрээ» шажын-хөгжүм фестивалы-биле дакпырлаштыр кожуун төвү Чадаана хоорайга эрттирип турган болза, бо чылын ооң хемчеглери Yстүү-Хүрээ девискээринге болган. Хүннүң бирги чартыында «Майдыр бурганның эргилдези» шажын езулалы кожууннуң камбы-ламазы Гелег Чалсре болгаш хөй санныг ламабашкыларның, чүдүкчүлерниң киржилгези-биле эрткен. Хороо соонда, лама-башкылар Туйсол болгаш буян-кежик номнарын, Бурган Башкыга йөрээлдерни номчаан.
Улаштыр номчуур...
|
|