Улуг-Хемде сиген кезилдези

Улуг-Хем кожууннуң  девискээринде сиген кезилдези кидин түлүк. Бо хүнде кожуунда ниитизи-биле 2065 тонна (план 11935 тонна) сигенни кезип белеткээн. Ооң иштинде дузалал  ажыл-агыйлар — 90, көдээ ажыл-агый кооперативтери — 50, тараачын­фермер ажыл-агыйлар — 725, чурттакчы чон 1200 тонна сигенни кезип алган. Тараачын­фермер ажыл-агыйлардан Иван Ханды мал чеми белеткээринге мурнуку одуругда чоруп турар. Ол 151 тонна белеткээр тургаш, бо хүннерде 200 тоннаны кезип белеткеп алган.

Кожуунда бо чылын сиген эки үнгенинден кожууннар аразында сиген кезер маргылдааны бир дугаар Улуг-Хем кожуун организастап эрттирген. Аңаа хол кадыыры-биле сиген кезеринге эрткен чылдың чемпиону Эйлиг-Хемден Рафик Биче-оол чемпионнап каан, Чаатыдан Буян Чамзы ийиги, Арыг-Бажындан Арбай Калын-оол үшкү черни алган.  Херээжен кезикчилерден Көк-Чыраа сумузунуң баштыңы Любовь Анай-оол чемпионнаан. Ийигизин  Руслана   Калын-оол, үшкүзүн үндүрүг инспекциязының специализи Чодураа Шижинова алган.

Команда аайы-биле Эйлиг-Хемден республиканың каш дакпыр чемпиону чораан Владимир Дамдын, 2 дакпыр чемпион Рафик Биче-оол база сумунуң чагырга даргазы Наталья Дакыр-оолдуң командазы бирги черни бүзүрелдии-биле чаалап алган. Ийиги черде Эйлиг-Хемниң 2 дугаар командазы (Орлан Лама, Түмен Дамдын, Руслан Калын-оол), үшкү черде херээженнер аразынга каш дакпыр чемпион Полина Бавуун-оолдуң командазы (Буян Чамзы, Севээн Ховалыг) алган. Шаңналдыг чер алган киржикчилерниң шаңналдары бо чылын шыырак болган (бензоэлектростанциялар, мультиваркалар болгаш акша шаңналдары).

Трактор-биле сиген кезер маргылдаага Чаатының тараачын фермер ажыл-агыйының тракторизи Семен Мижит-оол тиилээн. Ийигизин Арыскандан Мерген Калдар-оол, үшкү черни Көк-Чыраа арбандан Альберт Конгар, дөрт дугаарын Чодураадан Эртине Сундуй алгаш, шуптузу каңнаар (сварочный) аппараттар-биле шаңнаткан.

Маргылдаа соонда көдээ ишчилерниң сиген кезери шапкынчып, араттар калбаа-биле сиген кезилдезинче кирген. Оларның аразында тараачын-фермер ажыл-агыйның удуртукчузу Геннадий Серин аяс хүннерни ажыглап, Серлиг-Дөңде 120 тонна сигенни кезип, пресстеп алган. Оларның сиген белеткээр  планы 300 тонна, бо хүнде 50 хууну күүседипкен. Бо ажыл-агыйда сиген белеткелинде трактористер  Шолбан Дөтпе, Роман Биче-оол, Казимир Сенди (адаанда чурукта) сигенни кезип, кургай  бээрге, бөлген соонда, үжен ажыг чыл трактористеп келген дуржулгалыг тракторист Март-оол Дүлүш пресстеп кааптар.

Бо чылын сиген эки үнген болгаш араттар колдуу планын күүседип, харын-даа ажыр күүседип турар. 

Хууда дузалал ажыл-агыйында азырап турар малынга кышкы мал чемин  белеткеп турар  өг-бүле Арат Алдын-оолович биле Меда Михаиловна Сереннер. Бо өг-бүле  ажы-төлү, күдээлери-биле демнежип  тургаш,  амгы үениң техниказын ажыглавайн турар-даа болза, хол-биле сигенни кезип, машинага чүдүргеш, арбанда аалынга дүжүрүп ап турар. Бир хонуктуң дургузунда ийи улуг машина сигенни кылып ап турар дээрге-ле, оларның  шудургу ажылын көргүзүп турары ол. Демниг өг-бүле  коданында  100 ажыг баш шээр, 10 баш бода, 10 баш чылгы малды азырап турар.

Саяна ХОВАЛЫГ.

Улуг-Хем кожуун.