Студентилерге «Изиг шугум»

Тываның Баштыңының ажыл-албаны

Чаа өөредилге чылындан эгелеп Тывадан барган студент бүрүзү республика Баштыңының оралакчылары-биле азы регионнуң сайыттары-биле телефон дамчыштыр харылзажып болур апаар.

Амыдыралында нарын байдалдар азы ада-иелери болгаш чоок кижилери шиитпирлеп шыдавас айтырыглар тургустунуп келгенде, ынчан чүгле долгаары көрдүнген.

Ындыг шиитпирни Тываның Баштыңы авгут 4-те чаңгыс чер-чурттуг студентилерниң президентизи-биле­ ужуражылга үезинде хүлээп алган. Шолбан Кара-оол чаңгыс чер-чурттугларның бөлүктериниң удуртукчуларынга Чазак Даргазының оралакчыларының мобиль телефоннарының дугаарларын дамчыдып берген, ооң соонда республика Чазаанда албан-дужаалдыг кижилери-биле харылзажырынга эргежок чугула медээлерни бодунуң ВКонтактыда арнынга киириптерин аазаан.

Чазактың удуртулгазынче дорт үнер арганы хамыктың мурнунда Тывадан дашкаар өөренип турар студентилерге тургускан деп, Тываның Баштыңы демдеглээн. Аал-оранындан үнгеш, бот-тускайлаң амыдыралче бир дугаар кирип турарларга баштайгы үеден эгелээш таваржыры бергелер, чаа байдалдарга чаңчыгары оларга дыка нарын.

Бодунуң шиитпирин Шолбан Кара-оол  амыдыралчы байдал-биле тайылбырлаан. «Бот-тускайлаң амыдыралдың баштайгы чылын чамдык уруглар эртип шыдавайн турар — деп, ол чугаалаан. — Ооң уламындан республика Чазааның улуг күш-биле дилеп алганы өөредилге олуттарын кааптарлар. Бедик мергежилдиг кадрлар чедишпейн турар Тывага ол улуг чидириг-дир, ниити күш-биле шиитпирлеп болур бөдүүн айтырыг дээш өөредилгезин кааптар чорук оон-даа харааданчыг».

Оон аңгыда Тывадан дашкаар өөренип турар студентилер кем-херек үүлгедикчилери-биле холбажып турар дээн дидир-дидирлер Чазак Даргазының оларның-биле дорт харылзаа тудар дээн шиитпиринге күштүг барымдаа болган. «Карак чивеш аразында силерниң салым-хууңарны үреп турар багай чүүлдерден силерни камгалаар бодап тур мен. Ынчангаш дүвүрел болдуруп турар чүүлдер дугайында меңээ, мээң оралакчыларымга дыңнадып туруңар» — деп, республиканың Баштыңы чугаалаан. Бир эвес студентилерни кем-херек үүлгедикчилериниң бөлүүнче хаара тудар деп турары шын болза, эрге-хоойлу камгалаар органнар ону сайгарар деп, ол аазаан. Ынчангаш ол ужуражылгаже регионнуң удуртукчузу иштики херектер сайыдының оралакчыларын чалап алган.

Ындыг-даа болза, ооң боду-биле, Чазак-биле чугаа кылыры чүгле берге байдалдарда таварышканда эвес деп, Шолбан Кара-оол санап турар. Республиканың ажыл-херектеринде эң чугула, өйү келген айтырыглар талазы-биле тодаргай чугааны ол студентилер-биле кылыксаан. Ылаңгыя чайын студентилер отрядтарынга ажылдап турганнардан ол шимчээшкин дугайында боттарының бодалдарын илередирин дилээн — ону студентилерге-даа, регионнуң экономиказынга-даа ажыктыг кылдыр канчаар чорутса экил дээрзин сонуургаан.

Республика Баштыңы аныяктарның «Дүрген» шуулганының болгаш яамыларның болгаш албан черлериниң аныяктарның киржилгези-биле эрттирип турары өске-даа чыыштарның дугайында боттуг саналды студентилерден манаан. «Олар бистиң аныяктарывыстың күзел-чүткүлдери-биле дүгжүр ужурлуг, кандыг-бир сайыттың ажыл кылган мен деп илеткээри дээш эвес, тодаргай төлевилелдерни тыварының болгаш ажылдадырының дугайында чугаа болуп турар» — деп, Кара-оол чугаалаан. Оолдарга болгаш уругларга ол сонуургак болурун болгаш шинчилел ажылдарын кылырын сүмелээн.

Республикага кадрлар чедишпейн турар деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн. «Чугаа болза, ажылдакчылар дугайында эвес, а бедик мергежилдиг кижилер дугайында болуп турар. Документилиг экономистер бажын ажыг болгай, а шыырак билиглии — каш-ла кижи».

Студентилер регионнуң удуртукчузу-биле ажылчын айтырыгларны, ооң иштинде Кызылдан Абакан, Красноярск болгаш Новосибирск хоорайларга чедир чоруурун организастаары чугула деп санааннар. Ындыг рейстерни өскүс уругларга болгаш эвээш орулгалыг өг-бүлелерниң студентилеринге дээш тургускан.

Боттарының эгелекчи саналдарының дугайында чаңгыс чер-чурттугларның бөлүктериниң удуртукчулары чугаалааннар. Чаарттынып турар Кызылды көөрү өөрүнчүг-дүр дээрзин дыңнатканнар. Өске хоорайларда ышкаш, мында тудуг ажылдары чоруп, автомобиль оруктары чаарттынып турар.

Долаана Салчак.