Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Глава Тувы стал почётным гостем фестиваля «Устуу-Хурээ»

В первый день работы фестиваль посетил Глава Тувы Владислав Ховалыг, который поздравил гостей и участников с возрождением долгожданного музыкального события. Он прошел регистрацию в качестве почётного гостя и пообщался с участниками мероприятия. На вновь стартовавший после перерыва фестиваль приехали музыканты из разных городов России, а также Австралии, Австрии и Великобритании.

Подробнее...

Новости

RSS
20.03.2023 14:57 / СВО
Глава Тувы провёл встречу с военнослужащими – героями СВО

Глава Тувы Владислав Ховалыг встретился с военнослужащими Мергеном Шалыком, Салимом Чадамбой и Орланом Кыргысом. Имена этих ребят известны не только в Туве, про подвиги, совершённые ими в ходе боевых действий, неоднократно рассказывали журналисты центральных СМИ. Все трое принимают участие в специальной военной операции с самого её начала и проявили исключительные мужество и самоотверженность как в бою, так и при оказании помощи своим товарищам. Так, гвардии прапорщик Салим Чадамба, участвуя в освобождении одного из населённых пунктов, спас жизни девятерым раненым товарищам. Водитель-связист рядовой Орлан Кыргыс лично уничтожил три боевые машины пехоты, два танка и до пятнадцати националистов. Ефрейтор Мерген Шалык, действуя в составе батальонно-тактической группы российских мотострелков, обнаружил в старом заброшенном здании группу противника, оборудовавшую огневые позиции в окнах верхних этажей, о чём оперативно доложил командиру. Несмотря на ожесточённое сопротивление украинских националистов, в условиях шквального огня ефрейтор Шалык подавил вражескую пулемётную точку и лично уничтожил до 10 боевиков.

Подробнее...
19.03.2023 18:39 / Спорт
В Туве в шестой раз прошел лыжный марафон «Снежный барс – 2023»

На станции «Тайга» накануне состоялся VI лыжный марафон «Снежный барс – 2023», посвященный сохранению редкого Ирбиса на территории Тувы и популяризации лыжного спорта в республике. В церемонии открытия соревнований участвовали представители Правительства и Минспорта Тувы, федерации лыжных гонок Тувы и главный участник – двукратный олимпийский чемпион по биатлону Евгений Устюгов.

Подробнее...
19.03.2023 12:13 / Образование
Школы Тувы получат почти 90 тысяч новых учебников

Библиотечный фонд общеобразовательных организаций Тувы пополнится 89040 экземплярами учебных пособий более чем на 55 млн. рублей. Учебники обновлённого ФГОС по основным предметам получат 162 школы республики.

Подробнее...
18.03.2023 18:50 / Туризм
Тува представила туристический потенциал на Международной выставке MITT-2023

Республика Тыва принимает участие в 29-й Международной выставке туризма и индустрии гостеприимства MITT-2023, которая в эти дни проходит в выставочном центре «Крокус Экспо» в Москве.

Подробнее...
18.03.2023 14:56 / Праздники
В Туве отметили девятую годовщину воссоединения Крыма с Россией

Сегодня, на площади Арата в Кызыле, состоялся митинг-концерт, посвященный девятой годовщине воссоединения Крыма и Севастополя с Россией. Глава Тувы Владислав Ховалыг приветствовал земляков, которые пришли отметить эту дату: «Сегодня мы отмечаем важную историческую дату, 18 марта, день воссоединения Крыма и России. Мы объединены общей историей, традициями и достижениями. Наш единый народ - это народ -победитель великих сражений за свою независимость и свободу. Крымская весна - это символ новой России, восстановление исторической справедливости, возрождение великой страны и единство российского народа», - сказал губернатор.

Подробнее...
18.03.2023 12:50 / Новости России и мира
Тоджинские оленеводы участвуют в международном чемпионате оленеводов в Якутии вместе с командами стран Арктического совета

Команда оленеводов Тоджинского кожууна участвует в Международном чемпионате по традиционному оленеводству в Республике Саха (Якутия). Чемпионат проходит в селе Иенгра Нерюнгринского района. Поддержку чемпионату выразила Международная ассоциация "Оленеводы мира". Участие принимают команды из стран-членов Арктического совета, а также из областей Монголии и Китая, где имеется опыт разведения северных домашних оленей.

Подробнее...
18.03.2023 11:57 / ЖКХ
В Туве в преддверии профессионального праздника наградили отличников жилищно-коммунального хозяйства

Вручение государственных и ведомственных наград прошло в преддверии профессионального праздника – Дня работников жилищно-коммунального хозяйства. Благодарности от Министерства строительства и жилищно-коммунального хозяйства Российской Федерации и Главы Республики Тыва лучшим специалистам отрасли вручил заместитель Председателя Правительства Республики Тыва Александр Брокерт.

Подробнее...
18.03.2023 10:29 / ЖКХ
В Туве формируется перечень объектов, которые войдут в план модернизации коммунальной инфраструктуры

В Туве специалисты МинЖКХ и Минтопэнерго приступили к формированию перечня объектов, которые будут включены в комплексный план модернизации коммунальной инфраструктуры региона. Напомним, что в целях реализации положений Послания Президента России Владимира Путина, сообщившего о запуске в стране программы модернизации коммунальной инфраструктуры, Глава Тувы Владислав Ховалыг поставил перед профильными ведомствами задачу при разработке конкретных мер сделать акцент на наиболее проблемных объектах, обслуживающих большое число потребителей.

Подробнее...
17.03.2023 22:27 / Спорт
В Туве VI лыжный марафон «Снежный барс-2023» откроет двукратный олимпийский чемпион Евгений Устюгов

Завтра, 18 марта, на базе отдыха «Тайга» в Туве состоится VI лыжный марафон «Снежный барс-2023». Ежегодно марафон проводят в поддержку редкого животного, обитающего в республике – ирбиса, занесённого в международную Красную книгу. В торжественной церемонии открытия благотворительных спортивных соревнований примет участие двукратный олимпийский чемпион по биатлону Евгений Устюгов, на днях прибывший в республику впервые.

Подробнее...
17.03.2023 21:34 / ЖКХ
В Туве победителем конкурса по благоустройству среди муниципалитетов признан Тандинский район

Сегодня, 17 марта, Министерство жилищно-коммунального хозяйства Тувы наградило победителей республиканского конкурса «Лучшая организация деятельности по благоустройству, озеленению и чистоте среди муниципальных образований Республики Тыва». Конкурс проводился в 2022 году в рамках губернаторского проекта «Чистый город. Чистое село», анонсированного Главой региона Владиславом Ховалыгом в Послании Верховному Хуралу РТ. Награждение победителей конкурса было приурочено к профессиональному празднику – Дню работников ЖКХ, который традиционно отмечается в третье воскресенье марта.

Подробнее...

Фоторепортажи

Глава Тувы встретился с региональным активом добровольческого движения «Волонтёры-медики»

05.12.2023

В Москве состоялся триумфальный концерт мастеров культуры и искусств Тувы и Минобороны России

23.11.2023

Концерты мастеров культуры и искусств Тувы покорили посетителей выставки «Россия»

22.11.2023

Молодожёны из Тувы сыграли свадьбу на Международной выставке «Россия»

21.11.2023

На международной выставке-форуме Россия прошел День Республики Тыва

21.11.2023

День Сибири на международной выставке-форуме "Россия" в ВДНХ

16.11.2023

Глава Тувы принял участие в Конференции регионального отделения Народного фронта

10.11.2023

Глава Тувы обсудил перспективы сотрудничества с представителями политических партий

05.11.2023

Открытие международной выставки "Россия" в ВДНХ

05.11.2023

В Туве проходят праздничные мероприятия, приуроченные к Дню народного единства

04.11.2023

Накануне Дня народного единства Глава Тувы наградил труженников республики

03.11.2023

Глава Тувы поздравил коллектив Центра народного творчества и досуга с 75-летием

25.10.2023

В микрорайоне «Спутник» в Кызыле благодаря нацпроекту открылся современный культурный центр

10.10.2023

I Международный турнир за Кубок Министра обороны РФ

08.10.2023

Глава Тувы чествовал педагогических работников

05.10.2023

150-летие города Чадан и Алдыы-Хурээ

24.09.2023

Гала-концерт Дней Армейской культуры в Республике Тыва

21.09.2023

В Туве открылся первый цех по переработке автошин

20.09.2023

Празднование 100-летнего рубежа Улуг-Хемского кожууна

17.09.2023

Юбилей Тес-Хемского кожууна

16.09.2023


 
Медээлер
RSS
26.09.2013
Октаттынган тудугларны ажыглалче киирер
Республиканың Чер болгаш өнчү-хөреңги хамаарылгаларының яамызының бо чылдың май айда берген медээлери-биле алырга, Тывада кагдынган болгаш ажыглаттынмайн турар 467 тудуглар бар. Оларның байдалын шинчилеп көөрге, 319 тудугну улаштыр тудуп ап болур. Бо чылдың май айда-ла 29 тудугну чаартыр тудуп эгелээн. 13 тудугну улаштыр тудуп алыр күзелдиг ажыл-агыйжы хамаатыларга хуу өнчү кылдыр дамчыдып берген. 2 тудугну муниципалдыг өнчүже шилчиткен. 106 тудугнуң шынары багай, оларны бузуп болур. Ээн калган тудугларны өнчү кылып ап, оларны боттарының хереглелдеринге таарыштыр тудуп алыр күзелдиг кижилерниң бар болганы өөрүнчүг. Чижээлээрге, Каа-Хем кожуунда Бүрен-Бай-Хаак суурда кагдынган садыгны сайгарлыкчы септеп алган.
Улаштыр номчуур...
26.09.2013
Тыва хамнаашкын — «Моя планета» телеканалда
«Марк Подрабинек-биле кадр артындан» деп программаның бөлүүнде «Тываның чүдүлгези» деп бир шак үргүлчүлээн фильмни «Моя планета» телеканалга субботада көргүзүп эгелээн.Ол фильмни Мөңгүн-Тайга, Эрзин, Чөөн-Хемчик кожууннарга болгаш Кызыл хоорайга тырттырган. Ооң кол темазы — тыва хамнаашкынның чажыттары. Кол маадыр Лазо Монгуш хам болган. Марк Подрабинектиң Тывага башкарыкчызы сураглыг тыва режиссер Орлан Дамба-Хуурак болган.Ол бөлүк фильмнерин бир дугаар тырттырып эгелээн чери Россияның регионнарындан Тыва болган. Автор бистиң республиканың ак-көк дээрин дыка-ла магадаан. «Ындыг дээр кажан-даа көрбээн мен» — деп, ол чугаалап турган.
Улаштыр номчуур...
26.09.2013
Оттук-Даш озалдыг апарган
Сөөлгү чылдарның часкы-күскү үелеринде республиканың өске черлеринден харылзаазын үзер чыгыы апаар чер Кызыл кожууннуң Оттук-Даш арбаны болуп турар. Ында амгы үеде 39 өг-бүледе 172 кижи бар, оларның 52-зи — бичии уруглар. Мынчага чедир республиканың Чазаа болгаш кожуун чагыргазы сугга алзыр дей берген бажыңнарның ээлерин көжүрер майгын хоорайжыгаштарын тургузуп, аъш-чем-биле болгаш эргежок чугула чүүлдер-биле хандырып келген. Ол айтырыгны чогумчалыг шиитпирлээри-биле республиканың Чазаа Оттук-Даштың чурттакчыларын оон дөрт хире километр черде бедик черже организастыы-биле көжүрер деп шиитпирни хүлээп алган. Кожуун чагыргазы хуу чуртталга бажыңын тудар черлерни шилээн болгаш ол чер участоктарын бүрүткеп берген. Регионнуң инвестиция программазындан чеди миллион хире рубльди электри четкилерин эде тургузарынга болгаш трансформатор подстанциязын тударынга үндүрген. Суг хандырылгазын чаа туткан кудуктуң ачызында боттандырар.
Улаштыр номчуур...
26.09.2013
«Алдан-Маадырларга алдар болгаш хүндүткел»
Сентябрь 19-21 хүннеринде Тываның төөгүзүнде уттундурбас, кайгамчык байырлал Сүт-Хөл кожуунга болуп эрткен. Алдан-маадырларның тура халыышкынының 130 чыл оюн демдеглээн байырлалче «Шын» солуннуң хоочуну Владимир Чадамба-биле кады Сүт-Хөл кожуун кайы сен дээш хаптывыс. Орук дургаар хоочуннуң алдан-маадырлар дугайында дыңнаан, номчаан солун чугааларын дыңнааш, ол маадырларның дириг бодун хензиг үе дургузунда караам ужу-биле оода чаңгызын көрзе деп канчап-даа болдунмас күзел-биле бодумнуң сагыш-сеткилимни кыптыктырып-ла чордум. Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң 2013 чылда чырыкче үндүргени Ю.Л. Аранчынның «Тыва улустуң маадырлыг оруу» деп номунда мынчаар бижип турар: «Алдан-дургуннарны «кемниг оор-дургуннар, аза-хортан баък чүвелер» деп феодал төрениң кижилери араттарны үргүлчү дорамчылап, хоптап келген. Ынчалза-даа олар араттарның ырмазын сып, идегелин оскундуруп шыдаваан: харын бөдүүн араттар баштайында дургуннарның база оларга чоок кижилерниң «бак салымын» кээргеп чоруй, чоорту оларның овур-хевирин сагыш-сеткилинге маадыржыдып арттырып алган». 
Улаштыр номчуур...
26.09.2013
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оолдуң Алдан - Маадырларның тура халышканындан  бээр 130  чыл оюнга байыр чедириишкини

Хүндүткелдиг чаңгыс чер - чурттугларым!

Алдан - Маадырларның төлептиг салгалдары!

Ада - өгбелеривистиң алдар - адынга мөгейген байырлал - биле!

       Тываның байлак төөгүзүнде онза черни ээлеп турар “Алдан - Маадырлар” деп, хүндүткелдии - биле адаарывыс бүгү - ле мөлчүкчү дарлакчыларга удур аңгы демиселин өөскүдүп үндүрген эрес - дидим өгбелеривистиң тура халышканындан  бээр 130  чыл оюн демдеглеп эрттирип турар - дыр бис. “Алдан - Маадырларның тура халыышкыны” деп адап чаңчыкканывыс, 1883 - 1885 чылдарда болган аңгы демиселинге ынчангы Тываның Даа биле Бээзи кожууннарның арат - чону шупту киришкеннер. Амгы үе - биле деңнээрге, алды кожууннуң чер - девискээринден улуг черге бөдүүн араттарның  адаан - өжээни кыптыгып үнген. Бо демисел ооң мурнунда чер - черлерге  өөскүп турган аңгы демиселдериниң эң - не кол, эң - не хөй кижи киржилгелиг, чоннуң чаңгыс аай демнежилгезин бадыткап көргүскен.
Улаштыр номчуур...
26.09.2013
Озал - ондакка удур чүнү кылыр ужурлуг бис?
Кызыл хоорайның адаа талазында дачаларга бүдүн өг-бүлени эзирик чолаачы хөме бастырып каан, ооң уржуунда чаш ажы-төл авазы-биле кады амы-тынындан чарылган дугайында республикага тарай берген медээ чоннуң килеңин доюлдурган. Ол кижи кеземчени албан алыр ужурлуг деп Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң интернетке бижээнин хөй кижи номчааш, аңаа бүгү сагыш-сеткилинден чүүлдүгзүнген. Чолаачылар машиналарны эзирик мунуп, оруктарга болгаш кудумчуларга хөй озал-ондакты кылып, кижилерниң амы-тынындан чарлыры азы кемдеп-кергээри көвүдээни Тывада дүвүренчиг апарган. 2012 чылдың март 12-де Сүт-Хөл чурттуг аныяк оол машинаны эзирик мунуп алгаш, Элегес-Аксы суурнуң кудумчузунга ойнап турган уругларның кырынче халды берген. Чоокта чаа Кызылга Ровенская кудумчузунга 6 харлыг бичии уругну чиик машиналыг аныяк оол өлүр бастырып каан. Ол уругнуң чок болган черинде чечектер боондаа ам-даа турбушаан…
Улаштыр номчуур...
19.09.2013
Дүжүт ажаалдазы түлүктээн
Тываның муниципалдыг тургузугларында картофель болгаш ногаа ажаалдазы эрткен неделядан эгелеп идепкейжээн. Ниитизи-биле «ийиги хлебти» 665,5 га черден ажааган (планның 18 хуузу), ногааны 146,5 гектар черден чыгган (21, 8 хуузу). Бо ажыл Бии-Хем, Барыын-Хемчик болгаш Таңды кожууннарда идепкейлиг чоруп турар. Картофельдиң дүжүткүр чоруу улуг идегелди берип турар дээрзин Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызы дыңнаткан, ортумаа-биле бир гадан 99,5 центнер алдынган, а чамдык кожууннарда - чижээ, Бии-Хемде 122,5 ц., Чеди-Хөлде болгаш Барыын-Хемчикте 110 центнер чедип турар.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Эзирик чолаачының буруузу-биле
Орук-транспорт озал-ондаанга таварышкаш, амызындан чарылганнарның өг-бүлелеринге дузаны чедирер. Сентябрь 16-да болган эртенги хуралга Чазак Даргазы Шолбан Кара-оол эрткен субботада Кызылга болган коргунчуг орук озал-ондааның дугайында чугааны көдүрген. Иштики херектер сайыды Александр Лобановтуң дыңнатканы-биле алырга, чиик автомобильдиң 23 харлыг чолаачызы эш-өөрү-биле төрүттүнген хүнүн демдеглээн соонда машиназы-биле чадаг кижилерни бастырган. «Тес-Хем кожууннуң Ак-Эрик суурнуң чурттакчызы кижи-дир. Ижип орган арагазы төне бээрге, ол магазинче ону садып алыры-биле чорупкан. Амгы үеде ол туттурган, бо талазы-биле кеземче херээн оттурган, тудуп хоругдаарының чөпшээрели алдынган — деп, Александр Лобанов дыңнаткан. — Чолаачы-биле кады чораан улустуң ат-сывы база тодараттынган».
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Тываның Баштыңы көдээ ажыл-агыйның бараан бүдүрүкчүлериниң аразынга конкурсту чарлаан
Мал согар цехтерни тургузар талазы-биле конкурсту Шолбан Кара-оол көдээ ажыл-агыйның бараан бүдүрүкчүлериниң аразынга чарлаан. Ол дугайында Чазак Даргазы бодунуң Вконтактыда арнынга дыңнаткан. «Мал ажылын сайзырадыры аграр политиканың кол угланыышкыннарының бирээзи болур. Сөөлгү чылдарда ол адырже кичээнгейни угландырып келгенивистиң түңнелинде мал бажын өстүрериниң талазы-биле Россияга тиилекчилерниң аразынга кирер аргалыг болган бис. Ол көргүзүг талазы-биле Сибирьде бир дугаар черни ээлеп турар бис. 2013 чылдың август 1-ниң байдалы-биле Тывада малдың ниити баш саны 1 миллион 741 баш болган, ооң иштинде шээр малдың баш саны — бир миллион 416 муң 693, бода мал — 182 муң 134, чылгы — 62 муң 918, иви — 2604 баш болуп турар. Бо саннар дээрге мал ажылдыгларының хүн бүрүдеги кызымак күш-ажылының түңнели-дир.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
«Нация крозу»
«Нацияның крозу» - Россияның девискээринде эң хөй киржикчилерлиг болгаш эң улуг спортчу хемчег. Россияның хамаатыларын «Нацияның крозу» спорт болгаш күш-культурага хандыкшыдып, кадык-чаагай амыдыралды суртаалдап турар. Спортка болгаш күш-культурага хандыкшылдыглардан аңгыда, профессионал спортчулар, олимпий оюннарының чемпионнары, спорттуң хоочуннары бо кросска киржиринге ынак. Бо улуг спортчу хемчегге политиктер, күрүне ажылдакчылары, яамыларның болгаш албан черлериниң удуртукчулары безин киржип кээр.Амгы үеде чадаг чарыш кончуг нептереңгей. Чадаг чарыш маңнаар кижилерге «Нацияның крозу» — магадап ханмас өөрүшкү-дүр. Бо чарышка тиилээри албан эвес, ынчангаш кросска кым-даа киржип шыдаар. 
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Чаа ЧЭС Кызылга туттунар
Чаа чылыдылга-электри станциязын (ЧЭС) тударының дугайында Тываның Чазааның эгелээшкинин «Росчеткилерниң» удуртукчузу Олег Бударгин деткээн. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң чалааны-биле Кызылга ажылчын аян-чоруун кылып кээп, Чазак хуралынга олурушкан «Росчеткилер» ААН-ниң чиңгине директору О. Бударгин ындыг медеглелди кылган. Хуралга Чазак кежигүннеринден аңгыда, Сибирьниң регионнар аразының четкилер хуваар компаниязының (МРСК) болгаш ооң Тывада ажылдап турар салбырларының удуртулгазы, инвесторлар киришкен. Олар электроэнергетиканы сайзырадырының айтырыгларын чугаалашкан.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Ректор соңгулдазынга белеткел эгелээн
Тываның күрүне университединде ректор соңгулдазынга белеткел эгелээн. ТывКУ-нуң амгы ректору, биология эртемнериниң доктору, профессор Сергей Октяевич Ондарның бүрүн эргелери 2014 чылдың февральда доостур. Ол темага тураскааткан ТывКУ-нуң ректорат хуралы сентябрь 11-де болган. Дээди өөредилге чериниң Эртем чөвүлелиниң хуралын сентябрь 19-та эрттирериниң дугайында шиитпирни аңаа хүлээп алган. Тургустунган ажылчын бөлүк ол үеге чедир ректорну соңгуурунуң дугайында дүрүмнү болгаш ректор соңгулдазын чорударының талазы-биле хемчеглерниң планын ажылдап кылыр ужурлуг. Ажык бадылаашкынның түңнели-биле ажылчын бөлүктүң составынга В.О. Таргын, В.М. Дамдынчап, А.А. Стороженко, Б.К. Кара-Сал, А. В. Минаев олар киргеннер.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Шолбан Кара - оол - шыырак дээн удуртукчуларның аразында
Россияның регионнарының удуртукчуларының аразындан шыырак дээн кижилерниң санында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол кирип турар. «Независимая газета» солуннуң чагыын езугаар экономиктиг медээлер агентилели регионнарның азы ниитилелдиң чамдык кезектериниң, тургузугларның эрге-ажыктарын камгалап турар төлевилелдерни хүлээп алырынче угланган коммерция болгаш күрүне тургузугларының, депутаттарның чүткүлдүг ажылының кайы хире дээштиг болуп турарын шинчилээр талазы-биле ажылды доктаамал чорудуп турар.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Өвүрден медээлер
Арыг-силигниң девискээрин илередип...
Сентябрь 13-те кожууннуң чагырга даргазының амыдырал хандырылга талазы-биле оралакчызы А.А. Ооржак Тываның Баштыңы Ш. Кара-оолдуң эгелекчи саналы-биле чарлаттынган «Тыва – арыг-силигниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» мөөрейниң түңнелин үндүрген хуралды эрттирген. Аңаа кожууннуң сумулар баштыңнары, чагырга даргалары киржип, боттарының санал-оналдарын берген.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Айыыл чок шимчээшкинниң 550 метри
Тыва Республиканы Россияның өске девискээрлери-биле харылзаштырып турар «М-54» федералдыг автоорукта хар-көшкеге удур галереяның Хакас Республиканың найысылалы Абакан хоорайның талазынче 550 метр хемчээлдиг тудуу доозулган. Ооң байырлыг ажыдыышкыны сентябрь 13-те болган. Аңаа ТР-ниң Чазааның Даргазының бирги оралакчызы Михаил Козлов, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) Даргазы Каң-оол Даваа, «М-54» федералдыг оруктуң Тывада эргелелиниң даргазы Андрей Кок, туткан организация «Сибмост» ААН-ниң удуртулгазы база ажылдакчылары дээш, оон-даа өскелер киришкен. 2010 чылда Россияның транспорт яамызындан Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол хар-көшкеге удур галереяның дуртун узадыр ажылдарны чорудар дугайында дилээн соонда, бо талазы-биле хемчеглер эгелээн. 2011-2012 чылдарда галереяның адаккы кезээниң баганаларын быжыглааш, узуну 175 метр ооргаларны салган. Эрткен чылын Кызыл хоорайже угланган, узуну 100 метр девискээрни ажыглалче киирген.
Улаштыр номчуур...