Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


Рабочая встреча Президента Владимира Путина с Главой Республики Тыва Владиславом Ховалыгом

Руководитель региона информировал Президента, в частности, о темпах жилищного строительства и мерах по развитию сельского хозяйства в Туве. 
В.Путин: Мы с Вами обсуждали ситуацию, уже отметили позитивные тенденции. Конечно, что касается стройки – у нас стройка в целом развивается хорошо по стране, рост 7,9 процента. Но в Туве – больше 50, по-моему, 53 процента.
В.Ховалыг: Да.


Подробнее...

Новости

RSS
23.03.2019 13:35 / Экономика
Тува будет представлена на XX Международной туристической выставке «ITM Mongolia 2019»

С 29 по 31 марта 2019 года для развития трансграничного и межрегионального туризма Республика Тыва во второй раз примет участие в XX Международной туристской выставке «ITM Mongolia 2019» в г. Улан-Батор Монголии, МВЦ «Мишээл Экспоцентр».

Международная туристическая выставка «ITM Mongolia 2019» проходит ежегодно с 1999 года по инициативе Ассоциации туризма Монголии, в 20-й раз. На данной выставке кроме постоянных монгольских компаний участвуют так же представители Китая, Японии, Франции, Кореи и др.

В рамках участия запланирована презентация туристского потенциала Тувы и впервые экспортный потенциал предоставляющих медицинских услуг Республики Тыва. Основной целью поездки является увеличение экспорта услуг Республики Тыва в сфере туризма и здравоохранения.
Подробнее...
22.03.2019 21:29 / Общество
Минздрав Тувы примет исчерпывающие меры по профилактическому лечению детей, которым медсестра детсада ошибочно ввела вакцину БЦЖ

Министерство здравоохранения Республики Тыва по факту ошибочного введения вакцины БЦЖ 9 детям, посещающим детский сад №23 во время проведения туберкулинодиагностики сообщает, что в  настоящее время производится эпидемическое расследование данного случая.

В результате проведенной проверки выявлено, что 18 марта 2019 года медицинская сестра, работающая непосредственно в МДОУ № 23 города Кызыла Ооржак А.И., не имеющая документа допуска к мероприятиям туберкулинодиагностики, вакцинации и ревакцинации БЦЖ произвела самовольно в нарушение всех правил порядка проведения туберкулинодиагностики введение вакцины БЦЖ воспитанникам детского сада.

За халатное отношение к своим трудовым обязанностям данная медсестра уволена с работы по п. 6. Ч. 1. Ст. 81 ТК РФ.

Подробнее...
22.03.2019 15:04 / Мероприятия
Подготовку к пожароопасному периоду обсудили в студии телеканала "Тува 24"

Глава Тувы Шолбан Кара-оол поставил задачу по мобилизации противопожарных сил по всей республике. Ход подготовки к пожароопасному периоду обсудили в студии телеканала "Тува 24" с участием заместителя начальника отдела охраны и защиты леса Министерства природных ресурсов и экологии РТ Михаила Серёдкина и заместителя главного государственного инспектора ГУ МЧС по РТ по пожароопасному надзору Дениса Шахова.

- Расскажите, пожалуйста, сколько всего пожаров было зарегистрировано в 2018 году и как сейчас организована подготовка к пожароопасному периоду.

Денис Шахов, заместитель главного государственного инспектора ГУ МЧС по РТ по пожароопасному надзору:

- Если взять статистику трех последних лет, то стоит отметить положительную тенденцию по снижению количества лесных пожаров. За 2018 год согласно статистическим данным было зарегистрировано 104 пожара в лесах
Подробнее...
22.03.2019 14:22 / Экономика
Глава Тувы участвует в подготовке совещания по плану социально-экономического развития республики

Правительство РФ проведет отдельное заседание по вопросам социально-экономического развития Тувы в ближайшее время. Решение об этом принято на рабочем совещании у заместителя руководителя Аппарата Правительства России Анатолия Кириенко, которое прошло 21 марта с участием Главы Тувы Шолбана Кара-оола.

Поручение о подготовке заседания Правительства дал аппарату Премьер-министр России Дмитрий Медведев после встречи с Шолбаном Кара-оолом в Красноярске. Глава Тувы обратился к нему с просьбой актуализировать решения по развитию региона, принятые распоряжением правительства РФ от 17 апреля 2015 г. N 678-р.

Данным документом, напомним, был утвержден план мероприятий, направленных на социально-экономическое развитие Тувы. Как отметил Шолбан Кара-оол, многое из намеченного в нем, было выполнено. 
Подробнее...
21.03.2019 19:12 / Сельское хозяйство
В Туве началось общественное обсуждение рыбных запасов
В Туве стартовали слушания по объемам общего допустимого улова водных биологических ресурсов на 2020 год. Как сообщили в Министерстве сельского хозяйства и продовольствия РТ, которое является организатором обсуждения, целью слушаний является научное обеспечение рационального использования рыбных ресурсов республики. 

Предметом общественных слушаний станут итоги государственной экологической экспертизы, проведенной Красноярским филиалом Всероссийского НИИ рыбного хозяйства и океанографии. Его ученые ежегодно оценивают уровень рыбных запасов Енисейского рыбохозяйственного района, в который наряду с Красноярским краем и Хакасией входит и территория Тувы. 
Подробнее...
21.03.2019 14:02 / Политика
В Москве началась подготовка совещания по вопросам развития Тувы
Глава Тувы Шолбан Кара-оол находится в Москве с рабочей поездкой. В ходе командировки планируется обсудить и согласовать с аппаратом правительства РФ повестку будущего совещания по вопросам социально-экономического развития Тувы. Напомним, что о проведении отдельного совещания по республике на уровне федерального правительства Шолбан Кара-оол договорился с премьер-министром России Дмитрием Медведевым во время встречи на Всемирной Универсиаде в Красноярске.

Власти Тувы рассчитывают включить в число выносимых на обсуждение вопросов свои инфраструктурные проекты, реализация которых требует содействия федерального правительства. 
Подробнее...
20.03.2019 15:31 / Образование
Тува в числе пилотных регионов Рособрнадзора по внедрению новой технологии проведения ЕГЭ

Федеральная служба по надзору в сфере образования и науки провела 15 марта апробацию технологии печати полного комплекта экзаменационных материалов ЕГЭ в аудиториях пунктов проведения экзаменов (ППЭ) и технологии передачи экзаменационных материалов по сети «Интернет».

«Апробация проводилась перед началом досрочного периода ЕГЭ, для отработки технологических процедур, чтобы реальные экзамены прошли максимально организованно и комфортно для выпускников», - заявил руководитель Рособрнадзора Сергей Кравцов.

В ней приняли участие 869 ППЭ, в том числе все 321 пункт, задействованные в проведении досрочного периода ЕГЭ-2019, который пройдет с 20 марта по 10 апреля.

Подробнее...
20.03.2019 15:27 / Здравоохранение
Минздрав Тувы: Бережливое производство будут внедрять во всех поликлиниках

В Туве с 2016 года стартовали проекты «Поликлиника начинается с регистратуры» и «Бережливая поликлиника». Благодаря преобразованиям, в консультативно-диагностической поликлинике Ресбольницы№1, которая является региональным центром реализации федерального приоритетного проекта «Развитие системы оказания первичной медико-санитарной помощи», условия приёма пациентов и работы врачей стали намного комфортнее.

Произошли позитивные перемены и в организации деятельности поликлиники. Время ожидания в очереди регистратуры сократилось в 4 раза, а общее время пребывания в поликлинике - в 2 раза. Время ожидания приема врача у кабинета снизилось с 90 до 10 минут. 

Подробнее...
19.03.2019 20:24 / Энергетика
В Туве началась реализация проекта по повышению надежности электроснабжения поселка Каа-Хем

Глава Тувы Шолбан Кара-оол 19 марта провел рабочую встречу с заместителем генерального директора ПАО «МРСК Сибири» (входит в группу компаний ПАО «Россети») Павлом Акилиным. Энергетик доложил Главе Республики о ходе реализации пилотного проекта по созданию цифрового района электрических сетей (РЭС) и новой цифровой подстанции в административном центре Кызылского кожууна – поселке городского типа Каа-Хем. По словам Павла Акилина, реализация важнейшего для развития энергосистемы Тувы проекта идет согласно утвержденным графикам.

«Трудно поверить, но это так: в этом году до 1 сентября в укрепление и повышение надежности электроснабжения поселка Каа-Хем будет вложено 733 млн. рублей. Работа пошла, и назад пути нет! Сегодня с Павлом Евгеньевичем Акилиным обсудили начавшиеся работы, а они по масштабу ошеломительные. 
Подробнее...
18.03.2019 17:41 / Безопасность
Власти Тувы повышают организованность работы по профилактике правонарушений

Повышение организованности, системности работы по профилактике правонарушений играет свою роль в снижении общего объема преступлений. Период за январь - февраль 2019 года характеризуется сокращением числа зарегистрированных преступлений на 14% (с 1383 до 1190):

За период с 11 по 16 марта 2019 года содействие в обеспечении правопорядка оказали 746 граждан, в том числе 403 народных дружинника. Задействовано 44 единицы автотранспорта. Выход народных дружинников обеспечен всеми муниципальными образованиями и городскими округами.

За прошедшую неделю всего проверено 612 подучетных лиц, в том числе
Подробнее...

Фоторепортажи

В Туве частушками и веселыми забавами отметили Масленицу

26.02.2017

Чабанская стоянка Маргариты Ооржак близ села Кур-Чер (Целинное) стала центром празднования Шагаа местными аратами

25.02.2017

Церемония вручения госнаград Республики Тыва, 21 февраля 2017 г.

21.02.2017

«Россети» рассматривают возможности экспорта электроэнергии через Туву

16.02.2017

 Глава Россетей Олег Бударгин с рабочим визитом посетил Туву

16.02.2017

Глава Тувы приказал воинам-интернационалистам жить и трудиться

15.02.2017

На чабанской стоянке участников проекта «Кыштаг» в Улуг-Хемском районе к приезду Главы Тувы появился первый ягненок

13.02.2017

Новая школа в селе Иштии-Хем гораздо лучше сгоревшей старой

13.02.2017

Глава Тувы распорядился для детей села Ийи-Тал, обучающихся в ветхом здании, построить новую школу

13.02.2017

В Туве успешно прошел Чемпионат Сибирского федерального округа по дзюдо среди юниоров и юниоров до 23 лет

13.02.2017

Глава Тувы детально обсудил актуальные проблемы дошкольного образования с заведующими детсадов

27.01.2017

Открылся новый детский сад на территории левобережных дач Кызыла

27.01.2017

В Туве отметили шестую годовщину образования Следственного комитета России

16.01.2017

Глава Тувы встретился с молодыми представителями СМИ

13.01.2017

Тувинской государственной филармонии присвоено имя Валерия Михайловича Халилова

08.01.2017

В Туве январские выходные насыщены спортивными мероприятиями

03.01.2017

В канун Нового года в республике  чествовали спортивную элиту. Глава Тувы трем спортсменам вручил жилищные сертификаты

31.12.2016

Глава Тувы вручил государственные награды видным деятелям республики

30.12.2016

Глава Тувы проверил исполнение своего поручения по оказанию помощи многодетной семье Берестовых

22.12.2016

Глава Тувы от имени республики подарил 55 отдельной мотострелковой (горной) бригаде пятьдесят пять отборных лошадей

21.12.2016


 
Медээлер
RSS
07.08.2014
Кызыл хоорайны кымнар каастаарыл?

Тывага июнь 1-де делегейниң бирги скульптура шуулганының киржикчилериниң белеткеп кылганы элээн каш чаа скульптуралары сентябрьда Тываның чаарттынган найысылалын каастай бээр.

Тыва уран-шеверлер Москвадан, Красноярскиден, Моолдан болгаш Киргизиядан келген коллегалары-биле кады бир ай ажыг үениң дургузунда маны-даштан кижилерниң, мал-маганның дүрзү-хевирлерин чонуп кылып турарлар. Ол кылыглар тыва черге көшкүн чоннуң амыдыралын долузу-биле көргүзер.

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол оларның ажылдап турары шөлчүгежинге чораан. Республика удуртукчузунуң кичээнгейи дээш скульпторлар өөрээн болгаш боттарының ажылының дугайында улуг сеткил-ханыышкын-биле чугаалап турганнар. Хевир-дүрзүлерниң онзагайын өөрүнден дыңнаанын Чазак Даргазы чугаалаан болгаш оларның авторлары-биле таныжып алыр сорулгалыын, дүрзүлерни каяа тургузарын оларның-биле сүмележир күзелдиин дыңнаткан.

Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Сергей Шойгу Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң шериг эргезин бедиткен

Төп шериг округунуң командылакчызы генерал-полковник Владимир Зарудницкий ажыл-албан аайы-биле Тывага кээп чорааш, курлавырда майор Шолбан Кара-оолга курлавырда подполковник шериг атты тывыскан. 

Тываның Баштыңынга шериг эргени тыпсырының езулалы Кызылдың аэропортка Төп шериг округунуң бедик албан-дужаалдыг офицерлериниң киржилгези-биле эрткен. «Россияга бараан бооп тур мен!» деп сөстер-биле чаа погоннарны хүлээп алгаш: «Республиканың социал-экономиктиг   хөгжүлдези-биле чергелештир чурттуң камгалалын күштелдирер дээш, ам-даа хөй чүүлдерни кылыр бис» — деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Ак-Довурактың ат-алдарын эгидер
Тываның Баштыңы өзүлдениң чаа базымнарынга даянгаш, Ак-Довурак хоорайның сайзыралының планын ажылдап кылыр сорулганы салган. 
 Чайгы үеде республиканың бүгү кожууннарын эргип кезиири, тус чер эрге-чагыргаларының канчаар ажылдап турарын көөрү Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолга чаңчыл апарган. Ол аңаа хоочуннар-биле, башкылар-биле, малчыннар-биле ужуражылга база эрттирип турар. Республиканың федералдыг эрге-байдалдыг апарган юбилейлиг байырлалдарын муниципалдыг тургузуглар кандыг чедиишкиннер-биле уткуп турары чугула апарган. Июль 20-де Барыын-Хемчик кожууннуң чурттакчылары-биле ужурашкан соонда, Шолбан Кара-оол тургустунганындан бээр 50 харлаан Ак-Довурак хоорайга барбас аргажок болган, ону чон Тываның ийиги найысылалы деп санап турар. Ак-Довурак ажыл-ишчи кижилерниң хоорайы болуп турган-даа, болуп-даа турар, оон бедик мергежилдиг кижилер, сураглыг удуртукчулар, инженерлер, орук ажылдакчылары, коммуналчылар үнгүлээн дээрзин ол демдеглээн.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Кады ажылдаарын дугурушкан
Төп шериг округунуң командылакчызы генерал-майор Владимир Зарудницкий биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң ажылчын ужуражыышкыны болуп эрткен. «Кызыл» аэропортту болгаш ооң техниктиг комплекизин хамааты болгаш шериг сорулгаларга ажыглаарының дугайында Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгунуң шиитпирин күүседириниң дугайында олар чугаалашкан. Аэропортка шериг комендатураны тургузарын Шолбан Кара-оол Төп шериг округунуң командылакчызынга саналдааш, бо айтырыгның бажың-балгат талазын шиитпирлээриниң аргазы аэропорта бар деп чугаалаан. Шеригже мобилизация төвүнүң тудуунуң айтырыгларын база олар сайгарып чугаалашкан. Бо төп 17 гектар черге туттунар улуг тудуг. Аңаа шериг комиссариадындан аңгыда шеригже келдиртиишкин пунктузу, столовая, спорт залы дээш шериг назыны четкен оолдарны шеригже келдиртиринге болгаш чорударынга эргежок чугула байдал бар боор. Бо чугула объектини 2015 чылда ажыглалга киирерин планнаан. Генерал-полковник Владимир Зарудницкий мобилизация төвүнүң төлевилели-биле таныжып көргеш, аңаа чорудар тудуг ажылдарының хемчээлин болгаш хуусаазын айыткан тодаргай графикти чоокку үеде көргүзерин негээн. Амгы үеде бо төптүң таваан салырының белеткел ажылдары чоруп турар.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Өңгүр, чараш Өвүр кожуун
«Тыва – арыг-силигниң девискээри» Долгандыр бедик арт-сын, шыргай арга-эзим. Мында ыржым болгаш шыпшың-дыр. Оът-сиген, тайга чечектери хөлбеңнедир үнүп келген, чаражы аажок. Арт кырынга үнүп келгеш, эскереримге, арыг-силиг, агаарның чыды үнүшсүг, шыксыг, тайгазыг. Чылдың чайгы эргилдезинде бойдус амырап, оттуп келген-даа ышкаш. Көктүг-шыктыг одар-белчиирлиг, хөлбеңнээн оът-сигенниг Хөндергей арт сыны бо-ла болгай! Өскен-төрээн Өвүрүмче чанарда, ыяап-ла бо артты таварып эртер мен. Улуг тайга-сынга аъш-чемниң дээжизин чажып, өргүүр дээш, машинадан дүжерге-ле, «Өөрзүрек чоннуг, Өзүген малдыг, Өңгүр, каас бойдустуг Өвүр кожуунче моорлаңар!» — деп, чечен-мергени-биле шүлүктей бижээн самбыра көстүп кээр.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Хадың хөлде турисчи бааза
Таңды-Ууланың сыннарында улуг төгерик көрүнчүкке дөмей Хадың хөл чаттыла берген чыдар. Шаг шаандан тура тывалар ону Алгый деп адаар чораан. Ол чоок-кавыда Дус-Хөл биле Каък-Хөлден Алгый хөл делгем, калбаа-биле улгадып чыдар боорга, ону ынчаар адаан. А Хадың деп тывызык ат бедик Таңды сынының эдээн дургаар аккан кылаң кара суглуг бичии хемчигештен укталган. Хемниң суу ол хөлче агып кирген. Ооң унун дургаар хадың ыяштар өзүп, каастап турар. Ынчангаш хем-даа, хөл-даа, бичии сууржугаш-даа чаңгыс Хадың деп аттыг. Хөлдүң чөөн-мурнуу эриктеринде узун, сырый хыыргыыш үнген. Ооң суу ындыг кончуг терең эвес, элезинниг, чымчак довурактыг. Хадың хөлдүң суу Дус-Хөлден дузу эвээш болгаш эштиринге таарымчалыг. Бо хөл — улуг, бичии чоннуң чайгы үеде эң-не ынак дыштаныр чери. Чоокта чаа июнь айда ТР-ниң Культура яамызының ажылдакчылары Хадың хөлде турисчи баазаны тургускан. Кайы ырактан-на Хадыңның чөөн талазында бичежек, шевергин чаа бажыңнарны эскерип болур. Бо бүгү каракка кандыг-ла бир кайгамчык хуулгаазын тоолда ышкаш сагындырар.
Улаштыр номчуур...
06.08.2014
«Тувинская правда» 90 харлаан

Июль 24-те Yндезин тыва культура төвүнге «Тувинская правда» солуннуң 90 чыл оюнга тураскааткан байырлал болуп эрткен.

Аңаа редакцияның журналистери, ажылдакчылары, бижикчилери, номчукчулары болгаш массалыг информация чепсектериниң ажылдакчылары – коллегалары, чалаткан аалчылар киришкен. Фойеже кирип кээрге-ле, коридорнуң ортузунда делгээн хана-солуннар хамыктың кичээнгейин хаара тудуптар. Ында редакцияның аңгы-аңгы чылдарда ажыл-амыдыралын, хоочун база аныяк солунчуларны оон көрүп, сонуургадывыс. Бай төөгүлүг солун-дур. Хурал эгелээр бетинде улус-чон залга олуттарны ээлептери билек, экранга бижиткен кино-чурук дамчыштыр «Тувинканың» аңгы-аңгы чылдарда ажылдап чораан журналистериниң чугаазын дыңнадывыс.

Улаштыр номчуур...
06.08.2014
Тывызык ус-шеверлер

«Сибирь – идегелдиң девискээри» шуулганынга келген журналистер Тываның сайгарлыкчы бүдүрүкчүлериниң Арат шөлүнге делгээн барааннарын база сонуургаан. Ук делгелге үезинде болган конференцияга республикада чарлаттынган губернатор төлевилели «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» дугайында Тываның Чазааның Даргазының оралакчызы Сергей Огнев кысказы-биле таныштырган: «Тыва боттарының бүдүрген барааннарын республикадан дашкаар сайгарып ап турар. Тываның Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» төлевилелин ажылдап кылган. Ажылгыр, кызымак сайгарлыкчылар боттарының барааннарын бүдүрери-биле суур бүрүзүнде биче бүдүрүлгелерни тургузуп, ажылын шуудады берген».

Тус черниң бүдүрген барааннарын делгеп салган сайгарлыкчылар республиканың ырак-чоок суурларында «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» төлевилелиниң киржикчилери болдулар. Майгыннарда делгеп салган барааннарны эргий кезээш, олардан  сонуургаан айтырыгларымны салдым:


Улаштыр номчуур...
06.08.2014
Эрик кыдыы

100 чылче базымнар

2014 — чугула болгаш шиитпирлиг чыл болуп төөгүге артар. Тыва биле Россияның демнежилгезиниң болгаш найысылал Кызыл хоорайның 100 чылын күзүн демдеглээр бис— ол онза чугула ужур-дузалыг юбилейлер-дир. Аңаа уткуштур республиканың сайзыралынга көскү өскерилгелерни чедип алыр болгаш келир  үениң чогумчалыг таваан салыр ужурлуг. Эге базымны кылыр болгаш Тываның чаа, чырык овур-хевирин шимээр тудугларны кылыр арга тургустунганы-биле хоорайның ол-бо чүгүнде тудуг ажылының кидин түлүк чоруп турарын эскербес аргажок.

«Байырлалдың чугула тудугларының аразында Енисейниң эриин чаартыры база кирген. Күчүлүг Енисей эгезин моон алган, келир үеде Тываның  найысылалының таваан маңаа салган. Бо черниң онзагай демдектери биске хөйнү сөглеп турар. «Каттышкан хемнер — каттышкан салым-хуу». Тываның болгаш Россияның ниити салым-хуузу маңаа доңнашкан. Улуг-Хемниң  эриин ооң төөгүзүнге төлептиг кылдыр чаартып кылыр сорулганы ыяап-ла эки күүседир ужурлуг бис» — деп, Тываның Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол айыткалында эрик кыдыының ажылын база демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
24.07.2014
Барыын-Хемчик — деткимчеге бүзүрелдиг

Барыын-Хемчик кожууннуң төвү Кызыл-Мажалык суурга келир чылын чаа школа туттунар. Ол ажылга 345 млн. рубльди республика бюджединден тускайлаан.

Оон аңгыда 280 олуттуг уруглар садын ажыглалга киирери база көрдүнген. Шекпээр болгаш Барлык суурларда спорт шөлдери көскүзү-биле чаарттынар, ол ажылга 2 млн.250 муң рубль көрдүнүп турар. Чамдык школаларга септелге кылып алыры-биле 250 муңдан 800 муң рубльди тускайлаар. Шекпээр суурда уруглар садының оран-савазын чаартып кылырынга 19 млн. рубльди хары угда төлээр. Ол дугайын Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол бо чылдың июль 20-де Барыын-Хемчикке болган малчыннар наадымының үезинде дыңнаткан. Мурнунда ол ук кожууннуң чурттакчылары-биле ужуражылга үезинде кирген чагыгларның барык дөгерезин күүсеткенин база ол дыңнаткан. Ооң сөстерин чурттакчылар улуг сеткил ханыышкын-биле хүлээп алган, чүге дээрге сөөлгү үеде көдээде амыдырал хайныышкынныг апарган. Аныяк өг-бүлелерниң саны көвүдээн, ооң уламындан уруглар саны база немешкен. Чаа школага болгаш уруглар садынга малчыннарның уруглары баарлар. Бо чылын Барыын-Хемчиктиң 35 чаштары Крымга халас путевка-биле дыштанганнар, 70 кижи Россияның өске лагерьлеринге дыштаныр. Путевкаларны хөй кезиинде малчыннар уругларынга берген. Санитар «УАЗ» машинаны болгаш «Волганы» социал ажылдакчылар ажыглаар кылдыр чагырга черинче дамчыткан.

Улаштыр номчуур...
24.07.2014
Чүрээмге чоок өөрлерим

«Тувинская правда» солун-биле мээң харылзаам Светлана Владимировна Козлованың ады-биле холбашкан. Бо кайгамчык аттың артында катаптаттынмас овур-хевир, чогаалчының болгаш журналистиң улуг талантызы, мерген угаанныг дагдыныкчының, эриг баарлыг ие кижиниң салым-чаяаны чаштып чыдар. Эгелеп чоруур авторларга ол кайгамчык камныг кижи. Ынчангаш «Исток» чечен чогаал каттыжыышкынын дыка хөй чылдарның дургузунда удуртуп келген.

«Исток» дугайында душ бооп билип каан мен. 1971-1972 өөредилге чылында (Тывага ажылдап эгелээн чылым ол чүве) Бай-Тайга кожууннуң Кызыл-Даг суурга башкылай берген мен. «Тувинская правда» солунче чечен чогаал каттыжыышкыны тургузуп алыр дугайында саналдап чагаа бижээн мен. Бистиң Соңгу Осетияга ындыг чечен чогаал каттыжыышкынын тургузуп алгаш турган бис. Ол санал-чагаам-биле катай элээн каш шүлүктеримни база чоруттум. Светлана Владимировна дораан харыылаан, ындыг чечен чогаал каттыжыышкыны бар, ооң адын «Исток» дээр деп. Кызылга келгеш, ыяап-ла редакцияже бакылап кээп турарын чагып каан болду. Шүлүктеримни база дораан солун арнынга парлаан, а ооң соонда өзүп орар даш чонукчуларының дугайында «Даш тоол» деп очеригимни «Тувинская правда» чырыткан. Ол очерктиң маадырлары Валерий Ооржак биле Александр Ойдуп шагда-ла Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүннери апарган, оларның ажылдары болгаш ат-сураа хөйге дыка эки билдингир.

Улаштыр номчуур...
24.07.2014
Азия төвүнде чаа Арбат

Найысылалдың чаартылгазы

Кызыл хоорайның төп кезээниң чаартылгазы чиңгине планның төлевилелинде кирген. Эрги оруктар чаарттынып турар, чадаң ыяштарны тарып, төп черниң даштыкы хевирин үреп турар садыг төптерин өскээр көжүрери-биле ажылдар эгелээн. Найысылалдың Тыва эки турачылар кудумчузу удавас чаа Арбат шөлү кылдыр хуула бээр. Хоорайның төп кудумчуларының аян-шинчизи шевергин, чараш апаар. Чаа тыва Арбатка эрткен-дүшкен улуг-бичии улус дыштаныр аргалыг болур.

«Бо ажылдың баштайгы чадазы «Найырал» кинотеатрындан Россельхозбанкының дужунга чедир  Арбаттың девискээри кылдыр көрдүнген. Хоорайның хевирин онза көрүштүг кылырын планнаан. Ол чоокта  үүрмек барааннарның бичежек үгектерин ап кааптар. Чаартылга ажылынга чарыгдалдың түңү улуг. Ынчангаш Кызыл хоорайның 100 чылынга «Далайга дамды дуза» деп фондуну тургускан бис. Төп кудумчуну чаартып кылырынга хоорай чагыргазының ажылдакчылары боттарының ай дургузунда ажылдаан шалыңын берген база  сайгарлыкчылар акша-көпеекти агар санче шилчидип эгелээн. Чүгле  хоорайның бурунгаар хөгжүлдезинге эвес, төрээн республикавыстың сайзыралынга үлүг-хуузун киириштирип турар. Бо орукка чүгле чадаг кижилер кылаштажыр болгаш машиналар маңнавас кылдыр төлевилелде ынчаар киирген.

Улаштыр номчуур...
24.07.2014
Найыралдың оруу

Тываны Россияның өске девискээрлери-биле харылзаштырып келген кара чаңгыс улуг орук амгы үениң делгем автомагистралы М-54-түң төөгүлүг ады — Ус оруу. Күчүлүг Улуг-Хемниң бир адыры Ус хемниң адындан ооң ады укталган. 

Бо орукту тударын XIX векте Тыва биле Россияның аразында ажыл-агыйжы болгаш садыг харылзааларының тывылганы негей берген. Орус садыгжы Н.В.Веселов бодунуң бараан чиңин Тываже 1863 чылдың март айда эң-не баштай чоруткан. Ооң соонда орус садыгжылар Тывага садыг паараңнарын ажыдып, тус черниң чонундан мал, өлүк аймаанга, пөс-таавы, эт-сепке орнап ап турар апарганнар. Саян сынны ажылдыр орук тудар дугайында айтырыгны садыгжы Г.П.Сафьянов кончуг идепкейлиг көдүрүп турган. 1909 чылда Россияның Күрүне Думазы орукту тудуп эгелээриниң дугайында шиитпирни хүлээп ап, баштайгы дээрезинде 1,25 млн. рубль акшаны үндүрген. Ол шагда орус  акшаның  үнези дыка улуг турган болгаш, бо дээрге кончуг хөй акша-төгерик-тир. Инженер А.Глебовичиниң төлевилели-биле Ус оруунуң тудуун 1910 чылда эгелээн. Олче көшкүн орус тараачыннарны, шөлүттүрген херектээннерни, тус черниң чурттакчыларын хаара туткан. Хамык ажылды хол-биле кылып, чүъктер сөөртүрүнге аъттарны ажыглап турган. Чон Ус оруу-биле ону туткан шаа-биле аргыжып эгелээн.

Улаштыр номчуур...
22.07.2014
Чепсээвис — уран сөс

Журналистер шуулганындан    

Тыва Республиканың төөгүзүнде болгаш Тываның журналистериниң амыдыралында бир уттундурбас улуг болуушкун болуп эрткен. Ол дээрге «Сибирь – идегелдиң девискээри» деп журналистер шуулганы-дыр. Ооң байырлыг ажыдыышкыны ТР-ниң Чазак Бажыңының хуралдаар залынга болган. Сибирьниң бүгү булуңнарындан келген журналистер  болгаш Москвадан хүндүлүг аалчылар – шупту ийи чүс ажыг массалыг инфомация чепсектериниң ажылдакчылары ол шуулганга киришкен. Байырлыг хуралга олар националдар аразында хамаарылгаларны аяннаштырарынга массалыг информация чепсектериниң ролюнуң дугайында чугааны кылган.

Чыылган хөй журналистерниң мурнунга байыр чедирип сөс алгаш, ТР-ниң Баштыңы — Чазааның Даргазы Ш.В.Кара-оол чүнүң-даа мурнунда  мындыг улуг, хүндүлүг шуулганны хүлээп ап, ону организастап эрттирер ээлери боор эргени берген РФ-тиң Журналистер эвилелиниң баштаар черинге, ооң даргазы Всеволод Леонидович Богдановка, Ажык-чарлыг чорук камгалалының фондузунуң президентизи Алексей Кириллович Симоновка өөрүп четтиргенин илереткен.

– Журналисчи мергежилиңерниң тергииннери болгаш силер сөстүң күжүн кымдан-даа артык эки билир силер, ылаңгыя амгы информастыг технологиялар чүс чылында. Силерниң ажылыңар чонга дыка херек. Украинаның мурнуу-чөөн талазында дайынчы хөделиишкиннерни, ында байдалдың шынын хөйнүң караанга көргүзүп чедирер дээш журналистер  солдаттар-биле дөмей амы-тынын артынче каггаш, эрес-дидим ажылдап чоруп турарын көрүп тур бис. Ол дайында Россияның журналисчи ниитилели кижи хорамчазынга таваржып эгелей бергени хомуданчыг болбас аргажок. Бүгү делегейге шынны көргүзери ол хире аар «өртектиг» болуп турары ол-дур — деп, Шолбан Валерьевич демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
22.07.2014
Угаан-сагыштың хостуу

«Сибирь – идегелдиң девискээри» деп журналистер шуулганының  үезинде «Сибирика» сайттың редактору, Россия Федерациязының Журналистер эвилелиниң шаңналының лауреады, «Сибирьниң журнализи» аттың эдилекчизи Олег Нехаев «Журналистикада майыктарның (стереотиптерниң) кулданыышкынындан адырлып алырының херек кырында аргалары» мастер-классты эрттирген. Олег Алексеевич — журналистикада тапталы берген майыктардан хостуг болурунуң, материалдар белеткээрде канцеляризмнерни ажыглаарының удурланыкчызы. Канцеляризмнерни эң ылаңгыя даргалар хөй ажыглап турар. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол «Родина» журналга интервьюзунга, канцеляризмнер ажыглавайн, республиканың дугайында билдингири-биле чугаалап бергени ооң угаан-сагыжының хостуунуң херечизи дээрзин Олег Нехаев демдеглээн.

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png