Кызыл хоорайда колбаса бүдүрүкчүзү, билдингир сайгарлыкчы, 50 харлыг Якоб Александрович Нанеташвили Тывада 26 чыл чурттап турар. Ооң бүдүрүлгезиниң барааны 2012 чылда «Сибирьниң тулган барааннары болгаш ачы-дузалары» регионнар аразының конкурузунуң лаураеды, 2013 чылда «Россияның тулган 100 барааннары» бүгү-российжи конкурстуң лауреады, «Шынарның тергиини» демдектиң эдилекчизи.

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң чарлыы-биле Чеди-Хөл кожуунда тараачын-фермер ажыл-агыйының удуртукчузу Чечена Оюнга «ТР-ниң көдээ ажыл-агыйының алдарлыг ажылдакчызы» атты тывыскан. 

 Тараачын-фермер ажыл-агыйының удуртукчузу «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилелиниң идепкейлиг киржикчизи, муң малдыг малчын, 2012 чылдың сентябрьдан бээр ажыл-агый биче хемчээлдиг сүт заводун тудуп турар.

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнүң бүдүүзүнде күрүне шаңналдарын тывыскан. Шаңнал тыпсырының езулалы Тываның Чазааның бажыңынга байырлыг байдалга болуп эрткен.

  Шолбан Кара-оол чыылганнарга изиг байырны чедирген.

 — Байырлыг езулалдың хүндүлүг киржикчилери! Коллегалар! Эш-өөр! Силерге чүректиң ханызындан байыр чедирип тур мен!

 Кызыл кожууннуң төвү Каа-Хем суурда чаа уруглар сады ажыттынган. Объектини 280 уругга кылдыр туткан-даа болза, ажыглалче киирген соонда аңаа 314 чаштарны үлээп алыр арга тургустунган, 80 ажылдакчы ажылдаар. «Сылдысчыгаш» уруглар сады Каа-Хем суурнуң эң-не эки микрорайонунда – хөйнүң кичээнгейин хаара тудар спортчу-культура төвүнүң тудуундан ырак эвесте туттунган.

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол бодунуң база республиканың хөй националдыг чонунуң мурнундан Египетке авиакатастрофага мөчээннерниң төрээннеринге болгаш чоок кижилеринге кажыыдалын илереткен. «Российжи самолет коргунчуг айыыл-халапка таварышкан. Ол рейске төрээн болгаш чоок кижилерин чидирген кижилерге ханы кажыыдалды илереттивис» - деп бодунуң блогунда Шолбан Кара-оол бижээн.

10.00 шакта Кызыл хоорайның школалар аразынга национал культуралар фестивалы; 

16.00 шакта «Найысылал» арт-төпке тыва чоннуң езулалдар болгаш чаңчылдарының дугайында «Хүндүлээчел өг» кежээ. 

18.00 шактан 23.00 шакка чедир Национал музейге «Уран чүүлдүң дүнү» акция.

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң Россияның ОБЯ-зының Сибирьниң регион төвүнүң чаа начальниги, иштики албанның генерал-лейтенантызы Сергей Диденко-биле ужуражып чугаалашкан. Ол ужуражылгага республика Чазааның Даргазының бирги оралакчызы Владимир Фалалеев биле ОБЯ-ның Тывада Кол эргелелиниң начальниги Андрей Назаров киришкен.

 Инвестиция стандартын киирер болгаш сайзырадыр талазы-биле хемчеглерни уламчылаары-биле, Тываның Чазаа регион төлевилелдерин акшаландырарынга инвесторлар хаара тудар тускай арга-хевир кылдыр Республика хөгжүлдезиниң фондузун тургускан. Бо чылдың июньда ТР-ниң Садыг-үлетпүр палатазының активи-биле ужуражылга соонда, республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы-биле фонд тургустунган дээрзин, Тываның экономика сайыды Елена Каратаева дыңнаткан.

 «Тыва Республиканың ниити өөредилге организацияларында эр башкылардан удуртуп-башкарар кадрларны хевирлээри» губернатор төлевилели ажылын уламчылавышаан. 2013 чылдың декабрьда республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол Дээди Хуралга айыткалында өөредилге-кижизидилге чорудуунга эр кижиниң ролюн бедидер эгелекчи саналды киирген. Ол төлевилелди боттандырып эгелээр мурнунда, республиканың школаларынга 933 эр башкы, оларның 99-зу школаның удуртулгазынга ажылдап турган болза, амгы үеде эр башкыларның саны 1042 четкен, удуртулга албан-дужаалында 181 кижи азы болза, 47 директор база 134 директорнуң оралакчылары бар.

 Чоннарның чаңгыс деминиң хүнүнге уткуштур «Россия сегодня» бүгү-делегей информастыг агентилели «#мында эки» («#здесьхорошо») деп аттыг бүгү-российжи социал угланыышкынныг флеш-бомну эгелээн.

 Россияның база регионнарның бот-тускайлаң овур-хевирин хевирлеп, чурттуң чурттакчы чонунуң патриотчу сеткил-хөөнүн кижизидер сорулга-биле акцияны эрттирип турар.

 2015 чылда Тывага хөй квартиралыг бажыңнарда ниити өнчү-хөреңгиниң капитал септелгезиниң программазының күүселдези республиканың Чуртталга-коммунал ажыл-агый агентилелинге парлалга конференциязының кол темазы болган. Аңаа журналистерниң айтырыгларынга ТР-ниң ЧКА агентилелиниң директору Юрий Ооржак биле ТР-де хөй квартиралыг бажыңнарның капитал септелгезиниң коммерцияга хамаарышпас фондузунуң чиңгине директору Аганак Монгуш харыылааннар.

 Тываның барык-ла бүгү девискээринде, Соңгу чүкке деңнештирген кожууннарже, бо кыштың одалга сезонунда бюджет албан черлериниң хереглелиниң хөмүрүн планныг хуусаада сөөртүп чедирери адакталган. Республиканың Чазаанга ооң дугайында мониторингиниң түңнелдерин ТР-ниң чылыг болгаш энергетика яамызы илеткеп, чедери берге ыраккы чурттакчылыг суурларны кадыг одаар чүүл-биле хандырары-биле регион бюджединден 70 хуу чарыгдалды кылганын дыңнаткан.

 Тыва – чуртталга тудуунуң талазы-биле Сибирь федералдыг округда мурнунда үш черлерниң аразында. 2015 чылдың 9 айында республикада 25,9 хуу хөй хемчээлдиг тудугну киирген. Ол дээрге ортумак российжи хемчээлден 4 катап, Сибирьниинден 1,3 катап хөй. Сибирь федералдыг округда Иркутск (2014 чылдың 9 айынга көөрде 134,3 хуу) биле Новосибирск (129 хуу) областарга мурнадыпкан.

 «Маадыр хоорай Севастопольга өөредилге соонда Президентиниң кадет училищезиниң 130 сургуулу чанып келгеннер – деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол бодунуң блогунда бижээн. – Бүдүн улдуң дургузунда! Оолдарның бодалдарындан алырга, ынаар чорааны уттундурбас сактыышкын бооп артар.

 Тываның ыраккы Мөңгүн-Тайга кожуунунда дириг амытаннар делегейинде эң-не тывызыксыг мал – сарлыктың сүдүн болгаш эъдин болбаазырадыр Россияда кара чаңгыс база бир дугаар цехти ажыткан. Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң деткимчези-биле «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилелинге аңгылаан 2,5 млн. рубль гранты акшазы-биле сарлыктар өстүрүп-көвүдедир «Мөген-Бүрен» күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгези база «Сайзырал» хуу мал ажыл-агый баазазында ону ажыткан