Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


На августовском педсовете Глава Тувы вручил награды педагогам республики

В столице Тувы сегодня прошло ежегодное августовское совещание педагогов республики. В этом году темой встречи работников образования стало развитие суверенной национальной системы образования и постановка задач по повышению качества образования. На базе разных образовательных организаций для педагогов была организована работа девяти тематических площадок.

Подробнее...

Новости

RSS
18.11.2014 15:30 / Безопасность
Глава Тувы поставил задачу усилить внимание к состоянию гидротехнических сооружений

«В этом году Енисей был как никогда мелок. Но это-то и вызывает тревогу, - заявил Шолбан Кара-оол. - Не исключено, что природа постарается наверстать упущенное. То, что она непредсказуема, со всей очевидностью показали наводнения последнего времени на Дальнем Востоке, Горном Алтае, других регионах Сибири. Поэтому мы не имеем права расхолаживаться и должны быть готовы к любым неожиданностям». Вопросы реконструкции третьей очереди защитных сооружений столицы республики рассмотрены на совещании Шолбана Кара-оола с руководителями природоохранных служб и мэрии Кызыла.

Подробнее...
18.11.2014 15:00 / Мероприятия
Правительство Тувы инициировало внесение изменений в закон о «О некоторых вопросах организации местного самоуправления в РТ»

В мае 2014 года принят федеральный закон «О внесении изменений в статью 26.3 федерального закона «Об общих принципах организации законодательных (представительных) и исполнительных органов государственной власти субъектов Российской Федерации» и федеральный закон «Об общих принципах организации местного самоуправления в Российской Федерации». Он предоставил субъектам право самостоятельно определить порядок формирования органов местного самоуправления. Если раньше такое право принадлежало исключительно муниципалитетам, то теперь порядок формирования органов местного самоуправления определяется на региональном уровне.

- Инициированным нами законопроектом закреплено, что представительные органы всех муниципальных образований избираются у нас путем всенародных выборов, - комментирует вице-премьер, министр по делам юстиции РТ Шолбан Монгуш. 
Подробнее...
18.11.2014 14:46 / Мероприятия
К поискам пропавшего вертолета МИ-8 наземным способом  - строго по регламенту
14 ноября «Росавиацией» было подписано распоряжение о приостановлении воздушных поисков пропавшего 10 октября вертолета МИ-8, принадлежавшего предприятию «Тываавиа». Полеты приостановлены до особого распоряжения. Наряду с этим работы по наземным поискам продолжаются. Прежде отмечалось, что Правительством Республики Тыва рассматриваются и обрабатываются все возможные варианты для результативных поисков пропавшего вертолета. Таким образом, с целью привлечения к поисковым работам профессиональных охотников - промысловиков, егерей и государственных инспекторов природных парков, Главой Тувы Шолбаном Кара-оолом было объявлено материальное вознаграждение в размере 500 тыс. рублей, тому, кто поможет найти пропавший вертолет. Уже 10 ноября, первая группа профессиональных охотников из Каа-Хемского района отправились на зону поиска, в Тоджинский район. От других тоже активно поступают заявки об участии поисковых работах. 
Подробнее...
18.11.2014 12:08 / Безопасность
В Туве принимаются меры к обеспечению безопасности людей на водных объектах в зимний период

Распоряжением Правительства республики объявлено о проведении операции «Тонкий лед» на территории Тувы на период ледостава и ледохода, с 1 декабря 2014 по 1 апреля 2015 года.

Главная цель операции – свести до минимума возможность несчастных случаев на реках, озерах и других водных объектах.

В связи с этим Агентству ГО и ЧС республики совместно с администрациями муниципальных образований дано поручение уточнить состав сил и средств, привлекаемых на ликвидацию чрезвычайных происшествий на реках и водоемах в период ледостава и ледохода, организовать предупредительно-профилактическую работу с населением.

Подробнее...
18.11.2014 11:49 / Мероприятия
 Глава Тувы обратился к правоохранителям с требованием разобраться в ситуации вокруг кондитерской фабрики

На аппаратном совещании с членами правительства, в котором участвуют и руководители МВД по Республике Тыва, глава региона Шолбан Кара-оол затронул вопрос о текущем состоянии ГУП «Кондитерская фабрика». Он обратился к первому заместителю министра внутренних дел Аясу Кандану с заявлением, что вокруг данного предприятия сложилась нездоровая обстановка, которая требует внимания правоохранительных органов. Глава республики отметил, что за последнее время фабрика была доведена до состояния банкротства и сейчас идет попытка распродажи ее по частям. «Я прошу правоохранителей заняться этой проблемой вплоть до возбуждения уголовного дела в отношении всех лиц, в том числе должностных, способствующих разбазариванию имущества фабрики», - заявил Шолбан Кара-оол. 

Подробнее...
17.11.2014 20:37 / Мероприятия
Начальник ГУ МЧС по РТ Андрей Назаров представил Главе Тувы кандидата на должность своего первого зама

Представляя подполковника Владимира Соднама Главе Тувы Шолбану Кара-оолу, руководитель Главного управления МЧС генерал-майор Андрей Назаров охарактеризовал его как грамотного специалиста и опытного офицера, способного к выполнению самых сложных и ответственных задач. На данный момент он работает заместителем начальника ГУ МЧС.

Глава республики поблагодарил Андрея Назарова за поддержку местных кадров, когда на ответственные должности выдвигаются люди, хорошо знакомые с условиями региона, тем более такого непростого с точки зрения природно-климатических, географических и иных условий, как Тува.

В ходе беседы с Владимиром Соднамом Шолбан Кара-оол заострил внимание на тех вопросах деятельности МЧС, которые, на его взгляд, имеют наибольшую значимость для обеспечения безопасности жизни и здоровья населения республики. 
Подробнее...
17.11.2014 17:31 / Общество
Участковых уполномоченных полиции с профессиональным праздником поздравил Глава Тувы

«Участковые уполномоченные полиции находятся на передовых рубежах охраны общественного порядка и борьбы с преступностью, являются теми сотрудниками, глядя на которых, население в первую очередь судит о работе полиции в целом. Именно вам отводится главная роль в профилактике правонарушений и преступлений, особенно в сельской местности, где вы являетесь зачастую единственными представителями органов внутренних дел, - говорится в поздравлении Главы Тувы Шолбана Кара-оола. - В день профессионального праздника благодарю всех участковых Тувы за их самоотверженность, преданность делу, внимание к проблемам людей.

Желаю всем вам успехов в нелегком труде, спокойных дежурств, крепкого здоровья, служебного и профессионального роста, личного счастья и семейного благополучия!»

Подробнее...
17.11.2014 15:55 / Безопасность
Российские эксперты поддерживают позицию Главы Тувы по устранению минусов реформы МВД и поддержке участковых уполномоченных полиции

В поддержку позиции Главы Тувы Шолбана Кара-оола высказались Президент Всероссийской полицейской ассоциации, главный редактор журнала «Полицейское братство» Алексей Ганькин и депутат Государственной думы РФ, член комитета по безопасности и противодействию коррупции, член комиссии по рассмотрению расходов федерального бюджета, направленных на обеспечение национальной обороны, национальной безопасности и правоохранительной деятельности Дмитрий Горовцов.

Напомним, на очередном заседании Совбеза Глава Тувы Шолбан Кара-оол заявил, что в ходе реформы МВД не были учтены местные условия — небольшая плотность населения и большие расстояния. В результате многие отдаленные населенные пункты оказались фактически без сил охраны правопорядка. 

Подробнее...
17.11.2014 15:25 / Общество
Глава Тувы поручил разработать четкую систему, определяющую порядок архивации документов исторических личностей

Поводом к такому поручению послужила встреча Главы Тувы Шолбана Кара-оола с жительницей Кызыла Тамарой Саая, которая побывала на личном приеме с просьбой сохранить для потомков память о своем отце. По рассказу женщины, Седип-оол Танов, 1901 года рождения, будучи полпредом ТНР в СССР, совместно с Александром Пальмбахом работал над созданием учебников для обучения тувинцев грамоте. Им, в частности, был подготовлен к изданию букварь для взрослых «Чаа орук».

Сообщив, что ею переданы в республиканский госархив личные документы С. Т. Танова, Тамара Седип-ооловна обратилась к Главе республики с просьбой назвать именем ее отца одну из улиц села Бажин-Алак Дзун-Хемчикского района, в котором он родился, и установить мемориальную доску на доме № 1 улицы Бухтуева в Кызыле, где он жил долгие годы. 

Подробнее...
17.11.2014 13:48 / Жилье
В Туве по программе «Жилье для российской семьи» до 2017 года планируется сдать 600 квартир эконом-класса

Федеральная государственная программа нацелена на обеспечение граждан жильем по доступным ценам. В ходе реализации проекта в России предполагается строительство в общей сложности не менее 25 миллионов квадратных метров жилья эконом-класса в регионах, пожелавших принять в нем участие. Стоимость квадратного метра при этом будет как минимум на 20 процентов ниже рыночной и не должна превышать 30 тысяч рублей. Финансирование строительства будет осуществляться за счет застройщиков, которые потом будут продавать жилье. При этом государство берет на себя компенсацию затрат на инженерную инфраструктуру из расчета 4 тысячи рублей за квадратный метр.

Подробнее...

Фоторепортажи

В Туве в честь Дня республики состоялось вручение госнаград труженикам

15.08.2024

Владислав Ховалыг пообщался с участниками молодёжного форума "Команда Тувы - 2030"

14.08.2024

Человек-эпоха: Григорий Чоодуевич Ширшин отметил 90-летний юбилей

08.08.2024

В Туве в первый день народного праздника Наадым чествовали животноводов республики

18.07.2024

В Туве открыли праздник животноводов - Наадым-2024

18.07.2024

Глава Тувы стал почётным гостем фестиваля «Устуу-Хурээ»

10.07.2024

В Кызыле стартовал Чемпионат России по стрельбе из лука

09.07.2024

В Туве образцовым семьям вручили медали «За любовь и верность»

09.07.2024

В канун Дня России вручили государственные награды Российской Федерации и Республики Тыва. 11.06.2024.

11.06.2024

Встреча Нового года по лунному календарю - Шагаа-2024

10.02.2024

ПОСЛАНИЕ Главы Республики Тыва Верховному Хуралу (парламенту) Республики Тыва о положении дел в республике и внутренней политике на 2024 год

19.01.2024

Владислав Ховалыг – Мы ценим конструктивное взаимодействие органов государственной власти Тувы и прокуратуры

15.01.2024

Глава Тувы поздравил родителей ребенка, родившегося в первые минуты нового 2024 года

01.01.2024

В Национальном театре Тувы состоялась торжественная церемония вручения государственных наград

29.12.2023

Ёлка Главы Тувы собрала тысячу детей со всех районов республики

26.12.2023

Глава Тувы поощрил спортсменов республики, достигших высоких результатов на международных соревнованиях

25.12.2023

В Туве подвели итоги спортивного года

25.12.2023

Мечты детей с «Ёлки желаний» исполнят члены правительства Тувы

24.12.2023

При государственной поддержке в Туве заработало крупное овощехранилище

23.12.2023

Глава Тувы присоединился к всероссийской благотворительной акции «Ёлка желаний»

21.12.2023


 
Медээлер
RSS
07.08.2014
Кады ажылдаарын дугурушкан
Төп шериг округунуң командылакчызы генерал-майор Владимир Зарудницкий биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң ажылчын ужуражыышкыны болуп эрткен. «Кызыл» аэропортту болгаш ооң техниктиг комплекизин хамааты болгаш шериг сорулгаларга ажыглаарының дугайында Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгунуң шиитпирин күүседириниң дугайында олар чугаалашкан. Аэропортка шериг комендатураны тургузарын Шолбан Кара-оол Төп шериг округунуң командылакчызынга саналдааш, бо айтырыгның бажың-балгат талазын шиитпирлээриниң аргазы аэропорта бар деп чугаалаан. Шеригже мобилизация төвүнүң тудуунуң айтырыгларын база олар сайгарып чугаалашкан. Бо төп 17 гектар черге туттунар улуг тудуг. Аңаа шериг комиссариадындан аңгыда шеригже келдиртиишкин пунктузу, столовая, спорт залы дээш шериг назыны четкен оолдарны шеригже келдиртиринге болгаш чорударынга эргежок чугула байдал бар боор. Бо чугула объектини 2015 чылда ажыглалга киирерин планнаан. Генерал-полковник Владимир Зарудницкий мобилизация төвүнүң төлевилели-биле таныжып көргеш, аңаа чорудар тудуг ажылдарының хемчээлин болгаш хуусаазын айыткан тодаргай графикти чоокку үеде көргүзерин негээн. Амгы үеде бо төптүң таваан салырының белеткел ажылдары чоруп турар.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Өңгүр, чараш Өвүр кожуун
«Тыва – арыг-силигниң девискээри» Долгандыр бедик арт-сын, шыргай арга-эзим. Мында ыржым болгаш шыпшың-дыр. Оът-сиген, тайга чечектери хөлбеңнедир үнүп келген, чаражы аажок. Арт кырынга үнүп келгеш, эскереримге, арыг-силиг, агаарның чыды үнүшсүг, шыксыг, тайгазыг. Чылдың чайгы эргилдезинде бойдус амырап, оттуп келген-даа ышкаш. Көктүг-шыктыг одар-белчиирлиг, хөлбеңнээн оът-сигенниг Хөндергей арт сыны бо-ла болгай! Өскен-төрээн Өвүрүмче чанарда, ыяап-ла бо артты таварып эртер мен. Улуг тайга-сынга аъш-чемниң дээжизин чажып, өргүүр дээш, машинадан дүжерге-ле, «Өөрзүрек чоннуг, Өзүген малдыг, Өңгүр, каас бойдустуг Өвүр кожуунче моорлаңар!» — деп, чечен-мергени-биле шүлүктей бижээн самбыра көстүп кээр.
Улаштыр номчуур...
07.08.2014
Хадың хөлде турисчи бааза
Таңды-Ууланың сыннарында улуг төгерик көрүнчүкке дөмей Хадың хөл чаттыла берген чыдар. Шаг шаандан тура тывалар ону Алгый деп адаар чораан. Ол чоок-кавыда Дус-Хөл биле Каък-Хөлден Алгый хөл делгем, калбаа-биле улгадып чыдар боорга, ону ынчаар адаан. А Хадың деп тывызык ат бедик Таңды сынының эдээн дургаар аккан кылаң кара суглуг бичии хемчигештен укталган. Хемниң суу ол хөлче агып кирген. Ооң унун дургаар хадың ыяштар өзүп, каастап турар. Ынчангаш хем-даа, хөл-даа, бичии сууржугаш-даа чаңгыс Хадың деп аттыг. Хөлдүң чөөн-мурнуу эриктеринде узун, сырый хыыргыыш үнген. Ооң суу ындыг кончуг терең эвес, элезинниг, чымчак довурактыг. Хадың хөлдүң суу Дус-Хөлден дузу эвээш болгаш эштиринге таарымчалыг. Бо хөл — улуг, бичии чоннуң чайгы үеде эң-не ынак дыштаныр чери. Чоокта чаа июнь айда ТР-ниң Культура яамызының ажылдакчылары Хадың хөлде турисчи баазаны тургускан. Кайы ырактан-на Хадыңның чөөн талазында бичежек, шевергин чаа бажыңнарны эскерип болур. Бо бүгү каракка кандыг-ла бир кайгамчык хуулгаазын тоолда ышкаш сагындырар.
Улаштыр номчуур...
06.08.2014
«Тувинская правда» 90 харлаан

Июль 24-те Yндезин тыва культура төвүнге «Тувинская правда» солуннуң 90 чыл оюнга тураскааткан байырлал болуп эрткен.

Аңаа редакцияның журналистери, ажылдакчылары, бижикчилери, номчукчулары болгаш массалыг информация чепсектериниң ажылдакчылары – коллегалары, чалаткан аалчылар киришкен. Фойеже кирип кээрге-ле, коридорнуң ортузунда делгээн хана-солуннар хамыктың кичээнгейин хаара тудуптар. Ында редакцияның аңгы-аңгы чылдарда ажыл-амыдыралын, хоочун база аныяк солунчуларны оон көрүп, сонуургадывыс. Бай төөгүлүг солун-дур. Хурал эгелээр бетинде улус-чон залга олуттарны ээлептери билек, экранга бижиткен кино-чурук дамчыштыр «Тувинканың» аңгы-аңгы чылдарда ажылдап чораан журналистериниң чугаазын дыңнадывыс.

Улаштыр номчуур...
06.08.2014
Тывызык ус-шеверлер

«Сибирь – идегелдиң девискээри» шуулганынга келген журналистер Тываның сайгарлыкчы бүдүрүкчүлериниң Арат шөлүнге делгээн барааннарын база сонуургаан. Ук делгелге үезинде болган конференцияга республикада чарлаттынган губернатор төлевилели «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» дугайында Тываның Чазааның Даргазының оралакчызы Сергей Огнев кысказы-биле таныштырган: «Тыва боттарының бүдүрген барааннарын республикадан дашкаар сайгарып ап турар. Тываның Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» төлевилелин ажылдап кылган. Ажылгыр, кызымак сайгарлыкчылар боттарының барааннарын бүдүрери-биле суур бүрүзүнде биче бүдүрүлгелерни тургузуп, ажылын шуудады берген».

Тус черниң бүдүрген барааннарын делгеп салган сайгарлыкчылар республиканың ырак-чоок суурларында «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» төлевилелиниң киржикчилери болдулар. Майгыннарда делгеп салган барааннарны эргий кезээш, олардан  сонуургаан айтырыгларымны салдым:


Улаштыр номчуур...
06.08.2014
Эрик кыдыы

100 чылче базымнар

2014 — чугула болгаш шиитпирлиг чыл болуп төөгүге артар. Тыва биле Россияның демнежилгезиниң болгаш найысылал Кызыл хоорайның 100 чылын күзүн демдеглээр бис— ол онза чугула ужур-дузалыг юбилейлер-дир. Аңаа уткуштур республиканың сайзыралынга көскү өскерилгелерни чедип алыр болгаш келир  үениң чогумчалыг таваан салыр ужурлуг. Эге базымны кылыр болгаш Тываның чаа, чырык овур-хевирин шимээр тудугларны кылыр арга тургустунганы-биле хоорайның ол-бо чүгүнде тудуг ажылының кидин түлүк чоруп турарын эскербес аргажок.

«Байырлалдың чугула тудугларының аразында Енисейниң эриин чаартыры база кирген. Күчүлүг Енисей эгезин моон алган, келир үеде Тываның  найысылалының таваан маңаа салган. Бо черниң онзагай демдектери биске хөйнү сөглеп турар. «Каттышкан хемнер — каттышкан салым-хуу». Тываның болгаш Россияның ниити салым-хуузу маңаа доңнашкан. Улуг-Хемниң  эриин ооң төөгүзүнге төлептиг кылдыр чаартып кылыр сорулганы ыяап-ла эки күүседир ужурлуг бис» — деп, Тываның Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол айыткалында эрик кыдыының ажылын база демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
24.07.2014
Барыын-Хемчик — деткимчеге бүзүрелдиг

Барыын-Хемчик кожууннуң төвү Кызыл-Мажалык суурга келир чылын чаа школа туттунар. Ол ажылга 345 млн. рубльди республика бюджединден тускайлаан.

Оон аңгыда 280 олуттуг уруглар садын ажыглалга киирери база көрдүнген. Шекпээр болгаш Барлык суурларда спорт шөлдери көскүзү-биле чаарттынар, ол ажылга 2 млн.250 муң рубль көрдүнүп турар. Чамдык школаларга септелге кылып алыры-биле 250 муңдан 800 муң рубльди тускайлаар. Шекпээр суурда уруглар садының оран-савазын чаартып кылырынга 19 млн. рубльди хары угда төлээр. Ол дугайын Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол бо чылдың июль 20-де Барыын-Хемчикке болган малчыннар наадымының үезинде дыңнаткан. Мурнунда ол ук кожууннуң чурттакчылары-биле ужуражылга үезинде кирген чагыгларның барык дөгерезин күүсеткенин база ол дыңнаткан. Ооң сөстерин чурттакчылар улуг сеткил ханыышкын-биле хүлээп алган, чүге дээрге сөөлгү үеде көдээде амыдырал хайныышкынныг апарган. Аныяк өг-бүлелерниң саны көвүдээн, ооң уламындан уруглар саны база немешкен. Чаа школага болгаш уруглар садынга малчыннарның уруглары баарлар. Бо чылын Барыын-Хемчиктиң 35 чаштары Крымга халас путевка-биле дыштанганнар, 70 кижи Россияның өске лагерьлеринге дыштаныр. Путевкаларны хөй кезиинде малчыннар уругларынга берген. Санитар «УАЗ» машинаны болгаш «Волганы» социал ажылдакчылар ажыглаар кылдыр чагырга черинче дамчыткан.

Улаштыр номчуур...
24.07.2014
Чүрээмге чоок өөрлерим

«Тувинская правда» солун-биле мээң харылзаам Светлана Владимировна Козлованың ады-биле холбашкан. Бо кайгамчык аттың артында катаптаттынмас овур-хевир, чогаалчының болгаш журналистиң улуг талантызы, мерген угаанныг дагдыныкчының, эриг баарлыг ие кижиниң салым-чаяаны чаштып чыдар. Эгелеп чоруур авторларга ол кайгамчык камныг кижи. Ынчангаш «Исток» чечен чогаал каттыжыышкынын дыка хөй чылдарның дургузунда удуртуп келген.

«Исток» дугайында душ бооп билип каан мен. 1971-1972 өөредилге чылында (Тывага ажылдап эгелээн чылым ол чүве) Бай-Тайга кожууннуң Кызыл-Даг суурга башкылай берген мен. «Тувинская правда» солунче чечен чогаал каттыжыышкыны тургузуп алыр дугайында саналдап чагаа бижээн мен. Бистиң Соңгу Осетияга ындыг чечен чогаал каттыжыышкынын тургузуп алгаш турган бис. Ол санал-чагаам-биле катай элээн каш шүлүктеримни база чоруттум. Светлана Владимировна дораан харыылаан, ындыг чечен чогаал каттыжыышкыны бар, ооң адын «Исток» дээр деп. Кызылга келгеш, ыяап-ла редакцияже бакылап кээп турарын чагып каан болду. Шүлүктеримни база дораан солун арнынга парлаан, а ооң соонда өзүп орар даш чонукчуларының дугайында «Даш тоол» деп очеригимни «Тувинская правда» чырыткан. Ол очерктиң маадырлары Валерий Ооржак биле Александр Ойдуп шагда-ла Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүннери апарган, оларның ажылдары болгаш ат-сураа хөйге дыка эки билдингир.

Улаштыр номчуур...
24.07.2014
Азия төвүнде чаа Арбат

Найысылалдың чаартылгазы

Кызыл хоорайның төп кезээниң чаартылгазы чиңгине планның төлевилелинде кирген. Эрги оруктар чаарттынып турар, чадаң ыяштарны тарып, төп черниң даштыкы хевирин үреп турар садыг төптерин өскээр көжүрери-биле ажылдар эгелээн. Найысылалдың Тыва эки турачылар кудумчузу удавас чаа Арбат шөлү кылдыр хуула бээр. Хоорайның төп кудумчуларының аян-шинчизи шевергин, чараш апаар. Чаа тыва Арбатка эрткен-дүшкен улуг-бичии улус дыштаныр аргалыг болур.

«Бо ажылдың баштайгы чадазы «Найырал» кинотеатрындан Россельхозбанкының дужунга чедир  Арбаттың девискээри кылдыр көрдүнген. Хоорайның хевирин онза көрүштүг кылырын планнаан. Ол чоокта  үүрмек барааннарның бичежек үгектерин ап кааптар. Чаартылга ажылынга чарыгдалдың түңү улуг. Ынчангаш Кызыл хоорайның 100 чылынга «Далайга дамды дуза» деп фондуну тургускан бис. Төп кудумчуну чаартып кылырынга хоорай чагыргазының ажылдакчылары боттарының ай дургузунда ажылдаан шалыңын берген база  сайгарлыкчылар акша-көпеекти агар санче шилчидип эгелээн. Чүгле  хоорайның бурунгаар хөгжүлдезинге эвес, төрээн республикавыстың сайзыралынга үлүг-хуузун киириштирип турар. Бо орукка чүгле чадаг кижилер кылаштажыр болгаш машиналар маңнавас кылдыр төлевилелде ынчаар киирген.

Улаштыр номчуур...
24.07.2014
Найыралдың оруу

Тываны Россияның өске девискээрлери-биле харылзаштырып келген кара чаңгыс улуг орук амгы үениң делгем автомагистралы М-54-түң төөгүлүг ады — Ус оруу. Күчүлүг Улуг-Хемниң бир адыры Ус хемниң адындан ооң ады укталган. 

Бо орукту тударын XIX векте Тыва биле Россияның аразында ажыл-агыйжы болгаш садыг харылзааларының тывылганы негей берген. Орус садыгжы Н.В.Веселов бодунуң бараан чиңин Тываже 1863 чылдың март айда эң-не баштай чоруткан. Ооң соонда орус садыгжылар Тывага садыг паараңнарын ажыдып, тус черниң чонундан мал, өлүк аймаанга, пөс-таавы, эт-сепке орнап ап турар апарганнар. Саян сынны ажылдыр орук тудар дугайында айтырыгны садыгжы Г.П.Сафьянов кончуг идепкейлиг көдүрүп турган. 1909 чылда Россияның Күрүне Думазы орукту тудуп эгелээриниң дугайында шиитпирни хүлээп ап, баштайгы дээрезинде 1,25 млн. рубль акшаны үндүрген. Ол шагда орус  акшаның  үнези дыка улуг турган болгаш, бо дээрге кончуг хөй акша-төгерик-тир. Инженер А.Глебовичиниң төлевилели-биле Ус оруунуң тудуун 1910 чылда эгелээн. Олче көшкүн орус тараачыннарны, шөлүттүрген херектээннерни, тус черниң чурттакчыларын хаара туткан. Хамык ажылды хол-биле кылып, чүъктер сөөртүрүнге аъттарны ажыглап турган. Чон Ус оруу-биле ону туткан шаа-биле аргыжып эгелээн.

Улаштыр номчуур...
22.07.2014
Чепсээвис — уран сөс

Журналистер шуулганындан    

Тыва Республиканың төөгүзүнде болгаш Тываның журналистериниң амыдыралында бир уттундурбас улуг болуушкун болуп эрткен. Ол дээрге «Сибирь – идегелдиң девискээри» деп журналистер шуулганы-дыр. Ооң байырлыг ажыдыышкыны ТР-ниң Чазак Бажыңының хуралдаар залынга болган. Сибирьниң бүгү булуңнарындан келген журналистер  болгаш Москвадан хүндүлүг аалчылар – шупту ийи чүс ажыг массалыг инфомация чепсектериниң ажылдакчылары ол шуулганга киришкен. Байырлыг хуралга олар националдар аразында хамаарылгаларны аяннаштырарынга массалыг информация чепсектериниң ролюнуң дугайында чугааны кылган.

Чыылган хөй журналистерниң мурнунга байыр чедирип сөс алгаш, ТР-ниң Баштыңы — Чазааның Даргазы Ш.В.Кара-оол чүнүң-даа мурнунда  мындыг улуг, хүндүлүг шуулганны хүлээп ап, ону организастап эрттирер ээлери боор эргени берген РФ-тиң Журналистер эвилелиниң баштаар черинге, ооң даргазы Всеволод Леонидович Богдановка, Ажык-чарлыг чорук камгалалының фондузунуң президентизи Алексей Кириллович Симоновка өөрүп четтиргенин илереткен.

– Журналисчи мергежилиңерниң тергииннери болгаш силер сөстүң күжүн кымдан-даа артык эки билир силер, ылаңгыя амгы информастыг технологиялар чүс чылында. Силерниң ажылыңар чонга дыка херек. Украинаның мурнуу-чөөн талазында дайынчы хөделиишкиннерни, ында байдалдың шынын хөйнүң караанга көргүзүп чедирер дээш журналистер  солдаттар-биле дөмей амы-тынын артынче каггаш, эрес-дидим ажылдап чоруп турарын көрүп тур бис. Ол дайында Россияның журналисчи ниитилели кижи хорамчазынга таваржып эгелей бергени хомуданчыг болбас аргажок. Бүгү делегейге шынны көргүзери ол хире аар «өртектиг» болуп турары ол-дур — деп, Шолбан Валерьевич демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
22.07.2014
Угаан-сагыштың хостуу

«Сибирь – идегелдиң девискээри» деп журналистер шуулганының  үезинде «Сибирика» сайттың редактору, Россия Федерациязының Журналистер эвилелиниң шаңналының лауреады, «Сибирьниң журнализи» аттың эдилекчизи Олег Нехаев «Журналистикада майыктарның (стереотиптерниң) кулданыышкынындан адырлып алырының херек кырында аргалары» мастер-классты эрттирген. Олег Алексеевич — журналистикада тапталы берген майыктардан хостуг болурунуң, материалдар белеткээрде канцеляризмнерни ажыглаарының удурланыкчызы. Канцеляризмнерни эң ылаңгыя даргалар хөй ажыглап турар. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол «Родина» журналга интервьюзунга, канцеляризмнер ажыглавайн, республиканың дугайында билдингири-биле чугаалап бергени ооң угаан-сагыжының хостуунуң херечизи дээрзин Олег Нехаев демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
22.07.2014
Аныяктарның бизнес-төлевилелдери

Аныяктарның «Дүрген-2014» шуулганының киржикчилери Тываның Баштыңынга бизнес-төлевилелдерин кииргеннер.

Ол дугайын Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол аныяктарның «Дүрген-2014» өөредилге шуулганының киржикчилери-биле ужуражылга үезинде дыңнаткан. Мурнуку чылдарда дег, Тывада, Россияның өске регионнарында, оон туржук, даштыкыда дээди болгаш тускай ортумак өөредилге черлеринде өөренип турар оолдар болгаш кыстар-биле чугаа ажыт-чажыт чок болган. «Чыл санында эртип турар бо шуулганның кол сорулгазы — ажыл-чорудулганың аңгы-аңгы хевирлеринге чугула төлевилелдерни ажылдап кылып шыдаар аныяктарны илередири» — деп, Чазак Даргазы дыңнаткан. «Силерден ажыктыг саналдарны хөйнү манап турар бис, ооң соонда күрүне деткимчезин аңаа тургузар — деп, Шолбан Кара-оол чугаалаан. - Аныяктарның республика амыдыралынче ханылап кирери, ооң сайзыралының «моторжугажы» болуру күзенчиг. Ынчангаш силерниң-биле ажылдаар кылдыр тодаргай төлевилелдерни күүседириниң талазы-биле эксперттерни чалаан ужурувус-даа ында. Мындыг ужуражылгалардан ажыктыг чүүлдер  алырынга сонуургалым улуг. Силерден кол негелде — шыырак билигни чедип алыры, баштай бодаарга, шыдаттынмас ышкаш төлевилелдерниң күүселдезинге киржир үени эрттирбези чугула. Аныяк назын дораан эрте бээр, профессионал өзүлдениң таваан салып, четтигер ужурлуг силер. Оон аңгыда силерни регионну сайзырадырының оруктарын саналдаар кижилер деп идегеп турар бис».

Улаштыр номчуур...
22.07.2014
Тываның дуржулгазы Россияга херек

Орус дыл башкылаашкынының дугайында

Россияның Чазаа орус дылды өөредип турары чогуур деңнелге четпейн турар девискээрлерге орус дылды башкылаарының тускай сорулгалыг программазын белеткээрин РФ-тиң Өөредилге болгаш эртем яамызынга дааскан.

Ол дугайында Россияның Чазааның чанында орус дыл талазы-биле чөвүлелдиң хуралынга сайгарган, ону Чазак Даргазының оралакчызы Ольга Голодец башкарып эрттирген. Тываның үлегерин езугаар орус дылды деткиириниң онза хемчеглерин алыры чугула дээрзин сөөлгү ЕГЭ-ниң түңнелдери көргүскен, Голодецтиң чугаалап турары-биле алырга, «орус дылды школага канчаар өөредип турарын илдеңи-биле ажыткан». Орус дылды өөредири чогуур деңнелге четпейн турар болгаш онза хемчеглерни алыр ужурлуг регионнарның даңзызын чөвүлелге тургускан. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол бо айтырыгны 2007 чылда көдүрүп турар үеде орус дылды билириниң деңнели Россия Федерациязының 10 регионнарында, ооң иштинде мурнунда бо талазы-биле чогумчалыг деп санадып турган Якутияда болгаш Бурятияда чогумчалыг эвес болган.

Улаштыр номчуур...
19.07.2014
Ш.КАРА-ООЛ: Тыва дээрге тываларга безин тывызыксыг оран-дыр

«Звезда» телеканалдың тырттырыкчы бөлүү Тываның девискээринге ажылын бо хүннерде доозуп турар. Ийи неделя дургузунда бөлүктүң кежигүннери бүгү республиканы эргип кезээн. Кызыгаар чоогунуң районнарының чурттакчылары болгаш малчыннары-биле ужурашканнар, аңчылар болгаш балыкчылар-биле чугааны кылганнар. Тываларның хүн бүрү амыдыралын сонуургап көргеннер, а ол ышкаш хоорайжыларның канчаар чурттап турарын сонуургааннар. 

Оларның сорулгазы — амгы Тываның амыдыралының дугайында фильмни тырттырары. Июль 17-де регионнуң удуртукчузу Шолбан Кара-оол-биле бөлүктүң ажылдакчылары ужурашканнар, журналист Никита Рудаков айтырыгларны  салган.

— Протекторатты чарлаан соонда чүс чыл, бистиң күрүнениң составынга Тываның киргенинден бээр 70 чыл эрткен соонда Россия-биле чоокшулажылга Тываны чогумчалыг кандыг чүүлдерге чедиргенил?

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png