«Уруглар айтырыынга хамаарыштыр база бир улуг сорулга бар, ол дээрге уруглар садтарының тудуу — деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн. — 2013-2014 чылдарда 6 муң 615 олут кииртинген. Эртип турар чылда аңаа немей 4 муң хире олутту уруглар садтарынга-даа, школа назыны четпээн өөредилгениң өске-даа хевирлеринге киирер ужурлуг бис.

 Тываның Баштыңы бодунуң Айыткалында амгы үениң чаа школа тудуунуң талазы-биле федералдыг программаның аргаларының дугайында база чугаалаан: 

 – Улус өөредилгезиниң адырынга ол улуг болгаш харыысалгалыг шылгалда. Чугаа чүгле школалар тударының дугайында эвес. Мурнувуста сорулга – регионнарга амгы үениң өөредилге комплекстерин тудары. Шыны-биле чугаалаар болза, найысылалда школаларга өөреникчилерниң сыңышпазын чок кылыр дээш, школалар немей тудуп турган болзувусса, амгы сорулга болза школа өөредилгезинге эң бедик стандарттарны чедип алыры-биле холбашкан.

 Тыва-биле кады Россияның беш регионунга уруглар садтарынче оочурну чок кылыры-биле аңгы программа херек деп, РФ-тиң Чазааның даргазының оралакчызы Ольга Голодец санап турар. Ооң дугайында Россияның Президентизиниң декабрь 9-та Федералдыг Хуралга күрүне баштыңының айыткалын, ооң иштинде школа назыны четпээн албан черлеринде олуттар-биле уругларны хандырар сорулгаларны боттандырганының түңнелдерин сайгарып тура, ол дыңнаткан.

 Конституция хүнүнүң бүдүүзүнде, Кремльге, күрүне шаңналдарын тыпсырының байырлыг езулалы болган. 40 хире кижи ону Россияның президентизи Владимир Путинден алганнар. Кинорежиссер Никита Михалков, Эстрада театрының уран чүүл удуртукчузу Геннадий Хазанов, Биче театрның уран чүүл удуртукчузу Юрий Соломин «Ада-чурттуң мурнунга ачы-хавыяазы» орденниң I чергезиниң лауреаттары болганнар.

 РФ-тиң Президент Администрациязының Иштики политика эргелелиниң удуртукчузу турган Константин Костинниң удуртканы Хамааты ниитилел хөгжүлдезиниң фондузу 2015 чылдың сөөлгү - 11 дугаар рейтингизин чырыкче парлап үндүрген. Хамааты ниитилел хөгжүлдезиниң фондузунуң эксперттериниң бодалы-биле алырга, бо рейтингиде регионнар баштыңнарының ажыл-чорудулгазынга үнелелдиң кол көргүзүүнге кризистиң салдарын таарыштыр эртип билирин киирген.

 Декабрь 11-де Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ТР-ниң Дээди Хуралынга (парламентизинге) Айыткалын бээр. 10 шакта Улусчу чогаадылга бажыңынга республика парламентизиниң депутаттары, муниципалдыг тургузугларның баштыңнары, федералдыг структураларның территориалдыг органнарының удуртукчулары, политиктиг партияларның болгаш хөй-ниити организацияларының төлээлери, шажын ажылдакчылары чыглыр. Регионнуң удуртукчузу Айыткалынга амгы социал-экономиктиг байдалга сайгарылганы кылбышаан, келир чылда республика хөгжүлдезиниң кол угланыышкыннарын айтыр.

 Россияда кризиске удур план экономиканың эң-не берге чадазын шыдап эрткен деп, РФ-тиң Чазааның даргазы Дмитрий Медведев дыңнаткан. 

 "Бир эвес мээң үнелелим-биле алыр болза, кризиске удур план ажылдаан деп, чугаалап болур мен. Планның эң-не кол угланыышкыннары түңнелдиг болган» - деп, журналистер-биле ужуражылга үезинде РФ-тиң Чазааның даргазы чугаалаан.

 Сүт-Хөл кожуунда «Алдыы-Ишкин» көдээ ажыл-агый кооперативиниң аныяк удуртукчузу Долаана Сат бүдүрүлгени тургузуп тура, ооң келир үезин албан боданыр херек деп санап турар. 2012 чылда тургустунган көдээ ажыл-агый кооперативи улам делгемчип, дараазында шаңнал макталдарга: 2014 чылда барааннарны болгаш ачы-дузаны идепкейлиг нептереткени дээш «Тыва-Экспо» делгелгениң алдын медалын, 2015 чылда «Бир суур – бир бүдүрүлге» республика делгелге-ярмарказының «Улусчу шилилге» номинацияның дипломунга төлептиг болган.

Аппарат хуралынга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол, Тываның бир эмнелге албан черинге бюджет акша-хөреңгизин оорлаан чорук – бужар үүлгедиг-дир деп сойгалаан.

  Онза хөй хемчээлдиг акаш-хөреңгини оорлааны дээш, бир эмнелег албан чериниң албан дужаалдыг кижилери кирген организастыг бөлүктүң киржикчилерин эрткен неделяда тудуп хоругдаан.

 Келир чылдың январь 1-ден эгелеп Тывага эки тура улусчу дружиналар дугайында хоойлунуң негелделери ажылдап эгелээр. Ол негелделер езугаар республиканың эрге-чагыргалары эки тура улусчу дружиналарның (моон ыңай — ДНД дээр) кежигүннерин камгалаар ужурлуг. Полицияның эки тура дузалакчыларының амы-тынын болгаш кадыкшылын камгалаарының нормативтиг бөлүк документилерин ТР-ниң Чазаа деткээн.

 Кызыл хоорайның дүрген эмчи дузазының станциязы бичии уругларга болгаш улуг кижилерге соңгаарладып болбас чугула дузаны көргүзүп турар. Ол чүгле Кызыл хоорайның чурттакчыларын эвес, Бии-Хем кожууннуң Сесерлиг суурда аараан кижилерге, ол ышкаш хоорай кыдыының дача ниитилелдеринче база хоорайдан 30 километр радиуста республиканың оруктарынче үнүп турар.

 Декабрь 7 — РИА Новости. Тыва туристерге сонуурганчыының талазы-биле идегел чок регион эвес-тир, ынчангаш ону аутсайдерге киир бижиири шын эвес деп, республиканың баштыңы Шолбан Кара-оол санап турар. 

 "Рейтинг" информастыг коммуникациялар төвү "Отдых в России" сеткүүл-биле кады чурттуң регионнарының турисчи рейтингизин тургускан. Аян-чорук кылырынга эң-не багай черлер - Ингушетия, Еврей автономнуг область, Калмыкия, Забайкалье край, Соңгу Осетия, Брянск, Саратов областар, Чечня и Мордовия болган, а аутсайдерлерниң даңзызын Тыва баштаан.

 Тывага ГТО-нуң элчини болурунга чазак даргазы Шолбан Кара-оол чөпшээрешкен. РФ-тиң Спорт яамызының хөй-ниитичи албан-дужаалга кандидаттарның даңзызынга сайыт атты салган. Регионнардан ГТО-нуң элчиннеринге томуйлаткан кижилер, Москва хоорайга декабрь 14-те, эрге-хүлээлгезин тыпсырының байырлыг езулалынга келирлер.

 Тывада эмнелге албан черлериниң кол эмчилериниң шалың акшазының хемчээли дыка улуг дугайында медээ бөгүн массалыг информация чепсектеринде тараан. 

 Бүгү-Россияның Улусчу фронтузунуң сан-чурагайларынга даянгаш, федералдыг информация агентилелдери, Тывада кол эмчилерниң орулгазы чылда 65 миллион чедип турар деп, парлаан.

 Республиканың кожууннары-биле селектор хурал үезинде Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол билдингир хөй-ниитичи, «Мөген-Бүрен» КУБ-туң директору Өшкү-Саар Аракчаевна Ооржактан амгы үеде байдалын айтырган. 

 «Мөген-Бүрен» КУБ Тываның ыраккы даглыг Мөңгүн-Тайга кожуунунда чыдар. Ажыл-агыйның кол чорудуу – хой, өшкү, сарлык болгаш чылгы малды өстүрер угланыышкынныг дээрзин сагындыраал.