Главная - Официальный портал Республики Тыва

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


Глава Тувы стал почётным гостем фестиваля «Устуу-Хурээ»

В первый день работы фестиваль посетил Глава Тувы Владислав Ховалыг, который поздравил гостей и участников с возрождением долгожданного музыкального события. Он прошел регистрацию в качестве почётного гостя и пообщался с участниками мероприятия. На вновь стартовавший после перерыва фестиваль приехали музыканты из разных городов России, а также Австралии, Австрии и Великобритании.

Подробнее...

Новости

RSS
05.02.2013 16:46 / Политика
Совместное заседание Советов Парламента и Правительства Тувы запланировано на 18 февраля
На традиционном заседании Советов Верховного Хурала и Правительства Тувы обсуждаются актуальные вопросы социально-экономического развития региона. Как сообщили в пресс-службе парламента, в ходе совещания под руководством спикера Кан-оола Даваа принято решение о проведении совместного заседания Советов 18 февраля текущего года. Очередная сессия Верховного Хурала запланирована на 20 февраля. До этого времени депутаты будут работать в своих избирательных округах.
Подробнее...
05.02.2013 16:43 / Экономика
Тува представит проект многофункционального развлекательного комплекса «Бай-Булак» на Красноярский экономический форум
Власти Тувы рассматривают возможность строительства фешенебельного развлекательного комплекса, который благодаря многофункциональности будет работать практически круглый год. Сегодня в столице республики Кызыле состоялась презентация проекта будущего городка, названного "Бай-Булак", или «Источник щедрости» - по подобию с уже построенной в 2011 году турбазой «Алдын-Булак» (буквально - Золотой родник). Как утверждает автор идеи создания такого комплекса министр культуры Тувы Вячеслав Донгак, «по масштабности, разнообразию и охвату выполняемых туристических услуг он не будет иметь аналогов в мире». Вместе с автором основные разделы проекта и макет комплекса участникам презентации представил первый вице-премьер Тувы Михаил Козлов, курирующий в правительстве республики сферу экономики.
Подробнее...
05.02.2013 16:39 / Муниципалитеты
Ставка Главы Тувы на профессиональные кадры в муниципальном менеджменте начинает оправдываться
Обновленная администрация Кызылского района Тувы приступила к решению целого ряда проблем, накопленных за последние годы. Напомним, главой администрации муниципального образования недавно был избран Валентин Ендан, работавший в Правительстве Тувы вице-премьером, в ведении которого находились сельскохозяйственные вопросы. Главой администрации поселка Каа-Хем - центра Кызылского района и крупнейшего спутника столицы Тувы города Кызыла стал Юрий Ананьин, руководивший Аппаратом Правительства республики. Первое с чем пришлось столкнуться на новом рабочем месте – проблема с самовольным захватом земельных участков и строительства жилья.
Подробнее...
05.02.2013 16:36 / Безопасность
Правительственная Комиссия по ЧС определяет план действий по модернизации системы оповещения
Под руководством первого заместителя Председателя Комиссии – руководителя оперативного штаба, вице-премьера Виталия Бартына-Сады состоялось очередное заседание Комиссии Правительства Республики Тыва по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций и обеспечения пожарной безопасности на территории Республики Тыва. Участники заседания утвердили перечень потенциально опасных объектов и объектов жизнеобеспечения на территории республики. Также были обсуждены вопросы реализации Указа Президента РФ о создании в регионах в срок до 1 января 2014 года комплексных систем экстренного оповещения населения об угрозе возникновения или возникновении чрезвычайных ситуаций.
Подробнее...
05.02.2013 16:33 / Жилье
Глава Тувы поставил задачу обеспечить жильем сельских участковых инспекторов полиции
Глава Тувы Шолбан Кара-оол поставил перед главами местных администраций задачу обеспечить до конца года жильем всех участковых инспекторов полиции, работающих на селе. По информации МВД республики, из 136 участковых инспекторов 114 осуществляют свою служебную деятельность в районных центрах и сельских поселениях, большинство из которых не имеют жилья по месту работы. Остальные арендуют жилые помещения, живут у родственников или проживают в других населенных пунктах, посещая свои участки наездами.
Подробнее...
04.02.2013 16:21 / Праздники
В Туве утвердили программу мероприятий, посвященных национальному празднику Шагаа
Республиканский оргкомитет утвердил план мероприятий по проведению национального праздника Шагаа – Нового года по буддийскому календарю, который наступит в этом году 11 февраля с первым лучом солнца. Праздничные мероприятия пройдут во всех населенных пунктах Тувы, однако эпицентром событий по традиции станет город Кызыл. Культурно-массовыми и спортивными мероприятиями будет насыщена уже предпраздничная неделя. Театрализованные праздничные программы «Шагаа-биле!» пройдут в общеобразовательных школах Кызыла, благотворительный спектакль для детей-инвалидов – в концертном зале Дома народного творчества.
Подробнее...
04.02.2013 16:18 / Общество
Социально-политическая обстановка в Туве характеризуется как стабильно хорошая – эксперты
Такую оценку дают республике эксперты фонда «Петербургская политика» в рейтинге социально-политической устойчивости. Эти исследования начаты российскими политологами с ноября 2012 года в связи с возвращением института выборности губернаторов и фактически отражают шансы глав регионов России быть избранными в случае проведения всеобщих выборов. Тува вошла в группу регионов со средней социально-политической устойчивостью, являющуюся промежуточной между слабыми в этом плане и сильными регионами.
Подробнее...
04.02.2013 16:11 / Прочее
Депутат Госдумы Лариса Шойгу по итогам своего рабочего визита в Туву дала пресс-конференцию
По завершении очередного рабочего визита в Туву депутат Государственной думы, заместитель думского комитета по регламенту и организационной работе Лариса Шойгу встретилась с представителями местных СМИ. В ходе встречи депутат подвела итоги своего пребывания в республике, рассказала о своей деятельности в высшем законодательном органе страны. График пребывания Ларисы Шойгу в Туве был, как обычно, насыщен различными мероприятиями. Большое внимание депутат уделила положению дел в детских социальных учреждениях, посетив с этой целью Дом ребенка, школу-интернат, Детский дом в городе Кызыле, где ознакомилась с жизнью воспитанников, работой педагогических коллективов.
Подробнее...
04.02.2013 16:05 / Экономика
Шолбан Кара-оол: Нам важно, чтобы инвестор не был настроен на варварское распоряжение нашими ресурсами
Интервью главы республики Тыва Шолбана Кара-оола журналу «Эксперт-Сибирь» о том, как настроить экономику отдаленной Тувы на ускоренное развитие при условии, что все ресурсы - кадры, энергия, инфраструктура, инвестиции – в дефиците. Выдержки: Тува – это территория, где пока пытаются сосуществовать фактически разные цивилизационные уклады: от скотоводства до промышленности. Однако выбирать между ними все равно придется. О приоритетах и сложностях выбора Шолбан Кара-оол рассказал в интервью Сергею Чернышеву.

Подробнее...
04.02.2013 16:02 / Культура
В Центре тувинской культуры проходят утренники для детей, посвященные Шагаа
Новогодние утренники для детей с Дедом Морозом и Снегурочкой – обычное явление. Без них невозможно представить последнюю декабрьскую неделю в стране. А вот утренники, посвященные тувинскому национальному празднику Шагаа не в стенах школ и подготовленные профессионалами – новинка. Массово привлечь детей к празднованию национального Нового года, в увлекательной форме пробудив их интерес к обычаям и обрядам, играм, песням и танцам предков решили Центр развития тувинской традиционной культуры и ремесел и Кызылский колледж искусств имени Алексея Чыргал-оола.
Подробнее...

Фоторепортажи

В Туве прошел V Республиканский слет «Рабочие профессии ХХI века»


Глава Тувы пообщался в очередях с пенсионерами Тандинского района


Глава Тувы поздравил энергетиков с профессиональным праздником на торжественном собрании





 
Культурно-спортивный комплекс "Хуреш"
Медээлер
RSS
05.12.2014
Шажын билиглерин — аныяктарга

Кижилерниң чамдык кылып алган чүүлдери ээлени бээр, тел ыяшты дагып, агын-көгүн баглап эгелээрге, өскелери база ынчаар уламчылай бээр. Ындыг ээлени берген черлерге аъш-чемниңдээжизин өргүп турары дээрге-ле, дагылганың эге базымы болур. Ылаңгыя улуг-улуг тайгаларны (Бай-Тайга, Мөңгүн-Тайга, Мөңгүлек дээн чергелиг) ниити кожуун, сумулар дагып турар. Дагылгалыг черлерден ыяш кезери, чаш, чадаң ыяш, даш, хөрзүн алыры хоруглуг.

Дагып болбас чүүлдер база бар: кижи көжээлер, хөөрлер, базырыктар дээш, оон-даа өске. Кижиниң-даа, өске-даа дириг амытаннарныңбодарап тыптыры кыдыг-кызыгаар чок чаптылган делегейде каракка көстүр-көзүлбес болуушкуннар-биле холбаалыг болганда, ол бүгүнүң буурап дүжериниң хоойлузунда салым-чаяан ол чаданы чайлаш чок эдере бээр. Ол бойдустуң болуушкуннарының билиглери-биле дөмейлешкек.

Улаштыр номчуур...
04.12.2014
Шылгалдалар,шылгалдалар…

2015 чылдан эгелеп чаңгыс аай күрүне шылгал­даларынга (моон ыңай – ЧКШ) чаартыл­галар,өскерилгелер дугайында айты­рыгларга хамаарыштыр та­йыл­­быр алыры-биле бистиң корреспондентивис ТР-ниң өөре­­дилге болгаш эртем са­йыды Каадыр-оол Алексеевич Бичелдей-биле ужурашкан.

— Чаңгыс аай шылгалдаларга хамаарыштыр 4 өскерилге бар. Оларның аразында солун, улуг өскерлиишкин – декабрь 5-те чогаадыг бижиири. Ол чогаал дээш ажы-төлдү кергедип, улуг негелделер кылган херээ чок. Чогаалды колдуунда эге чаданың шыл­галда хевирлиг көрүп турар. Ооң түң­­нели-биле өөреникчи дараазында шылгалдаларже кирериниң эргезин алыр ужурлуг. Ынчангаш тер­гиин демдектер сүрген ажыы чок. Кол-ла чүүл бо шылгалдага шупту өөреникчилеривис киришкеш, чедиишкинниг кылдыр бижип эртери болур.

Улаштыр номчуур...
04.12.2014
Орус дылды эки билир болза...

Тывага чарлаттынган Орус дыл чылы адакталып, түңнелдер үндүрүп болур хире үе чедип келирге, Өөредилге яамызы орус дыл болгаш литература башкыларының бир дугаар съездизин  организастап эрттирген.

Орус дыл чылы эрттирер дээн эгелээшкинни чурттуң удуртулгазы деткээнин Чазак Даргазы Ш.В. Кара-оол  съездиге дыңнаткан. Бо чылын ооң саналы-биле ийи кол угланыышкынныг төлевилел кылдынган. Ол дээрге, бирээде,  орус дылдыг башкыларның көдээ школаларже барып ажылдаарын кыйгырганы, ийиде, өг-бү­­ле бүрүзүнге бирээден эвээш эвес дээди эртемниг уруг турарын чедип алыры. Андрей Марченко Москва хоорайга төрүттүнген, аңаа гуманитарлыг университетти доос­кан. Орус дылдыг башкыларның көдээ черлерже ажылдап-чурттаарынга респуб­лика Баштыңының грантызын алыр конкурска тиилеп алгаш, Москваның 498 дугаар школазынга ажылдаар деп турган боду Тываже  чедип  келген, амгы үеде Барыын-Хемчик кожуун­нуң Кызыл-Мажалык школазында ажылдап турар. Бо чылын ол конкурска 6 кижи киришкен, олардан амдыы­зында үш орус дылдыг башкы Тываның көдээзинде ажылдап турар. Орус дыл чылы эртип-даа  каар  болза,  бо ажыл моон-даа соңгаар уламчылаар дээрзи чугаажок.

Улаштыр номчуур...
01.12.2014
Иелер Хүнүн таварыштыр байыр чедириишкини

Тываның эргим ие-херээженнери!

Силерге эң изиг күзээшкиннерни болгаш чүректиң ханызындан байырны кайгамчык байырлал — делегейниң Ие хүнү-биле респуб­ликаның бүгү эр кижилериниң өмүнээзинден чедирерин чөпшээреп көрүңер!

Бо хүн чырык чер кырынга бисти чаяаган, чугаалап өөренип чорааш, эң баштай адаарывыс, деткимчези-биле амыдыралдың оруунга баштайгы базымнарны кылдырткан кижини ханы хүндүткел-биле алдаржыдып турар бис. Кижиниң салым-хуузу кандыг-даа болур болза, ооң бүгү назынында эң эргим болгаш чоок кижизи иези болур.

Келир үениң салгалдарын кижизидеринге, өг-бүлениң чаңчылдарын быжыглаарынга иелерниң салыышкыны үнелеп четтинмес. Төрээн чуртунга, бодунуң чонунуң дылынга болгаш культуразынга ынакшылды иевистиң сүдү-биле кады чедип ап турар бис. Бо хүн бистиң аваларывысче угланган ынакшылдың болгаш хүндүткелдиң сөстери чаңгыланып турзун.

Улаштыр номчуур...
01.12.2014
Оннуң бирээзи — Бай-Тайга кызы

Сактыышкын

Дайынче аъттанырда эки турачы кыстар аныяк-чалыы турганнар. Куулар Дарьяның хары ынчан чүгле 17. Чоруурунуң мурнуу хүнүнде чолдаксымаар мага-боттуг, арнында хүлүм- зүрүг чайыннаан уруг Кызылдың дыштанылга парыгының сценалыг хуралдаар шөлүнге хөйнүң мурнунга үнүп кээрге, ооң дидим, чүткүлдүүн эш-өөрү дораан эскерип каан. Бичии када хөрээниң тыныжын хостап алыр дээнзиг, холун көдүре каапкаш, дорт көрүш-биле Дарья чугаазын эгелээн: «Бистерниң, тыва кыстарның, сагыш-сеткили чаңгыс — Совет Эвилелинге дузалаары. Совет Эвилели бистиң улуг өңнүүвүс, деткикчивис, ооң хос­талгазы Тываның база болур, ооң демисели — бистиң демиселивис. Фашистиг Германия — ССРЭ-ниң дайзыны-дыр».

Улаштыр номчуур...
01.12.2014
Бөдүүн тыва иениң төлептиг кызы
Республика чергелиг улуг хуралдарга, концерттерге азы спортчу маргылдааларга чурук тырттырар аппарат туткаш, өскелерге шаптыктавазын бодап, солун ужуражыл­галарны, кижилерни тырттырып ап турар аныяк уругнуң адын Ай-кыс Монгуш дээр.Ол — 2007 чылда Омскиниң технология колледжизиниң фотография салбырын дооскан бедик мергежилдиг фотограф. Күш-ажылчы баштайгы базымын «Шын» солундан эгелээн. Тываның аңгы-аңгы кожууннарынга чедип, эрес-кежээ мурнакчыларның, ат-алдарлыг спортчуларның чуруктарын тырттырып, чонга чедирип, таныштырган. Хоочун фотографтар, ат-сураг­лыг фотожурналистер Владимир Савиных биле Виталий Шай­фуллинниң арга-сүмези, деткимчезинге даянып, мергежилин бедидип, дуржулгазы чылдан-чылче улгадып орар. «Чурук тырттырарда чүгле аппарат туткаш, кнопка базар эвес, кижиниң  иштики делегейин чурукка дамчыдып шыдаптарын кызар болза эки» деп бодалдыг.
Улаштыр номчуур...
01.12.2014
Кадыкшылының байдалы-биле арга-шинээ кызыгаарлаттынган кижилерниң эрге-ажыы
Бүгү-делегейниң инвалидтер хүнүнге уткуштур редакцияга ноябрь 20-де ээлчеглиг «дорт харылзаа» болуп эрткен. Аңаа ТР-ниң күш-ажыл болгаш социал политика сайыдының оралакчызы Елена Ондаровна Саая, специалистери Чечек Юрьевна Күжүгет, Экер Чингир-оолович Монгуш, Людмила Васильевна Хоюр-оол, «Медицина-социал экспертизаның Тыва Республика талазы-биле кол бюрозу» федералдыг албан чериниң 1 дугаар бюрозунуң удуртукчузу Ая Сү­­ге-Маадыровна Ооржак, Пенсия фондузунуң Тыва Республикада салбырының кол специализи Саяна Эрес-ооловна Бараан олар киржип, «Шынның» номчукчуларының айтырыгларынга харыылаан.
Улаштыр номчуур...
28.11.2014
ИНВЕСТИЦИЯ ПОЛИТИКАЗЫНЫҢ КОЛ СОРУЛГАЛАРЫ

ТР-ниң Чазааның чанында Экономика чөвүлелиниң хуралы Кызылга болган, аңаа Тываның Чазааның кежигүннери, Дээди Хуралдың депутаттары, эртемденнер, кожууннарның болгаш хоорай округтарының чагыргалар баштыңнары, федералдыг тургузугларның удуртукчулары, республиканың бизнес ниитилежилгезиниң болгаш улуг-улуг инвестиция компанияларының төлээлери киришкен. Чөвүлел кежигүннериниң болгаш чалатканнарның мурнунга респуб­лика Баштыңы Шолбан Кара-оол «2015 чылда Тыва Респуб­ликаның инвестиция байдалы болгаш инвестиция политиказы» деп Айыткалды кылган.

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Валерьевич Кара-оолдуң чугаазы:

— Экономиктиг чөвүлелдиң хүндүлүг кежигүннери! Хүндүлүг коллегалар! Чалатканнар!

2015 чылда инвестиция политиказын хевирлеп тур­гузарының кол быразын то­дарадыры-биле бөгүн мында чыылган бис. Республиканың сайгарлыкчылар ниитилежил­гезинге болгаш эрге-чагырга ор­­ганнарынга инвестиция айыт­калы чаа чүүл эвес, а чыл санында күү­­седир ажыл апарган, аңаа эдилгелерни амыдырал боду киирип турар. Ол дээрге чедип алдынган түңнелдерниң дугайында анаа-ла отчет эвес, ол дээрге бистиң девискээривиске инвестицияның байдалын экижидериниң талазы-биле тургустунган сорулгалар-дыр.

Улаштыр номчуур...
28.11.2014
«Авай, Ачай! Арагалавайн көрүңерем!»

Өг-бүле күрүнениң бир ду­гаар тургузукчу кезээ болганда, ында кандыг байдал  тургустунганыл, күрүнеде байдал база шак-ла ындыг болур болгай. Күрүнеде өг-бүле бүрүзү аас-кежиктиг, амыдыралының байдалы чедимчелиг, ажы-төлү тодуг-догаа, хөглүг, чараш болза, бүгү күрүнеде ажы-төлдүң байдалы база шак-ла ындыг болур.

2014 чылдың тос ай иштинде Чөөн-Хемчик кожууннуң девискээринде өг-бүле иштинге болган кем-херектерни сайгарып, оларның болуп турар чылдагаанын, уржуктарын айтып, хөй-ниитиниң кичээнгейин ынаар хаара тудуп, олче сагыш салырын база боттарының бодалдарын үлежип, саналын кии­рерин диледим.Бо чылдың алды айларының иштинде Чөөн-Хемчик районнуң муниципалдар аразында килдистиң истелге килдизи өг-бүле иштинге болган беш кем-херектерни оттургаш, истелгезин кылган. Дөрт таварылгада өгнүң эр ээлери хе­рээжен ээлериниң амы-тынынга айыылдыг, кадыынга хоралыг аар кемдээшкинни сагыштыы-биле чедирген.

Улаштыр номчуур...
26.11.2014
Чаа уруглар садтары ажыттынган
2014 чылдың ноябрь 19 Каа-Хем кожууннуң чурттакчы чонунга, ылаңгыя бичии чаш­тарга,    аас-кежиктиг хүн бол­ган.  Кожууннуң  Бүрен-Хем  бол­гаш Сарыг-Сеп суурларында 2 чаа уруглар садтарын ажыт­кан. Байырлалдың хүн­­дүлүг аалчылары Тываның Баш­тыңы Ш.В.Кара-оол, ТР-ниң өөредилге болгаш эртем са­йыды К.А.Бичелдей, ТР-ниң көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем сайыды С.И.Огнев, ТР-ниң тудуг болгаш коммунал ажыл-агый чаартылгазының са­йыды А.Б.Сенсов, Каа-Хем кожууннуң  чагырга даргазы А.Х. Чалан-оол байырлыг ажы­дыышкыннарга киришкеннер.Тываның  Баштыңы ооң соон­­­да Сарыг-Сеп суурда 140 олуттуг чаа туттунган «Теремок» уруглар садының  ажыдыышкынынга киржип, өөрүш­­күзүн үлежип, улуг-улуг чедиишкиннерни күзээш,  чаа уруглар «ордузунче»  кирген. Чаа сад турар черге ооң мур­нунда 60 олуттуг бичии  уруг­­лар сады турган. Тудуг үе­-зинде школаның эге класстар өөренип турган бажыңынга бичии чаштар сады  турганын,  чаа садта  олуттарның чедишпес бол­ганы-биле эге школа турган бажыңны сад хевээр арттырарын   Сарыг-Сеп суурнуң  чурттакчызы  чугаалады.
Улаштыр номчуур...
26.11.2014
Конкустуң тергииннери
Конкурстуң организатору «Енисей-М-54» федерал­дыг оруктуң эргелелиниң ажылдак­чылары база кол инженер Сергей Квашин шупту коррес­пондентилерге ук конкурска идепкейлиг киришкени дээш четтиргенин илереткен: «Бистиң албан чери чаа-чаа оруктарны ажыглалче киирип, чаартылга, септелге ажылдарын доктаамал чорудуп турар, а ол болууш­куннар дугайында чурттакчы чон со­лун-сеткүүл, радио, телевидение таварыштыр билип ап турар. Республиканың массалыг информация чеп­сектериниң төлээлери-биле баштайгы кады ажылда­жылгавыс  үре-түңнелдиг болганынга өөрүп, моон-даа соңгаар силерниң-даа, бистиң-даа ажыл-иживиске чедиишкиннерни күзедим».
Улаштыр номчуур...
21.11.2014
Чуртуңну камгалаарынга белен бол!

Аңаа ТР-ниң Чазааның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң байыр чедириишкинин ооң оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак дамчыткан. «Төрээн чуртувустуң камгалакчылары, тыва чонувустуң   адын бедик тудуп чоруңар. Каяа-даа чорааш, кандыг-даа бергелерден чалданмаңар. РФ-тиң камгалал сайыды, чаңгыс чер-чурттуувус Сергей Шойгунуң алдар адын бодаңар. «Чаңгызы — хөйү дээш, хөйү — чаңгызы дээш» бот-боттарыңарны деткижип чоруңар, «Төрээн чуртуң камгала, төрел чонуң хүндүле» деп чоннуң мерген угаадыын черле утпаңар!» — деп, ол чагаан. Республиканың шериг комиссары Юрий Марков болгаш өскелер-даа ак орукту күзеп, чагыын бергеннер. Амгы үеде Россияның аңгы-аңгы булуңнарында шериг хүлээлгезин бистиң республикадан 1700 оолдар эрттирип турарлар. Оларның аразында төлептиин болгаш үлегерин көргүзүп турар оолдарның ада-иезинге өөрүп четтириишкинниң бижиктериниң кээп турарын Юрий Иванович демдеглээн. Бөгүн 32 оол эр кижиниң арта баспас хүлээлгезин күүседири-биле аъттаныптарлар. Ол ышкаш ырак оран Афганистанга шериг херээн эрттирген хоочуннар боттарының сактыышкыннарын база чугаалааннар.  

Улаштыр номчуур...
21.11.2014
Алдар - ады төөгүге мөңге артар

Сат Чурмит-Тажының 120 харлаанынга тураскааткан «Алдар-адың төөгүге мөңге артар» деп делгелгени болгаш се­минарны Тываның национал музейи организастап эрттирген. Алды кезектиг делгелгеде төрүттүнген черинден эгелээш, күрүне ажыл-чорудулгазынга, салгалдарынга чедир фото-чуруктарны аскан болгаш архив документилерин база хууда эдилеп чораан эт-херекселин делгеп салган. Күрүне ажыл-чорудулгазы: ТАРН кежигүнү, иштики херектерниң бир дугаар сайыды, ТАР Чазааның даргазы, Сайыттар Чөвүлелиниң даргазы, даштыкы херектер сайыды. 1929 чылдан 1938 чылга чедир Тыва Чазактың бирги удуртукчузу, ол үеде Сайыттар Чөвүлелин даргалавышаан, Тыва Арат Республиканың Даштыкы херектер яамызын база удуртуп, сайыттап турган. Тываның төөгүзүнде ол хире үр үеде хары угда ийи ындыг бедик албан-дужаал-биле бот-догуннаан республиканы удуртуп турган чаңгыс кижи ол. 1929 чылда ооң эгелээшкини болгаш башталгазы-биле тыва бижикти тургузар күрүне комиссиязы ажылдап эгелээн. Ук комиссияның даргазынга Оюн Танчайны томуйлаан. Ол ышкаш ТАР-ның Эртем комитедин тургускан, ооң даргазынга ынчан культура сай

Улаштыр номчуур...
20.11.2014
2014 чылдың ноябрь 20-де Бүгү-россияның уругларга эрге-хоойлу дузазының хүнү

2011 чылдың ноябрь 21-де «Россия Федерациязынга халас юридиктиг дуза дугайында» №324-ФХ Федералдыг хоойлуну күүседири-биле 2013 чылдың сентябрь 25-те Чазак комиссиязының хуралынга Россия Федерациязының субъектилеринге Бүгү-россияның уругларга эрге-хоойлу камгалалының хүнүн чыл санында ноябрь 20-де демдеглээриниң дугайында шиитпирни хүлээп алган. Бо чылын бистиң чуртувуска Бүгү-россияның уругларга эрге-хоойлу камгалалының хүнүн ийи дугаар демдеглеп турар.

Тыва Республикага 2014 чылдың ноябрь 20-де ниити өөредилге албан черлеринде уругларга эрге-хоойлу талазы-биле тайылбыр кылырының талазы-биле хемчеглер болур. Ол хемчеглерниң кол-кол бөлүктеринге хамааржыр чүүлдер: өскүс чаштар, ада-иезиниң хайгааралы чок арткан уруглар, а ол ышкаш оларның хоойлу езугаар төлээлери, бир эвес олар өг-бүлеге уругну хүлээп алырының талазы-биле халас юридиктиг дуза дилеп келген болза, ада-иезиниң хайгааралы чок арткан уругну бодунуң өг-бүлезинге азырап алырын күзээннер, инвалид уруглар болгаш оларның ада-иелери.

Улаштыр номчуур...
20.11.2014
Чаагай ажыл-херекти сомалаан
Республиканың кол саң-хөө документизин хөй-ниитиге таныштырар хуралды ТР-ниң Дээди Хуралының Даргазы Каң-оол Даваа ажыткан.Бюджет дугайында Хоойлунуң хөй-ниитиге таныштырылгазы чылдың-на эрттирер чаагай чаңчыл апарып, беш чыл улаштыр болуп турар. Тус документини Дээди Хуралдың комитеттеринге, Санажылга палатазынга шинчилеп, сайгарып көргенин онзалап айыткаш: «Бо хүн бюджет дугайында хоойлуга үнелелди депутаттар эвес, залда олурар ажыл-агыйның аңгы-аңгы адырларының удуртукчулары, чурттакчы чон-биле сырый ажылдап турар муниципалдыг албанның болгаш хөй-ниити органнарының  төлээлери бээр ужурлуг. Сайгарып көөр деп турар документивистиң кол сорулгазы республиканың чонунуң мурнунга алган социал хүлээлгелеривистиң күүселдезин чедип алыры болур. Саң-хөө айтырыы кайда-даа нарын. Тываның Баштыңы Ш.Кара-оол «Акшаны ажылдап ап өөрениилиңер» дээн болгай. Ол ышкаш РФ-тиң Президентизиниң майда ат салган доктаалдарын күүседир ужурлуг бис. Ынчангаш  хуралдың ажылынга чедиишкиннерни күзээйн — деп чугаалаан.
Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png