Иелер Хүнүн таварыштыр байыр чедириишкини

Тываның эргим ие-херээженнери!

Силерге эң изиг күзээшкиннерни болгаш чүректиң ханызындан байырны кайгамчык байырлал — делегейниң Ие хүнү-биле респуб­ликаның бүгү эр кижилериниң өмүнээзинден чедирерин чөпшээреп көрүңер!

Бо хүн чырык чер кырынга бисти чаяаган, чугаалап өөренип чорааш, эң баштай адаарывыс, деткимчези-биле амыдыралдың оруунга баштайгы базымнарны кылдырткан кижини ханы хүндүткел-биле алдаржыдып турар бис. Кижиниң салым-хуузу кандыг-даа болур болза, ооң бүгү назынында эң эргим болгаш чоок кижизи иези болур.

Келир үениң салгалдарын кижизидеринге, өг-бүлениң чаңчылдарын быжыглаарынга иелерниң салыышкыны үнелеп четтинмес. Төрээн чуртунга, бодунуң чонунуң дылынга болгаш культуразынга ынакшылды иевистиң сүдү-биле кады чедип ап турар бис. Бо хүн бистиң аваларывысче угланган ынакшылдың болгаш хүндүткелдиң сөстери чаңгыланып турзун.

Тыва Республика уруг төрүттүнериниң бедик деңнелиниң талазы-биле ылгалып турар. Республика Чазааның кол сорулгазы--бичии хамаатыларга болгаш оларның аваларынга шынарлыг медицина хандырылгазын тургузары, уруглар садтарынга олуттарны алыры, бедик билиглерлиг, уругларның күш-дамыр болгаш угаан-бодал сайзыралынга бүгү байдалдарны тургузары дээш бүгү чүүлдерни кылыры.

Мындыг чугула сорулгаларның күүселдезинче республиканың дыка хөй күрүне программалары болгаш төлевилелдери угланган.

Кадык камгалалды чаартып турар үеде медицина албан черлери амгы үениң дериг-херекселдерин хөйнү алган, көдээ черде фельдшер-акушер пунктуларының четкилери дыка улгаткан, Кызыл хоорайда ажылдап турар Божудулга төвү болгаш өске-даа хөй-хөй объектилер ажыглалче кирген. 2015 чылда республикага регионнуң ие капиталын төлеп эгелээр. Хөй уругларлыг өг-бүлелерге чер участоктарын халас бээри, чуртталга бажыңын тудуп алыр кылдыр тудуг ыяжын чиигелделиг садары көрдүнген.

Школа назыны четпээн уруглар албан черлеринде ада-иелерни аажок дүвүредип турар оочурларны кызырарының талазы-биле айтырыг Тывада чогумчалыг шиитпирлеттинип турар. 2012 чылдың түңнели-биле школа назы четпээн өөредилгеже 2112 уругну, 2013 чылда--2900 кижини хаара тудар аргалыг болган бис. 2014-2015 чылдарда школа назы чет­пээн албан черлеринге 11500 олутту киирери планнаттынып турар, олардан 5360 олутту бо чылын ажыглалга киирер.

Сентябрь 6-да, Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан байырлал үезинде, Президентиниң Кызылда кадет училищези баштайгы сургуулдарны       хүлээп алган. Чазактың сорулгазы — кыс уруглар пансионады-биле катай ону 380 олут чедир калбартыры.

Республикада «+г-бүле бүрүзүнге дээди эртемниг бирден эвээш эвес уруг» деп губернатор төлевилели ажылдап эгелээн.

Бо бүгү хемчеглер боттарының уругларының келир үезинге иелер бүзүрелдиг, оларның чогумчалыг сайзыралынга болгаш кижизидилгезинге улуг-улуг аргаларлыг болурунче угланган.

Тываның эргим иелери! Ынак болгаш шыдамык чорууңар, хүн бүрү күш-ажылыңар болгаш эргеледииңер, дузаңар болгаш деткимчеңер дээш силерниң мурнуңарга мөгейип тур бис! Силерниң уругларыңар боттарының чедиишкиннери-биле силерни өөртүр, силерге ынак болур болгаш сагыш салыр болзун.

Силерге болгаш силерниң чоок кижилериңерге аас-кежиин болгаш тайбыңны, быжыг кадыкшылды, хөй чыл чурттаарын болгаш бүгү-ле чаагай чүүлдерни күзедивис!

Тыва Республиканың Баштыңы Ш.Кара-оол.

Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) Даргазы К. Даваа.