Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


План основных мероприятий по проведению Дня тувинского языка в Республике Тыва в 2024 году

Научные мероприятия 

30 октября - Заседание государственного совета по реализации языковой политики при Главе Тувы, Дом Правительства 

31 октября - Региональная научно-практическая конференция с международным участием «Б.И. Татаринцев и тувинское языкознание: актуальные проблемы и перспективы», ТИГПИ

Подробнее...

Новости

RSS
21.04.2024 18:29 / Личность
Глава Тувы поздравил участника Великой Отечественной войны Георгия Васильевича Абросимова с днем рождения

Ветерану Великой Отечественной войны Георгию Васильевичу Абросимову сегодня исполнилось 98 лет. С днем рождения фронтовика-артиллериста поздравил Глава республики Владислав Ховалыг. Через свои социальные сети руководитель обратился к землякам с призывом всем вместе поздравить Георгия Васильевича с и пожелать ему крепкого здоровья и счастья. Работники культуры поздравили ветерана персональным концертом, который организовали у дома фронтовика.

Подробнее...
20.04.2024 20:08 / СВО
Глава Тувы вручил Орден Буяна-Бадыргы военнослужащему Сайгыну Сендину

Владислав Ховалыг вручил государственную награду Республики Тыва – Орден Буяна-Бадыргы 3 степени военнослужащему Сайгыну Сендину в палате Главного клинического госпиталя им. Н.Н. Бурденко в Москве, где боец проходит лечение после тяжелого ранения. Молодой человек, уроженец Шагонара, трижды уходил на фронт специальной военной операции добровольцем.

Подробнее...
20.04.2024 10:27 / Прочее
Глава Тувы Владислав Ховалыг провел рабочую встречу с министром строительства и ЖКХ РФ Иреком Файзуллиным

Во время встречи стороны обсудили реализацию нацпроекта «Жилье и городская среда», благоустройство территорий, развитие коммунальной инфраструктуры и ввод нового жилья, а также ликвидацию последствий аварии на Шагонарской ТЭЦ.

 

Подробнее...
19.04.2024 17:43 / Безопасность
В Туве удерживается тенденция снижения общей преступности

В Туве благодаря комплексу мер, предпринимаемых правительством региона совместно с представителями правопорядка и всех субъектов профилактики, удаётся удерживать тенденцию снижения общей преступности. По итогам прошлого года этот показатель улучшился на 16 процентов. Анализ статистики за первый квартал текущего года показывает, что заданная тенденция не только остаётся стабильной, но и сдвигается в позитивную сторону: показатель общей преступности по сравнению с аналогичным периодом прошлого года стал меньше ещё на 3,3 процента.

Подробнее...
19.04.2024 16:19 / Юбилеи
Глава Тувы поздравил Кызылский транспортный техникум с юбилеем

Сегодня 60-летний юбилей отмечает Кызылский транспортный техникум. Образовательное учреждение с памятной датой поздравил Глава Тувы Владислав Ховалыг. В поздравлении руководитель республики отметил, что техникум был, есть и остается настоящей кузницей кадров для отраслей материального производства республики.

Подробнее...
18.04.2024 14:51 / Прочее
Члены кабмина Тувы отчитываются о работе за 2023 год перед сельскими жителями

По поручению Главы Тувы Владислава Ховалыга 17 и 18 апреля рабочие группы во главе с зампредами и руководителями министерств и ведомств объезжают все населенные пункты районов, где рассказывают жителям о результатах работы за 2023 год, а также знакомят с приоритетными направлениями деятельности в текущем году. В отдаленном Тере-Хольском районе отчётная кампания состоится чуть позже — с 25 по 28 апреля.

Подробнее...
18.04.2024 11:19 / Образование
Маленьким регионам — большие и современные школы

Сколько раз мы слышали о том, что в маленьких регионах нет качественного образования и современных школ? Неоднократно! Население Республики Тыва составляет чуть более 330 тысяч человек, но эта маленькая республика не поддается стереотипам. Реализация нацпроекта «Образование» позволяет не только обеспечить доступность и качество современных школ, но и делать их так, что они не уступают по своим стандартам образованию в мегаполисах. Нацпроект «Образование» — это инициатива президента России Владимира Путина, направленная на достижение двух важных задач. Первая — обеспечение глобальной конкурентоспособности отечественного образования, вхождение в десять ведущих стран по качеству. Вторая — воспитание гармонично развитой личности на основе духовно-нравственных ценностей. Он включает в себя восемь проектов. Один из важнейших — «Современная школа».

Подробнее...
17.04.2024 20:16 / Национальные проекты
В Туве восстановили разрушенный паводками мост через реку Барлык

Возведение мостового перехода на автодороге «Мугур-Аксы – Хандагайты»
велось по нацпроекту «Безопасные и качественные дороги», принятого решением Президента Владимира Путина. Сегодня мост через реку Барлык был открыт для проезда транспорта. По сообщению министра дорожно-транспортного комплекса Тувы Шораана Чыргал-оола, подрядная организация ООО «Восток» выполнила строительные работы в срок.

Подробнее...
17.04.2024 19:06 / Награды
Столица Тувы претендует на присвоение почетного звания “Город трудовой доблести”

Сегодня депутаты Верховного Хурала Тувы поддержали обращение общественности Кызыла к Президенту России Владимиру Путину о присвоении столице республики почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести». Напомним, что с такой инициативой в городской хурал обратились более 400 горожан и 115 организаций и общественных объединений, в общей сложности — свыше тысячи человек.

Подробнее...
17.04.2024 10:12 / Жилье
В Чеди-Хольском районе Тувы 36 семей посёлка Хову-Аксы справили новоселье

На прошлой неделе в поселке Хову-Аксы Чеди-Хольского района состоялась торжественная церемония сдачи в эксплуатацию двух 18-тиквартирных домов на улице Первомайской, построенных по программе переселения граждан из непригодного для проживания жилья в рамках национального проекта «Жильё и городская среда». Счастливых новосёлов со знаменательным событием поздравил вице-премьер Олег Лукин и передал им ключи от благоустроенных квартир. Он пожелал семьям успехов, благополучия и счастья в новом доме.

Подробнее...

Фоторепортажи

В Туве для участковых уполномоченных построили дома, совмещённые с пунктом полиции

21.12.2022

ЕЖЕГОДНОЕ ПОСЛАНИЕ ГЛАВЫ РЕСПУБЛИКИ ТЫВА ВЛАДИСЛАВА ХОВАЛЫГА ВЕРХОВНОМУ ХУРАЛУ (ПАРЛАМЕНТУ)

16.12.2022

Глава Тувы оценил условия и оснащение санатория "Серебрянка"

30.11.2022

Автопарк медорганизаций Тувы пополнили новые автомобили скорой помощи

10.11.2022

В Туве презентовали Российское движение детей и молодежи

10.11.2022

В Туве презентовали новое издание героического эпоса «Хунан-Кара» с переводом на якутский язык

09.11.2022

В Туве в честь Дня народного единства прошёл праздничный концерт на площади Арата

04.11.2022

Владислав Ховалыг вручил государственные награды в преддверии Дня народного единства

03.11.2022

В день тувинского языка состоялся форум «Тувинский язык – достояние народа»

01.11.2022

«БТК-групп» расширяет производство в Туве

01.11.2022

Сегодня подписали Соглашение о сотрудничестве с ПАО Сбербанк России.

25.10.2022

Правительство Тувы и Государственный Эрмитаж подписали соглашение

22.10.2022

Сегодня в Доме народного творчества прошло торжественное мероприятие, на котором чествовали педагогов Тувы.

05.10.2022

Юбилей Пий-Хемского района стал поводом для рабочего визита Главы

26.09.2022

Жители Тувы единогласно поддержали референдум на Донбассе

23.09.2022

Глава Тувы ознакомился с ходом уборочной кампании в Танды

13.09.2022

Правительство Тувы и администрация Завханского аймака Монголии обновят соглашение о сотрудничестве

12.09.2022

Пресс-конференция с учёными-археологами. Курган «Чинге-Тей I»

10.09.2022

В столице Тувы отремонтировали и открыли дополнительное здание городской поликлиники

09.09.2022

Культуру на чабанские стоянки Тувы повезут современные автоклубы

08.09.2022


 
Медээлер
RSS
26.11.2013
Олимпий одун Тыва уткуур
Эрткен неделяда Кызылдың мэриязының хуралдаар залынга ноябрь 28-тиң хүнүнде болур Олимпий одунуң эстафетазының база ооң белеткелиниң үезинде найысылалдың иштинге оруктарны түр када дуглаар болгаш айыыл чок чорук талазы-биле «Олимпий одунуң эстафетазы Кызылда» деп брифинг болуп эрткен. Аңаа массалыг информация чепсектериниң төлээлеринге Кызылдың мэриязының корум-чурум хажыдыышкыннарын болдурбас талазы-биле килдистиң начальниги Юрий Лицкевич база РФ-тиң Кызыл хоорайның ИХЯ эргелелиниң хөй-ниити чурумунуң камгалалының талазы-биле полиция начальнигиниң хүлээлгезин күүседип турар Орлан Сарыгбай олар кол болуушкун хүнүнде эртер хемчеглер программазының база полицияның эрттирери ажылдың дугайында медээ-биле таныштырган. База ол ышкаш журналистерге автотранспорт шимчээшкиннериниң схемазын көргүскен.
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Хамаарышпас Тываның үезинде эрге - хоойлу
Бистиң республиканың бут кырынга тургустунуп, бот-тускайлаң байдалды чедип ап турган үезинде артып калган төөгүлүг чүүлдерниң бирээзи болза, 1924 чылда кеземче-шүүгү херектери болур. Ында кеземче, негелде, күүселде, оон туржук, өг-бүле эргелерин кииргени солун. Амгы күштүг болуп турар кеземче херектериниң 1924 чылдың ол кеземче-шүүгү херектери-биле дөмейлешкек чоруун көөрү амгы үеде солун болуп турар. Таңды-Тываның кодекизинде мындыг одуруглар бар: «Угаан-медерели четпес аарыг кижи херекти медерели чок тургаш, кылыр болза, ону шиитпес. Ындыг кижиге эмчи дузазын чедирер херек. Эзирип алгаш, херек үүлгеткен кижи ону медерелдиг-даа, медерел чок-даа кылыр болза, анаа кижини ышкаш кеземчеге онаар». Ол дүрүм ам-даа күштүг болгай: херек үүлгеткен кижиге эзирик болганы-биле дээш кандыг-даа келдерел көргүспес, ылаңгыя эзирик чорааш, орук шимчээшкининиң дүрүмнерин хажыдып, транспортту шын эвес ажыглаар болза, херекти харын-даа аартадырынга барымдаа болур. 
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Чоннуң культуразын диргизер кол арга
Чоокта чаа «Шын» солунга (№92, 2013 ч., август 10) В.Конгарның «Оюн, тоол делегейи» деп материалын сонуургадым. Ында совет үеде кыстырган сураглыг эртемден, педагог В.Сухомлинскийниң сөстерин парлаан: «Чаш уругнуң сагыш-сеткил амыдыралы чүгле оюн, тоол, хөгжүм болгаш чогаадыкчы бодал делегейинде чурттап турар болза, бүрүн үнелиг деп санаттынар, а ол бүгү чокта, ол кадып калган чечек-биле дөмей». Бо сөстерни Эрзинниң Булуң-Бажы сумузунуң Кызыл-Сылдыста «Челээш» уруглар садының бажыңының ханазында бижээн дээн. Оон ыңай уруглар садының эргелекчизиниң хөй үе иштинде ак сеткилдиг ажылдап, чаш уругларны ногаа өстүрүп, кат-чимис чыырынга, тодаргайлаарга, күш-ажылга өөредип турарын бижээн. «Оюн, тоол делегейин» оон черле тып чададым.
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Ыры-хөгжүм –эгээртинмес байлаавыс
Ноябрьның 16-17 хүннеринде Кызыл кожууннуң Сукпак суурунуң көдээ Культура бажыңынга Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызы, ыраажы Михаил Айыжының шаңналы дээш республика чергелиг бирги ретро ырлар мөөрейи («Эрткен үе ыры-хөгжүм — эгээртинмес байлаавыс-тыр») болуп эрткен. Бо төлевилелди республиканың Улусчу чогаадылга төвү, Кызыл кожуун чагыргазының культура эргелели, Сукпак суму чагыргазы болгаш Айыжыларның өг-бүлези демнежип организастаан. Ооң сорулгазы – эрткен үениң сагыш-сеткилди доюлдуруп кээр уттундурбас, чараш ырларын чонче катап ээлдирип, Тываның композиторларының чогаадыкчы ажылы-биле чурттакчы чонну улам ханы таныштырып, улус аразында ыраажы салым-чаяанныгларны илередип тывары.
Улаштыр номчуур...
25.11.2013
ТР-ниң  Тудуг  болгаш коммунал ажыл-агый чаартылга яамызының сайыды халашкан

Тываның Баштыңы  Шолбан Кара - оол   ТР-ниң  Тудуг  болгаш коммунал ажыл-агый чаартылга яамызының сайыды Владимир Саттың ажылындан халажыр  дугайында  билдириишкинин хүлээп алган. Сайытты ажылындан  хостаан дугайында медээни      бо хүнгү Чазактың аппарат хуралынга дыңнаткан. Ооң кол чылдагаанын Тываның Баштыңы сайыттың харыылап турары тудуг адырында тургустунуп келген нарын байдалдар дээш халаанын айыткан. Чаа туттунуп турар объектилер  кошкак  хайгааралда, авария соонда катап тургустунар ажылдарның  удуртулгазы чедимче чок болганын демдеглээн.” Чазактың мурнунда улуг сорулгалар салдынган болганда, анаа - ла хол дашты - биле ажылдаары чедишпес. Коммуналдыг ажыл - агыйга суг болза, күштүг  өскерлиишкиннер  негеттинип турар. Ону чедир кылып чоргузарынга сайыттың  үе - хуусаазы  чедер турган ” - деп, Чазактың даргазы санап турар. Тываның Баштыңы сайыттың эрге - дужаалын күүседиринге конкурсту чарлаарын, ажылдап  болгу дег  улус  - биле чугааны  боду чоргузарын, тудуг ажыл - агый угланыышкынында ажылдар хөй болганы - биле  шиитпирни дарый хүлээп алырын дыңнаткан.

Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Ноябрь 24 — Ие Хүнү
Тываның эргим ие-херээженнери! Республиканың бүгү эр кижилериниң өмүнээзинден кайгамчык байырлал-биле — Делегейниң Ие хүнү-биле силерге чүректиң ханызындан изиг байырны чедирерин чөпшээреп көрүңер! Чырык чер кырынга төрүттүнгенивис дээш өөрүп четтирип чоруурувус, чугаалап эгелеп чорааш адаарывыс баштайгы сөзүвүс болур, амыдыралче базымнарны холундан туттунуп алгаш эгелээривис кижиге ханы хүндүткелди бөгүн көргүзүп турар бис. Кижиниң салым-хуузу кандыг-даа болур болза, ооң амыдыралының бүгү дургузунда эң төрээн болгаш чоок кижизи авазы болуп артар.

Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Меңгилиг сынның мерген сөстүг кызы
«Шын», «Тываның аныяктары», тыва радио, телевидениеге ажылдап турган чылдарымда чогаадыкчы журналистерниң улуг-бичии бүгү салгалдарының арга-дуржулгазын көрүп, чагыг-сүмезин дыңнап, мерген сөстүң мергежилинге өөренип, эгин кожа эдержип, кады ажылдап чорааным кажан-даа уттундурбас. Оларның аразында чоргаарланыр коллегаларымның бирээзи – мөңге меңгилиг Мөңгүн-Тайга кызы Лидия Херлииевна Иргит. Ол биче сеткилдиг, оожум-топтуг, эртем-билиглиг, дузааргак, хүлээнген херээнге бедик харыысалгалыг болгаш эчизинге чедир бердинген кижи. Чаңгыс домакка түңней сөглээрге, онза, бүдүштүг кижи.

 
Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Шыңгыы негелделерни эрткеш…
Тыва Республика Россияның өске 82 региону ышкаш, бодунуң девискээринге Олимпий одун хүлээп алырынга белеткенип турар. Республиканың найысылалы Кызыл хоорай эстафетаның киржикчизи болганда, улуг харыысалганы онааган. Тыва чуртка болур улуг болуушкуннуң кол киржикчилери – Олимпий одунуң тудукчуларының дугайында тайылбырны Тыва Республиканың Аныяктар болгаш спорт херектериниң талазы-биле яамының сайыды Уран-кыс Сергеевна Ондардан алдывыс.
Улаштыр номчуур...
23.11.2013
«Адалар» азы «Эрлер»…
Адалар хүнүнге тураскааткан «төгерик столдуң» ажылынга киржир дээн кижилер ноябрь 21-де дүъш соонда Тываның Чазааның Бажыңынга чыглып келген. Олар колдуунда кожууннарда болгаш сумуларда адалар чөвүлелдериниң удуртукчулары, хөй-ниити организацияларның төлээлери, Тываның социал-экономиктиг болгаш культурлуг хөгжүлдезинге боттарының төлептиг үлүүн киирген, ажыл-херээ, ат-сураа чонга эки билдингир күш-ажылдың хоочуннары, культураның болгаш уран чүүлдүң ажылдакчылары. Оларның аразында күш-ажылчы чедиишкиннери бүгү Тывага диңмиреп турган хоочун малчын Иван Симчитович Дансурун, республикага ча спортун сайзырадырынга улуг үлүг-хуузун киирген Евгений Тутатчиков, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң ачазы Валерий Кара-оол, Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнү, чурукчу, ус-шевер Эрес-оол Байынды дээш, өскелер-даа. 
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
Боттуң барааны көвүдээн
Социал-экономиктиг хөгжүлдениң кол-кол көргүзүглериниң талазы-биле өзүлдениң темпизи Тывада турум болуп артпышаан. Ол дугайын ноябрь 19-та Тываның Чазааның ээлчеглиг хуралынга, 9 айларның түңнелин чугаалажып тургаш, демдеглээн.Республиканың Экономика яамызының дыңнатканын езугаар алырга, боттуң бараан бүдүрүлгезин өстүреринге 2013 чылдың чугула төлевилели — «Бир суур — бир бүдүрүлге» улуг ужур-дузалыг болган. Губернатор төлевилелин күүседип турар үеде көдээ черге чондан сүт хүлээп алыр 20 пункт ажыттынган, дыка хөй сайгарлыкчылар чалаң сүт болбаазырадыр, хымыс болгаш сүттен национал чем белеткээр, эът болгаш балык болбаазырадыр, кондитер цехтерин ажыдар ажылдарже кирген.
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
Баян-Тала – Бай-Хову
Баян-Тала сумузунуң дугайында төөгүп-бижип эгелээр мурнунда чонумга, номчукчуларымга билдингир болзун дээш, Тыва Республиканың төп архив шыгжамырындан бүгү назынын партия ажылынга бараалгаткаш, сөөлүнде хүндүлүг дыштанылгаже үнзе-даа, партархивке ажылдап турган Баян-Тала оглу Базыр Давааевич Монгуштуң архив шыгжамырындан тыпкан, таңма баскан доктаалын таныштырайн: 1928 чылдың сентябрьда Тываның араттың революстуг намының VII дугаар Улуг Хуралының доктаалы: Улан-Хаан-Ула, Кызыл-Хаан-Даг кожууннардан 13 сумуга чарар. Ооң иштинде Баян-Тала сумузу. Бистиң өгбелеривис Баян-Тала дээрге моол сөс дээр чораан. Тыва дылче очулдурарга «бай чер» азы «бай хову» дээн.
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
«Участок төлээзиниң чаңгыс хүнү»
Ноябрь 17-де Россияның участок төлээзиниң хүнүнге болгаш участок төлээлериниң албанының үндезилеттингенинден бээр 90 чылынга тураскаадып, «Полицияның участок төлээзиниң чаңгыс хүнү» деп, солун акцияны ТР-ниң ИХЯ-зының парлалга албаны организастаан. Айыткан хүнде болгаш шакта РФ-тиң ИХЯ-зының Кызыл хоорай талазы-биле эргелелинге ИХЯ-ның хөй-ниити чөвүлелиниң кежигүнү, Тываның Улустуң артизи Станислав Ириль болгаш массалыг информация чепсектериниң төлээлери чыглып келдивис. Кызыл хоорайның Хөй-ниитиниң айыыл чок чоруунуң полициязының начальнигиниң оралакчызы Орлан Сарыгбайның ажылдаар өрээлинде хоорайның участок төлээлери чыглып келген болду. Олар ажылдап үнериниң бетинде дүүнгү хүннүң дугайында байдал-биле таныжып ап, бөгүнгү чаа даалгаларны хүлээп алыр.
Улаштыр номчуур...
20.11.2013
Тулган эрлер
Эр кижи чуртун ээлээр, аал-оранын камгалаар, ажы-төлүн кижизидер дээн бедик хүлээлгени тудар база быжыг күрүнени үндезилеп тургузарынга ханы, мерген, чазыг чок шиитпирни кылып, кезээде чонун баштап чоруур. Республикада Ада хүнүн таварыштыр хөйнүң киржилгези болгаш бедик көдүрлүүшкүнү-биле эрткен байырлыг хемчеглерге «Ада кижи! Шынчы, чөптүг, күштүг, чоргаар болгаш үлегерлиг бол!» деп кыйгырыг-биле Эрзин кожууннуң Адалар чөвүлелиниң удуртуп эрттирген шуулганы онзагай болган.
Улаштыр номчуур...
20.11.2013
Тываның «Чоннуң бюджеди»  - budget17.ru деп порталда

Амгы үеде техниктиг сайзыралдың  ажык - чарлыг  чоруу - биле чергештир, республиканың бюджет айтырыгларын база - ла ындыг ажык байдалда сайгарып турар  болганда,  информация шөлдеринге хөй - ниитиниң ажыглаар хөреңгизиниң дугайында чаңгыс аай  билдингир медеглелдер турарын чедип алыры - биле, Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оол  Интернетке “чоннуң бюджеди” деп тускай портал  турарын  айыткан:  “ - Республиканың чурттакчыларынга бюджет  бөдүүн болгаш  билдингир  турар ужурлуг. Бюджеттиң кандыг адырларынче каш түңнүг акшалар чоргузуп турарын, кандыг тңнелдерни чедип алыр сорулгалар ында салдынганын болгаш кандыызы чедип алдынганын билдингир кылдыр парлааш, “Чоннуң бюджеди” деп порталды тургузары чугула. Бистиң чаңгыс чер - чурттугларывыс  чүгле бюджетти билип алырындан аңгыда, чарыгдалдар кезээ канчаар чарыттынып турарын болгаш оларның шын ажыглаттынып турарын сайгарып, оон боттары түңнелдер үндүрүп болур аргалыг  турар ужурлуг”

Улаштыр номчуур...
20.11.2013
Сайгарылгада - бюджет айтырыы

   2014 чылда болгаш  2016 чылга чедир үеде бюджет талазы - биле хөй - ниити дыңнаашкыннары Тываның Чазаанга болган. Тыва Республиканың Бюджет, үндүрүглер болгаш сайгарлыкчы чорук талазы - биле комитединиң удуртукчузу Маргарита Чульдумнуң даргалаашкыны - биле эрткен хөй - ниити дыңнаашкыннарынга республиканың Чазааның болгаш парламентиниң кежигүннери, ведомстволарның болгаш албаннарның удуртукчулары, муниципалдыг тургузугларның болгаш кожуун чагыргаларының баштыңнары, Саналга палатазының болгаш хөй - ниити организацияларының төлээлери киришкен.

Улаштыр номчуур...