Тураскаалды каяа тургузарыл?

Апрель 17-де Кызылдың «Аныяк» өөредилге төвүнге Кызыл хоорайның Төлээлекчилер хуралының депутаттарының киржилгези-биле хөй-ниити дыңнаашкыннары болуп эрткен.

 Аңаа хем кыдыында Азия төвүнүң тураскаалының чанында девискээр чаартылгазының болгаш найысылалдың экологтуг байдалының дугайында сайгарып чугаалашкан. Бо айтырыгларның модератору (башкарыкчызы) Дина Оюн болган. Күчүлүг Улуг-Хемниң кыдыын аян киирип турар «Суг делегейи» КХН-ниң директору Михаил Пережегин амгы үеде ында чоруп турар ажылдар-биле олурганнарны таныштырган. Хем кыдыынга эрги Азия төвү тураскаалының орнунга сураглыг скульптор, чурукчу, ювелир Даши Намдаковтуң ажылдап кылганы ырлап турар фонтаннарлыг чаа Азия төвүнүң тураскаалын салыптар. Ол кезекке чайгы пляж, национал кухнялыг ресторан, «Хаанның аңнаашкыны» тураскаал болгаш театржыткан сцена чонну өөртүр. Бо дугайында массалыг информация чепсектери болур-чогууру-биле чырыткан болгай. Чурукчулар бажыңынга алдарлыг, аныяк-даа мастерлерниң чурук делгелгези болгаш музейни, ийи дугаар каъдынга мастерскаяларны организастаар. Ырактан келген туристер ынаар кирип, Тываның төөгүзү-биле таныжып алыр аргалыг болур. Михаил Пережегин объектилерниң эскизтерин олурганнарга көргүзүп тайылбырлаан.

Хүндүлүг хоочун Григорий Ширшин: «Ажылдар шалыпкын чоруп-даа турар болза, тудугжулар юбилейлер үезинге чедир четтигер бе, ыяштарны ам тарывас болза, озалдап болур»--деп дүвүреп чугаалаан. Азия төвүнүң эрги тураскаалын каяа салырыл дээн айтырыг хөйнүң дүвүрелин канчаар-даа аажок болдурган. Тываның, ылаңгыя найысылалдың, төөгүзүн тургузарынга дорт киришкен хоочуннар: Дозур-оол Тинмей, Григорий Ширшин, Альберт Безъязыков дээш, өскелер-даа чоннуң ынакшылын чаалап алган, делегейде билдингир апарган тураскаалды өске черге салыр дээнинге таарзынмайн турар бодалын илереткен. Бир болза ону Азия төвүнүң чаа тураскаалының артыы талазынга (көрүнчүктелдир) салза кандыгыл деп саналдап турарлар. Василий Деминниң ажылдап кылганы ол тураскаал Тываның болгаш чоннуң төөгүзү болгай. Тудуг сайыдының бирги оралакчызы Мерген Хомушкунуң чугаалап турары-биле алырга, Азия төвүнүң эрги тураскаалын аэровокзал девискээринге, Улуг-Хемниң оң талазынга (чаа тураскаалдың дужунга), Национал музей чанынга, аныяктар сесерлиинге азы Каа-Хем суурунда удавас ажыглалче кирер спорт-культура төвүнүң чанынга салырын өөренип көрүп турар. Ынчангаш ол төптү «Азия төвүнүң ареназы» деп чоп адап болбазыл. Ынчалза-даа чоннуң санал-оналын ыяап-ла дыңнааш, оон тураскаалды каяа салырын шиитпирлээр.

Депутат Аяс Лопсан делегей чергелиг алдарлыг мастер Даши Намдаковтуң ажылы — Азия төвүнүң чаа тураскаалы РФ-тиң Чазааның Тывага улуг белээ-дир, ол бистиң республикаже туристерни, уран чүүл үнелекчилерин хаара тудар дээрзин демдеглээн.

Ийиги чугула айтырыгны база чыылганнар сайгарып чугаалашкан. Каа-Хемде хөмүр-даш уургайының үстелчек ыжы найысылалдың агаарын хирлендирип турар, ол канчаар-даа аажок нарын айтырыг дээрзин ТР-ниң бойдус курлавырларының болгаш экология сайыдының хүлээлгезин күүседип турар Альберт Бараан чугаалаан. Олурганнар чүүлдүгзүнүп, маңаа хамаарыштыр чаа ТЭЦ тудар, газты калбаа-биле ажыглалче киирер, котельная хоорзаларынга фильтрлер тургузар дээн ышкаш санал-оналын илереткеннер.

Алдынай Бады-Хоо.

"Шын"солун