Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


На августовском педсовете Глава Тувы вручил награды педагогам республики

В столице Тувы сегодня прошло ежегодное августовское совещание педагогов республики. В этом году темой встречи работников образования стало развитие суверенной национальной системы образования и постановка задач по повышению качества образования. На базе разных образовательных организаций для педагогов была организована работа девяти тематических площадок.

Подробнее...

Новости

RSS
27.02.2024 16:09 / Образование
В Туве по президентской программе капремонта школ будут обновлены еще шесть объектов образования

По поручению Президента Владимира Путина в стране реализуется федеральная программа капитального ремонта школ. В Туве по президентской программе за два года капитально были обновлены 40 учебных заведений, комфортные условия для учебы получили 14 тысяч школьников. В этом году кардинальное обновление ждет еще шесть учреждений образования республики.

Подробнее...
27.02.2024 13:59 / Прочее
Более 1100 км автодорог Тувы вошли в опорную транспортную сеть северного завоза

Каркас системы северного завоза в Туве составят 16  автодорог  регионального, межмуниципального и местного значения общей протяженностью 1100,1 км. Они включены в утверждённый правительством России перечень объектов, которые образуют  опорную сеть транспортно-логистической инфраструктуры северного завоза.  Соответствующее распоряжение 9 февраля подписал российский премьер Михаил Мишустин.

Подробнее...
26.02.2024 18:53 / Здравоохранение
В Туве примут меры по профилактике клещевого энцефалита

Руководитель Управления Роспотребнадзора по Республике Тыва Людмила Салчак сообщила на аппаратном совещании, что с 4 марта в республике начинается эпидемический сезон по клещевому вирусному энцефалиту, который продлится по октябрь включительно. Главный эпидемиолог напомнила, что республика относится к высокоэндемичным территориям по клещевому вирусному энцефалиту. Из 18 районов Тувы 13 являются наиболее опасными в плане заражения вирусным энцефалитом. Это Дзун-Хемчикский, Сут-Хольский, Улуг-Хемский, Чаа-Хольский, Пий-Хемский, Кызылский, Каа-Хемский, Тандинский, Тес-Хемский, Тоджинский, Чеди-Хольский, Тере-Хольский районы и город Кызыл.

Подробнее...
24.02.2024 22:10 / Награды
Ветеран сельского хозяйства Тувы Ошку-Саар Аракчааевна Ооржак удостоена государственной премии «Гордость тувинского народа»

Вручение государственной премии «Тыва чоннуң чоргааралы» - «Гордость тувинского народа» состоялось во время юбилейного вечера в Национальном театре им. В. Кок-оола «Поклон ветерану» - «Хоочунга мөгейиг» в честь 80-летнего юбилея кавалера Ордена Республики Тыва, Героя труда Республики Тыва, заслуженного работника сельского хозяйства Российской Федерации Ошкү-Саар Аракчааевны Ооржак. Лауреата государственной премии поздравил Глава республики Владислав Ховалыг. 

Подробнее...
24.02.2024 14:54 / Культура
В Туве на автоклубах, поступивших по нацпроекту «Культура», культура добирается до отдаленных чабанских стоянок

В шести районах Тувы в рамках нацпроекта «Культура», инициированного Президентом страны Владимиром Путиным, сельские учреждения культуры стали намного мобильнее: у них появился специализированный автотранспорт, предназначенный для выезда в самые отдалённые точки своих территорий. Только за прошлый год автоклубы провели 87 культурно-массовых мероприятий различной тематики, объехали 52 населённых пункта. Культурно-массовые мероприятия, прошедшие на базе передвижных домов культуры, посетили более 30 тысячи сельских жителей.

Подробнее...
23.02.2024 14:43 / Награды
Глава Тувы вручил государственные награды военнослужащим и сотрудникам правоохранительных органов

В канун Дня защитника Отечества в Национальном музыкально-драматическом театре Тувы прошло торжественное мероприятие, на котором чествовали героев предстоящего праздника — отличившихся военнослужащих и сотрудников правоохранительных органов. Государственные награды и поощрения героям вечера вручил Глава республики Владислав Ховалыг.

Подробнее...
08.03.2024 09:50 / Праздники
Глава Тувы поздравил жительниц республики с Международным женским днем – 8 Марта

Дорогие женщины!

Хүндүлүг аваларывыс, өг-бүлелерниң херээжен ээлери, уругларывыс база угба-дуңмаларывыс!

Примите самые искренние и теплые поздравления с Международным женским днем!

Мы гордимся вашими профессиональными успехами, восхищаемся неповторимой женственностью и обаянием, энергией и трудолюбием.

Подробнее...
23.02.2024 09:42 / Праздники
Полпред Президента РФ в Сибирском федеральном округе поздравил жителей Тувы с Днём защитника Отечества

Уважаемые товарищи! Дорогие ветераны!

Сердечно поздравляю вас с Днём защитника Отечества!

Этот всенародный праздник является символом героической истории российской армии и флота, связывающим поколения защитников Родины и Отечества. Сегодня, когда наши воины доблестно сражаются с неонацизмом, пустившим корни в Украине, мужественно оберегая граждан на исторических территориях России, он вновь обретает глубокий смысл.

Подробнее...
22.02.2024 16:42 / Здравоохранение
В Туве вручили государственные премии в области здравоохранения «Доброе сердце – Буянныг чурек»

Вручение государственной премии медицинским и фармацевтическим работникам, научным сотрудникам в системе здравоохранения и медицинской науки за наиболее эффективную работу, отличающуюся новизной, оригинальностью и надежностью состоялось во время итоговой коллегии Министерства здравоохранения Республики Тыва. В этом году получателями премии стали 17 врачей в шести номинациях. Денежными сертификатами были поощрены также лучшие организации здравоохранения по итогам работы за прошлый год.

Подробнее...
22.02.2024 10:32 / Экология
В Туве реализация нацпроекта «Экология» позволила вдвое сократить количество лесных пожаров

В Туве в 2023 году в два раза сокращено количество лесных пожаров, и в шесть раз площадь возгораний. Добиться таких результатов позволила планомерная работа по улучшению материально-технического оснащения лесохозяйственных организаций республики новым лесохозяйственным оборудованием и лесопожарной техникой по линии национального проекта «Экология», инициированного по решению Президента России Владимира Путина.


Подробнее...

Фоторепортажи

Торжественная церемония вручения государственных наград в Доме  Правительства Республики Тыва.  30 апреля 2013 года.

01.05.2013

Обсуждение Отчета Правительства Республики Тыва за 2012 год на сессии Верховного Хурала (парламента)  Республики Тыва.  30 апреля 2013 года.

30.04.2013

Отчет Правительства  Республики Тыва  в  Тувинском государственном  университете.  Встреча с Главой Тувы Шолбаном Кара-оолом. 29 апреля 2013 года.

30.04.2013

Реконструкция улицы Магистральная в Кызыле.  Выездное заседание Правительства Тувы на рабочей площадке. 23 апреля 2013 года.

24.04.2013

Соревнования по национальной борьбе хуреш на призы Чаан моге Республики Тыва Андрея Хертека.  20 апреля 2013 года. г.Кызыл

24.04.2013

Второе заседание Республиканского государственного  совета.  19 апреля 2013 года.  г. Кызыл.

24.04.2013

В Туве примут Национальную программу оздоровления населения от алкогольной зависимости

16.04.2013

Встреча доктора Женишбека Назаралиева с общественностью республики, 13 апреля

13.04.2013

  Круглый стол на тему «100-летие единения Тувы и России: научный аспект», 12 апреля 2013 г.

12.04.2013

Глава Тувы Ш.В. Кара-оол провел прием граждан в Общественной приемной Президента РФ, 11 апреля

12.04.2013

Глава Тувы принял участие в заседании Общественной палаты РТ

12.04.2013

Консультации с медиками Тувы по кандидатуре на пост министра здравоохранения республики

12.04.2013

Строительство новой модульной котельной в поселке Хову-Аксы Чеди-Хольского района

12.04.2013


Первое расширенное заседание регионального Организационного комитета  Общероссийского народного фронта, 9 апреля 2013 г.

10.04.2013

Координационное совещание по вопросам обеспечения правопорядка в Республике Тыва

09.04.2013

Торжественное собрание, посвященное 95-летию со дня образования военных комиссариатов России

08.04.2013

Рабочая встреча Главы Тувы Ш. Кара-оола с зам.руководителя ФСИН РФ В. Цатуровым, 2 апреля 2013 г

05.04.2013

Торжественное собрание, посвященное 20-летию республиканского ОМОНа

05.04.2013


Встреча Главы Тувы Ш.В. Кара-оола с трехкратным чемпионом Европы по вольной борьбе Опаном Сатом, 2 апреля 2013 г

03.04.2013

Второй Кубок КВН Главы Республики Тыва, 1 апреля 2013 года

01.04.2013


 
Медээлер
RSS
29.08.2013
Сигенчилер маргылдаазы
Ук мөөрейни эрттиреринге баш удур ажылдарны тускай комиссия кежигүннери: «Бай-Тал» КУБ-туң директору, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы база хөй шаңнал-макталдарның эдилекчизи Кызыл-кат Николаевна Кочал-оол, Бай-Тал суурнуң Төлээлекчилер хуралының даргазы, суму баштыңы Борбак-оол Салчакович Конгар, суму чагыргазының даргазы Саян Борисович Маадыр, социал политика талазы-биле оралакчы Хөвеңмаа Оттук-ооловна Хертек чоруткан. Мөөрейниң программазында сумулардан келген сигенчилерниң бүрүткел-даңзызын эртенгиниң 10 шакта эгелээн, бир дугаарында, Шуй сумунуң чагырыкчызы Андрей Ч.К-Д сигенчилери-биле, дараазында культурадан, «Курай» КБК, Ээр-Хавак, «МТС» МУБ, Бай-Тал болгаш кожуунда электри адырының ажылдакчылары, кожуун чагыргазындан эр-херээжен сигенчилер хөйү-биле идепкейлиг келген. Хол кадыыры база трактор-биле сиген кезилдезиниң маргылдаазын байырлыг байдалга ажыткан, эр-херээжен сигенчилер чыскаал-биле хемчегни эгелээн.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Аныяк салгалдың үрер хөгжүм оркестри — хөгжүлдеде
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы езугаар тургустунуп турар бичии уругларның үрер хөгжүм оркестриниң кол кезээ Р.К.Кенденбиль аттыг республиканың хөгжүм-уран чүүл школазының үрер болгаш соктаар хөгжүм херекселдер салбырының чеди өөреникчизи Латвиядан чанып келген. Олар аңаа хөгжүм школаларының өөреникчилериниң «Плюс» чогаадыкчы лагеринге дыштанмышаан, боттарының мергежилин бедидип алыр аргалыг болган. 2012 чылдың сентябрь айда Тывага «Азия төвүнде медээ аялгалары» үрер хөгжүм фестивалынга кээп чораан профессор Янис Пуриньш тыва үрер хөгжүмчүлерниң мергежээнин көргеш, уругларны Прибалтикаже чалаан.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Шолбан Кара-оол: «Наркотиктер саарылгазын болдурбас»
Николай Цветков:
— Бир дугаарында, республиканың наркотиктерге удур комиссиязының ажыл-чорудулгазынга дорт киржир арганы бергени дээш ТР-ниң удуртулгазынга, ылаңгыя Шолбан Валерьевичиге, четтиргенимни илередир-дир мен. Наркотиктерге удур комиссия херек кырында ажылдап турарынга  шынзыктым. Комиссия болза, белен эвес ажыл-иштиң сорулгаларын чиге угаап-билип турар, бедик мергежилдиг, шыырак билиглиг кижилерден, тодаргай угланыышкыннарның удуртукчуларындан тургустунган.

Наркотиктерге хамаарыштыр байдал чүгле Тыва Республикада эвес, а бүдүн Россияда чидиг болуп артпышаан. Социал айтырыгга болгаш эмчи албан черлериниң сан-чурагайлары езугаар алырга, медицинаның эвес наркотиктерни ажыглап турар аныяк кижилерниң саны ам-даа хөй. Россияда бир чылда 34 харга чедир амы-тынындан чарылганнарның саны 100 муң ажып турар деп билир бис. Ооң мурнунда чылдарга деңнээрге, түң эвээжээн-даа болза, тайбың үеде мынча хөй аныяк кижилер шыңгыы чылдагаан чокка амы-тынындан чарылбас. 
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
«Төрээн чуртуңарже чанып келгениңер — шын шилилге - дир"
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Москваның дээди өөредилге черлериниң бо чылгы доозукчулары-биле ужуражылганы эрттирген. Чазак Даргазы онза кичээнгейни даг ажыл-агыйлыг дээди өөредилге черлериниң доозукчуларынче угландырып, оларны үлетпүр бүдүрүлгезиниң адырынче ажылче хаара тудары-биле аңгы даңзыже киирип алган. Шак ындыг дугуржулганы республиканың казымал байлактарын казып болбаазырадып турар чогуур бүдүрүлгелерниң удуртукчулары-биле кылган. База ол ышкаш Тываның Баштыңы демир-орук тудуунуң доозукчуларынга Тывага демир-орук тудуу эгелегижеге чедир амдыызында Красноярск край болгаш Новосибирскиге ажылдаарын аазаан. Шолбан Кара-оол бо төлевилелдиң боттанырынга чигзиниишкин чок болгаш турбаан-даа деп демдеглээн. «Демир-орук тудуунуң төлевилелиниң боттанырынга бүзүрелдиг мен дээрзин база катап чугаалап тур мен. Ол туруштан кажан-даа дүшпээн мен. Ынчангаш удавас демир-орук тудуунуң дээди өөредилге албан черлерин дооскан специалистер чугула херек апаар» – деп, ол чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Август 22 – Россияның күрүне тугунуң хүнү
Ак, көк, кызыл
Россияның ак-көк-кызыл үш өңнүг (триколор) күрүне тугунуң төөгүзү 300 чыл бурунгаар эгелээн.
Ол XVII-XVIII чүс чылдарда, Россияның күчүлүг күрүне болуп тургустунуп турар үеде тывылган. Ак-көк-кызыл тукту бир дугаар Алексей Михайловичиниң хааннап турар үезинде «Орел» орус шериг корабльге көдүрген. Ынчалзажок күрүне тугу кылдыр ол чүгле Петр I турда апарган. 1705 чылдың январь 20-де Петр I боду үлегерин шыйып белеткээш, доора шугумнарның дилиндектериниң чурумун тодараткаш, «шупту кандыг-даа садыг судноларынга» ак-көк-кызыл тукту көдүрер дугайында чарлыкты үндүрген.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Аныяктарның ажыл - агый ярмарказы
"Уруум Томск хоорайга юрист дээди эртемин чедип алгаш келген. Тергиин демдектерлиг диплому холунда бар, ынчалза-даа мынчага дээр ажыл тып чадап тур"—деп таныырым угбайның муңгарап чугаалап олурганын дыңнадым. Амгы үеде доозуп келген аныяктарга немелде ажылчын олуттарны тургузуп, бо талазы-биле күрүне болур-чогуур аргаларны ап чорудуп турза-даа, байдал нарын болуп артпышаан. Август 20-де «Сүбедей» спорт комплекизинге республиканың Чурттакчы чонну ажылга хаара тудар агентилелиниң база ТР-ниң Аныяктар херектериниң болгаш спорт яамызының чылдың-на организастап эрттирип турары ажылчын олуттар ярмарказы болуп эрткен. Маңаа байдалды ылавылап, дээди болгаш ортумак өөредилге черлериниң доозукчулары-биле ужуражып чугаалажыр аргалыг болдум.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Школаже чаңгыс аай хептиг
Кызыл хоорайның мэриязының дыңнатканы-биле, чаа өөредилге чылында найысылалдың школаларынга чаңгыс аай хепти (форма) киирериниң дугайында 2013 чылдың эгезинде сайгарып чугаалашкан. Класс бүрүзүнге ада-ие хуралын эрттиргеш, өөреникчи бүрүзүн чаңгыс аай школачы хеп-биле хандырарының хемчеглерин тодараткан. Ынчангаш өөреникчилер чаңгыс аай формалыг өөренир. Федералдыг хоойлу езугаар школа формазынга негелделерни өөредилге албан черлери боттары тургузар. База ол ышкаш форма үш аңгы хевирлиг болур: хүн бүрүнүң, спортчу болгаш чыскаалдаар. 
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Хоолулуг хойтпак
Мал ажыл-агыйы — өгбелеривистиң амыдыралының кол кезээ. Оларның чаңчылдары, амыдыраарының хевири база аъш-чеми төрээн чериниң агаар-бойдузу-биле сырый холбаалыг. Азыраан малының эъди, сүдүнден бедик шынарлыг аъш-чемни болбаазырадыр аргаларын салгалдарынга дамчыдып келген. Сүт – бүгү аъш-чемниң дээжизи, эң-не ыдыктыы. Сүт болгаш оон кылыр чемнерни «ак чем» дээр. Аалдың херээжен ээзи үнүп орар эртенги хүннү, ак чеминиң дээжизин өргүп, уткуп ап, амыдыралда бүгү чүүлдүң оруу ак сүт ышкаш ажык болзун деп чалбарыыр.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Тыва – Амур облазынга
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол күштүг үерлээшкинниң түңнелинде шыңгыы когараан Амур облазының чурттакчы чонунга дуза көргүзери-биле республиканың курлавыр фондузундан акша-хөреңгини тускайлап бээриниң дугайында Айтыышкынга ат салган.Россияның Онза байдалдар яамызының удуртулгазы-биле дугуржулга езугаар дүүн, август 1-де, Тыва Республикадан Амур облазынче 10 тонна савалаан ижер сугну чоруткан. Тываның Баштыңының демдеглээни-биле алырга, ижер суг – бирги хереглелдиң чүүлү болганда, когараан районнарга кайы-даа үеде ооң чедишпейн баары демдеглеттинип болур. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Амур облазының губернатору Олег Кожемяко-биле телефон дамчыштыр чугаа кылгаш, деткимчениң сөстерин чугаалааш, Тыва дуза көргүзеринге беленин бүзүреткен.
Улаштыр номчуур...
20.08.2013
«Кидисте – Амыдыралдың хээлери» — 2013
Республика хүнүнүң байырлалының эң-не чогаадыкчы, чараш хемчээ «Кидисте — амыдыралдың хээлери» мөөрей Арат шөлүнге ажыттынган. IV дугаар кидис байырлалы Азияның көшкүн чоннарының кичээнгейин хаара тудуп, улуг сонуургалын оттурган дээрзи мында киржип келгеннерниң идепкейинден көскү. Тыва Республиканың культура сайыды Вячеслав Октябрьевич Донгактың бодалы болгаш идепкейи-биле эгелээн ук байырлал хөй язы-сөөк чоннарның культураларын каттыштырып, эп-найыралын быжыктырганын аалчыларның өөрүшкү чайнаан арыннары сөглеп турду.
Улаштыр номчуур...
20.08.2013
Аныяктар хүрежиниң тиилекчи – Камгалакчы Монгуш
Август 16. Найысылал Кызылда Совет Тываның 5 чылы стадиону. Республика хүнүнге тураскааткан 256 аныяк мөгениң хүрежи. Ону сонуургап чедип келген көрүкчүлер-даа эмгежок.
Тыва Республиканың Баштыңы-Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол 2013 чылдың Наадымынга шүүлген соонда (үш дугаар шүглүп турары ол), Эрес Кара-Салга «ТР-ниң Чаан мөгези» хүндүлүг атты тыпсырын ол дораан байырлыг байдалга чон мурнунга чарлаан болгай. Август 16-да хүрешке Шолбан Валерьевич ол хүндүлүг атты мөгеге тывысканының документизин холга тутсуп, байыр чедирген. Эрес Кара-Сал Наадым хүрежинге үш катап чемпионнаан, Шагаа хүрежинге ийи катап, Тиилелге хүнүнге тураскааткан хүрешке ийи катап шүүлген. Ол – сумо болгаш хостуг хүрешке РФ-тиң чемпиону, сумога делегей чергелиг спорт мастери. Чыылганнар ынак мөгезинге диңмиттиг адыш часкаашкыннары-биле байыр чедирди.
Улаштыр номчуур...
20.08.2013
Кичээнгейде – Чөөн-Хемчик кожуун
Кожууннарның хөгжүлдезин таварыштыр бүгү республиканың турум хөгжүлдезин хандырар ужурлуг бис» — деп, август 13-те Чадаанага болган үнүүшкүннүг хуралга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол медеглээн. Түңнелдерни үндүрүп тура, ол сайыттардан база Чазак Даргазының оралакчыларындан Чөөн-Хемчик кожууннуң хөгжүлдезинге «республика көрүжүн ажыглаарын» негээн. Чазак Даргазының бодалы-биле, Тываның эрге-чагыргазы кожууннуң хөгжүлдезинге ажык-дузаны күштелдирип болур, бодунуң соондан чаа бүдүрүлгелерни база чаа ажылчын олуттарны тургузарынче «тыртар» шиитпирлерни сүмелээр ужурлуг. «Бистер — үүрмек хуу айтырыгларны шиитпирлевес ужурлуг бис, ол кожуун чагыргазының херээ-дир, ону республиканың эрге-чагыргазы солуп шыдавас. Чазактың сорулгалары өске: «Кожууннарның хөгжүлдезин таварыштыр бүгү республиканың турум хөгжүлдезин хандырар ужурлуг бис. 
Улаштыр номчуур...
20.08.2013
Республика хүнү— ТЫВАНЫҢ онзагай байырлалы
Республика хүнү биле Наадым байырлалдарын бо чылын аңгы эрттирген. Август айның ортан үезинде найысылалга Тываның кол күрүне байырлалы – Республика хүнүн демдеглээн. Бо байырлалга республиканың чону, Россияның хоорайларындан болгаш даштыкы күрүнелерден аалчылар «Сибирьниң Швейцариязынга» шуужуп келгеннер. Тыва дээрге Азия диптиң чиге төвүнде магадап ханмас чараш бойдустуг, ховар элбек байлактыг, ажыл-ишчи, кайгамчык талантылыг чоннуг делегейниң онзагай булуңнарының бирээзи. Чүс-чүс чылдарда өгбелерден дамчып келген күш-ажылчы, кижизидикчи утка сиңген онзагай байырлалга «Кидисте — амыдыралдың хээлери» бүгү чоннарның IV фестивалынга кидистен кылган суй белектер болгаш кидистен тулган өглерниң конкурузун эрттиргени онзагай.
Улаштыр номчуур...
20.08.2013
Хөй уругларлыг өг-бүлелерге халас чер
Кызыл хоорайның администрациязының чер болгаш өнчү-хөреңги хамаарылгаларының талазы-биле департаментизиниң начальниги Сергей Хураган-оолович Намажап-биле хөй уругларлыг өг-бүлелерниң социал камгалалының байдалының дугайында чугааны кылдым.

— Сергей Хураган-оолович, Кызыл хоорайның администрациязы хөй уругларлыг өг-бүлелерге чер үлелгезиниң талазы-биле кандыг хемчеглерни ап турарыл?
Улаштыр номчуур...
20.08.2013
Езулуг бай кижилер чурту — Тыва
Бистиң төрээн, ынак чуртувус Тыва Республикаже ооң ырак-узаан түвексинмейн, делегейниң янзы-бүрү чурттарындан кижилер чылдың кайы-даа үезинде үргүлчү аалдап кээп турар. Чамдыктары ажыл-агый аайы-биле, өскелери анаа-ла сонуургап, дыштанып алыр дээш чедип кээр. Оларның шуптузу аян-чорук чоруур бетинде эш-өөрүн таварыштыр азы Интернет дузазы-биле Тыва дугайында медээлерни чыып, көрбээн-даа болза, ооң-биле таныжып алырлар. Ынчалза-даа: «Тыва деп чүү черил?», «Ында кандыг езу-чаңчылдыг, культуралыг чон чурттап турарыл?», «Ынаар баары айыыл чок ирги бе?», «Тываже аян-чорук сонуурганчыг болур бе?» дээн чижектиг айтырыгларны боттарынга чаңгыс эвес катап салып, чигзине-даа бээр боор оң. А кажан олар маңаа чедип келгеш, тоолзуг черниң айдыс агаарын тынып, хол дегбээн арга-арыынга, тайгаларынга селгүүстеп, эрте-бурун чоннуң чаңчылдары-биле таныжып, делегейде алдаржаан хөөмей-сыгытты дыңнааш, кызыгаар чок магадап, канчаар-даа аажок сеткил ханып чанарлар.
Улаштыр номчуур...