Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
Решение Президента Российской Федерации Владимира Путина по продлению Индивидуальных программ позволяет создать условия для повышения уровня социально-экономического развития таких субъектов, как Республика Тыва. Напомним, что ИПР действуют в 10 регионах России.
Подробнее...
Новости
27.08.2020 11:14 / Мероприятия
31 августа по 05 сентября - Книжная выставка «Байырлал-биле, малчыннар!», место: Республиканская детская библиотека им. К. Чуковского;
31 августа по 05 сентября - Книжная выставка «Наадым – чоннуң сүлде-сүзүү», «Наадым-2020», место: Национальная библиотека им. А. С. Пушкина;
31 августа - 05 сентября - Интернет-выставка «Праздник животноводов», место: Национальный архив Республики Тыва;
31 августа - 05 сентября - Книжно-иллюстративная выставка «Наадым – праздник животноводов», место: социальные сети филиала библиотеки им. М. Горького;
31 августа по 05 сентября - Настольная выставка – рассказ «Наадым – 2020», место: социальные сети филиала библиотеки им М. Лермонтова;
31 августа - 05 сентября - Книжная выставка «Наадым – 2020», место: социальные сети филиала библиотеки им С. Маршака;
Подробнее...
26.08.2020 18:50 / Экономика
Во исполнение Послания Главы Республики Тыва Верховному Хуралу на 2019 год реализуется региональный проект «Выделка шкур (Кеш)», сообщает минэкономики Тувы.
Цель его в повышении доходности населения, создание условий для экономического развития сельских поселений, увеличение количества самозанятых граждан и количества вновь созданных субъектов предпринимательства.
На данный момент мини-комплексы по выделке шкур получили 9 участников:
7 субъектам малого и среднего предпринимательства предоставлены микрозаймы на приобретение оборудования (Барун-Хемчикского, Тере-Хольского, Пий-Хемского, Тандинского, Овюрского, Тес-Хемского и Тоджинского кожуунов) на сумму 1 120 тыс. руб.;
2 субъекта малого и среднего предпринимательства приобрели за счет собственных средств два комплекта оборудования на общую сумму 410 тыс. руб. (Дзун-Хемчикский и Бай-Тайгинский кожууны).
Подробнее...
26.08.2020 18:13 / Мероприятия
В связи с выявлением возбудителя чумы на территории Овюрского и Монгун-Тайгинского районов, которые граничат с Монголией, Главой Республики Тыва Шолбаном Кара-оолом было дано поручение вакцинировать от бубонной чумы жителей и домашний скот на этих двух территориях.
Случаи заражения не выявлены, сообщает Министерство здравоохранения республики. Тем не менее, плановые вакцинации по графику проводятся, особенно в хозяйствах чабанов, занимающихся животноводством на приграничной территории.
По словам эпидемиолога Овюрской центральной больницы Алимы Сайды, несмотря на карантинные меры против новой коронавирусной инфекции, медработниками организованы выезды, в результате которых из 3460 жителей 6 сумонов вакцинированы 3328 человек.
Подробнее...
26.08.2020 15:31 / Экономика
В Туве подвели итоги реализации губернаторского проекта «Одно село - один продукт» в 1 полугодии. Как отмечают в Министерстве экономики РТ, представившем отчет о проекте, с начала 2020 года в рамках проекта объем продукции и услуг всех предприятий в денежном выражении составил 98,5 млн. рублей.
За 6 месяцев участниками проекта произведено 1304,1 тонн пищевой продукции. В ее структуре преобладает молоко и его производные - 477 тонн, хлебобулочные изделия - 193 тонны, мясо и мясопродукты - 187 тонн, овощи и зерновые - 106 тонн, напитки - 275,1 тыс. литров, рыбная продукция - 30 тонн.
Подробнее...
26.08.2020 15:22 / Безопасность
В Туве начала работать комиссия по категорированию объектов топливно-энергетического комплекса, созданная указом Главы республики Шолбана Кара-оола. Мероприятия являются частью программы обеспечения энергобезопасности региона и подготовки предприятий отрасли к предстоящему отопительному сезону.
Как сообщили в Министерстве топлива и энергетики РТ, по состоянию на 25 августа проведена проверка на угольных разрезах Тувинской горнорудной компании, Кызылской ТЭЦ, котельных городав Шагонара и Ак-Довурака, а также поселка Хову-Аксы и села Чаа-Холь.
Подробнее...
25.08.2020 22:19 / Спорт
Оглашая послание о положении дел в республике и внутренней политике на 2020 год «Новая энергия развития. Жить в Туве. Гордиться Тувой», глава Тувы обозначил важное направление в воспитании молодых – занятия спортом, здоровый образ жизни.
«В каждом малом селе должен быть хороший спортивный объект. Не обязательно большое спортивное сооружение, а свой тренировочный зал, центр спортивной гравитации села, который станет местом притяжения для сельских ребятишек, где они будут расти, получать закалку, воспитываться, устанавливать первые спортивные рекорды. Поручаю Министерству спорта республики совместно с муниципалитетами обеспечить разработку и реализацию нового трехлетнего проекта «Эзирлернин уязы» - «Гнездо орлят», - заявил в конце прошлого года руководитель республики Шолбан Кара-оол.
Подробнее...
25.08.2020 21:27 / Политика
Сильный характер и спортивная форма, которую постоянно поддерживает Глава Тувы, позволит ему перенести повторное заболевание коронавирусом, заявил первый вице-премьер правительства республики Александр Брокерт. Он уверен, что организм Шолбана Кара-оола обязательно справится, но
«В настоящее время правительство республики занято делами, которые были спланированы Шолбаном Валерьевичем, – сказал Александр Брокерт.
Первый вице-премьер, на которого Шолбан Кара-оол возложил свои обязанности, в частности, отметил, что уже распределены 150 млн. рублей, которые на днях поступили в качестве первого транша на реализацию Индивидуальной программы социально-экономического развития Тувы.
«Все «дорожные карты» по осуществлению программы определены, – подчеркнул Александр Брокерт – Суммы, предназначенные под конкретные проекты, согласованы».
Первый вице-премьер не исключает, что первое заболевание, которое глава Тувы перенес в легкой форме, сыграла «злую шутку». «Никакое это не сверхестественное явление, – заметил Александр Брокерт.
Подробнее...
25.08.2020 16:43 / Мероприятия
В 2020 году Республике Тыва на осуществление отдельных полномочий РФ в области водных отношений представлены федеральные субвенции в объеме 11 167,10 тыс. рублей. В результате проведения аукционных процедур образовалась экономия бюджетных средств в объеме 1431,96 тыс. рублей, на которые будет начата в 2020 году реализация мероприятия «Расчистка русла р. Чадан у с. Теве-Хая Дзун-Хемчикского кожууна», с завершением работ в 2021 году.
2019 году за счет средств федерального бюджета разработана проектно-сметная документация «Расчистка русла р. Чадан у с. Теве-Хая Дзун-Хемчикского кожууна», которая получила положительные заключения ГАУ «Управление государственной строительной экспертизы Республики Тыва» проектной и сметной документации.
Подробнее...
25.08.2020 16:31 / Образование
26 августа 2020 года в Национальном музыкально-драматическом театре им. Кок-оола состоится Августовское совещание педагогических и руководящих работников Республики Тыва для обсуждения профессионально-общественных проблем современного образования и перспектив работы в новом учебном году.
Тема совещания «Стратегические цели и актуальные задачи обновления содержания и повышения качества образования Республики Тыва». Программа августовской конференции включает пленарное заседание и работу трех стратегических сессий, рекомендованных Министерством просвещения РФ.
Подробнее...
24.08.2020 18:57 / Образование
Руководствуясь требованиями, введенными Федеральной службой по надзору в сфере защиты прав потребителей и благополучия человека, Главным государственным санитарным врачом РФ Анной Поповой от 8 мая 2020 года и Указом Главы Республики Тыва от 6 апреля 2020 в условиях повышенной готовности Министерство образования РТ рекомендует провести День знаний в образовательных организациях 31 августа 2020 года – встречи с учащимися 2-9 классов и тематические уроки, посвященные 75-летию Победы.
Первого сентября в 11 ч провести торжественные линейки для 1-х, 10-11 классов без участия родителей, рекомендовать присутствие только одного родителя для учащихся 1-х классов. Причем, всего участников мероприятия должно быть не более 200 человек.
Подробнее...
Фоторепортажи
15.08.2024
14.08.2024
08.08.2024
18.07.2024
18.07.2024
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
Медээлер
02.03.2014
Кыдатта хан төрел чонувус дугайында
Чээрби чыл бурунгаар «Иштики Азияның бойдузун болгаш культуразын камгалап-кадагалаары» деп бүгү делегейниң эртем-шинчилел төлевилелинге киржир аргалыг болган мен. Ол төлевилелдиң кол-ла сорулгазы чедир шинчилеттинмээн регионнарга шинчилел ажылдарын чорудары турган. Синьцзянда эвээш санныг тывалар чурттап чоруурун дыңнааш, ынаар чоруур деп шиитпирлеп алган мен.Синьцзянга 22 хондум. Аңаа чоруткан шинчилел ажылдарымның түңнелинде элээн каш статьяларны, «Чаңгыс чон: үш салым-чол» деп монографияны бижээн мен. Ынчалдыр меңээ эки билдинмес, барык тоолда дег бодап турганым кыдат тывалары эргим болгаш чоок кижилер апарган.
Улаштыр номчуур...
28.02.2014
Мындыг аттыг акцияны «Комсомольская правда» солуннуң Красноярск хоорайда филиалы Тываның школаларынга интернет дамчыштыр эрттирген
Ооң утка-шынары мындыг. Республиканың школаларының бо акцияга киржиксээн өөреникчилери 2013 чылдың ноябрь 10-дан декабрь 10-га чедир кичээлдерге алган 4-5 демдектерин интернеттеdnevnik2013@list.ru деп адресче чорудар, ону барымдаалап, акцияның түңнелдерин үндүрер. Акцияның тиилекчилери Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол-биле ужуражып, дневнигинге ооң адын салдыртып алыр. Акцияга киржип эгелээн өөреникчилерниң саны кончуг хөй, оларның кичээлдерге ап турар демдектеринде 4 деп демдек дыка эвээш болгаш, «Республиканың Баштыңының дневниги» акцияга чүгле 5 демдекке өөренип турарлар тиилээр дээрзи дораан-на билдине берген. Оларны хар-назын аайы-биле эге класстарның, ортумак класстарның болгаш үстүкү класстарның өөреникчилериниң бөлүктеринге акцияның организакчылары аңгылаан. Ынчангаш акция үезинде «демдектер мөөрейи» үе-черге киржикчилерниң аразынга чөптүг байдалга эрткен.
Улаштыр номчуур...
28.02.2014
Тыва Республиканың Чазааның Бажыңынга «Тыва Республиканың Тус чер чагыргаларының чөвүлели» Ассоциациязының кежигүннериниң 5-ки съездизи болуп эрткен. Аңаа республиканың бүгү кожууннарының чагырыкчылары болгаш сумулар баштыңнары киришкен.
Тыва Республиканың Баштыңы — Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол 2014 чылда салдынган сорулгалар хөй, оларны боттандырары-биле кончуг күжениишкинниг ажылдаары чугула дээрзин демдеглээн. «Тыва — арыг-силигниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» губернатор төлевилели ылаңгыя сумуларга чедимчелиг ажылдаар ужурлуг. Девискээрлерде бокту доктаамал аштап-арыглаарын чаңчылчыдар. Чоокта чаа адалар шуулганынга күш-ажылдың кижилеринге, өг-бүлениң эр баштыңчыларынга күрүне онза деткимчени көргүзер дугайында база катап чугаалашкан. Өг-бүлелерге болгаш социал өскүс чорукту болдурбазы-биле социал болгаш чогуур албан черлери дузаны көргүзер. Шолбан Кара-оол тус чер чагыргаларының удуртукчуларынга мынчаар чугаалаан:
Улаштыр номчуур...
28.02.2014
Сөөлгү каш чылдарда «Россияның оруктары» деп программа-биле автооруктарны чыл санында септеп, чаартып, дескилеп, кылып турары өөрүнчүг чүве бо. Ылаңгыя республиканың көдээ суурларынче автомашина оруктарын септеп, дескилеп, мырыңай асфальтылап турар апарган. Орук асфальтылап кылыры Россиядан акшаландырыышкын дузазы чокта Тывага тоң берге айтырыг-дыр. Ону «Россияның оруктары» деп тускай сорулгалыг программа езугаар боттандырып, акшаландырып турар. Регион бодунуң бюджединден база акша-хөреңгини үндүрүп турар.
Улаштыр номчуур...
28.02.2014
Ада-чурттуң камгалакчызының хүнүнүң бүдүүзүнде Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак Ада-чурттуң Улуг дайынының киржикчизи Павел Андреевич Тихоновка белек-селектиг аалдап чораан. Ооң маадырлыг чоруу дээш республиканың баштыңының, Чазааның кежигүннериниң өмүнээзинден фронтучуга өөрүп четтириишкинни болгаш хүндүлелди ол илереткен. Чазак Даргазының оралакчызы Павел Андреевич-биле шайлап чугаалашкан. «Бистиң өгбевис – кайгамчык кижи-дир. Ооң улуг угаан-сарыылдыын болгаш сагыш-сеткилиниң сергээн бо кижи бедии-биле үнелей бээр. Ооң-биле хөөрежири солун болду. Бурган аңаа кадыкшылды ам-даа сөңнээр-ле болзун! Бистиң хоочуннарывыс – бистиң чоргааралывыс. Февраль 24-те ол 101 харлаар! Кайгамчык солун болгаш чуртталгага ынак боорун-на күзээр-дир мен» — деп, Анатолий Дамба-Хуурак ужуражыышкын соонда чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
25.02.2014
Тываның Баштыңы: «Сочиге Олимпиада российжилерниң чоргааралы болгаш уттундурбас байырлалы болуп арткан» 2014 чылдың Олимпиадазының медальдарының саны-биле Россияның олимпийжи командазы тергиидеп үнген. Ооң кол эгиннежип турганы Норвегияның чыынды командазы 11 алдын, 5 мөңгүн база 9 хүлер медальдарлыг болган.
Россияның чыынды командазы эрткен үеде чурттуң спортчуларының кышкы Олимпий оюннарынга чаалап алганы медальдар санының талазы-биле тергиин түңнелин (1988 чылда Калгариге ССРЭ-ниң командазы 29 медальды чаалап алган) база ажып каапкан. Кышкы Олимпий оюннарын бодунуң девискээринге эрттиргеш, тиилекчи болган чурттарның дөрт дугаары Россия болган. Ооң мурнунда Лейк-Плесид – 1932 чыл, АКШ; Осло – 1952 чыл, Норвегия; Ванкувер – 2010 чыл, Канада чурттары боттарының девискээринге тиилекчи болганнар.
Улаштыр номчуур...
25.02.2014
Шаандан тура эр кижиниң чорук-херээ аът-биле холбаалыг чораан. Ону чечен чогаалдардан-даа номчуп болур, чижээ, чылгычы кижиниң дугайында Бады-Байыр Тараачының «Кайгал» деп номунда: «Адавастайның үргүлчү-ле кончуг шыырак, чүгүрүк аъттар мунуп чоруурун Киваа, бичии хирезинде, эскерип чораан» — деп бижээни кончуг солун.
Yстүнде киирген чижекте дег, мээң бөгүнгү маадырым чыраа, саяк база чүгүрүк аъттар өстүрүп чоруур чылгычы Сергей Бады-Хооевич Ынаалай. «Эзир чурту — хаяда, кижи чурту — хонажында» деп чоннуң чеченинде сөглээни дег, ада-өгбезиниң көжүп-дүжүп чораан турлагларында оларның мал кадарып чораан чымыштыг ажылын ол уламчылаан. Эрзин, Тес – ооң өскен-төрээн делгемнери. Өг-бүлениң беш ажы-төлүнүң хеймери. Ачазы — совхоз, колхозтуң чылгы малын кадарып чораан хоочун чылгычы. Авазының ачазын Сангыы мөге дээр. Ооң ук-дөзүнде мөгелер бар болгаш Сергей Бады-Хооевичиниң хоочуннар аразынга шүглүп чораан ужуру-даа ында.
Улаштыр номчуур...
25.02.2014
Кызыл хоорайның «Сүбедей» спорт өргээзинге Афганистандан совет шериглерни үндүргениниң 25 чылынга тураскааткан Сибирь федералдыг округтуң чемпионады болгаш Бүгү-россия чергелиг «Азия төвүнүң кубогу» каратэ маргылдаазы болуп эрткен.
Хевис кырынга 14 хардан өрү назылыг Сибирьниң 200 ажыг оол, кыс спортчулары күжүн шенешкен. Ниитизи-биле бо маргылдааларга 24 бөлүк медальдар дээш деңзи аайы-биле спортчулар демисешкен. Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол болгаш Новосибирск облазының Каратэ федерациязының президентизи Вениамин Пак спортчуларга чедиишкиннерни күзээн. Маргылдааның түңнелдери-биле алдын, мөңгүн, хүлер, ниитизи-биле 29 медальды тыва спортчулар чаалап алган. А эң-не хөй алдын медаль — Новосибирскиниң «Чедиишкин» спортчу-патриотчу клувунуң спортчуларында. Бо клубтуң спортчулары чемпионнуң бедигээжинче 6 катап үнгеннер. Тываның спортчулары 4 алдын медальдыг, 16-17 харлыг элээди оолдар аразынга боттарының деңзи категорияларынга Артур Жамкочян, Кежик Кыргыс болгаш Менди Монгуш, 18 харлыг болгаш оон улуг назылыг аныяктар аразынга Амир Мунзук чемпион адын база катап бадыткаан.
Улаштыр номчуур...
25.02.2014
Агаар-бойдустуң таарымчалыг болуп турары-биле Чөөн-Хемчик кожуунда мал кыштаглаашкыны хүр эртип турар.
Февраль айның санаашкыны-биле кожуунда мыйыстыг бода малдың баш саны – 15222, ооң иштинде төрүүр инек – 6512, шээр мал – 102173 баш, төрүүр хой, өшкү – 53519, чылгы мал – 5171, белер – 1830, хаваннар – 652, төрүүр хаван – 157 болгаш 7 баш теве кыштаглаашкынны онча-менди эртип турар. Көдээ ажыл-агый өнчүзүнүң бүгү хевирлериниң кышкы турлагларында 16116 тонна сиген, 1296 тонна саваң, 559 тонна тараа культураларындан мал чеми белеткеттинген.
Улаштыр номчуур...
24.02.2014
РФ-тиң Президентизи Владимир Путин Тываның Баштыңынга болгаш Тыва Республиканың эр чонунга Ада-чурт камгалакчызының хүнү-биле байыр чедирген. «Хүндүлүг Шолбан Валерьевич! Ада-чурт камгалакчызының хүнү-биле байыр чедирип тур мен. Чуртувустуң эрес-дидим шериглериниң кайы-даа үелерде маадырлыг чоруктары бистиң төөгүвүстүң адырылбас кезээ болуп артар. Yе-шаг, салгалдар солушса-даа, өндүр улуг тиилелгелерниң чалыны кезээ шагда улус-чонну каттыштырып, Ада-чурт база ооң алдарлыг оолдары дээш чоргааралды улам күштелдирип чоруур. Төрээн чуртка бараан болуп, ооң айыыл чок чоруун хандырып, хамаарышпас чоруун камгалаарының амыр эвес мергежилинге чүрээниң ханызындан бердинген кижилерни бөгүн хүндүткеп байырлаар бис. Олар дээрге төрээн чуртунга, хамааты хүлээлгезинге шынчызы-биле бердинген кижилер-дир.
Улаштыр номчуур...
24.02.2014
Тыва Республиканың Чазаанга Ада-чурт камгалакчыларының хүнүн таварыштыр хүлээнген ажылынга ак сеткилдиг, кызымаккай ажылдап келгеннерге, дайын хоочуннарынга, спортчуларга күрүне шаңналдарын тывыскан. Тыва Республиканың Баштыңы—Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол бо төөгүлүг чылда, онзагай байырлал бүдүүзүнде эң-не төлептиглерге күрүне шаңналдарын тыпсыры канчаар-даа аажок аас-кежик дээрзин демдеглээн. Тываның Журналистер эвилелиниң даргазы, «Новый век» телеканалдың кол редактору Эльвира Лифанованың өгбелери Ада-чурттуң улуг дайынының үезинде Ленинград бүзээлээшкининге киришкеш, «Дайынчы шылгарал», «Германияны тиилээни дээш» медальдарның болгаш өске-даа шаңнал-макталдарны чаалап алган. Бо хүн оларның уруглары, төрелдери эрес-дидим, маадырлыг өгбелериниң чырык адынга шаңналдарны алган. РФ-тиң камгалал сайыды Сергей Шойгу төрээн черинде болуушкуннарны доктаамал хайгаарап турар. Ол бо удаада «Центр Азии» солунда үнген «Лифановская шпана» деп чүүлдү номчааш, аажок сонуургап, Эльвира Сергеевнага ооң маадырлыг өгбелери дээш өөрүп четтиргенин илереткен чагааны чоруткан.
Улаштыр номчуур...
24.02.2014
Февраль 20-де Тыва Республиканың Национал музейинге Тыва Республиканың Баштыңы—Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол шериг чоруурунга белеткенип турар оолдар-биле ужурашкан. Ада-чурт камгалакчыларының байырлалынга тураскааткан ужуражылгага «Дайынчы акы-дуңмалышкы чорук» хөй-ниити организациязының кежигүннеринден аңгыда дайын хоочуннары база келген. ТР-ниң шериг комиссары Юрий Марков, дайын шимчээшкиннериниң хоочуну полковник Сергек Шактар республиканың аңгы-аңгы булуңнарындан чедип келген оолдарга байырлал таварыштыр чаагай чүүлдерни күзээн.Эрткен чылын шеригже бистиң республикадан 1825 оол чоруткан, ол дээрге Россия деңнелинде эки көргүзүг. Шериг чоруур оолдарның кадыының байдалы багай эвес дээрзин комиссариаттың эмчилери демдеглеп турар. Эрткен чылын дайынчы мергежилдерге 315 кижини өөредип, республиканың шериг комиссариады салдынган сорулгазын тергиин эки күүсеткен. Бо чылын 255 оолдарны дайынчы мергежилдерге белеткээр, амгы үеде 23 кижи керээ езугаар шериг албан-хүлээлгезин эрттирип турар.
Улаштыр номчуур...
21.02.2014
Бо чылын февраль 23-тү Россияның армиязы элээн көдүрлүүшкүннүг уткуп турар. Ооң чылдагааны – Сергей Шойгу Россияның камгалал сайыдының албан-дужаалынга чыл хире ажылдааш, мурнуку үеде чыглы берген белен эвес айтырыгларны дээштии-биле сайгарып шыдааны. Сергей Шойгу психологияны кажан-даа ханы өөренип чорбаан, ынчалза-даа кандыг-даа чүвениң ындын өттүр билир ышкаш угаан-сарыылдыг. Камгалал сайыдының албан-дужаалынга ажылдап эгелээни баштайгы хүнде-ле, генерал погоннарлыг шериг форманы кедип алгаш, камгалал яамызынга чедип келген. Шойгу өттүр билген ышкаш. Чаа сайыттан чогум-на ону Россияның шерии манап турган – камгалал сайыды погоннарлыг болур ужурлуг. Бир эвес чаа сайыт ийи-үш хонук шериг хеп кетпээн-даа болза, Россияның армиязы сандарай бербес болбайн канчаар, ооң шериг хептиг ажылдап эгелээринден хөй чүве хамааржыр дээрзин Шойгу билип турган. Кызыл шөлге Тиилелгениң парадынга Суворов болгаш Нахимов училищелериниң курсантыларын киириштер, «Аврора» крейсерни шериг-далай флодунуң составынче катап эгидер деп Россияның чаа камгалал сайыдының шиитпирлээни онзагай сүлде медээ болган. Ындыг медээ Россияның армиязынга херек турган – ындыг сүлде медээни армия алган.
Улаштыр номчуур...
18.02.2014
Тыва Республиканың Чазаанга бо чылдың январь айда болган чөвүлел хуралга Кызыл хоорайга хөй каът бажыңнарны тударын көвүдедириниң, найысылалдың экологтуг байдалының баксыраар чоруун болдурбазының айтырыгларын чугаалажып көрген.
2011-2012 чылдарда Кызылдың девискээринде болгаш хоорай чоогунда харда химиктиг бүдүмелдерниң чүү хире чыылганын шинчилээн эртемденнер база ол хуралдың ажылынга киришкен. Хуралга сөс алган эртемден Наталья Янчаттың дыңнатканы-биле алырга, хөмүр-даш-биле одаар суугуларлыг бажыңнарның чанында харда кижилерниң кадыынга хоралыг химиктиг бүдүмелдер хөй, Кызылдың чылыг-энергетика төвүнүң агаарны хирлендирип турары доктааткан өй-чижектен көвүдевейн турар. Кызылдың агаарын хирлендирбезиниң бир аргалары Каа-Хем хөмүр-даш уургайының хөмүр-дажын эзилдирип болбаазырадыры, энергияның чаа хевирлерин шиңгээдип алыры. Ол хуралга саналдар езугаар алырга, шинчилелдерден өске, Кызыл хоорайны хөмүр-даш ыжы, хөөзүнден хирлендирбес дээш, херек кырында боттандырыпкан тус черниң технологиялары чок бооп турар. Ол хуралга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Кызыл хоорайның агаарының арыг болуру эртемденнерге база хамааржыр айтырыг-дыр деп демдеглээн.
Улаштыр номчуур...
18.02.2014
Эрткен неделяның дыштаныр хүнүнде Таңды кожууннуң Кызыл-Арыгда 8-ки хевирниң кадыы кошкак уругларның школа-интернадынга «Шын» солуннуң редакциязы аалдап четкен. Херимнеп каан улуг девискээр иштинде хөй санныг бажыңнарның барын бодаарга, мында улуг коллектив ажылдап турары илдең. Школа-интернаттың төп оран-савазынче кирип кээривиске, ооң директору Клара Ивановна Комбу бисти чылыг-чымчак уткуп-хүлээп алды. Орук-суурга кандыг чораанывысты сагыш човап айтыргаш, изиг аъш-чем белеткээн столунче шайлаары-биле чалады. Сүүзүннүг сүттүг шайны аартап ора, удуртукчу башкы интернаттың ажыл-ижи-биле каксы таныштырып чугаалады. Школа-интернатка бажында кемдээшкинниг төрүттүнген, ооң салдарындан угаан-медерелиниң сайзыралы оожум деңнелде уругларны тускай сорулгалыг программа-биле өөредип-кижизидип турар. Мында 77 өөреникчи, 55 башкы болгаш кижизидикчи башкылар
Улаштыр номчуур...
|
|