Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
В первый день работы фестиваль посетил Глава Тувы Владислав Ховалыг, который поздравил гостей и участников с возрождением долгожданного музыкального события. Он прошел регистрацию в качестве почётного гостя и пообщался с участниками мероприятия. На вновь стартовавший после перерыва фестиваль приехали музыканты из разных городов России, а также Австралии, Австрии и Великобритании.
Подробнее...
Новости
11.09.2018 17:24 / Общество
Музей крестьянского быта «Русская изба» предполагается открыть в Туве. С инициативой создания такого музея выступили жители села Черби Кызылского района в рамках губернаторского проекта возрождения малых сел «Село, в котором я живу». Чербинцы получат поддержку из регионального бюджета, если обеспечат встречное финансирование проекта из собственных средств в размере 5 % от требуемой суммы.
Решение принято правительством республики сегодня в ходе обсуждения порядка предоставления муниципалитетам субсидий на укрепление гражданского единства и гармонизацию межнациональных отношений. Как сообщила руководитель Агентства по делам национальностей РТ Вера Лапшакова, «Русская изба» - не единственный проект, которому будет оказана финансовая помощь из бюджета республики.
Подробнее...
11.09.2018 14:10 / Сельское хозяйство
«План кормозаготовок выполнен пока на 72 %. Самое большое отставание в Пий-Хемском и Тере-Хольском районах, где заготовили меньше половины из того, что намечали», - отметил Глава Тувы Шолбан Кара-оол во вторник.
Он напомнил своим подчиненным, а также руководителям хозяйств, что экономить на резерве кормов нельзя. Глава Тувы напомнил, как в 2016-2017 годах выпало аномальное количество снега, в результате ЧС скот оказался на грани падежа.
«Пришлось спасать его всей республикой, закупать сено втридорога за пределами республики. Если бы не эти меры, сегодня десятки хозяйств Бай-Тайги и Барун-Хемчика были бы банкроты, - напомнил Шолбан Кара-оол. - Вот цена «экономии» на кормах. Опыт успешных чабанов говорит: в этом деле лучше перестраховаться, чтобы свести возможные потери к минимуму, если зима окажется экстремальной. Поэтому, земляки, пока есть еще возможность поработать на поле, спешите».
Подробнее...
11.09.2018 10:34 / Мероприятия
Энергетики Сибирской генерирующей компании в Кызыле перевыполнили план по замене городских тепловых сетей в полтора раза. В ожидании отопительного сезона, который из-за сурового климата Тувы длится на неделю-две дольше, чем в Абакане, специалисты переложили более трех тысяч метров теплотрасс вместо запланированных 1800, обновив 280 единиц запорной арматуры.
Значительное опережение графика связано с тем, что в ходе гидравлических испытаний теплосетей на прочность и плотность, проведенных перед началом летней ремонтной кампании, энергетиками СГК было выявлено большое количество дефектов, которые удалось своевременно устранить. Также был выполнен внушительный объем ремонтных работ на оборудовании порядка полусотни центральных тепловых пунктов, обеспечивающих теплом микрорайоны Кызыла.
Подробнее...
10.09.2018 12:21 / Политика
Подведены предварительные итоги выборов, проходивших в Туве в единый день голосования.
В Кызыле избирательные участки 9 сентября посетили 34 854 человека. Явка составила 51,44 %. Напомним, что на предыдущих выборах депутатов столичного Хурала представителей, в сентябре 2013 года на участки пришли 43 % избирателей.
По предварительным результатам, местное отделение политической партии "Справедливая Россия" набрала 1790 голосов или 5,26 %, за Тывинское региональное отделение ЛДПР проголосовали 1862 человека или 5,47 %, Тувинское республиканское отделение Коммунистической партии Российской Федерации получило 2857 голосов или 8,40 %.
Подробнее...
09.09.2018 19:45 / Политика
По состоянию на 18.00 часов по местному времени в Кызыле проголосовали 24 447 избирателей. Таким образом, явка составляет 35,63 %. Такие данные приводит Избирательная комиссия Республики Тыва. На прошлых выборах в столичный Хурал представителей, проходивших 8 сентября 2013 года, к 18.00 часам проголосовали 29,19 % или примерно 18,5 тыс. кызылчан. Напомним, что участковые избирательные комиссии, а их в Кызыле - 32, будут работать сегодня до 22.00 часов.
По данным Избиркома Тувы, самая большая активность избирателей демонстрируется на досрочных выборах депутатов Хурала представителей села Алдан-Маадыр Сут-Хольского района.
Подробнее...
09.09.2018 13:14 / Общество
Сегодня, в единый день голосования, в Туве проходят выборы на территории трех муниципальных образований. В селе Алдан-Маадыр Сут-Хольского района досрочно выбирают депутатов Хурала представителей. По сообщению местной избирательной комиссии, к 12.00 часам проголосовали 52,95 %, или 377 человек. Всего количество избирателей составляет 712 человек. В Монгун-Тайгинском районе сегодня голосуют за депутатов Хурала представителей района. Участвуют 38 кандидатов от партий "Единая Россиия", КПРФ, а также самовыдвиженцы. По официальным данным, явка на 12.00 часов составила 42,02 %, на участки пришли 1597 человек. Общее число избирателей в районе - 3801 человек.
Подробнее...
08.09.2018 11:55 / Праздники
Дорогие кызылчане и гости нашей столицы! Земляки!
От всего сердца поздравляю Вас и наш любимый Кызыл с праздником – Днём города! Уверен, он дорог всем, кто чтит память наших прадедов, заложивших первый камень в строительство будущей столицы нашей республики! Всем, кто ценит и уважает вклад наших отцов и дедов, что строили и развивали растущий Кызыл! И всем, кто сегодня своим каждодневным трудом преображает город, делает его комфортнее, чище, удобнее и лучше.
Нашей столице исполняется 104 года! Кызыл – ещё очень молод! Наш юный город чутко реагирует на все новое, стремится к развитию, к гармонии и красоте! И именно к молодёжи я хочу, прежде всего, обратиться в этот праздничный день!
Молодость — это пора выбора. Сейчас вы молоды, полны энергии, оптимизма, жизненных сил. Это время, когда верится, что самое светлое и лучшее ещё впереди. Так, конечно, и будет, главное – не упустить свой шанс!
Подробнее...
07.09.2018 18:57 / Общество
Глава Тувы Шолбан Кара-оол подписал сегодня проект поправок в закон «О земле», которые вслед по аналогии с президентскими инициативами к изменениям в пенсионное законодательство направлены на смягчение её последствий. В частности, Глава республики предлагает сохранить региональные льготы пенсионерам на получение земельных участков под ИЖС вне зависимости от предстоящего в 2019 году повышения пенсионного возраста. Шолбан Кара-оол сообщил о принятом решении в своем блоге ВКонтакте с пометкой "Важно!".
«Сразу после обращения Президента поручил министрам пересмотреть наши законы, где есть региональные льготы для пенсионеров. С тем расчётом, чтобы вывести эти льготы из-под предстоящего с 1 января 2019 года повышения пенсионного возраста.
Подробнее...
07.09.2018 18:15 / Экономика
В Туве сегодня прошла конференция представителей финансовых структур республики, приуроченная ко Дню финансиста России. На ней обсуждались ключевые направления финансово-экономической политики, перспективах развития республики и новшества в системе управления государственными финансами. Перед участниками конференции выступили с докладами руководители и специалисты министерства финансов Тувы, налоговой службы, казначейства и банков.
В работе конференции принял участие и Глава Тувы Шолбан Кара-оол. Он отметил высокий профессиональный уровень финансового сообщества республики, который неоднократно подтверждён оценками Министерства финансов России. Тува на протяжении нескольких лет отмечалась в числе лидеров по качеству управления бюджетом, была лидером в снижении объемов госдолга.
Подробнее...
06.09.2018 18:54 / Экономика
По инициативе Главы Тувы Шолбана Кара-оола в республике проходит Год развития малых сел. Сформирована и действует республиканская конкурсная комиссия по отбору местных инициатив и иных проектов. Это все в рамках комплексной программы развития малых сел. В состав комиссии вошли депутаты, общественники, представители исполнительной власти. Вопросы по разработке, востребованности, защите бизнес-проектов малых сел обсудили в студии телеканала "Тува 24" заместитель председателя Правительства РТ Александр Брокерт, руководитель Торгово-промышленной палаты Владимир Журавлев, председатель администрации Сут-Хольского района Дайынчы Ондар.
- Александр Владимирович, чем отличаются проекты по развитию малых сел от других бизнес-проектов?
Подробнее...
Фоторепортажи
05.12.2023
23.11.2023
22.11.2023
21.11.2023
21.11.2023
16.11.2023
10.11.2023
05.11.2023
05.11.2023
04.11.2023
03.11.2023
25.10.2023
10.10.2023
08.10.2023
05.10.2023
24.09.2023
21.09.2023
20.09.2023
17.09.2023
16.09.2023
Медээлер
24.10.2014
Эрткен неделяда Чөөн-Хемчик кожуунга Уругларның бүрүн эргелиг төлээзиниң хүнүнде Тыва Республикада Уругларның бүрүн эргелиг төлээзи Светлана Аракчаа Чадаана хоорайның чагыргазынга хуралды эрттирген.
Аңаа тус черниң социал политика талазы-биле даргазының оралакчызы Мариана Монгуш, ТР-ниң Хөй-ниити палатазының кежигүнү Аида Бюрбю, Чөөн-Хемчик кожууннуң Төлээлекчилер хуралының депутады Роза Монгуш, кожууннуң назы четпээннер инспекторлары, суму бүрүзүнден төлээлер база ада-иелер киришкен.
Улаштыр номчуур...
24.10.2014
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол «Кызыл — Чадаана —Хандагайты — Боршоо» автомобиль оруун дамчыдарының айтырыын федералдыг деңнелге шиитпирлээрин уламчылап турар.
Шолбан Кара-оол амгы үеде Москвада республиканың айтырыгларын шиитпирлеп чоруп тура, ол Россияның Транспорт яамызынга болгаш Росавтоорукка база чедип, ажылчын чугаалажыышкыннарны кылган. Айтырыгның кол утказы - «Кызыл — Чадаана — Хандагайты — Боршоо» автомобиль оруун (Моол-биле кызыгаарга чедир) федералдыг деңнелче дамчыдары болуп турар.
Ол Росавтооруктуң удуртулгазы-биле чаңгыс эвес удаа ужуражылганы эрттирген, чугула ажыл-херектерни чугаалашкан. М-54 федералдыг орукту республиканың мурнуу чүгүнден барыын чүкче өскертириниң айтырыын Тываның Баштыңы 2011 чылдан бээр көдүрүп келген дээрзин сагындыраал. Ооң ол эгелээшкинин Россияның Президентизи Владимир Путин, РФ-тиң транспорт сайыды Максим Соколов деткээн.
Улаштыр номчуур...
24.10.2014
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң адынга Россияның политиктери Николай Рыжковтан болгаш Геннадий Зюгановтан байыр чедириишкиннериниң телеграммалары келген.
Олар регионнуң удуртукчузун болгаш хөй националдыг республиканың чурттакчыларын ССРЭ-ниң составынга Тыва Арат Республиканың каттыжып киргениниң октябрь 11-де демдеглээни 70 чылы-биле байыр чедиргеннер. Байыр чедирген телеграммаларда мындыг сөстер бар:
«Хүндүлүг Шолбан Валерьевич! ССРЭ-ниң составынга Тыва Арат Республиканың эки тура-биле каттыжып киргениниң 70 чыл байырлалы-биле Силерге чүректиң ханызындан байыр чедирип тур мен. Бот-догуннаан күрүнелиг-даа болза, тыва чон бодунуң күзелин езугаар Россияның чоннары-биле каттышкан. Россияның составынга тывалар бажың-балгаттыг, өг-бүлелиг апарганнар. Ол болуушкуннуң түңнели төөгүлүг ханы үндезинниг. Ол түңнел аңгы-аңгы салгалдың, сөөк-язының, политиктиг үзелдиг кижилерни чаңгыс аай хөй националдыг чон кылдыр каттыштырган. ССРЭ-ниң Дээди Совединиң Чөөн Сибирьден, ооң иштинде Тывадан депутады турган үемни улуг сеткил ханыышкын-биле сактыр мен. Бөгүнгү Тыва — федерацияның дең эргелиг болгаш аныяк субъектизи. Совет үеде ону келир үеже чүткүлдүг республика деп адап турган.
Улаштыр номчуур...
24.10.2014
1980 чылдарда Москвага сургакчылап чеде бергеш, Саң-хөө яамызының харыысалгалыг ажылдакчызы, акша-көпеекти хала чокка шиитпирлеп бээр А.Кальваның өрээлинге кире бээримге, олурган улустарга мени таныштыргаш, мынча дээн: «Я в Кызыле был, прекрасный город, посмотрел памятник «Центр Азии», вода Енисея чистая-чистая!» — деп чугаалангаш, менче хүлүмзүрүп органын сактып олур мен. Ынчан Кызылга бо ышкаш онза, чараш, көрүштүг чүүлдер турбаан.
Саң-хөө яамызынга ажылдап тургаш, Москваже 10 хире чыл дургузунда үзүк-соксаал чок сургакчылап, Тываның амыдыралынга эргежок чугула акша-хөреңги дугайында айтырыгны шиитпирлээр дээш кандыг бергелерге таварышпаан дээр. Ынчалза-даа салдынган сорулгавыс багай эвес күүсеттинип турган. Тывага Соңгу чүктүң деңнели-биле немелде төлевир дээш чугаалажып чоруп турувуста, экономика сайыдының оралакчызы: «Живете в самом Центре Азии, еще северную надбавку к зарплате просите» — дээш удурланырга, аңаа улуг тайылбыр бээр ужурга таварышкан бис…
Улаштыр номчуур...
24.10.2014
Сөөлгү үеде орук озал-ондаа хөйү-биле болуп турары чажыт эвес. Ылаңгыя орук озал-ондаанга хилинчек чок чаш ажы-төлдүң амы-тынындан, чырык өртемчейден чарлып турары ниитилелди дүвүредип турар. Чүге дизе орук озал-ондааның саны хүнден хүнче өзүп олурар. Айтырыг чидиг.
Бо чылын болган орук озал-ондактарының дугайында Тыва Республиканың ОШАЧКИ-ниңинспектору Оюмаа Оюн болгашчолаачы Эрес Ооржак-билечугаалаштым. Орук озал-ондактарынга чогум черле кым буруулугул?
Улаштыр номчуур...
24.10.2014
«Тываны хөгжүдериниң 100 чаа идеялары» эссе конкурузунга киржири-биле бүгү күзелдиглерни чалап турар.
«Тываны хөгжүдериниң 100 чаа идеялары» эссе конкурузу эгезинде күрүнениң хамааты албан-хаакчыларынга, оларның аразында эң-не салым-чаяанныг болгаш сонуургалдыг, республиканың социал-экономиктиг сайзыралының чугула айтырыгларын шиитпирлээринге чаа ужур-дузалыг аргаларны сүмелеп шыдаарын тодарадыр база ол ышкаш күрүне эрге-чагырга органнарының ажылдакчыларының профессионал сайзыралынга идиг бээр, күрүне албанының чаагай адын көдүрер сорулгалыг чогааттынган турган. Ынчалза-даа Тываның Баштыңы ук ажылга бүгү күзелдиглерни хаара тударын чугула деп санап көрген, ынчангаш чаңгыс чер-чурттугларынга, бирги оочурда, «Вконтакте» социал четкиниң аныяк-өскенинге кыйгы-биле көрүнген. «Эш-өөр! Киржиңер! Ам чаа-ла «Тываны хөгжүдериниң 100 чаа идеялары» эссе конкурузун эрттирериниң дугайында айтыышкынга ат салдым. Ол чүнүң-даа мурнунда республиканың күрүне хамааты албан-хаакчыларынга хамааржыр. Ынчалза-даа ам ол санал-биле Силерге кыйгы салыр деп бодап тур мен. Билиишкиннер барымдаалаар болза, кижилер сен канчаар бодап турар сен, шак ынчаар эвес бодаар эргелиг база чамдыкта сен олардан чүнү манап турарыңны кылбайн барып болур. Ол аразында биске ниити сорулгалар, чүткүл, түңнелдер чедип алырынга күзел-сорук херек. Ол ышкаш конкурс күрүне айтырыгларын шиитпирлээринге чаа аргаларны сүмелеп шыдаар салым-чаяанныг, билиглиг кижилерни тодарадырынче угланган. Дидими-биле чүткүдүңер!».
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Тыва Республиканың Баштыңының байыр чедириишкини
Хүндүлүг чаңгыс чер-чурттугларым!
Чоокта чаа бис бүгү чурт-биле кады, Россия Федерациязының Президентизиниң, өске-даа хүндүлүг, бедик аалчыларның киржилгези-биле тыва улустуң төөгүзүнде онзагай болуушкунну калбаа-биле демдеглеп эрттирдивис – Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылын, ол ышкаш бистиң республикавыстың найысылалы Кызыл хоорайны үндезилээниниң 100 чылын. Юбилейлиг байырлалдар бистиң кижи бүрүзүнүң сагыжынга артып каар.
Бөгүн өске юбилейниң бүдүүзүнде бис. Тыва Арат Республика Россияның составынче эки тура-биле кирген хүнден бээр октябрь 11-де 70 чыл боор. Аразы 30 чыл юбилейлиг болуушкуннар Улуг Россияның чоннары-биле чоокшулажырын болгаш хүндүткелдиг найыралдажырын төөгүлүг угланыышкын кылдыр бодамчалыг болгаш эки тура-биле шилип алган Тываның чурттакчы бүрүзүнге, тыва чонга ниитизи-биле салым-чол ужур-уткалыг.XVII вектиң ортаа үезинде бо болуушкуннар эгелээш, XX вектиң баштайгы чартыында чогууру-биле доозулган. Урянхай крайга Россия империязының протекторадының үези тываларга боттарының ниити национал болгаш культурлуг чоруун угаап-билип алыр, российжи регионнар-биле экономиктиг харылзааларны сайзырадыр, делегей цивилизациязының чедиишкиннери-биле таныжар арганы берген. Совет Россияның деткимчези-биле Азияның төвүнге хамаарышпас күрүнени тургусканы тыва ниитилелдиң социал-экономиктиг хөгжүлдезин дүргедеткен. Ада-чурттуң Улуг дайынының болуушкуннары, вермахтың армиязынга удур тулчуушкуннарга тыва эки турачыларның киришкени, бүгү чоннуң фронтуга материалдыг дузазы – бо бүгү Тыва биле Россияның чоннарының улам сырый чоокшулажырынга идиглиг болган.
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
70 чыл соңгаар, 1944 чылдың октябрь 11-де, Тыва Арат Республика Совет Эвилелиниң составынче эки тура-биле кирген. Ол үеден эгелээш тыва улустуң төөгүзүнде болгаш чуртталгазында бүгү талазы-биле хөгжүүрүнүң чаа үе-чадазы эгелээн.
Тыва автономнуг областың тургустунганының баштайгы айларындан-на СЭКП ТК болгаш Совет Чазак Тываның бүгү экономиказын болгаш социал амыдыралын чаартырынга эргежок чугула байдалдарны тургузарынче улуг кичээнгейни салып эгелээн.
Кандыг үндезинниг чаартылгалар Тывага совет үеде болганыл?
Араттарның үүрмек хууда ажыл-агыйдан улуг коллективтиг ажыл-агыйже, көшкүн чуртталгадан сууржуң амыдыралче шилчээни. Чогум-на бо өскерилгелер араттарның бүгү ажыл-агыйын, социал-культурлуг чуртталгазын ханызы-биле эде тургузуп өскерткен.Күрүнениң материалдыг болгаш саң-хөө дузазы-биле 1954 чылга чедир арат ажыл-агыйларның колхозтажыышкыны колдуунда доозулган. 1953 чылда Тывага эъттиң 64,5 хуузун, сүттүң 44,4 хуузун, дүктүң 77,8 хуузун, тарааның барык шуптузун коллективтиг ажыл-агыйлар бүдүрген.
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
ТАР биле Россияның аразында улам чоокшулажырының чайгаар чорудуу чоруп турган.1944 чылга чедир ооң Россияның составынга киреринге бүгү байдалдар тургустунган. Ооң-биле чергелештир Тываның Россияның составынга 1914 чылда киргениниң протекторат үезинде кады хөгжүлдениң дуржулгазы канчаар-даа аажок улуг рольду ойнаан.
1944 чылдың август 16-да Кызылга Биче Хуралдың VII Онза сессиязы болган, аңаа ооң кежигүннеринден аңгыда кожууннарның болгаш хоорайларның чүс ажыг төлээлекчилери, а ол ышкаш ССР Эвилелинден болгаш Моол Арат Республикадан хүндүлүг делегациялар киришкен. Хүн айтырыының кол чүүлү болза, Тываның ССРЭ-ниң составынга кирериниң дугайында айтырыг. Август 17-де Биче Хурал совет улустарның өг-бүлезинге чурттаары болгаш ажылдаары – «тыва улустуң алыс чырык күзели» деп айыткан Декларацияны чаңгыс үн-биле хүлээп алган.
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Белек-Кыс Монгуш, Тыва национал школа хөгжүдер институттуң методизи:
— Yнелеп артканым, төөгүлүг болуушкун — 1991 чылда Тывага Далай-Лама башкының келгени. Ол үеде чон Совет Тываның 5 чылы стадионунга Башкының өөредиинге баар дээш, бот-боттары баскылажып турган-на болгай. Далай-Лама башкыны чоогундан көрүп алыр, азы чок болза, оода бир холунга дээп алыр дээн кижилер дыка-ла кызып турганнар. Сарыг шажынывыс оон бээр катап эглип келген, чон сүзүктүг апарган деп бодаар мен.
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Журналистер фестивалы «Бүгү Россия — 2014»
Октябрьның 1-ден 7-ге чедир Сочиде 18 дугаар «Бүгү Россия — 2014» журналистер фестивалы болуп эрткен. Бо чылгы фестивальдың тускай аалчызы Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол болган.
Фестивальдың хемчеглериниң аразында Тываның культурлуг, турисчи болгаш экономиктиг күчүзүнүң дугайында чараш презентация болган. Чурттуң болгаш делегейниң аңгы-аңгы хоорайларындан журналистер ону сонуургап көргеш, октябрьның 11-де Россияның составынга каттышканындан бээр 70 чылын демдеглээр деп турар Тыва дугайында хөйнү билип алганнар. «Бүгү Россия» фестиваль — чурттуң профессионал арга-дуржулга солчулгазының шөлү, аңаа массалыг инфомация чепсектериниң төлээлери оларны дүвүредип турар темаларга хамаарыштыр ажык чугааны чорудуп, аныяк тускай эртемниглер-биле дуржулгазын үлежип, профессионал мергежилин бедидип, российжи журналистиң эрге-байдалын быжыглаар аргалыг. Бо чылын фестивальга чугаалашкан кол чүүл – Сибирьниң кижилери, оларда шиитпирлеттинмйн турар айтырыглар болгаш онзагай болуушкуннар. Ындыг уттундурбас болуушкун – Тыва биле Россияның найыралының 100 чылы. Ол байырлалга хамаарыштыр РФ-тиң Журналистер эвилелиниң даргазы Всеволод Богданов, а ооң-биле кады 100 дээре дээн репортерлар Тывага кээп чораан.
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Тыва Республиканың Хамааты камгалал болгаш онза байдалдар талазы-биле херектер агентилелинге хамааржыр бойдус халавы болгаш авариялыг байдалдың уржуктарындан камгалаар албан чери бистиң республикага 3 чыл бурунгаар тургустунган. Бо албан чериниң ажыл-чорудулгазының дугайында сонуургап, ооң удуртукчузу Мерген Дамдынович Ооржак-биле чугаалаштым.
— Мерген Дамдынович, удуртуп-башкарып турар ажылыңар дугайында чугаалап көрүңерем.
— Мээң ажылдап турар черимни Тыва Республиканың девискээринде авариялыг байдалдың уржуктарын чайладыр албан дээр. Ажылывыстың угланыышкыны, республиканың хоорай, суурларында электри станциязы үрели берген таварылгада, ону авариялыг байдалдан чайладып, чонну чырык-биле хандырып дузалаар бис. Бистиң албан чери ол хире улуг, күчүлүг станция техникаларлыг. Оон аңгыда хоорайларның изиг, соок суг дамчыдар четкилери доңа бергеш, үрелгенде, ону эргизер техника база бар. Мында 14 кижи ажылдап турар, 2-зи электри четкизиниң станцияларын харыылаар, бир каңнакчы, сантехник, экскаватор башкарыкчызы, 5 чолаачы, бухгалтер, кол инженер. Шуптузун чаңгыс аай идик-хеп-биле хандырып турар, ажыл берге болгаш кончуг харыысалгалыг. Чонну кандыг-бир айыылдан камгалаарынга бүгү тала-биле белен, шиитпирлиг болгаш тура-соруктуг оолдар ажылда хаара туттунган.
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Моолдуң кызыгаарынга чедир автооруктуң тудуу доозулган. Ооң байырлыг ажыдыышкыны эрткен неделяда болган. Аңаа Федералдыг Орук агентилелиниң удуртукчузунуң оралакчызы Игорь Астахов, Тыва Республиканың орук-транспорт комплекизиниң сайыды Олег Косоротов, «М-54» федералдыг оруктуң Тывада эргелелиниң даргазы Андрей Көк, кол инженер Сергей Квашин, орукту кылган «Восток» КХН-ниң чиңгине директору Сергей Уюсов, «Сибмост» ААН-ниң бирги вице-президентизи Владислав Кошкин болгаш өскелер-даа киришкен. Хүндүлүг аалчылар байыр чедиргеш, кызыл кожааны кескен соонда, 20 километр чаа орукту хынаары-биле автомашиналарже олуруп, төнчүзүнге четкеш, ооң шынары амгы үениң негелделеринге дүгжүп турарын демдеглээннер.
Федералдыг автоорук М-54 «Енисейниң» 1048 километринден 1068 километринге чедир орук участогунуң тудуун керээлиг ажылдап турган «Восток» КХН тудуп дооскан. Орук ажылының хемчээлин 3 чылга санаан турган болза, 17 ай иштинде ажылын 100 хуу күүсеткеш, ажыглалче киирген. Ында чер ажылдарын, кылымал тудугларның монтажын чоруткан, асфальт шывыын чаткан. Инженер тургузуглары доозулган, орук демдектери болгаш камгалал херимнерин тургускан.
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Эът рыногунда
2014 чылдың август айда даштыкы чурттардан Россияже киир сөөртүр аъш-чем продуктуларын моон соңгаар кызыгаарлаан дээрзин дыңнапкаш-ла, чурттуң улуг-улуг бараан сайгарлыкчылары аъш-чемниң садар өртээн өстүрген. Куш эъди 23 хуу, хаван эъди 30 хуу, инек эъди 40 хуу улгаткан. Ооң бир бадыткалы кылдыр аъш-чем өртээ хенертен өскен дугайында медээлерни, хомудалдарны Россияның монополияга удур хыналда чорудар албанынче ( ФАС ) чурттуң бүгү булуңнарындан кээп турар бижиктер бадыткап турар.Тус албан чери куш эъдин сайгарып турар улуг бүдүрүлгелерни хынап эгелээни бөдүүн чонга чиик өртектиг эът садып аар арганы тургузар дээрзинге улус улуг дыка бүзүревейн турар. Картофельди мөөңү-биле бир килде 5-6 рубльге садып алган садыг четкилери чонга садарда бир килде 40 рубль кылгаш, саарып турары ону бадыткап, аъш-чем өртээ чиигээр талазынче өскерилгелер бистиң күзээнивис дег даарта дораан болу бербес дээрзин көргүзүп турар. Россия деңнелин алыр болза, бо чазын Күрүне Думазынга аъш-чем өртектериниң өзүлдезин чүгле 15 хуудан эрттирбес дугайында чугаа чоруп турган, ынчалза-даа огулуг шиитпир хүлээп албаан. Бистиң республикада бо талазы-биле байдалды чугаалажып, сайгарып көрээлиңер...
Улаштыр номчуур...
13.10.2014
Тыва — япон спортчу харылзаалар
Октябрь айның эгезинде найысылалга спорттуң бир сайзыраңгай хевири — дзюдо талазы-биле япон тренер Мазами Мацушита очулдурукчузу Алина Хайдарова-биле аалдап келгеш барган. Тренер башкыны дзюдонуң тергиини дизе, частырыг турбас. Ол — спорттуң бо хевиринге олимпий оюннарының чемпионнарын белеткээн, ат-сывы делегейге алдаржаан, бедик мергежилдиг тренер. 1980 чылда Олимпий оюнунга ооң итальян өөреникчизи Эцио Гамбу чемпион болган, чаңгыс бо чижектен-не ажылының үре-түңнелин көрүп болур.
Мазами Мацушита сөөлгү чылдарда Сибирьниң хоорайлары-биле сырый харылзаалыг апарган. Кемерово хоорайга элээди оолдарны дзюдога белеткеп турар үезинде тыва спортчулар-биле ооң баштайгы таныжылгазы эгелээн. Оларга ужурашкан соонда Тыва чуртун көрүксээр, республикада спорттуң сайзыралы ооң сонуургалын улам-на күштелдирген. Ынчангаш Тывага алдын күс «дүжүлгезинге» саадапканда, келгени бо.
Улаштыр номчуур...
|
|