Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
В первый день работы фестиваль посетил Глава Тувы Владислав Ховалыг, который поздравил гостей и участников с возрождением долгожданного музыкального события. Он прошел регистрацию в качестве почётного гостя и пообщался с участниками мероприятия. На вновь стартовавший после перерыва фестиваль приехали музыканты из разных городов России, а также Австралии, Австрии и Великобритании.
Подробнее...
Новости
04.10.2017 19:45 / Образование
Сегодня, 4 октября, Дом народного творчества собрал лучших педагогов со всех уголков Тувы, ветеранов отрасли образования. В торжественном собрании, посвященном Дню учителя, приняли участие члены правительства, парламентарии республики, в том числе депутаты ГосДумы Лариса Шойгу и Мерген Ооржак.
Глава Тувы Шолбан Кара-оол перед началом торжества поприветствовал молодых, креативных педагогов, которые развернули в фойе презентации своей творческих проектов.
Монгуш Артыш Юрьевич – председатель совета Ассоциации молодых педагогов Республики Тыва, учитель английского языка МБОУ СОШ №1 пгт. Каа-Хем Кызылского кожууна. Руководитель движения «Добрые сердца Тувы». Он представил социальный проект «Мне нравится помогать людям» - «Кижилерге дуза кадарынга ынак мен»
Цель социального проекта: пропаганда добровольчества, развитие у учащихся чувства сопереживания проблемам общества, приобщение к активному преобразованию действительности.
ФОТОРЕПОРТАЖ
Подробнее...
04.10.2017 17:29 / Экономика
Школа участников торгов организована в рамках реализации проектного управления Правительства РТ. Это необычная школа, слушателями здесь могут стать индивидуальные предприниматели, те, кто хочет заниматься ведением бизнеса, кто только встает на путь предпринимательства и др.
Сотрудники министерства закупок расскажут вам, как участвовать в электронных аукционах, как подавать заявку на участие в торгах, какие плюсы и минусы подобных аукционов и другие вопросы, интересующие лично слушателей.
Подробнее...
04.10.2017 09:54 / Мероприятия
Конкурс профессионального управления проектной деятельностью «Проектный Олимп» проводится Аналитическим центром при Правительстве России четвертый год . Конкурс проводится в 4 этапа: подача заявок, составление отчетных материалов, финальный тур и определение победителей. Как отмечают организаторы конкурса, в ходе отборочного тура асессоры оценили 176 конкурсных отчетов. Теперь начинается этап очных визитов асессоров к финалистам.
Правительство Республики Тыва в этом году впервые участвует в конкурсе и 3 проектных офиса стали финалистами по следующим номинациям
Подробнее...
03.10.2017 16:37 / Мероприятия
3 октября 2017 года в Туве состоялся торжественный запуск региональной врезки в состав первого мультиплексацифрового наземного телерадиовещания.
Специалисты республиканского филиала Российской телевизионной и радиовещательной сети (РТРС) и филиала ФГУП «ВГТРК «ГТРК «Тыва» провели работы по установке оборудования для трансляции региональной врезки ГТРК «Тыва» в состав первого мультиплекса. Жители 45 населенных пунктов Республики Тыва, в которых проживает 76921 человек (24,3% от всей численности населения), не имели возможности просмотра телепередач ГТРК «Тыва», в их числе административные центры Тере-Хольского кожууна с. Кунгуртуг, Монгун-Тайгинского кожууна с. Мугур-Аксы и Тоджинского кожууна с. Тоора-Хем.
Жители 88 населенных пунктов Республики Тыва имели возможность просмотра передач ГТРК «Тыва» только в аналоговом формате.
Подробнее...
02.10.2017 14:19 / Муниципалитеты
Многодетные семьи Дзун-Хемчикского района в эти дни получают социальный уголь. В 2017 году в губернаторский проект попали 77 семей со всего района. Во всех семьях, по условиям соцпроекта, растет не меньше пяти детей. Одним из первых отгрузку угля начали в селе Хайыракан.
Сэсэг Сат 30 лет. Хрупкий внешний вид девушки обманчив, вместе с мужем Чаяном они воспитывают пятерых детей. Старшая дочь учится в четвертом классе, младшему сыну исполнилось пять лет. Сэсэг трудится поваром в местном детском саду. Муж временно без работы. В губернаторском проекте "Социальный уголь" семья Сатов участвует второй год.
"Благодарю Правительство Тувы за такую поддержку многодетных матерей, семей. Мы получаем уже второй год. У нас небольшой дом, на зиму хватает чуть более трех тонн, поэтому уголь по проекту - 2 тонны с лишним
Подробнее...
02.10.2017 13:47 / Экономика
На высоком уровне сохраняется рост промышленного производства. По статистическим данным индекс промышленного производства в январе-августе текущего года составил 113,4% к аналогичному периоду прошлого года. Рост отмечен во всех секторах промышленности, в том числе в обрабатывающих производствах – на 8,3 % к январю-августу 2016 года.
Динамика производства пищевых продуктов — ключевого сектора обработки находится в положительной зоне. Произведено продукции на сумму 115,7 млн. рублей с ростом к уровню прошлого года в сопоставимых ценах на 6,6 %. За счет реализации губернаторского проекта «Одно село — один продукт» увеличены объемы производства цельномолочной продукции — на 12 %, в том числе творога — на 8,8%, сметаны — на 20%, На сегодняшний день 10 районов республики самообеспечены собственным производством молочной продукции.
Подробнее...
02.10.2017 12:51 / Общество
Глава Дагестана Рамазан Абдулатипов и делегация Республики Тыва пришли в гости к родителям Рашида Салахбекова в селение Карланюрт Хасавюртовского района. Гости вручили по поручению Главы региона Шолбана Кара-оола орден республики родителям Рашида Салахбекова, которым он был посмертно награжден за спасение утопающей девушки на московском пляже.
«Наша сегодняшняя миссия - это проявление благодарности вам, родителям Рашида Салахбекова, и этой земле, на которой родился герой. Он был воспитан мужественным человеком», – отметил депутат Государственной Думы РФ Мерген Ооржак.
Подробнее...
02.10.2017 12:25 / Культура
Жители села Ак-Даш Сут-Хольского района готовятся к знаменательному событию - совсем скоро здесь откроет двери современный дом культуры на 80 мест. За ходом строительства следят и стар, и млад. Среди них ветеран Саян-оол Дамдын-оолович Ондар. Старожил села признается, ходит на площадку почти каждый день, ведь стройку ждали почти тридцать лет.
"Парни трудолюбивые. Работают, не покладая рук. И материалов достаточно, поэтому дело спорится. Здорово, что есть такие программы развития. Честно, каждый раз, когда Правительство наше приезжало с отчетом, мы просили построить новый клуб. Дождались. Я очень рад, что увижу новый дом культуры. А то уж не надеялся, что застану. Думаю, что на радостях могу и станцевать на новой сцене", - делится Саян-оол Дамдын-оолович.
Подробнее...
01.10.2017 11:25 / Праздники
Глава Тувы Шолбан Кара-оол, поздравляя представителей старшего поколения с Днем пожилых людей, предложил на системной основе обеспечить для представителей старшего поколения льготное и бесплатное посещение спортивных объектов республики.
Соответствующее поручение дано Министерству труда и социальной политики, а также Министерству по делам молодежи и спорта Республики Тыва.
В поздравлении Главы Тувы Шолбана Кара-оола говорится:
- Каждый из нас нуждается в плече старшего человека, уважаемого и умудрённого жизнью. Нам легче живётся, когда в сильных сердцах наших старейшин, ветеранов, пенсионеров мы черпаем поддержку, энергию, любовь.
Подробнее...
29.09.2017 12:32 / Сельское хозяйство
Глава Тувы Шолбан Кара-оол рассказал сегодня в своем блоге о животноводческой стоянке, которая строится в отдаленной местности в рамках губернаторского проекта «Кыштаг для молодой семьи»:
«Завершаем вторую очередь проекта «Кыштаг для молодой семьи». Почти все участники успели до снегов построить себе дома и кошары для скота. Остались самые отдаленные стоянки, такие, как у Менги Арапчора – на бай-тайгинском озере Даштыг-Холь, почти на границе с Горным Алтаем.
Сюда и просто так-то добираться сложно, а со стройматериалом тем более. Оттого и задержка получилась.
Начиная проект, мы думали над этим: стоит ли нам поощрять выбор молодыми чабанами вот таких труднодоступных и отдаленных от рынков сбыта мест? Взвесили все «за» и «против» и пришли к выводу, что не только можно, но и нужно. Тот же Арапчор выбрал глухие места для своего хозяйства не по молодости или недомыслию.
Как раз наоборот. Здесь стойбище его предков, дед его до сих пор растит здесь скот. В этих местах десятилетиями у семьи складывалась схема перекочевок, отрабатывалась система самообеспечения.
Подробнее...
Фоторепортажи
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
09.12.2023
08.12.2023
08.12.2023
Национальный парк культуры и отдыха
Медээлер
13.09.2013
Эң кол чүүл – үш котелду төндүр эптей тургускан болгаш бирээзин шагда даштындан чылыглап каан. Өске ийи котелдуң чылыглаашкыны дооступ турар. «Стройсервис» КХН хүлээникчи организацияның удуртукчузу Юрий Гавриловтуң чугаалап турары-биле алырга, каш хүн бурунгаар электри дериг-херекселин эккелген, ону таарыштыр тургузарынга белеткел ажылдары эгелээн. Бо үе-чада котельнаяны ажылдадырынга аажок чугула, ооң соонда оран-саваның бараанын долузу-биле дөзевилээр. Август 8-те Хову-Аксы суурга РФ-тиң Президентизиниң Сибирь федералдыг округта Бүрүн эргелиг төлээзи Виктор Толоконскийниң киржилгези-биле болган хуралга котельнаяны ажыглалче киирериниң хуусаазын тодараткан турган деп сагындыраалы. «Бөгүн бис сентябрь 15-ке чедир котельнаяның белен турарының сорулгазын салдывыс. Сентябрь 20-ниң хүнүн-де хереглекчилерге чылыг турбас болза, ону чурум хажыдыышкыны деп санаар. Сорулга үе-шаанда күүсеттинер дээрзинге менде чигзиниг чок,
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Бо удаада өөредилгениң алдарлыг ажылдакчызы, улус өөредилгезиниң тергиини, хоочун башкы Анфиса Чаш-ооловна Тюлюш ажылдап турган чылдарында школазы-биле чыып, кадагалап алганы шыгжамырын көргүскен. «Мында эрги тыва бижик-биле Моол биле Тыва республиканың кызыгаарларында кызыгаарлаашкынны чорудуп турарының сактыышкыннары бижиттинген» — деп, хоочун башкы тайылбырын эгелээн. Тываның Баштыңы Ш.Кара-оол сактыышкыннарның шыгжамырын ажып көргеш, республиканың төөгүзүнге хамаарыштыр үнелиг материал бооп болур-дур деп башкы-биле чөпшээрешкен. Тыва Республиканың өөредилге сайыды К. Бичелдейге бижимел ажылдарны Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институду-биле кады парлаарының аргазын өөренип көөрүн база сүмелээн. Тыва биле Моолдуң харылзааларының төөгүзү-биле эки таныш, филолог эртемден, сайыт эрги тыва бижикти билир болгаш, материалды боду очулдуруп болурун дыңнаткан. Анфиса Чаш-ооловна ооң дилээн кичээнгейге алганы дээш Тываның Баштыңынга өөрүп четтиргеш, институттуң эртемденнери-биле демниг ажылдаарын аазаан.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Тыва Республиканың Баштыңы – Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол сөс алгаш, эрес-кежээ, кызымак, ак сеткилдиг ажылы-биле бедик күш-ажылчы чедиишкиннерни чедип алгаш, өскелерге үлегерин көргүзүп чоруур тергииннерниң тергииннеринге байыр чедиргеш, Кызыл хоорайның хөгжүлде-сайзыралынга, Тыва биле Россияның чаңгыс демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылын демдеглээр юбилейлерни төлептиг уткуур дээш бөгүн кылдынып турар ажылдарга, келир үеде сорулгаларга доктааган.
— Чылдың-на сентябрьның ийиги улуг-хүнүнде Кызыл хоорайның хүнүн байырлап демдеглээри чаңчыл апарган. Бөгүн кызылчыларның байырлалының бүдүүзүнде күш-ажылдың кижилерин, мурнакчыларны шаңнап-мактап турарывыс өөрүнчүг-дүр. Ынак хоорайывыс бодунуң 100 харлаар юбилейинче бүзүрелдиг базып орар. Кызыл сөөлгү чылдарда каракка көзүлдүр чаарттынып, янзы-бүрү айыраң, чараш чечектерлиг хоорай апарганын көрүп тур бис. Кызыл ам улуг тудуг шөлү болуп, ында хөй тудуглар, чуртталга бажыңнары туттунуп, оруктарын эде кылып, чаарттынып турар.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Кызылчылар юбилейни төлептиг уткуур дээш шыырак белеткенип турарлар. Оон ыңай амыдыралдың хүн бүрү айтырыглары база бар, хоорай долгандыр девискээрниң арыг-силии, кудумчуларның чаагайжыдылгазы, бажың-балгатты байырлал шинчизинче киирери дээш, ам-даа кылыр ажыл-ла хөй. Ооң чамдыызын Кызыл хоорай чагыргазы, шынап-ла, кылган. Оруктар чаарттынып турар, чаа чуртталга бажыңнары немешкен. Хары угда шиитпирлеттинмес, берге айтырыглар база бар. Ол дээрге планда чок бажың-балгат тудуглары-дыр, ынчаарга оларны кызырарының дугайында хемчеглерни база чорудуп турар. Ооң-биле чергелештир 2008 чылдан тура «Чечектелген Кызыл» мөөрейни кызылчыларга чарлаан. Бо чылын ону республика деңнелдиг «Тыва – арыг-шеверниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» губернатор төлевилели кылдыр эде көрген, чоннуң мынаар кол кичээнгейни углап турары өөрүнчүг.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
«Күш-ажыл кижини каастаар» дижир. Ол ылап-ла шын. Чайын Сергей Допчааевич, Чечен Сереновнаның бажыңының чаны чараш сад-ла. Соңгазының баарында янзы-бүрү чечек-чимис хөлбеңнээн, бажың чанында огородунда дүжүдү эрте-ле быжып эгелээр, ында чүнү чок дээр: капуста, морковь, помидор дээш, суурларда чонувустуң хөй кезиинде тарыыр нептереңгей ногааларындан аңгыда, шпинат, петрушка, өңнүг капуста дээш, кижи танывас ногааларны тарып алган болур. Куда-дой, байыр-найыр дээш чайын черле чүнү демдеглевес дээр. Бо өг-бүлеге чону барып, хереглээн ногааларын, чечек-чимизин дилеп алырлар. Сергей акыйның бир кайгамчык аажызы – чонунга дуза чедиргеш өөрүп, амыраары, артында-ла арны чырый берген, хүлүмзүрүп тургулаар.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Yстүү Усинскиде тываларның субурган тудуп алыр бодалы ийи чыл четкен. Оларның ол күзели бо чайын боттанган. Июль 10-да Кызыл хоорайның Орус культура төвүнге ачы-дуза марафонун эрттирген, ооң түңнелинде тудуг материалдары садып алырынга 136 муң рубль кирген. Ол хүннү субурганны тудуп эгелээни кылдыр санап болур.Чаньчуп субурган тудуунуң эгелей бергенинге чоннуң өөрүшкүзү оларның арын-шырайындан-на илдең болду. Журналистерниң салган айтырыгларынга суурнуң чурттакчылары күзелдии-биле харыылап бергеннер.
Алексей Флегентов, Yстүү Усинск суурнуң чагырга даргазы:
— «Мында чурттап турар тываларга субурганны тудуп тургусканы — тыва культураны тургузарының бир демдээ. Yстүү Усинск суурда 300 ажыг тывалар бар, шупту чурттакчы чоннуң 15 хуузу. Мооң мурнунда тывалар хөй турган, малчыннар уругларының интернады болгаш тыва дылды 9 класска чедир башкылап келгени солун.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Сентябрь 6-8 хүннеринде республиканың найысылалы Кызыл хоорайга Тывага дзюдону сайзырадырынга улуг үлүүн киирген тренерлерниң бирээзи, афганчы-дайынчы Евгений Коровинниң чырык адынга тураскааткан Сибирь Федералдыг округтуң дзюдога эр, херээжен улус аразынга чемпионады болуп эртер. Россияның дзюдо федерациязы мындыг улуг маргылдааны Тывага эрттирип турары сөөлгү чылдарда республикада дзюдонуң сайзыралы бедик деңнелге четкенинге үнелелди берип, дзюдо мөгелериниң чедип ап турар бедик спортчу чедиишкиннеринге хүндүткелди, бүзүрелди көргүскени болур дизе, хөөредиг чок. Эрткен ХХ чүс чылдың 80-90 чылдарында республиканың шыырак дээн дзюдо мөгелериниң бирээзи, Кызыл хоорайның, Тыва Республиканың, Сибирь болгаш Ыраккы Чөөн чүктүң база Бүгүроссия чергелиг турнирлерниң каш дакпыр чемпиону, амгы үеде Тыва Республиканың дзюдо федерациязының президентизиниң оралакчызы, Тыва Республикада өртке удур федералдыг албанның бирги отрядының начальниги, полковник Анатолий Владимирович Фалалеев республикага дзюдонуң сайзырап келгенин мынчаар сактып чугаалаар:
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Болат Ооржак 1978 чылдың июнь 7-де Кызылга Тывада база ат-сураглыг улустуң — Россия Федерациязының болгаш Тыва Республиканың алдарлыг башкызы Хүрең Бораевна (ол элээн каш чыл мурнунда мөчээн) болгаш билдингир спортчу, тыва хүрештиң шинчилекчизи, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы, педагогика эртемнериниң кандидады Сергей Ынаажыкович Ооржактарның өг-бүлезинге төрүттүнген. Болат бичиизинде-ле хамык ажыл-херектиң мурнунга баар оол чораан. Спортка ол хандыкшылдыг, шыдыраага республиказының ат-алдарын аңгы-аңгы черлерге болгулаан маргылдааларга камгалап, дөрт класска тургаш-ла бүгү Россияны кезип каапкан. Ол ышкаш математикага тергииннерниң бирээзи турган, Тыва Республиканың лицейиниң башкыларының идегели болуп келген.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Ук мөөрейни эрттиреринге баш удур ажылдарны тускай комиссия кежигүннери: «Бай-Тал» КУБ-туң директору, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы база хөй шаңнал-макталдарның эдилекчизи Кызыл-кат Николаевна Кочал-оол, Бай-Тал суурнуң Төлээлекчилер хуралының даргазы, суму баштыңы Борбак-оол Салчакович Конгар, суму чагыргазының даргазы Саян Борисович Маадыр, социал политика талазы-биле оралакчы Хөвеңмаа Оттук-ооловна Хертек чоруткан. Мөөрейниң программазында сумулардан келген сигенчилерниң бүрүткел-даңзызын эртенгиниң 10 шакта эгелээн, бир дугаарында, Шуй сумунуң чагырыкчызы Андрей Ч.К-Д сигенчилери-биле, дараазында культурадан, «Курай» КБК, Ээр-Хавак, «МТС» МУБ, Бай-Тал болгаш кожуунда электри адырының ажылдакчылары, кожуун чагыргазындан эр-херээжен сигенчилер хөйү-биле идепкейлиг келген. Хол кадыыры база трактор-биле сиген кезилдезиниң маргылдаазын байырлыг байдалга ажыткан, эр-херээжен сигенчилер чыскаал-биле хемчегни эгелээн.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы езугаар тургустунуп турар бичии уругларның үрер хөгжүм оркестриниң кол кезээ Р.К.Кенденбиль аттыг республиканың хөгжүм-уран чүүл школазының үрер болгаш соктаар хөгжүм херекселдер салбырының чеди өөреникчизи Латвиядан чанып келген. Олар аңаа хөгжүм школаларының өөреникчилериниң «Плюс» чогаадыкчы лагеринге дыштанмышаан, боттарының мергежилин бедидип алыр аргалыг болган. 2012 чылдың сентябрь айда Тывага «Азия төвүнде медээ аялгалары» үрер хөгжүм фестивалынга кээп чораан профессор Янис Пуриньш тыва үрер хөгжүмчүлерниң мергежээнин көргеш, уругларны Прибалтикаже чалаан.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Николай Цветков:
— Бир дугаарында, республиканың наркотиктерге удур комиссиязының ажыл-чорудулгазынга дорт киржир арганы бергени дээш ТР-ниң удуртулгазынга, ылаңгыя Шолбан Валерьевичиге, четтиргенимни илередир-дир мен. Наркотиктерге удур комиссия херек кырында ажылдап турарынга шынзыктым. Комиссия болза, белен эвес ажыл-иштиң сорулгаларын чиге угаап-билип турар, бедик мергежилдиг, шыырак билиглиг кижилерден, тодаргай угланыышкыннарның удуртукчуларындан тургустунган.
Наркотиктерге хамаарыштыр байдал чүгле Тыва Республикада эвес, а бүдүн Россияда чидиг болуп артпышаан. Социал айтырыгга болгаш эмчи албан черлериниң сан-чурагайлары езугаар алырга, медицинаның эвес наркотиктерни ажыглап турар аныяк кижилерниң саны ам-даа хөй. Россияда бир чылда 34 харга чедир амы-тынындан чарылганнарның саны 100 муң ажып турар деп билир бис. Ооң мурнунда чылдарга деңнээрге, түң эвээжээн-даа болза, тайбың үеде мынча хөй аныяк кижилер шыңгыы чылдагаан чокка амы-тынындан чарылбас.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Москваның дээди өөредилге черлериниң бо чылгы доозукчулары-биле ужуражылганы эрттирген. Чазак Даргазы онза кичээнгейни даг ажыл-агыйлыг дээди өөредилге черлериниң доозукчуларынче угландырып, оларны үлетпүр бүдүрүлгезиниң адырынче ажылче хаара тудары-биле аңгы даңзыже киирип алган. Шак ындыг дугуржулганы республиканың казымал байлактарын казып болбаазырадып турар чогуур бүдүрүлгелерниң удуртукчулары-биле кылган. База ол ышкаш Тываның Баштыңы демир-орук тудуунуң доозукчуларынга Тывага демир-орук тудуу эгелегижеге чедир амдыызында Красноярск край болгаш Новосибирскиге ажылдаарын аазаан. Шолбан Кара-оол бо төлевилелдиң боттанырынга чигзиниишкин чок болгаш турбаан-даа деп демдеглээн. «Демир-орук тудуунуң төлевилелиниң боттанырынга бүзүрелдиг мен дээрзин база катап чугаалап тур мен. Ол туруштан кажан-даа дүшпээн мен. Ынчангаш удавас демир-орук тудуунуң дээди өөредилге албан черлерин дооскан специалистер чугула херек апаар» – деп, ол чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Ак, көк, кызыл
Россияның ак-көк-кызыл үш өңнүг (триколор) күрүне тугунуң төөгүзү 300 чыл бурунгаар эгелээн.
Ол XVII-XVIII чүс чылдарда, Россияның күчүлүг күрүне болуп тургустунуп турар үеде тывылган. Ак-көк-кызыл тукту бир дугаар Алексей Михайловичиниң хааннап турар үезинде «Орел» орус шериг корабльге көдүрген. Ынчалзажок күрүне тугу кылдыр ол чүгле Петр I турда апарган. 1705 чылдың январь 20-де Петр I боду үлегерин шыйып белеткээш, доора шугумнарның дилиндектериниң чурумун тодараткаш, «шупту кандыг-даа садыг судноларынга» ак-көк-кызыл тукту көдүрер дугайында чарлыкты үндүрген.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
"Уруум Томск хоорайга юрист дээди эртемин чедип алгаш келген. Тергиин демдектерлиг диплому холунда бар, ынчалза-даа мынчага дээр ажыл тып чадап тур"—деп таныырым угбайның муңгарап чугаалап олурганын дыңнадым. Амгы үеде доозуп келген аныяктарга немелде ажылчын олуттарны тургузуп, бо талазы-биле күрүне болур-чогуур аргаларны ап чорудуп турза-даа, байдал нарын болуп артпышаан. Август 20-де «Сүбедей» спорт комплекизинге республиканың Чурттакчы чонну ажылга хаара тудар агентилелиниң база ТР-ниң Аныяктар херектериниң болгаш спорт яамызының чылдың-на организастап эрттирип турары ажылчын олуттар ярмарказы болуп эрткен. Маңаа байдалды ылавылап, дээди болгаш ортумак өөредилге черлериниң доозукчулары-биле ужуражып чугаалажыр аргалыг болдум.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Кызыл хоорайның мэриязының дыңнатканы-биле, чаа өөредилге чылында найысылалдың школаларынга чаңгыс аай хепти (форма) киирериниң дугайында 2013 чылдың эгезинде сайгарып чугаалашкан. Класс бүрүзүнге ада-ие хуралын эрттиргеш, өөреникчи бүрүзүн чаңгыс аай школачы хеп-биле хандырарының хемчеглерин тодараткан. Ынчангаш өөреникчилер чаңгыс аай формалыг өөренир. Федералдыг хоойлу езугаар школа формазынга негелделерни өөредилге албан черлери боттары тургузар. База ол ышкаш форма үш аңгы хевирлиг болур: хүн бүрүнүң, спортчу болгаш чыскаалдаар.
Улаштыр номчуур...
|
|