Медээлер

14.03.2013 Тываның аржааннары — эртем шинчилелде

Тываның агаар-бойдузунуң кол байлактарының бирээзи – аржааннар. Бо чылын Тываның аржааннарының эм-дом шынарын эртемденнер хынамчалыг шинчилеп көөр деп турар. «Yжен беш аржааннарны шинчилээри-биле чүс чээрби эмчилерни чорудар бис – деп, Интернетте бодунуң арнынга республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол дыңнаткан. – Томскиниң курортология институду-биле керээни чаргаш, аржааннарның эм-дом болгаш өске-даа шынарларын шинчилеп көөр херек. Кым, кайы аржаанга, канчаар эмненириниң дугайында эртемге үндезилээн тайылбырны бээр ужурлуг. Бир аржаанга кадыывысты экижидип, өске аржаанга баксырадып ап-даа турар чадавас бис»

14.03.2013 Улуг шуурган соонда…

Сибирьниң регионнарынга нептерээн улуг шуурган Тываны база ойбаан. Yзүк-соксаал чок хаттың, дүвүнүң соонда республиканың барыын кожууннарының оруктарын хөме алган, малчын турлагларже чедери берге апарган. Ол талазы-биле ажылдың канчаар чоруп турарын республиканың Көдээ ажыл-агый яамызы Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолга илеткээн.
Бир дугаарында эң ырак-узак кожуун болур Мөңгүн-Тайгада байдалдың дугайын таныштырган. Кожуун төвү биле Кызыл-Хая суурнуң аразында орук март 6-да хагдынган, «Малчын» КУБ-туң 23 малчыннар турлаанче баар арга чок апарган.

14.03.2013 Энергетиктерниң болгаш эрге-чагырганың дугуржулгазы

Республиканың сайзыралының талазы-биле кайы-даа талаларның айтырыгларынга хамаарыштыр шиитпирлерни тывары-биле квартал санында ужуражып турарын Тываның Чазаа биле «Тываэнерго» ААН-ниң удуртулгазы дугурушкан.
Ындыг дугуржулганы биче болгаш ортумак бизнестиң ээлерин электри четкилеринге технологтуг коштурулгазының айтырыгларының талазы-биле Чазактың болгаш регионнуң четки компаниязының аразынга болган «төгерик столга» чарганнар. Кады ажылдажылга болгаш ажык-чарлыг чугаа коммерция болгаш тус-тузунуң эрге-ажыктарын хараан адааннажылгага бодаарга, ажыктыг болур деп, талалар санааннар.

14.03.2013 Чайынды үревезин дээш
Таңды кожуунда «Бай-Хаак—Балгазын» автооруктуң Дүрген хемни кежер черинде көвүрүгнүң чайындыга алзып, үрелир чоруун болдурбас талазы-биле бүгү хемчеглерни республиканың орук-транспорт комплекизиниң сайыды Олег Косоротов ап турар.
Эрткен неделяда агаар-бойдус хенертен чылый бергенде, хемни чайынды хөме алган, ол көвүрүгнүң үрелиринге чедирип болур апарган. Ынчангаш ук көвүрүгнү Орук-транспорт яамызының, ОБЯ-ның Тыва Республика талазы-биле Кол эргелелиниң специалистери шинчилээннер. Көвүрүгге чайындыны доктаатпазының талазы-биле хемчеглер алдынган, олче көдүрүлген суг дораан агып бадар кылдыр оңгарларны үттээн деп, орук-транспорт сайыдының оралакчызы Кызыл-оол Сарыглар дыңнаткан.

14.03.2013 «Идегелдиң көвүрүү»

Улусчу чогаадылга бажыңынга «Идегелдиң көвүрүү» деп харык-шинээ кызыгаарлаттынган инвалид улустуң республика чергелиг мөөрей-фестивалының концерт-таныштырылгазы болуп эрткен. Мөөрей боду апрель 19-та эгелээр, бир дугаар хүнүнде бичии уругларның, ийиги хүнүнде — улуг улустуң көрүлдези эртер.

«Идегелдиң көвүрүү» деп мөөрей-фестиваль бистиң Тывага бир дугаар эртери бо. Ол Бүгү-россияның «Дем-биле хөйнү чедип алыр бис!» деп инвалид улустуң мөөрейиниң «адаа-биле» болгаш Бүгү-россияның инвалидтер ниитилелиниң 25 чыл оюнга тураскаадып эртип турар. Бистиң чанывыста кады чурттап чоруур амыдыралдың бергелеринге таварышкан инвалид чонувусту деткип, сагыш салып, оларның аразындан талантылыг тергииннерни үндүрери-биле мындыг хевирлиг хемчеглерни эрттирип турары өөрүнчүг. Бо мөөрейни ТР-ниң Кадык камгалал болгаш социал хөгжүлде, Культура яамылары болгаш ТР-ниң Өг-бүлениң болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилел база республиканың караа четпестер хөй-ниити организациязы, Улусчу чогаадылга бажыңы дээш, оон-даа өске албан черлери удуртуп эрттирер.

14.03.2013 Көшкеге бастырган оолдарның аттарын мөңгежидери - биле…

Шолбан Кара-оол республиканың Өөредилге болгаш эртем яамызының, а ол ышкаш Мугур-Аксы суурнуң школазының удуртулгазынга хар көшкезинге бастыргаш, амы-тынындан чарылган школачыларның чырык адын мөңгежидери-биле эрттирер хемчеглерни өөренип көөрүн саналдаан.
«Оларның спортчу болгаш чогаадыкчы ажыл-чорудулгазының дугайында булуң-даа болуп болгай. Чок-ла болза, сактыышкын кичээлдери. Амы-тынындан чарылган алды оол шуптузу оларны онзалап демдеглээринге төлептиглер. Оларның кижи бүрүзү бир онза кижи кылдыр билдингир болгаш, халап-биле үзүлген, кыска-даа болза, чуртталгазында эвээш эвес чедиишкиннерни чедип алган» — деп, ол демдеглээн.

14.03.2013 Студентилерниң шевер кылыглары

Тыва чуртунуң бойдузу эгээрттинмес казар байлактыг чурт боорундан аңгыда, төлептиг, уран-шевер болгаш ус-дарган чоннуң чурту дээрзинге чоргаарланып орар.

Салым-чаяанныг улус кандыг-даа ажылдың эртинезин кылып үндүрүптер деп чүвени чаңгыс эвес удаа көрдүм. Уран-шеверлерниң, ус-дарганнарның чогаадыкчы, тывызыксыг хол-биле тудуп-даараан ажылдарын кайы-даа үеде эртип турар делгелге үезинде сонуургап көрүп болур. Оларның аразында тос чүзүн малывыстың дүгүнден янзы-бүрү кылыгларны шеверлээни онзагай. Кидис кылыглары кылыр ажылдың Тывада сайзырап, хөгжүп турары демдеглексенчиг.

12.03.2013 Шолбан Кара - оол - ёзулуг удуртукчу

Оон бээр ам элээн айлар эрте берди. Бодум ыраккы Тожу кожуунда чурттап чорзумза-даа, амыдыралымның аайы-биле Кызыл хоорайже аъттаныптым. Кежээки үе, телевизорну ажыдып алгаш, Тываның чонунуң ажыл - амыдыралын сонуургап, дыңнап олурар арамда хенертен Тываның Баштыңы-Чазак Даргазы Шолбан Валерьевич Кара - оол дыка качыгдалдыг, хомудаан үнү-биле чонну кыйгырып, Бай - Тайга кожуунга болган коргунчуг өрт халаптан когарааннарның өг-бүлезинге, чоок кижилеринге качыгдалды илередип тура, бодунуң езулуг-ла сагыш-сеткилинден карааның чажын төп, туттунуп турары шуут-ла аргажок илдең болду.

12.03.2013 Чолу бедик Чаан мөге

Чоокта чаа тыва хүрештиң төөгүзүнге база бир кайгамчыктыг болуушкун болган. Ол дээрге Тыва Республиканың Баштыңы – Чазааның Даргазы Шолбан Валерьевич Кара-оолдуң Чарлыы-биле Национал тыва хүрешти сайзырадырынга ачы-хавыяазы болгаш каш дакпыр спортчу тиилелгелерин бедии-биле үнелеп, Тываның Арзылаң мөгези, Республиканың Элээди уругларның спорт школазының национал тыва хүреш талазы-биле тренер-башкызы Андрей Хертекке «Тыва Республиканың Чаан мөгези» деп бедик, хүндүткелдиг атты тывысканы болур.

12.03.2013 «Чаңгыс херээжен — муң янзы үннер...»

Бөгүн, марттың 12-де, сураглыг ыраажы чаңгыс чер-чурттуувус Сайын-Хоо Намчылактың төрүттүнген хүнү.
«Чаңгыс херээжен – муң янзы үннер» - деп Австрияда чурттап-ажылдап чоруур, этнохөгжүм биле барыын чүктүң хөгжүм угланыышкынының аңгы-аңгы хевирлерин каттыштырып ырлаар сураглыг тыва ыраажы Сайын-Хоо Намчылактың дугайында «Көшкүн чоннар» амыдыралының дугайында солун радио-дамчыдылга болган. «Сайын-Хоо – ыраажы-шинчилекчи, чогаадыкчы импровизатор, композитор, саунд-поэт болгаш тоолчу» деп аңаа бистиң чаңгыс чер-чурттуувусту үнелээн.

12.03.2013 Тываның чону-биле кажыыдап тур бис

Кемерово областың губернатору Аман Тулеев:

Хүндүлүг Шолбан Валерьевич! Ак-Баштыг дагга хар көшкезинге таварышкаш, элээди спортчу оолдарның амы-тынындан чарылганы-биле холбаштыр Кузбасстың шупту ажыл-ишчилериниң, Кемерово областың администрациязының коллегиязының болгаш бодумнуң мурнумдан илереткен ханы кажыыдалды хүлээп ап көрүңер. Көшкениң хенертен батканы улуг хай-халап бооп, идепкейжи, талантылыг аныяк оолдарның чырык күзелдерин балай шаапканы дыка-ла хомуданчыг-дыр. Кижилерниң өг-бүлелеринче улуг ажыг-шүжүг келген-дир. Оларның чуртталгазында эң-не үнелиг чүве — уруг-дарыының амы-тынын алгаш барганын бодап кээрге, дыка-ла муңгаранчыг-дыр. Ооң кажыыдалы бистиң чүректеривиске база аарышкы-биле дээп, кузбассчыларны сагыш-сеткилин дүвүретти. Чок болган оолдарның чоок кижилеринге болгаш ада-иезинге бистиң кажыыдап турарывысты база дамчыдып көрүңер. Оларның ажыг-шүжүү — бистиң база ажыг-шүжүүвүс-түр.

12.03.2013 Регионнарның өрелерин санаан

Россияның Саң-хөө яамызы чурттуң регионнарының өрелерин санаан. Бюджет ажылдакчыларының шалың акшаларын көдүрери, онза байдалдардан когарааннарга компенсация төлевирлери, тудуг дээш, оон-даа өске кандыг акша-хөреңги регионалдыг бюджеттен доктаамал негеттинмес деп.

Тыва 1 млрд. 57 млн. рубль-биле эң-не эвээш өрелиг беш регионнуң аразынче кирген.

11.03.2013 Регина Рафаиловна Бегзиниң (Розенберг) чырыткылыг адынга мөгейиг

Регина Рафаиловна Бегзиниң мөчээни-биле холбаштыр ооң төрелдеринге болгаш чоок кижилеринге ханы кажыыдалын Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Тыва Республиканың Чазааның кежигүннериниң болгаш бодунуң өмүнээзинден илергейлээн. «Регина Рафаиловна--өндүр улуг кижи, кайгамчык болгаш ажылгыр ие, сураглыг эртемден, хөй-хөй филологтарның болгаш башкыларның ынак башкызы. Республиканың сайзыралынга ол улуг салыышкынны киирген, бодунуң амыдыралын күш-ажылга, ажылынга, эртемге бараалгадып келген. Ол эртем болгаш чогаадыкчы интеллигенцияның бүдүн салгалын кижизиткен. Ооң ажыл-херээниң үре-түңнелдерин ам-даа он-он чылдарда ооң салгакчылары ажыглаарлар» — деп, регионнуң удуртукчузу демдеглээн.

11.03.2013 Тыва спортчулар – VI - кү Бүгү-россия оюннарында

РФ-тиң Көдээ ажыл-агый яамызы, Спорт яамызы, «Урожай» спорт ниитилели база Красноярск хоорайның эрге-чагыргазы VI Бүгү-россияның кышкы көдээ спортчу оюннарын Красноярск хоорайга март 1 - 4 хүннеринде организастап эрттирген. Аңаа Россияның 52 регионундан спортчулар кээп киришкен. Тыва Республикадан спортчулар база идепкейлии - биле киришкен.Лыжа, биатлон, шой көдүрери, шыдыраа, классиктиг шашки, уг-шиг (ориентирование) тывары, спортчу өг-бүле, механизатор, саанчы деп 9 аңгы спортчу хевирлерге ачыр-дачыр тутчуп, аваангыр күжүн көргүскен. Тываның 25 көдээ спортчузу шой көдүрери биле шашки оюннардан өске шупту хевирлеринге киришкеш, эки түңнелдиг болган.

11.03.2013 Республикада грипп аарыы чавырлып эгелээн

Чөөн-Хемчик, Барыын-Хемчик, Мөңгүн-Тайга, Сүт-Хөл, Чаа-Хөл, Тере-Хөл кожууннарда, Ак-Довурак хоорайда грипп аарыындан карантинни март 4-тен соксаткан. Бо муниципалдыг тургузугларда школа назыны четпээн уругларның 65 албан черлери болгаш 47 школалар ажылдап эгелээн. Вирустуг инфекциядан болгаш грипптен аараан кижилерниң, эң ылаңгыя бичии уругларның, санының ук девискээрлерде эвээжеп эгелээни-биле ында карантинни соксатканының чылдагааны болган, өске хоорай, суурларда грипп болгаш вирустуг инфекциядан кижилерниң аарып турар байдалын кичээңгейлиг хайгаарап турар деп Россияның хереглел хайгааралының Тыва Республикада эргелелиниң удуртукчузу Людмила Салчак дыңнаткан.

11.03.2013 Тыва национал театр – Сибирьниң театрлар ассоциациязының кежигүнү

В.Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының директору, Тываның улустуң артизи Станислав Ирильдиң удуртулгазы-биле делегация база Россияның театр ажылдакчыларының эвилелиниң Тывада салбырының харыысалгалыг секретары, режиссер Марина Идам Новосибирск хоорайга февраль 25-тен март 1-ге чедир болган Сибирьниң театр форумунга киришкеш келген.

11.03.2013 Кара - Хөлдүң эмчизинге улуг шаңнал

Кайгамчыктыг кижилер чырык чер кырында чурттап чоруур. Фаина Допур-ооловна Дагба Бай-Тайга кожууннуң Кара-Хөл участок эмнелгезинде дежурный эмчи сестразы болуп ажылдап чоруур. Эрткен чылын Бай-Тайганың Кара-Хөлге өрттен когараан өртчүлерниң мөчү-сөөгүн дилежиринге база дириг арткан оолдарны камгалаар ажылга эрес-дидим киришкени дээш Кара-Хөл эмчи бригадазының кежигүнү, эмчи сестразы Фаина Допур-ооловна Дагбага «Онза айыыл-халаптар уржуктарын чайладырынга дидим чоруу дээш» хөрек демдээн тывыскан. Шынзылгага Россияның иштики херектер органнарының генерал-майору В.Н. Светельский ат салган.

07.03.2013 Шолбан Кара - оол: Айыыл - халапка таварышкан оолдар арыг үзел - бодалдыг болгаш буянныг тура - соруктуг турганнар

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оол Мөңгүн - Тайгага март 3 - те көшкеге бастырган оолдарның ада - иезинге, чоок кижилеринге ханы кажыыдалды илереткен. Кажыыдалдың кыйгырыында айытканы болза: “Мөңгүн - Тайга кожууннуң Мугур - Аксы суурнуң чанында Ак - Баштыг даанга март 3 - те харлыг көшкеге бастырган чалыы - чаш оолдарның чоок кижилеринге, ылаңгыя, аваларынга бодумнуң өмүнээмден ханы кажыыдалды илередип тур мен.

07.03.2013 Март 7 - де Тыва Республикада кажыыдал хүнүн чарлаан

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оол Мөңгүн - Тайга кожуунга харлыг көшкениң батканы - биле айыыл - халап болган ужун 2013 чылдың март 7 - ниң хүнүн республикага кажыыдал хүнү кылдыр чарлаан. Ук Чарлыкта айытканы - биле:

07.03.2013 Март 6 - да Мөңгүн - Тайгага көшкеге бастырган оолдарның бежи тыпты берген

Дүүн, март 6 - да, үш хүн дилээшкиннерниң түңнелинде 5 оолдарның мөчүзүн камгалакчылар болгаш эки - тура - биле дилээшкиннерде киржип турарлар казып тыпканнар. Бир дугаар оолду 15.00 шак турда тывылганын камгалакчылар лагеринче дилээшкин кылып турарлар рация таварыштыр дамчытканнар. Улаштыр ийи оолду ырак эвес черден тып алганнар. Дилээшкиннерни эки түңнелдиг болурунга Москва хоорайдан эккелгени тускай күштүг аппараттарның дузазы - биле чоргусканы чогумчалыг болган.

Логин:
Пароль:
	Запомнить меня на этом компьютере

Забыли свой пароль?