Шолбан Кара - оол - ёзулуг удуртукчу

Оон бээр ам элээн айлар эрте берди. Бодум ыраккы Тожу кожуунда чурттап чорзумза-даа, амыдыралымның аайы-биле Кызыл хоорайже аъттаныптым. Кежээки үе, телевизорну ажыдып алгаш, Тываның чонунуң ажыл-амыдыралын сонуургап, дыңнап олурар арамда хенертен Тываның Баштыңы - Чазак Даргазы Шолбан Валерьевич Кара - оол дыка качыгдалдыг, хомудаан үнү - биле чонну кыйгырып, Бай - Тайга кожуунга болган коргунчуг өрт халаптан когарааннарның өг-бүлезинге, чоок кижилеринге качыгдалды илередип тура, бодунуң ёзулуг - ла сагыш - сеткилинден карааның чажын төп, туттунуп турары шуут - ла аргажок илдең болду. Бо качыгдалдыг илередиишкинни дыңнап, көрүп олура, бодумнуң сагыш- сеткилим хөлзеп, хөңнүм баксырап дыка - ла хөйнү бодадым. Бо удуртукчунуң чон мурнунга өске - даа илеткелин чаңгыс эвес удаа дыңнап келдим. Черле ынчаш ёзулуг удуртукчу кижи - дир деп чүвени медереп билип, ооң чугаа домааның бөдүүн, тода, билдингирин кайгап ханмас - тыр мен. Өртке аныяк назынындан кезээ мөңгези - биле чарлып когарааннарга тураскаал кылдыр аэропорт мурнунда шөлчүгешке чоннуң киржилгези - биле боду кады турупкан, аныяк шеттерни олуртуп турарын база - ла телевизордан көрдүм. Россияда декабрьның улуг сооктары Тываны база - ла оюп эртпээн. Өштүг - биле дөмей бо 48 градус сооктарда Тываның база улуг булуңу Хову-Аксының чурттакчы чону бергелерге таваржып, ТЭС чылыг бээр хоорзалар үрелип, нарын байдалга келгенде, «Эки кижиге - эш хөй» дижир болгай. Россияның янзы - бүрү булуңнарындан Тывага дузалажып, холун сунуп келгеннерниң саны эвээш эвес болганы безин Чазактың удуртулгазының чон - биле эптиг, быжыг харылзаалыын херечилеп, көргүзүп турары илдең - дир. Бо берге үелерде Шолбан Валерьевич боду чоннуң хей - аъдын көдүрүп, олардан ыравайн, дүн - хүн дивейн кады туруп, ырак-узактан келген эш - өөрү - биле бо берге байдалдардан чонну уштуп, эки, чылыг эптиг байдалды тургузар дээш улуг күштү үндүргенин демдеглевес аргажок. Чежемейниң - даа берге байдалга турза, Кызыл хоорайда чурттап чоруур улуг назынныгларын болгаш чединмес өг - бүлелерниң ажы - төлүнге Чаа чыл таварыштыр байыр чедирип, белек - селээн бодунуң оралакчылары - биле чедиргени өөрүнчүг. Ол ышкаш хөй националдыг Тывавыста арагалаашкын көскүзү - биле калбарып эгелээнин Чазак Даргазы бодунуң илеткелинге чугаалап, дарый улуг хемчегни алыры - биле Киргизиядан профессор, нарколог Женишбек Назаралиевти Тываже чалап, чонну элээр амыдыралче үндүр тыртары-биле улуг деткимчени көргүзерин аазап база Элегесте арагадан чонну эмнээр төптү ажытканы дээрге - ле чону дээш, Тываның келир үези дээш сагыш-човаашкын-дыр деп билдим. Тыва чоннуң чаңчылы улуг байырлал Шагаавыста Улу чылы аъттангаш үнүп, узун Чылан чылы чаларап моорлап келген болгай. Ынчангаш ыраккы эвээш санныг, биче буурай Тожу чонунуң мурнундан Шолбан Валерьевич Кара-оолга чымыштыг, берге ажыл - ижинге чедиишкиннерни, депшилгени, амы - хуузунда амыдырал-чуртталгазынга аас - кежикти, чырык өртемчей кырында кижиге эң - не кол чүүл каң дег быжыг кадыкшылды, узун назынны күзедивис.

Валентина Ооржак.

Тожу кожуун