Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Медээлер

Кожа чурт - биле харылзааны сайзырадыр 02.04.2013 Кожа чурт - биле харылзааны сайзырадыр

«Тываның Баштыңының Моолче аян-чоруу кожа күрүне-биле кады ажылдажылгага улуг ужур-дузалыг» деп, Чазак Даргазының бирги оралакчызы Михаил Козлов республика Чазааның чанында Башкарылга чөвүлелиниң хуралынга медеглээн.Аңаа Тыва биле Моолдуң аразынга даштыкы экономиктиг харылзааларны болгаш кызыгаар чоогунуң кады ажылдажылгазын улам ыңай сайзырадырынга хамаарышкан хөй-хөй айтырыгларны чугаалашкан. Кожавыста күрүне-биле кады ажылдажылганың хөй-хөй айтырыгларын шиитпирлеп алыр болзувусса, бурунгаар базымнар чедип алдынар деп, ол санап турар.

Тыва мөге Опан Саттың  Европа чемпионадынга чайынналчак тиилелгези дээш 02.04.2013 Тыва мөге Опан Саттың Европа чемпионадынга чайынналчак тиилелгези дээш

Тыва мөге Опан Саттың хостуг хүрешке Европа чемпионадынга чайынналчак тиилелгези-биле Тываның чонунга болгаш республиканың Баштыңынга байыр чедирген телеграмманы Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң адынга Россияның Хүреш федерациязының Хүндүлүг президентизи, Красноярск хоорайның Хүндүлүг хамаатызы Дмитрий Миндиашвили чоруткан.

Геше Джампа Тинлей биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара - оол Москвага ужурашкан 02.04.2013 Геше Джампа Тинлей биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара - оол Москвага ужурашкан

Россияда буддизмниң нептереп турар девискээрлеринге (Калмыкияга, Тывага, Бурятияга) ону катап тургузарынга болгаш сайзырадырынга деткимчени хөй чыл дургузунда көргүзүп келген Ыдыктыг XIV Далай - Ламаның Россияда төлээзи Геше Джампа Тинлей-биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара - оол Москвага ужурашкан.

Моол болгаш Кыдатче 02.04.2013 Моол болгаш Кыдатче

Тывада «Хандагайты» эрттирилге пунктузун ыяшты даштыкыже үндүр сөөртүр кылдыр эде дериир. 2013 чылда ыяш аймаан Моолче болгаш Кыдатче үндүр сөөртүрү планнаттынган. Ол сорулганы боттандырары-биле Россия—Моол кызыгаарында «Хандагайты» эрттирилге пунктузунга эргежок чугула технологтуг дериг-херекселдерни тургузар. «Даштыкы экономиктиг болгаш регионнар аразының харылзааларын сайзырадыры» тускай сорулгалыг программаның акшаландырыышкынын Чазак 4,6 млн. рубль улгаттырган. 

Суг үеринден камгаланыры 30.03.2013 Суг үеринден камгаланыры

Частың сөөлгү айы апрельде агаар чылыырга, эрткен кыжын чагган кылын хар дүрген эрип, Кызыл хоорай чоогунда даглардан баткан хар суу Азаская кудумчузун, Спутник микрорайонну, Хербис дагның баарында бажыңнарны хөме ап болур. Ынчангаш хар суунуң «оруун» аштап, сугну хөлден­дирбезиниң хемчеглерин Кызыл хоорай чагыргазы ап чорудуп турар. Хоорайның чурттакчыларының чамдыызы бо айыылды чедир медереп билбейн, хар суунуң «оруунга» бокту опайтыр төп каары баш бурунгаар чорудуп турар камгалал ажылдарынга шаптыктыг.

Сергей Кочаа - салгал дамчаан салым - чаяан 30.03.2013 Сергей Кочаа - салгал дамчаан салым - чаяан

Бай-Тайганың Кызыл-Даг сумузунга келгеш, ус-шевер Сергей Хомушкуевич Кочааның бажыңын айтырар болзуңарза, кым-даа дужуп келзе, силерге айтып бээр. Ону суурда билбес, танывас кижи чок. Бүгү назынының иштинде төрээн суурун, кожуунун бүгү Тывага, Россияга алдаржыдып келген кижини, Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызын, Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнүн, шынап-ла, кым-даа билир болбайн канчаар. Суур ортузунда улуг, бедик бажыңның ээлерин сураглап чорааш, тып чедип келдивис. 

Тыва комиссарның 100 хары 30.03.2013 Тыва комиссарның 100 хары

1941-1945 чылдарда Ада-чурттуң Улуг дайынынга немец-фашизмге удур тулушкан Тыва эки турачы аъттыг эскадроннуң комиссары Монгуш Данзынович Байысклаңның 2013 чылдың апрель 1-де 100 хары. Аңаа тураскааткан ужуражыышкынны  Пушкин аттыг национал библиотеканың национал болгаш чурт-шинчилел литература килдизиниң ажылдакчылары эрттирер. 

Тывада автомототранспорт хевирлерин оорлаар чоруктарга удур демисел 30.03.2013 Тывада автомототранспорт хевирлерин оорлаар чоруктарга удур демисел

Дүүн ТР-ниң ИХЯ-ның кеземче херээ истээр килдистиң эргелелиниң начальнигиниң оралакчызы Орлан Сарыг-Донгак, РФ-тиң Кызыл хоорайда ИХЯ эргелелиниң начальнигиниң оралакчылары Хүлер Хертек, Александр Холмогоров база ТР-ниң ИХЯ-ның чанында хөй-ниитиниң чөвүлелиниң кежигүнү Константин Никифоровтуң киржилгези-биле республикада автомототранспорт хевирлерин оорлаар чоруктарның дугайында хурал болуп эрткен.

Тывада уруглар садтарының эргелерин деңнээн 30.03.2013 Тывада уруглар садтарының эргелерин деңнээн

Тывага муниципалдыг уруглар садтарынга ада-иелерниң төлээн акшазының кезиин эгидип турган болза, ам хуу уруглар садтарынга төлевирни база эгидер апаар. Бо үеге чедир чүгле муниципалдыг уруглар садтарынга хамааржып турган чурумну күрүнеге хамаарышпас уруглар назы четпээн черлерге хамаарыштырарының дугайында шиитпирни Тываның Баштыңы хүлээп алган. 
    

Тываның Баштыңы Моолдуң Чазак Даргазы - биле ужурашкан 29.03.2013 Тываның Баштыңы Моолдуң Чазак Даргазы - биле ужурашкан

Төп-Азияның регионнуң экономиктиг кады ажылдажылгазының диптер аразының транспорт оруунуң четкизинче Моолдуң дузазы-биле Тыва кирер сорулгалыг. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң март 22-де Улан-Батор хоорайга Моолдуң Чазааның Даргазы Норовын Алтанхуяг-биле албан-езузунуң ужуражылгазының үезинде көдүргени бо айтырыы эң кол айтырыгларның бирээзи апарган.
    

Чаарттынган школа 29.03.2013 Чаарттынган школа

Сарыг-Септиң дугаары ийи эге школазының өөреникчилери хагдынган бичии уруглар садының бажыңынга хөй чылдар дургузунда өөренип келгеннер. Уруглар садын катап ажыдып, бажыңны аңаа эгидип бериптерге, эге школаның өөреникчилери ол-бо бажыңнар кезип өөренип чорааннар. Эге школага школа-интернаттың ийи каът ниити чуртталга бажыңын чаартыр септеп бээриниң дугайында чугаа каш-даа чыл уламчылаан.

Сүт-хөлден медээлер 29.03.2013 Сүт-хөлден медээлер

Кандыг-ла-бир байырлалдарга уткуштур белеткел ажылдарының талазы-биле баш бурунгаар хурал-суглааларны, сүмележиишкиннерни, шиитпирлерни организастап чорудары эргежок дээрзи билдингир. Чоокта чаа кожуун чагыргазының даргазы Маны Колхозпаевич Кызылдың даргалаашкыны-биле алдан-маадырларның тура халыышкынындан бээр 130 чылдаар улуг байырлалынга уткуштур белеткел ажылдарының талазы-биле организастыг комитеттиң баштайгы хуралы болуп эрткен. Аңаа Алдан-Маадыр суурга алдан-маадырларга тураскаадып, аъттыг кижиниң тураскаалын тударын оргкомитеттиң кежигүннери шиитпирлээн.

Эрткен чылын 186 өг - бүле боттарының чуртталга байдалын экижиткен 29.03.2013 Эрткен чылын 186 өг - бүле боттарының чуртталга байдалын экижиткен

Республиканың Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызының дыңнатканын езугаар алырга, 2012 чылда «Көдээниң социал сайзыралы» деп программага киришкен көдээ черде чурттап турар 186 өг-бүле боттарының чуртталга байдалын экижиткен.
     Ол дээрге эрткен чылын 14 муң 581 дөрбелчин метр чуртталга шөлүн ажыглалче кииргени болур. Баштай чүгле 7 муң 570 дөрбелчин метрни киирери планнаттынып турган болза, бо дээрге тергиин эки көргүзүг-дүр. Россияның Көдээ ажыл-агый яамызы-биле республика бюджединден 27 млн. рубльди киириштирериниң дугайында дугуржулга езугаар көдээниң 105 чурттакчызынга 42 млн. 866 муң рубль лимитти тускайлаан.

Тыва Республиканың  Хоойлулары 29.03.2013 Тыва Республиканың Хоойлулары

Тыва Республиканың «Чаш уругга ай санында алыр пособиени доктаадырының болгаш төлээриниң чурумунуң дугайында» Хоойлузунуң 5 чүүлүнге өскерилге киирериниң дугайында

Тыва Республиканың Дээди Хуралы (парламентизи) 2013 чылдың январь 23-те хүлээп алган

«Дорт харылзаада»: Тывада сайгарлыкчы чоруктуң хөгжүлдези 29.03.2013 «Дорт харылзаада»: Тывада сайгарлыкчы чоруктуң хөгжүлдези

Рынок экономиказының чугула бир кезээ – сайгарлыкчы чорук азы бизнес бистиң республикада шапкын хөгжүлдеже кирген кол адыр. Тываның Экономика яамызының берген медээзи-биле алырга, республикада 11878 сайгарлыкчылар бар. Ол дээрге 140 хире — биче хевирниң, 1315 биче болгаш 20 хире ортумак бүдүрүлгелер база 10403 хууда сайгарлыкчылар-дыр.Сайгарлыкчы чоруктуң хууда, коллективтиг бүдүрүлгелер, хааглыг, ажык акционерлиг ниитилелдер, кызыгаарлаттынган харыысалгалыг, ажыл-агый эштежилгези дээш, оон-даа өске хевирлери бүрүткеттинген.

Өвүр черде сауна 28.03.2013 Өвүр черде сауна

2012 чылдың сентябрь айда Өвүр кожууннуң төвү Хандагайты суурга бустаныр өрээлдиг, эштир улуг ванналыг сауна байырлыг байдалга ажыттынган. Чер-чуртунуң чонунга онза белекти ажыл-агыйга кызымаккай, бурунгаар чүткүлдүг аныяк оол Каң Николаевич Донгак кылган.Ол боду Омск хоорайга күш-культура башкызы дээди эртемни чедип алгаш, Кызыл хоорайга күш-ажылының базымын ажылдап эгелээн.

Бизнес кайыын эгелээрил? 28.03.2013 Бизнес кайыын эгелээрил?

Кижи бүрүзүнүң чуртталгада сонуургалдары аңгы-аңгы: даараныр, чазаныр, чуруттунар, даш чонар, шүлүк, чогаал бижиир, эртем ажылын шинчилээр, онзагай чем кылыр. Бир-ле чүүлге сонуургал бистиң амыдыралывысты солун болгаш хөй талалыг болдуруп чоруур. Чижээлээрге, мээң эжим уйнуктарынга пөстер артынчылары-биле чымчак ойнаарактар даараар, оларның карактарын чинчилер-биле кончуг шалыпкын каастай каапкаш, садыгда садып турар «дильда» дээр пөс ойнаар-кыстан дудак чок белекти уйнуунга даарай тыртып бээр.

Чээлилерге хамаарыштыр 28.03.2013 Чээлилерге хамаарыштыр

Чээли дээрге бо хүнде биче бизнеске бодунуң төлевилелдерин кыска хуусаада күүседип алырының дээштиг аргазы-дыр, чүге дээрге бодунуң капиталын мөөңнеп алырынга хөй үе негеттинер болгай, а чээлиниң дузазы-биле транспорт аймаан садып ап, чаа бүдүрүлгени ажыдып, садып турар бараанының ассортиментизин калбартып, шимчевес өнчү-хөреңгини садып ап азы тудуп ап болур.

— Биче бизнеске силерниң банкыңар чээлилерниң кандыг хевирин сүмелеп болурул?

Бакалавриат — хөй талалыг чаа мергежил 28.03.2013 Бакалавриат — хөй талалыг чаа мергежил

Yениң негелдези-биле ийик бе азы сайзыралдың шалыпкын хөгжүлдези-биле бе, мергежилдерниң чаа угланыышкыннарының ажыттынып турары — бурунгаар базымның бадыткалы.Чоокта чаа бистиң Тываның күрүне университединде чаа угланыышкын аайы-биле специалистер белеткээри-биле «Даштыкы регионнар эртемнери» деп мергежил ажыттынганының дугайында дыңнааш, бүгү кичээнгейимни олче угландырдым. Чаа мергежилдиң угланыышкынының дугайында тодаргайы-биле билип алыры-биле Тываның күрүне университединге чедип, ук угланыышкынның башкызы-биле ужуражып, тайылбырны алдым. Тодаргай медээни «Бүгү ниити төөгү болгаш археология» деп факультеттиң башкызы Елена Валерьевна Айыжы күзелдии-биле берген.

Тоолзуг Тыва чуртум сорунзазы 28.03.2013 Тоолзуг Тыва чуртум сорунзазы

Бойдустуң күчүзү сиңниккен делгемнерлиг, ховар дээн тускай язы-сөөк чоннуң девискээри — Тыва Республика. Ол кайгамчык чараш булуңнарлыг, эвилең-ээлдек чоннуг болгаш өскелерни бодунче чайгаар хаара тудуп эккээр. Маңаа дыштанылганың база туризмниң кандыг-даа хевирлерин сайзырадыр аргалар хөй.Тываның турисчи ачы-дуза чедирер рыногунда «Алаш-Трэвел» турисчи агентилели 13 чыл дургузунда ажылдап турар. Ооң директору Наталья Сергеевна Кирова — Тываның туризм ассоциациязының президентизи, билдингир сайгарлыкчы, орлан-шоваа удуртукчу. Сайгарлыкчы чоруктуң, белен эвес болза-даа, солун хевирин шилип, хөй чылдарда чедиишкинниг ажылдап чоруур кижиниң айтырыгларга харыыларын, үзел-бодалын, туружун сонуургап көрээлиңер.