Медээлер

24.12.2013 Владимир Путинниң парлалга конференциязы

Краснопресненск эриинде чурттар аразының садыглажыышкын төвүнге Россияның Президентизиниң парлалга конференциязы болган. Аңаа бистиң чуртувустуң болгаш даштыкының 1300 ажыг журналистери киришкен.

В. Путин: Экии, эргим хүндүлүг агайлар болгаш дээргилер, коллегалар! Сактырымга силер-биле чарылбаан-даа ышкаш бис, эрткен чылын ужуражып турдувус чоп, чыл билдирбейн эрте берген-дир.

Ол чыл берге болган. Ынчалза-даа экономиктиг көргүзүглер талазы-биле чогумчалыг түңнелдер чедип алдынган, оларны адап болур мен. Ооң соонда айтырыг-харыыже кирер бис. Ниити иштики продуктунуң сан-түңнерин эрткен чылдыынга деңнээрге, 1,4 хуу турган болза, ам 1,5 болур хире. Инфляция — 6,1 хуу. Эрткен чылдыындан эвээш. Ниитизи-биле багай эвес. Көдээ ажыл-агыйның бүдүрүлге индекизи—6,8 хуу. Көдээниң ишчилери ниити экономикага улуг дузаны чедиргенин демдеглээр апаар, эрткен чылын барык 5 хуу четпес турган, а бо чылын — 6,8 хуу хөй болган-дыр. Yлетпүрнүң ниити иштики продуктуга чедир киирбээн үлүүн көдээ ажыл-агый дуглап турар.

24.12.2013 Кижи бүрүзү — дириг төөгү

2014 чылда ТР-ниң типографиязының тургустунганындан бээр 90 чыл оюн демдеглээр.

Өөм ээзи Ким Даниловичиниң ачазы Данил Баткарович Данзын-оол төөгү дугайында чыгган ажылдарын, альбомун биске арттырган кижи. Ону бистиң өг-бүле бөгүнге чедир кадагалап, шыгжап чоруур. Д.Б.Данзын-оол 1904 чылда төрүттүнген. Ук-дөзү Таңды оюну. Ол — тывалардан Кызыл хоорайның бир дугаар чурттакчыларының бирээзи. Ол дугайында төөгү номнарында бижээн. Оолдарым кырган-ачазы Данил Баткарович, кырган-авазы Бичекей Байыровна Данзын-оолдарның 1936 чылдан эдилээн альбомунда типографияның баштайгы ажылдакчыларының тырттырган чуруу бар. Бодаарымга, ол төөгүлүг чурук, 1948 чылдан 1953 чылга чедир Тываның типографиязынга Санчай Оюн ажылдап чораан, ооң-на шыгжаан чуруу боор.

24.12.2013 Садып алыкчының күзелинге чагыртыр

«Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге»

«Сүбедей» спорт комплекизинге эрткен делгелгениң база бир киржикчизи «Tyva Present» бүдүрүлге чери. Ооң удуртукчузу Саин Павлович Чимиттиң башкарылгазы-биле 4 ажылдакчы алгы-кештен документилер, акша, дүлгүүр хаптары, суй белектер, курлар дээш, оон-даа өске чүүлдерни кылып турар. Оларның бараанын делгээн черде оочурлаан садып алыкчылар хөй. Оозун бодаарга, республиканың чурттакчыларынга Тываның сүлде-демдээн айыткан азы «Тывага бүдүрген» деп сөстерни сиилбээн барааннар сонуурганчыг болуп турар.

19.12.2013 РФ-тиң ДХЯ-зының удуртукчузу Сергей Лавров биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ужурашкан

Бо чылдың декабрь 17-де Россия Федерациязының даштыкы херектер сайыды Сергей Лавров биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң Москвага ажылчын ужуражылгазы болган.Ол ужуражылга үезинде кызыгаар чоогунда регионнуң сайзыралының, РФ-тиң субъектизиниң чурттар аразынга болгаш регионнар аразынга кады ажылдажылгазының айтырыгларын чугаалашкан. Моол болгаш Кыдат күрүнелер-биле кожа турар бистиң республикага чурттуң даштыкы чурттар-биле харылзаа айтырыгларының талазы-биле чугула албан чериниң удуртукчузу-биле ужуражылгазы чогумчалыг түңнелдерни бээри чугаажок.

19.12.2013 Кыштың чыккылама соогунда-даа тудуг ажылы уламчылаар

"Россия Федерациязының 2009-2018 чылдарда чер шимчээшкини болур районнарының амыдырал хандырылга системаларынга болгаш кол объектилеринге үндезилээн чуртталга бажыңнарының быжыын кылып бедидери» федералдыг тускай сорулгалыг программа езугаар Кызыл хоорайның Спутник микрорайонунда дөрт беш каът хөй квартиралыг бажыңнарны бо чылдың часкы үезинде таваан салып тудуп эгелээн. Спутникте чуртталга бажыңнары тудуп турар чайның изии, кыштың соогу-даа дивес, чай чок ажылдыг тудугжуларның ажылын бо удаада база барып көрдүм. Аңаа алдын сарыг күс моорлап кээп турар үеде чораан мен. Ынчан-на ажыл шалыпкын чоруп турган чүве. Долгандыр бойдус ак хар-биле шугланыпканда чедеримге, ажылдың улуг кезии кылдынган болду.

19.12.2013 Көөргеттинериниң планы чок

Массалыг информация чепсектеринге чарыгдалдарны Тываның Баштыңының парлалга секретары «Комсомольская правдага» тайылбырлаан. Бодунуң эки овур-хевирин көргүзер дээш девискээрлерниң баштыңнарының аразындан кым хөй акшаны күрүне акша-төгериинден чарып турарыл – ындыг медээ массалыг информация чепсектеринге көстүп келген. Девискээр бюджединден парлалга чепсектеринге эң эвээш чарыгдал – Тыва Республикада. 2013 чылда – 23, 483 миллион рубль, Slon.ru. ынчаар дамчыткан. Ындыг медээлерни Тываның Баштыңының парлалга секретары Долаана Салчак тайылбырлаан.

19.12.2013 Хавырып ап болур

Хуусаа чок болгаш бүгү назыда ажыглаарын хамаатыларга чөпшээрээн, ынчалза-даа ажыглавайн азы ажыглаар сорулгаларынга дүүштүр ажыглавайн турар чер участоктарын судтуң шиитпири чокка хавырып ап болурунуң дугайында Чер кодекизинге эдилгелерни киирген. Ооң кол сорулгазы – черни ажыглаарын экижидери. Хоойлу 2013 чылдың сентябрь 6-да күштүг апарган-даа бол, долу күжү-биле 2014 чылда ажылдап эгелээр. Чүге дээрге черни судтуң шиитпири чокка хавырып ап болурунуң чурумун доктааткан РФ-тиң Чазааның доктаалдары ынчан күштүг апаар. Черни судтуң шиитпири чокка хавырып алырын ам дээрезинде херек кырында ажыглавайн турар. Амгы үеде белеткел ажылдарын чорудуп, чуртта судтуң шиитпири чокка хавырып болур участоктарны чогуур албан черлери тодарадып турар.

19.12.2013 Тыва археология ажылының чажыды

Тыва черге муң-муң чылдар иштинде кадагалап шыгжаттынып келген ада-өгбелеривистиң эртинелери бүгү делегейни сорунзалап, кижилерни магададып, кайгадып турар. Ол эртинелерни казып тыпкан археолог мергежилдиглерниң ажылының түңнели бистиң Национал музейде шыгжаттынган. Археологтарның тывызык ажылының дугайында Национал музейниң археология килдизиниң удуртукчузу Ольга Оюнзаевна Монгуш-биле чугааны кылдым.

17.12.2013 ТЫВАНЫҢ БАШТЫҢЫ: «Россияның Президентизи эрге-чагырга биле ниитилелдиң аразында кады ажылдажылгага чаа, долу утканы кииреринче кыйгырган»

Россияның Президентизиниң Айыткалы: бодалдар, саналдар

Тываның Баштыңының бодалы-биле алырга, хамааты ниитилелдиң институттарын сайзырадырынга, хөй-ниитиниң инициативазын боттандырарынга таарымчалыг байдалды тургузар талазы-биле кылыр чүүлдерни күрүнениң баштыңы тодаргайы-биле айыткан. Россияның Президентизиниң Айыткалында салган сорулгаларны күүседиринге баш бурунгаар тургустунган байдалдар Тывада бар деп, Шолбан Кара-оол санап турар. Боттарының ажыктыг бодалдарын илередириниң болгаш эрге-чагырга-биле харылзааларны тударының тодаргай аргаларын хамаатыларга саналдаары чугула, чогум-на бо сорулга-биле ниитилелдиң саналдарын ажыглаарының болгаш улусчу бюджет талазы-биле девискээрниң электроннуг шөлдерин тургускан.

17.12.2013 Чедиишкини — бүзүрел

Ажылдап шыдаар бис, боттарының ажыл-агыйын тургузуп алырынга күрүнеден деткимчени, эвээш-биче-даа болза, ап болур-дур деп бүзүрелди Тываның чонунга «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилели берген. Губернатор төлевилелиниң эң-не кол чедиишкини – чоннуң идегели, бүзүрели. Республиканың Экономика яамызының сан-чурагайлары-биле алырга, «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилели-биле Тываның 124 хоорай, суурларында ниитизи-биле 175 төлевилелдерни боттандырып турар.

17.12.2013 100 харлаан маадыр Александр Шумов

Декабрь 15-те Ада-чурттуң Улуг дайынының хоочуну Александр Терентьевич Шумов 100 харлаан. Маадырның төрүттүнген хүнүн таварыштыр ТР-ниң Чазак Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак РФ-тиң Президентизи Владимир Путин болгаш Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң адындан байыр чедирип, чаагай күзээшкиннерни дамчыткан. Чылыг-чымчак сөстерге ТР-ниң Дээди Хуралының даргазы Каң-оол Даваа, ТР-де кол федералдыг инспектор Александр Попов катчып, быжыг кадыкшылды йөрээгеннер. Александр Терентьевичиниң онзагай байырлалынга тураскаадып, Кызыл хоорайга болгаш чамдык кожууннарга солун хемчеглерни организастаан. Оларның түңнелинде Тываның национал музейиниң хуралдаар залынга республика чергелиг конференция болуп эрткен. Аңаа Шумов алышкыларның чоок кижилери, эш-өөрү, эрге-чагырга органнарының төлээлери, өөреникчилер дээш, оон-даа өскелер киришкен.

17.12.2013 Эм шынарын эртемденнер бадыткаан

Декабрь 13-те ТР-ниң Чазааның хуралдаар залынга «Тываның аржааннарының 2013 чылда медицина-клиниктиг шинчилелдери: түңнелдер, перспективалар, төлевилелдер» деп эртем-практиктиг конференция болуп эрткен. Хөй чылдарда аржааннарны шинчилеп келген химия эртемнериниң кандидады, Тываның ГШИ-ниң медицина болгаш социал айтырыглар талазы-биле эртем секретары Кара-кыс Аракчааның эгелээшкини-биле ТР-ниң Чазаа болгаш ТР-ниң Кадык камгалал яамызы организастап эрттирген.Конференцияның ажылынга Тываның эртем ажылдакчылары, эмчилер, Москва, Томск, Иркутск хоорайлардан келген эртемденнер база ТКУ-нуң студентилери, башкылары киришкен.

16.12.2013 Тываның Баштыңы: «Президент Владимир Путин Сибирьниң сайзыралының чаа үе-чадазын ажыткан»

РФ-тиң Президентизиниң Айыткалынга хамаарыштыр мындыг үнелелди Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол берген.

Чурттуң Президентизиниң Кремльдиң Георгий залынга Федералдыг Хуралга кылган Айыткалынга Россияның 83 регионнарының удуртукчулары олурушкан, оларның аразынга Тываның Баштыңы база кирген. Айыткалда чурттуң иштики политиказынга салдар чедирип шыдаар чугула күш — Сибирьни «мурнады хөгжүлдениң зоназы» деп чарлааны деп, Шолбан Кара-оол санап турар.

16.12.2013 Владимир Путин Айыткалын кылган

Россияның Конституциязының 20 чылын демдеглээн хүнде Россияның Президентизи В. В. Путин Федералдыг Хуралга чыл санының ээлчеглиг Айыткалын кылган.

Кремльдиң Улуг ордузунуң Георгий залынга Федерация Чөвүлелиниң кежигүннери, Күрүне Думазының депутаттары, Россия Чазааның кежигүннери, Конституция, Дээди болгаш Арбитраж судтарының удуртукчулары, губернаторлар, Федерацияның субъектилериниң хоойлужудулга хуралдарының даргалары, хөй-ниити ажылдакчылары, шажын-чүдүлгениң төлээлери, регионнуң хөй-ниити палаталарының баштыңнары, улуг-улуг массалыг информация чепсектериниң удуртукчулары киришкеннер.

12.12.2013 Декабрь 12 — Россия Федерациязының Конституциязының хүнү

Эргим, хүндүлүг чаңгыс чер-чурттугларывыс! Российжи чаа күрүнени федерализмниң принциптеринге, езулуг улусчу эрге-чагыргага, хамааты ниитилелди тургузарынга болгаш демократияны хөгжүдеринге үндезилеп тургускан кол хоойлу – Россия Федерациязының Конституциязын хүлээп алганының 20 чыл оюн бөгүн чурт демдеглеп турар. Россияга бөдүүн эвес болгаш кончуг нарын 1993 чылда хүлээп алган Конституция шиитпирлиг рольду чурттуң чаңгыс демниг чоруун камгалап арттырарынга ойнаан, ооң чаарттынарының болгаш улам ыңай ниитилел-политиктиг база социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң быжыг хоойлу-дүрүм таваан салган. Россияның 20 чыл дургузунда төөгүзү амгы үеде күштүг Конституцияның амыдыралчы күчү-күжүн херек кырында бадыткаан.

12.12.2013 Хөй-ниитиниң деминде

Тыва Республиканың Чазааның Бажыңынга Россия Федерациязының Конституциязының 20 чылынга болгаш Юрист хүнүнге тураскааткан байырлыг хурал болуп эрткен. Хемчегге күүсекчи, хоойлужудулга болгаш суд органнарының удуртукчулары, юридиктиг албан черлериниң ажылдакчылары, хоочуннары, хөй-ниити каттыжыышкыннарының төлээлери болгаш республиканың юридиктиг өөредилге черлериниң студентилери чыглып келген.Тыва Республиканың Баштыңы — Чазааның Даргазының бирги оралакчызы Михаил Козлов чурттуң Yндезин хоойлузунуң 20 чылы-биле олурганнарга болгаш юристерге байыр чедирген:

12.12.2013 Тываның уруглары Кремль елказынче баар

ТР-ниң Өөредилге болгаш эртем яамызының дыңнатканы-биле бо чылын Россияның Президентизиниң Кремльге болур елказынче Тывадан 12 уруг чоруур. Аас-кежиктиглерниң аразында Кызылдан, Ак-Довурактан болгаш республиканың чеди кожуунундан оолдар, уруглар бар. Онза кичээнгейни хөй ажы-төлдүг, долу эвес болгаш социал байдалы берге өг-бүлелерден база «изиг точкаларга» амы-тынындан чарылган ИХЯ ажылдакчыларының уругларынче угландырган.

12.12.2013 Хөгжүлдеңде үлүг-хуум бар

Төрээн чуртуң төөгүп берем

Хоочун библиотекарь, ам хүндүлүг дыштанылгада орар Сереңмаа Норбуевна Маадыр-оол— «Шын» солуннуң чарлааны «Төрээн чуртуң төөгүп берем» деп мөөрейинге киржир күзелин илереткен баштайгы бижикчилеривистиң бирээзи. Бодунуң төрээн сууру Кызыл-Мажалык болгаш төрээн кожууну Барыын-Хемчиктиң ооң караанга өзүп-сайзырап келгениниң болгаш ооң онзагай черлериниң дугайында мынчаар сактып бижээн. Барыын-Хемчик кожуун — Тывавыстың база бир каас-чараш бойдус чурумалдыг черлериниң бирээзи. Ол — республиканың барыын талазында. Ында кадыр-берт тайга-сыннар, алгыг, делгем хову-шөлдер, улуг-биче хемнер чаптылган. Барыын-хемчикчилер амгы үеде чаартылганы шиңгээдип апкан, бедик көдүрлүүшкүн-биле ажылдап, чурттап турар. Кожууннуң чурттакчы чонунуң ниити саны сөөлгү чизе-биле 125 муң ашкан.

11.12.2013 Каң-оол Даваа: «Россияның Yндезин хоойлузу субъектилерге конститусчу эки эргелерни берип турар»

ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) Даргазы Каң-оол Тимурович Даваа-биле Конституциялар дугайында бо чылдың октябрь айда чугаалашкан бис. Ол ужуражылганы интервью хевирлиг кылдыр «Шын» солунга парлаан.Бөгүн ол темага чугаавысты уламчылаар-дыр бис. Чүгле чугаа бо удаа тодаргайы-биле Россия Федерациязының Конституциязының, ооң чурттуң субъектилеринге конститусчу тургузугну доктаадып тургузарынга ужур-дузазының дугайында болур.
— Россияның амгы Конституциязын 20 чыл бурунгаар хүлээп алган. Ол чурттуң политиктиг болгаш экономиктиг тургузуушкунунуң белен эвес чылдары болган. Силер чурттуң Конституциязы ол үени төлептиг эрткен деп бодаар силер бе?

10.12.2013 Моолда Тываларывыс

Россияның кызыгаар чоогунда регионунуң кожазында чурт-биле садыг-экономиктиг, культурлуг болгаш эртем харылзааларын сайзырадырынга чаа үе-чаданы республика Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң бо чылдың мартта Улан-Баторже аян-чоруу ажыткан, ынчан Моолдуң найысылалынга Тыва Республиканың төлээ чериниң ажыдыышкынының езулалы болган. Ол аян-чоруктуң үезинде Шолбан Кара-оол Моолдуң чазааның даргазы-биле ужурашкан, көдээ ажыл-агый адырынга, кызыгаар чоогунуң садыглаашкынынга болгаш гуманитарлыг харылзааларга, транспорт аргыштырылгазынга хамаарышкан айтырыгларны чугаалашкан. Моолдан уксаалыг малды Тываның ажыл-агыйларының садып алырының дугайында, Улан-Баторнуң дээди өөредилге черлеринге тыва студентилерге квоталар тускайлаарының дугайында, кызыгаарда «Хандагайты — Боршоо» эрттирилге пунктузунга чурттар аразының эрге-байдалын тыпсырынга кады күжениишкиннерниң дугайында, Моолдуң авиакомпанияларының Иркутскиден болгаш Улан-Удэден рейстер ажыдарының талазы-биле айтырыгны өөренип көөрүнүң дугайында дугуржулгалар чардынганын чугааны эгелээриниң мурнунда сагындырып каайн.

Логин:
Пароль:
	Запомнить меня на этом компьютере

Забыли свой пароль?