Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Тува защитила в Минэкономразвития России программу развития до 2030 года

Решение Президента Российской Федерации Владимира Путина по продлению Индивидуальных программ позволяет создать условия для повышения уровня социально-экономического развития таких субъектов, как Республика Тыва. Напомним, что ИПР действуют в 10 регионах России.

Подробнее...

Новости

RSS
19.03.2024 22:54 / Сельское хозяйство
В хозяйствах Тувы началась подготовка к весенне-полевым работам

На аппаратном совещании в Правительстве Тувы обсудили подготовку к весенне-полевым работам. Отчет о ходе подготовки к работам и планах по их итогам представил и.о. министра сельского хозяйства Юрий Оруспай. Свои доклады относительно обозначенной темы представили также руководитель Россельхозцентра по Республике Тыва Геля Куулар, директор Государственной станции агрохимической службы «Тувинская» Белек Алдын-оол и главный инженер Тувинского филиала Управления Сибирьмелиоводхоз Тарас Деге. По итогу совещания сформирован перечень поручений Глава региона Минсельхозпроду РТ и председателям администраций муниципальных образований, предписывающий вести контроль за своевременностью и эффективностью посевных работ.

Подробнее...
18.03.2024 16:15 / Праздники
В Туве отметили 10-ю годовщину воссоединения Крыма с Россией

Ровно 10 лет назад, 18 марта 2014 года, президент Владимир Путин подписал договор о принятии Республики Крым и города Севастополя в состав Российской Федерации. Сегодня, в день 10-летия Крымской весны, на площади Арата в Кызыле состоялся митинг-концерт «Россия, Крым, Донбасс». Отметить историческое событие пришли трудовые коллективы, участники молодежных объединений, активисты общественных организаций, военнослужащие, общественные и политические лидеры. Со словами поздравления с памятной датой к жителям республики обратились Глава Тувы Владислав Ховалыг и Председатель Верховного Хурала РТ Кан-оол Даваа.

Подробнее...
18.03.2024 11:23 / Здравоохранение
Правительство России включило строительство онкодиспансера в Туве в перечень объектов госпрограммы «Строительство»

Согласно распоряжению Правительства РФ в перечень объектов, которые будут строиться в рамках государственной программы Российской Федерации «Развитие здравоохранения» включено строительство республиканского онкологического диспансера в г. Кызыле со сроком ввода в 2030 году. Ранее инициатива региона по строительству указанного объекта здравоохранения была поддержана Президентом страны.

Подробнее...
18.03.2024 09:07 / Общество
Владимир Путин получил в Туве 95,37% голосов избирателей

Итоговая явка избирателей на выборах Президента России составила 95,59 %. Такие данные привела Центральная избирательная комиссия Республики Тыва после обработки 100% протоколов. Таким образом в выборах Президента Российской Федерации участвовали 189 824 жителя республики. 95,37% тувинских избирателей или 180 902 человека отдали голоса за Владимира Путина.

Подробнее...
17.03.2024 16:59 / Происшествия
Минстрой России сообщил о начале лабораторных исследований образцов, взятых на Шагонарской ТЭЦ

Образцы металла из конструкций пострадавшей в результате ЧС Шагонарской ТЭЦ были взяты экспертами Центрального научно-исследовательского института строительных конструкций имени В.А. Кучеренко «Научно-исследовательский центр «Строительство», которые работали в республике 13 и 14 марта по договоренности Главы Тувы Владислава Ховалыга и министра строительства и ЖКХ России Ирека Файзуллина.

Подробнее...
16.03.2024 23:45 / Политика
В Туве к концу второго дня голосования зарегистрирована самая высокая явка в Сибирском федеральном округе

Явка составила 87,15%. Эти данные опубликованы Избиркомом Тувы после закрытия избирательных участков. Для сравнения - в Красноярском крае проголосовали 61,85% избирателей, в Республике Алтай - 57,15%, в Иркутской области - 46,86%, в Республике Хакасия - 48,93%. В Новосибирской и Томской областях с учетом дистанционного электронного голосования явка составила 46,98% и 46,81% соответственно.

Подробнее...
16.03.2024 17:54 / Безопасность
Коммунальные и оперативные службы муниципалитетов Тувы борются с последствиями интенсивного снеготаяния

Таяние снега в населенных пунктах и сход талой воды со склонов возвышенностей повлекли за собой разливы на улицах и угрожают подтоплением жилых домов в шести муниципальных образованиях Тувы: в Кызыле, Кызылском, Пий-Хемском, Дзун-Хемчикском, Чеди-Хольском и Каа-Хемском районах. В муниципалитетах организованы работы по откачке талых вод, расчистке и углублении водоотводных каналов у склонов гор. Силы и средства системы реагирования на чрезвычайные ситуации муниципалитетов приведены в состояние повышенной готовности.   

Подробнее...
16.03.2024 11:26 / Общество
В Туве на выборах Президента России проголосовало больше половины всех избирателей

По итогам первого дня голосования на выборах Президента Российской Федерации 123 тысячи жителей Республики Тыва сделали свой выбор. Как сообщил Глава республики Владислав Ховалыг, это 62,25 % избирателей региона. По данным регионального Избиркома, избирательным правом обладают чуть больше 198 тысяч граждан Тувы.

Подробнее...
15.03.2024 17:11 / Национальные проекты
В Туве за счет участия в нацпроекте и госпрограмме будет обновлено 66 километров дорог

По данным Министерства дорожно-транспортного комплекса РТ в этом году основной объём работ запланирован в рамках национального проекта «Безопасные качественные дороги» и государственной программы «Комплексное развитие сельских территорий». При поддержке государственных программ и нацпроекта в нормативное состояние приведут более 66 километров автодорог, уложат около 128 тысяч квадратных метров свежего асфальтобетонного покрытия. К работам дорожники приступят уже в апреле, как только позволят погодные условия, уточняют в ведомстве. 

Подробнее...
15.03.2024 11:35 / Общество
Глава Тувы принял участие в голосовании на выборах Президента Российской Федерации

Владислав Ховалыг вместе с супругой проголосовали на избирательном участке, расположенном в гимназии № 5 города Кызыла. Всего в Туве на 8 часов утра открылось 187 избирательных участков. Помимо участия в выборах Президента, Глава республики проголосовал также и за общественные территории, которые будут благоустроены в столице Тувы в рамках федерального проекта «Формирование комфортной городской среды» нацпроекта «Жильё и городская среда».

Подробнее...

Фоторепортажи

Заехал в стоматологическую поликлинику и наркологический диспансер, чтобы на месте посмотреть, как организован прием пациентов.

31.08.2022

В Национальном парке г. Кызыла прошёл митинг в поддержку российских военнослужащих, участвующих в специальной военной операции.

30.08.2022

Чемпионат Республики Тыва по борьбе хуреш, посвящённый Дню Республики Тыва и Наадыму-2022

16.08.2022

В Туве в День Республики отдали дань памяти основоположнику тувинской государственности

15.08.2022

В честь Дня Республики в Правительстве Тувы состоялась церемония награждения тружеников разных отраслей

15.08.2022

На площадке III республиканского гастрономического конкурса белой пищи "Ак чем-2022"

14.08.2022

На Тос-Булаке стартовали основные мероприятия главного праздника животноводов Тувы Наадыма-2022.

13.08.2022

В честь Дня республики и Наадыма в Туве состоялось вручение госнаград

12.08.2022

В Кызыле завершилось строительство двух многоквартирных домов по улице Иркутская, 9/1 и 9/2.

12.08.2022

Жители Тувы вышли на митинг в поддержку специальной военной операции

09.08.2022

Глава Тувы проинспектировал хозяйства и строящиеся объекты Тандинского кожууна

07.08.2022

В начальной школе №8 Кызыла строят спортзал, который ждали десять лет

02.08.2022

Глава Тувы вручил государственные награды военнослужащим 55 отдельной мотострелковой бригады (горной)

01.08.2022

Глава Тувы Владислав Ховалыг провел совещание об итогах проведения весенне-полевых работ и о ходе кормозаготовительной кампании на территории республики в текущем году.

27.07.2022

Рад был встрече с нашими гостями, спикерами Российского Общества «Знание», приехавшими в Туву для проведения просветительского форума «Умный маршрут: навыки ХХI века».

27.07.2022

Глава Тувы Владислав Ховалыг принял участие в расширенном заседании коллегии прокуратуры Республики Тыва

26.07.2022

Встречаем Мергена Донгака дома! Вчера Звезду Героя ему прикрепил на китель наш прославленный земляк, Герой России, министр обороны Сергей Кужугетович Шойгу!

22.07.2022

В Туве родственникам погибших военнослужащих вручили ордена Мужества

14.07.2022

Глава Тувы поздравил выпускников – отличников школьной учебы

02.07.2022

Чемпионат России по вольной борьбе

27.06.2022


 
Медээлер
RSS
13.09.2013
Төлептиг кызылчыларга күрүне шаңналдары
Тыва Республиканың Баштыңы – Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол сөс алгаш, эрес-кежээ, кызымак, ак сеткилдиг ажылы-биле бедик күш-ажылчы чедиишкиннерни чедип алгаш, өскелерге үлегерин көргүзүп чоруур тергииннерниң тергииннеринге байыр чедиргеш, Кызыл хоорайның хөгжүлде-сайзыралынга, Тыва биле Россияның чаңгыс демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылын демдеглээр юбилейлерни төлептиг уткуур дээш бөгүн кылдынып турар ажылдарга, келир үеде сорулгаларга доктааган.
— Чылдың-на сентябрьның ийиги улуг-хүнүнде Кызыл хоорайның хүнүн байырлап демдеглээри чаңчыл апарган. Бөгүн кызылчыларның байырлалының бүдүүзүнде күш-ажылдың кижилерин, мурнакчыларны шаңнап-мактап турарывыс өөрүнчүг-дүр. Ынак хоорайывыс бодунуң 100 харлаар юбилейинче бүзүрелдиг базып орар. Кызыл сөөлгү чылдарда каракка көзүлдүр чаарттынып, янзы-бүрү айыраң, чараш чечектерлиг хоорай апарганын көрүп тур бис. Кызыл ам улуг тудуг шөлү болуп, ында хөй тудуглар, чуртталга бажыңнары туттунуп, оруктарын эде кылып, чаарттынып турар.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Кызыл хоорайның спутник талазында байдал
Кызылчылар юбилейни төлептиг уткуур дээш шыырак белеткенип турарлар. Оон ыңай амыдыралдың хүн бүрү айтырыглары база бар, хоорай долгандыр девискээрниң арыг-силии, кудумчуларның чаагайжыдылгазы, бажың-балгатты байырлал шинчизинче киирери дээш, ам-даа кылыр ажыл-ла хөй. Ооң чамдыызын Кызыл хоорай чагыргазы, шынап-ла, кылган. Оруктар чаарттынып турар, чаа чуртталга бажыңнары немешкен. Хары угда шиитпирлеттинмес, берге айтырыглар база бар. Ол дээрге планда чок бажың-балгат тудуглары-дыр, ынчаарга оларны кызырарының дугайында хемчеглерни база чорудуп турар. Ооң-биле чергелештир 2008 чылдан тура «Чечектелген Кызыл» мөөрейни кызылчыларга чарлаан. Бо чылын ону республика деңнелдиг «Тыва – арыг-шеверниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» губернатор төлевилели кылдыр эде көрген, чоннуң мынаар кол кичээнгейни углап турары өөрүнчүг.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Элбек дүжүттүң ээзи
«Күш-ажыл кижини каастаар» дижир. Ол ылап-ла шын. Чайын Сергей Допчааевич, Чечен Сереновнаның бажыңының чаны чараш сад-ла. Соңгазының баарында янзы-бүрү чечек-чимис хөлбеңнээн, бажың чанында огородунда дүжүдү эрте-ле быжып эгелээр, ында чүнү чок дээр: капуста, морковь, помидор дээш, суурларда чонувустуң хөй кезиинде тарыыр нептереңгей ногааларындан аңгыда, шпинат, петрушка, өңнүг капуста дээш, кижи танывас ногааларны тарып алган болур. Куда-дой, байыр-найыр дээш чайын черле чүнү демдеглевес дээр. Бо өг-бүлеге чону барып, хереглээн ногааларын, чечек-чимизин дилеп алырлар. Сергей акыйның бир кайгамчык аажызы – чонунга дуза чедиргеш өөрүп, амыраары, артында-ла арны чырый берген, хүлүмзүрүп тургулаар.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Субурган тудуун эгелээн
Yстүү Усинскиде тываларның субурган тудуп алыр бодалы ийи чыл четкен. Оларның ол күзели бо чайын боттанган. Июль 10-да Кызыл хоорайның Орус культура төвүнге ачы-дуза марафонун эрттирген, ооң түңнелинде тудуг материалдары садып алырынга 136 муң рубль кирген. Ол хүннү субурганны тудуп эгелээни кылдыр санап болур.Чаньчуп субурган тудуунуң эгелей бергенинге чоннуң өөрүшкүзү оларның арын-шырайындан-на илдең болду. Журналистерниң салган айтырыгларынга суурнуң чурттакчылары күзелдии-биле харыылап бергеннер.
Алексей Флегентов, Yстүү Усинск суурнуң чагырга даргазы:
— «Мында чурттап турар тываларга субурганны тудуп тургусканы — тыва культураны тургузарының бир демдээ. Yстүү Усинск суурда 300 ажыг тывалар бар, шупту чурттакчы чоннуң 15 хуузу. Мооң мурнунда тывалар хөй турган, малчыннар уругларының интернады болгаш тыва дылды 9 класска чедир башкылап келгени солун. 
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Хүндүлээш, бүзүрелди көргүскен
Сентябрь 6-8 хүннеринде республиканың найысылалы Кызыл хоорайга Тывага дзюдону сайзырадырынга улуг үлүүн киирген тренерлерниң бирээзи, афганчы-дайынчы Евгений Коровинниң чырык адынга тураскааткан Сибирь Федералдыг округтуң дзюдога эр, херээжен улус аразынга чемпионады болуп эртер. Россияның дзюдо федерациязы мындыг улуг маргылдааны Тывага эрттирип турары сөөлгү чылдарда республикада дзюдонуң сайзыралы бедик деңнелге четкенинге үнелелди берип, дзюдо мөгелериниң чедип ап турар бедик спортчу чедиишкиннеринге хүндүткелди, бүзүрелди көргүскени болур дизе, хөөредиг чок. Эрткен ХХ чүс чылдың 80-90 чылдарында республиканың шыырак дээн дзюдо мөгелериниң бирээзи, Кызыл хоорайның, Тыва Республиканың, Сибирь болгаш Ыраккы Чөөн чүктүң база Бүгүроссия чергелиг турнирлерниң каш дакпыр чемпиону, амгы үеде Тыва Республиканың дзюдо федерациязының президентизиниң оралакчызы, Тыва Республикада өртке удур федералдыг албанның бирги отрядының начальниги, полковник Анатолий Владимирович Фалалеев республикага дзюдонуң сайзырап келгенин мынчаар сактып чугаалаар:
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Болат Ооржак - чонунуң төлептиг оглу
Болат Ооржак 1978 чылдың июнь 7-де Кызылга Тывада база ат-сураглыг улустуң — Россия Федерациязының болгаш Тыва Республиканың алдарлыг башкызы Хүрең Бораевна (ол элээн каш чыл мурнунда мөчээн) болгаш билдингир спортчу, тыва хүрештиң шинчилекчизи, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы, педагогика эртемнериниң кандидады Сергей Ынаажыкович Ооржактарның өг-бүлезинге төрүттүнген. Болат бичиизинде-ле хамык ажыл-херектиң мурнунга баар оол чораан. Спортка ол хандыкшылдыг, шыдыраага республиказының ат-алдарын аңгы-аңгы черлерге болгулаан маргылдааларга камгалап, дөрт класска тургаш-ла бүгү Россияны кезип каапкан. Ол ышкаш математикага тергииннерниң бирээзи турган, Тыва Республиканың лицейиниң башкыларының идегели болуп келген.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Сигенчилер маргылдаазы
Ук мөөрейни эрттиреринге баш удур ажылдарны тускай комиссия кежигүннери: «Бай-Тал» КУБ-туң директору, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы база хөй шаңнал-макталдарның эдилекчизи Кызыл-кат Николаевна Кочал-оол, Бай-Тал суурнуң Төлээлекчилер хуралының даргазы, суму баштыңы Борбак-оол Салчакович Конгар, суму чагыргазының даргазы Саян Борисович Маадыр, социал политика талазы-биле оралакчы Хөвеңмаа Оттук-ооловна Хертек чоруткан. Мөөрейниң программазында сумулардан келген сигенчилерниң бүрүткел-даңзызын эртенгиниң 10 шакта эгелээн, бир дугаарында, Шуй сумунуң чагырыкчызы Андрей Ч.К-Д сигенчилери-биле, дараазында культурадан, «Курай» КБК, Ээр-Хавак, «МТС» МУБ, Бай-Тал болгаш кожуунда электри адырының ажылдакчылары, кожуун чагыргазындан эр-херээжен сигенчилер хөйү-биле идепкейлиг келген. Хол кадыыры база трактор-биле сиген кезилдезиниң маргылдаазын байырлыг байдалга ажыткан, эр-херээжен сигенчилер чыскаал-биле хемчегни эгелээн.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Аныяк салгалдың үрер хөгжүм оркестри — хөгжүлдеде
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы езугаар тургустунуп турар бичии уругларның үрер хөгжүм оркестриниң кол кезээ Р.К.Кенденбиль аттыг республиканың хөгжүм-уран чүүл школазының үрер болгаш соктаар хөгжүм херекселдер салбырының чеди өөреникчизи Латвиядан чанып келген. Олар аңаа хөгжүм школаларының өөреникчилериниң «Плюс» чогаадыкчы лагеринге дыштанмышаан, боттарының мергежилин бедидип алыр аргалыг болган. 2012 чылдың сентябрь айда Тывага «Азия төвүнде медээ аялгалары» үрер хөгжүм фестивалынга кээп чораан профессор Янис Пуриньш тыва үрер хөгжүмчүлерниң мергежээнин көргеш, уругларны Прибалтикаже чалаан.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Шолбан Кара-оол: «Наркотиктер саарылгазын болдурбас»
Николай Цветков:
— Бир дугаарында, республиканың наркотиктерге удур комиссиязының ажыл-чорудулгазынга дорт киржир арганы бергени дээш ТР-ниң удуртулгазынга, ылаңгыя Шолбан Валерьевичиге, четтиргенимни илередир-дир мен. Наркотиктерге удур комиссия херек кырында ажылдап турарынга  шынзыктым. Комиссия болза, белен эвес ажыл-иштиң сорулгаларын чиге угаап-билип турар, бедик мергежилдиг, шыырак билиглиг кижилерден, тодаргай угланыышкыннарның удуртукчуларындан тургустунган.

Наркотиктерге хамаарыштыр байдал чүгле Тыва Республикада эвес, а бүдүн Россияда чидиг болуп артпышаан. Социал айтырыгга болгаш эмчи албан черлериниң сан-чурагайлары езугаар алырга, медицинаның эвес наркотиктерни ажыглап турар аныяк кижилерниң саны ам-даа хөй. Россияда бир чылда 34 харга чедир амы-тынындан чарылганнарның саны 100 муң ажып турар деп билир бис. Ооң мурнунда чылдарга деңнээрге, түң эвээжээн-даа болза, тайбың үеде мынча хөй аныяк кижилер шыңгыы чылдагаан чокка амы-тынындан чарылбас. 
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
«Төрээн чуртуңарже чанып келгениңер — шын шилилге - дир"
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Москваның дээди өөредилге черлериниң бо чылгы доозукчулары-биле ужуражылганы эрттирген. Чазак Даргазы онза кичээнгейни даг ажыл-агыйлыг дээди өөредилге черлериниң доозукчуларынче угландырып, оларны үлетпүр бүдүрүлгезиниң адырынче ажылче хаара тудары-биле аңгы даңзыже киирип алган. Шак ындыг дугуржулганы республиканың казымал байлактарын казып болбаазырадып турар чогуур бүдүрүлгелерниң удуртукчулары-биле кылган. База ол ышкаш Тываның Баштыңы демир-орук тудуунуң доозукчуларынга Тывага демир-орук тудуу эгелегижеге чедир амдыызында Красноярск край болгаш Новосибирскиге ажылдаарын аазаан. Шолбан Кара-оол бо төлевилелдиң боттанырынга чигзиниишкин чок болгаш турбаан-даа деп демдеглээн. «Демир-орук тудуунуң төлевилелиниң боттанырынга бүзүрелдиг мен дээрзин база катап чугаалап тур мен. Ол туруштан кажан-даа дүшпээн мен. Ынчангаш удавас демир-орук тудуунуң дээди өөредилге албан черлерин дооскан специалистер чугула херек апаар» – деп, ол чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Август 22 – Россияның күрүне тугунуң хүнү
Ак, көк, кызыл
Россияның ак-көк-кызыл үш өңнүг (триколор) күрүне тугунуң төөгүзү 300 чыл бурунгаар эгелээн.
Ол XVII-XVIII чүс чылдарда, Россияның күчүлүг күрүне болуп тургустунуп турар үеде тывылган. Ак-көк-кызыл тукту бир дугаар Алексей Михайловичиниң хааннап турар үезинде «Орел» орус шериг корабльге көдүрген. Ынчалзажок күрүне тугу кылдыр ол чүгле Петр I турда апарган. 1705 чылдың январь 20-де Петр I боду үлегерин шыйып белеткээш, доора шугумнарның дилиндектериниң чурумун тодараткаш, «шупту кандыг-даа садыг судноларынга» ак-көк-кызыл тукту көдүрер дугайында чарлыкты үндүрген.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Аныяктарның ажыл - агый ярмарказы
"Уруум Томск хоорайга юрист дээди эртемин чедип алгаш келген. Тергиин демдектерлиг диплому холунда бар, ынчалза-даа мынчага дээр ажыл тып чадап тур"—деп таныырым угбайның муңгарап чугаалап олурганын дыңнадым. Амгы үеде доозуп келген аныяктарга немелде ажылчын олуттарны тургузуп, бо талазы-биле күрүне болур-чогуур аргаларны ап чорудуп турза-даа, байдал нарын болуп артпышаан. Август 20-де «Сүбедей» спорт комплекизинге республиканың Чурттакчы чонну ажылга хаара тудар агентилелиниң база ТР-ниң Аныяктар херектериниң болгаш спорт яамызының чылдың-на организастап эрттирип турары ажылчын олуттар ярмарказы болуп эрткен. Маңаа байдалды ылавылап, дээди болгаш ортумак өөредилге черлериниң доозукчулары-биле ужуражып чугаалажыр аргалыг болдум.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Школаже чаңгыс аай хептиг
Кызыл хоорайның мэриязының дыңнатканы-биле, чаа өөредилге чылында найысылалдың школаларынга чаңгыс аай хепти (форма) киирериниң дугайында 2013 чылдың эгезинде сайгарып чугаалашкан. Класс бүрүзүнге ада-ие хуралын эрттиргеш, өөреникчи бүрүзүн чаңгыс аай школачы хеп-биле хандырарының хемчеглерин тодараткан. Ынчангаш өөреникчилер чаңгыс аай формалыг өөренир. Федералдыг хоойлу езугаар школа формазынга негелделерни өөредилге албан черлери боттары тургузар. База ол ышкаш форма үш аңгы хевирлиг болур: хүн бүрүнүң, спортчу болгаш чыскаалдаар. 
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Хоолулуг хойтпак
Мал ажыл-агыйы — өгбелеривистиң амыдыралының кол кезээ. Оларның чаңчылдары, амыдыраарының хевири база аъш-чеми төрээн чериниң агаар-бойдузу-биле сырый холбаалыг. Азыраан малының эъди, сүдүнден бедик шынарлыг аъш-чемни болбаазырадыр аргаларын салгалдарынга дамчыдып келген. Сүт – бүгү аъш-чемниң дээжизи, эң-не ыдыктыы. Сүт болгаш оон кылыр чемнерни «ак чем» дээр. Аалдың херээжен ээзи үнүп орар эртенги хүннү, ак чеминиң дээжизин өргүп, уткуп ап, амыдыралда бүгү чүүлдүң оруу ак сүт ышкаш ажык болзун деп чалбарыыр.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Тыва – Амур облазынга
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол күштүг үерлээшкинниң түңнелинде шыңгыы когараан Амур облазының чурттакчы чонунга дуза көргүзери-биле республиканың курлавыр фондузундан акша-хөреңгини тускайлап бээриниң дугайында Айтыышкынга ат салган.Россияның Онза байдалдар яамызының удуртулгазы-биле дугуржулга езугаар дүүн, август 1-де, Тыва Республикадан Амур облазынче 10 тонна савалаан ижер сугну чоруткан. Тываның Баштыңының демдеглээни-биле алырга, ижер суг – бирги хереглелдиң чүүлү болганда, когараан районнарга кайы-даа үеде ооң чедишпейн баары демдеглеттинип болур. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Амур облазының губернатору Олег Кожемяко-биле телефон дамчыштыр чугаа кылгаш, деткимчениң сөстерин чугаалааш, Тыва дуза көргүзеринге беленин бүзүреткен.
Улаштыр номчуур...