Тываның келир үези

В.Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга республиканың Ростислав Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының өөреникчилериниң Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга болгаш Культура чылынга тураскааткан ээлчеглиг отчеттуг концерти болган. 

Концертти бо чылын тургускан уругларның үрер хөгжүм оркестри ажыткан. Ооң дирижеру Алдынай Араптан (уран чүүл школазының доозукчузу). Уругларның күүселдези ТР-ниң Чазааның үрер хөгжүм оркестриниң акылары, угбаларындан дудак чок, көрүкчүлерниң дыңзыг адыш часкаашкыннары ону бадыткаан. Доозукчулар фортепиано, флейта, баян, виолончель, чадаган дээш, оон-даа өске хөгжүм херекселдеринге орус, тыва чогаалчыларның, даштыкы классиктерниң оюнун күүсеткен. Хореография салбырының самчылары П.И. Чайковскийниң «Щелкунчик» деп баледи-биле көрүкчүлерниң кичээнгейин хаара тудуп кайгаткан. «Мээң хоорайым», «Тыва Республикам» деп ырыларны уругларның күүсеткени онзагай.

Концерт үезинде тыва национал езу-чаңчылдарга даянып кылган дойдан ажылдар: савалар болгаш дириг амытаннар база каас-чараш хептиг ойнаарактар, көшкүн амыдыралдыг чоннуң херекселдерин кылган суй белектер делгелгезин база чурулга салбырының өөреникчилери, дойдан кылыгларның технологияларын доозукчулар таныштырып бараалгаткан.

ТР-ниң Чазак Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хууракты байыр чедирери-биле сценаже чалапты:

— Салым-чаяанныг уран чүүл школазының өөреникчилери отчеттуг концертти бараалгадып турары — аажок улуг      үнелел. Кандыг-даа чон, бир дугаарында, бодунуң дылы, уран чүүлү-биле делегейге төрээн чуртун бараалгадып чоруур. Уран талантылыг уругларывыс башкыларының өөредиин, ада-иезиниң кижизидилгезин утпайн, чүс-даа чылдар эртерге, ону салгалдан салгалче дамчыдып чоруурун күзеп каарын чөпшээреңер. Тываның Баштыңы Ш. Кара-оолдуң даалгазы езугаар 2020 чылга чедир уран чүүл школазын сайзырадырының талазы-биле тускай күрүне программазының төлевилелин белеткеп турар. Школаның материал-техниктиг баазазын, хөгжүм херекселдерин чаартырынга дузаны кадарын база салым-чаяанныг уругларны делегейниң, Россияның ат-сураглыг өөредилге черлеринге өөренири-биле акша-төгерикти аңгылап бээр дугайында шиитпир бо чоокку үелерде үнүп кээрин  А.Дамба-Хуурак дыңнаткан.

Аныяк салым-чаяанныгларга чаа чогаадыкчы чедиишкиннерни, бүгү-делегейге төрээн Тывазының адын ам-даа алдаржыдарын күзээн. Школаның директору Т.Д. Дулушка, башкыларынга четтиргенин илередип, бир дугаар удуртукчузу Любовь Николаевна Урукайга боодал чечектерни ол сөңнээн.

Валерий Ондар, РФ-тиң, ТР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы, соктаар хөгжүм башкызы:

— Эрткен чылгы отчеттуг концертивис школавыстың 35 чылдаан юбилейинге тураскааткан ансамбльдер концерти болган. Бо чылын Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга болгаш Кызыл хоорайның тургустунганындан бээр 100 чылынга тураскааткан чаңгыстың күүселделерин бараалгадыр. Чыл бүрүзүнде концерттиң программазы, темазы өскерлип турар. Бо чылгы чаартылга — хореография салбырының доозукчулары балетти күүседири болур. 2000 чылда тургускан «Ойна» соктаар хөгжүм ансамблиниң оюнун мээң өөреникчилерим чыылган чонга күүседир.

Уран чүүл школазының доозукчуларының аразында делегей, Россия чергелиг аңгы-аңгы фестивальдар болгаш мөөрейлерге чайынналчак чедиишкиннерни чедип алган тиилекчилер, лауреаттар, дипломантылар республиканың адын бедик деңнелде камгалап келген. Олар – Тываның келир үези, «алдын» курлавыры. Уран талантылыг доозукчулар ийи дакпыр юбилейлиг байырлалдарга киржирлер.

Республиканың уран чүүл школазының доозукчулары — ТР-ниң Улустуң хөөмейжилери Бады-Доржу Ондар, Игорь Көшкендей, ТР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчылары, артистери Аяна Монгуш, Эрес Тартан-оол, Бурятияның болгаш Калмыкияның алдарлыг артизи Менгилен Сат, чурукчу Аян Чошкак, «Ятха» ансамблиниң хөгжүмчүзү Шолбан Монгуш, ыраажы Сайлык Оммун олар.

Шончалай  Ховалыг.

"Шын" солун