Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Тува защитила в Минэкономразвития России программу развития до 2030 года

Решение Президента Российской Федерации Владимира Путина по продлению Индивидуальных программ позволяет создать условия для повышения уровня социально-экономического развития таких субъектов, как Республика Тыва. Напомним, что ИПР действуют в 10 регионах России.

Подробнее...

Новости

RSS
08.05.2024 09:26 / Личность
В Туве в преддверии Дня Победы поздравляют ветеранов Великой Отечественной войны

Заместитель Председателя Правительства Республики Тыва Орлан Сарыглар навестил ветерана Великой Отечественной войны Георгия Васильевича Абросимова и передал фронтовику поздравления с Днем Победы от Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга. Несмотря на преклонный возраст, в апреле Георгию Васильевичу исполнилось 98 лет, ветеран встретил гостей при полном параде и в отличном расположении духа.

Подробнее...
07.05.2024 18:16 / Безопасность
В Туве ввели полный запрет на посещение лесов

В Туве особый противопожарный режим, действовавший с 15 апреля по 6 мая, продлен. Но, если ранее леса разрешено было посещать по пропускам, полученным в лесничествах, то теперь выезды на природу запрещены полностью. Под запретом, по-прежнему, сжигание мусора и сельскохозяйственные палы. Как пояснил Глава республики Владислав Ховалыг, введение полного запрета связано с установлением теплой и сухой погоды в регионе.

Подробнее...
07.05.2024 15:27 / Национальные проекты
В Ак-Довураке по нацпроекту ведется реконструкция водозабора

В городе Ак-Довураке в рамках федеральной программы «Чистая вода» президентского национального проекта «Жилье и городская среда» стартовали работы по реконструкции водозабора и строительству водовода. Работы рассчитаны на два года. Сейчас на первом этапе завершено строительство фильтровального здания, производится монтаж резервуаров и прокладка труб.

Подробнее...
07.05.2024 10:57 / Праздники
Глава Тувы поздравил с профессиональным праздником работников связи

Седьмое мая вошел в историю мировой науки и техники как День рождения радио. В этот день в 1895 году российский физик Александр Степанович Попов продемонстрировал научному сообществу созданный им первый в мире радиоприемник и осуществил первый сеанс радиосвязи. Сегодня эта дата — праздник работников всех отраслей связи. С профессиональным праздником работников связи поздравил Глава Республики Тыва Владислав Ховалыг.

Подробнее...
06.05.2024 10:32 / Праздники
Глава Тувы поздравил жителей республики с Днем Конституции Республики Тыва

Сегодня – День Конституции Республики Тыва. Действующий Основной Закон региона был принят на всенародном референдуме 6 мая 2001 года и стал девятым по счёту в истории республики. Каждая из девяти конституций отражала особенности того отрезка истории, на протяжении которого действовала. С государственным праздником жителей региона поздравил в своём блоге в соцсетях Глава республики Владислав Ховалыг. Он отметил, что сегодня Конституции Республики Тыва исполняется 23 года.

Подробнее...
05.05.2024 10:51 / Праздники
Глава Тувы поздравил верующих со Светлой Пасхой

Сегодня православные верующие отмечают Светлую Пасху — праздник, который в христианской традиции занимает особое место, символизирует возрождение и обновление. Накануне Пасхи во всех храмах Тувы прошли всенощные бдения и крестные ходы. Хозяйки подготовили традиционные пасхальные куличи и выкрашенные яйца. Со Светлым Христовым Воскресением православных Тувы поздравил Глава республики Владислав Ховалыг.

Подробнее...
04.05.2024 16:31 / Связь
В 2024 году ещё три территории Тувы получат мобильную связь четвертого поколения  

«Ростелеком» по соглашению с правительством Тувы продолжает расширять в районах  республики сеть базовых станций для обеспечения мобильной связью 4 поколения и высокоскоростным интернетом. В 2024 году они будут установлены  в селах Тоолайлыг Монгун-Тайгинского района,  Ленинка Пий-Хемского района, а также на  берегу озера Чагытай, где расположены детские лагеря летнего отдыха и туристические базы.

Подробнее...
04.05.2024 11:03 / Безопасность
В Туве начался перевод госструктур на отечественную операционную систему Astra Linux

Первые полсотни пользовательских устройств в органах исполнительной власти Тувы переведены на  российскую операционную систему  Astra Linux. В 2024 году планируется перевести на отечественную ОС  все рабочие места в региональных структурах государственной власти. Об этом Главе Тувы Владиславу Ховалыгу доложил министр цифрового развития РТ Идегел Монгуш. Массовый переход государственных органов и компаний на российские операционные системы начался по поручению Президента России Владимира Путина.

Подробнее...
03.05.2024 22:27 / Личность
Боец СВО из Тувы, младший сержант Буян Куулар стал Героем России

Сегодня Министр обороны России Сергей Шойгу вручил медаль «Золотая звезда» военнослужащему из Тувы, младшему сержанту Буяну Куулару. В ходе специальной военной операции Куулар выполнял боевые задачи по штурму опорных пунктов, узлов сопротивления и других важных объектов украинских боевиков. О том, что Куулар стал обладателем почетного звания Героя России - четвертого среди уроженцев Тувы, сообщил в своем блоге глава республики Владислав Ховалыг, который лично поздравил земляка с высокой наградой.

Подробнее...
03.05.2024 17:17 / Праздники
Программа празднования 79-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне в Кызыле

В Туве в рамках празднования 79-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне пройдут патриотические акции, тематические концерты и театральные представления, посвященные памяти наших героев, встречи с ветеранами Великой Отечественной войны, а также спортивные, культурно-массовые и онлайн-мероприятия.

Подробнее...

Фоторепортажи

150-летие города Чадан и Алдыы-Хурээ

24.09.2023

Гала-концерт Дней Армейской культуры в Республике Тыва

21.09.2023

В Туве открылся первый цех по переработке автошин

20.09.2023

Празднование 100-летнего рубежа Улуг-Хемского кожууна

17.09.2023

Юбилей Тес-Хемского кожууна

16.09.2023

Празднование 109-летия города Кызыла

09.09.2023

В День знаний Глава Тувы посетил КПКУ

02.09.2023

 Историческая реконструкция отправки добровольцев ТНР

01.09.2023

Торжественный митинг, посвященный памяти тувинских добровольцев

01.09.2023

В Туве государственные награды вручили передовикам угледобывающей отрасли

24.08.2023

Чемпионат Республики Тыва по национальной борьбе Хуреш, посвященный празднованию Дня Республики и Наадыма

15.08.2023

Торжественная церемония вручения государственных наград и поощрений Главы Республики Тыва, посвященная Дню Республики Тыва

15.08.2023

Возложение цветов к памятнику основателя тувинской государственности Монгуша Буяна-Бадыргы в День Республики Тыва

15.08.2023

Чемпионат по стрельбе из тувинского традиционного лука среди мужчин "Тыва ча адар оюн: баг адар хевири". Наадым-2023

14.08.2023

Торжественное открытие Наадыма в 2023 году

13.08.2023

Первенство Республики Тыва по национальной борьбе Хуреш среди юношей до 18 лет 2005, 2006 и 2007 гг.р. Наадым-2023

13.08.2023

4-ый гастрономический конкурс-фестиваль «Мой бизнес: Тувинская баранина» и ярмарка местных товаропроизводителей. Наадым-2023

13.08.2023

В предверрии российского Дня строителя отметили отличившихся работников отрасли

11.08.2023

Столица Тувы Кызыл и столица Синьцзян-Уйгурского автономного района (КНР) город Урумчи станут побратимами

25.07.2023

Глава Тувы встретился с чемпионом Европы среди юниоров Чингисом Сарыгларом

13.07.2023


 
Медээлер
RSS
26.11.2013
Хамаарышпас Тываның үезинде эрге - хоойлу
Бистиң республиканың бут кырынга тургустунуп, бот-тускайлаң байдалды чедип ап турган үезинде артып калган төөгүлүг чүүлдерниң бирээзи болза, 1924 чылда кеземче-шүүгү херектери болур. Ында кеземче, негелде, күүселде, оон туржук, өг-бүле эргелерин кииргени солун. Амгы күштүг болуп турар кеземче херектериниң 1924 чылдың ол кеземче-шүүгү херектери-биле дөмейлешкек чоруун көөрү амгы үеде солун болуп турар. Таңды-Тываның кодекизинде мындыг одуруглар бар: «Угаан-медерели четпес аарыг кижи херекти медерели чок тургаш, кылыр болза, ону шиитпес. Ындыг кижиге эмчи дузазын чедирер херек. Эзирип алгаш, херек үүлгеткен кижи ону медерелдиг-даа, медерел чок-даа кылыр болза, анаа кижини ышкаш кеземчеге онаар». Ол дүрүм ам-даа күштүг болгай: херек үүлгеткен кижиге эзирик болганы-биле дээш кандыг-даа келдерел көргүспес, ылаңгыя эзирик чорааш, орук шимчээшкининиң дүрүмнерин хажыдып, транспортту шын эвес ажыглаар болза, херекти харын-даа аартадырынга барымдаа болур. 
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Чоннуң культуразын диргизер кол арга
Чоокта чаа «Шын» солунга (№92, 2013 ч., август 10) В.Конгарның «Оюн, тоол делегейи» деп материалын сонуургадым. Ында совет үеде кыстырган сураглыг эртемден, педагог В.Сухомлинскийниң сөстерин парлаан: «Чаш уругнуң сагыш-сеткил амыдыралы чүгле оюн, тоол, хөгжүм болгаш чогаадыкчы бодал делегейинде чурттап турар болза, бүрүн үнелиг деп санаттынар, а ол бүгү чокта, ол кадып калган чечек-биле дөмей». Бо сөстерни Эрзинниң Булуң-Бажы сумузунуң Кызыл-Сылдыста «Челээш» уруглар садының бажыңының ханазында бижээн дээн. Оон ыңай уруглар садының эргелекчизиниң хөй үе иштинде ак сеткилдиг ажылдап, чаш уругларны ногаа өстүрүп, кат-чимис чыырынга, тодаргайлаарга, күш-ажылга өөредип турарын бижээн. «Оюн, тоол делегейин» оон черле тып чададым.
Улаштыр номчуур...
26.11.2013
Ыры-хөгжүм –эгээртинмес байлаавыс
Ноябрьның 16-17 хүннеринде Кызыл кожууннуң Сукпак суурунуң көдээ Культура бажыңынга Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызы, ыраажы Михаил Айыжының шаңналы дээш республика чергелиг бирги ретро ырлар мөөрейи («Эрткен үе ыры-хөгжүм — эгээртинмес байлаавыс-тыр») болуп эрткен. Бо төлевилелди республиканың Улусчу чогаадылга төвү, Кызыл кожуун чагыргазының культура эргелели, Сукпак суму чагыргазы болгаш Айыжыларның өг-бүлези демнежип организастаан. Ооң сорулгазы – эрткен үениң сагыш-сеткилди доюлдуруп кээр уттундурбас, чараш ырларын чонче катап ээлдирип, Тываның композиторларының чогаадыкчы ажылы-биле чурттакчы чонну улам ханы таныштырып, улус аразында ыраажы салым-чаяанныгларны илередип тывары.
Улаштыр номчуур...
25.11.2013
ТР-ниң  Тудуг  болгаш коммунал ажыл-агый чаартылга яамызының сайыды халашкан

Тываның Баштыңы  Шолбан Кара - оол   ТР-ниң  Тудуг  болгаш коммунал ажыл-агый чаартылга яамызының сайыды Владимир Саттың ажылындан халажыр  дугайында  билдириишкинин хүлээп алган. Сайытты ажылындан  хостаан дугайында медээни      бо хүнгү Чазактың аппарат хуралынга дыңнаткан. Ооң кол чылдагаанын Тываның Баштыңы сайыттың харыылап турары тудуг адырында тургустунуп келген нарын байдалдар дээш халаанын айыткан. Чаа туттунуп турар объектилер  кошкак  хайгааралда, авария соонда катап тургустунар ажылдарның  удуртулгазы чедимче чок болганын демдеглээн.” Чазактың мурнунда улуг сорулгалар салдынган болганда, анаа - ла хол дашты - биле ажылдаары чедишпес. Коммуналдыг ажыл - агыйга суг болза, күштүг  өскерлиишкиннер  негеттинип турар. Ону чедир кылып чоргузарынга сайыттың  үе - хуусаазы  чедер турган ” - деп, Чазактың даргазы санап турар. Тываның Баштыңы сайыттың эрге - дужаалын күүседиринге конкурсту чарлаарын, ажылдап  болгу дег  улус  - биле чугааны  боду чоргузарын, тудуг ажыл - агый угланыышкынында ажылдар хөй болганы - биле  шиитпирни дарый хүлээп алырын дыңнаткан.

Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Ноябрь 24 — Ие Хүнү
Тываның эргим ие-херээженнери! Республиканың бүгү эр кижилериниң өмүнээзинден кайгамчык байырлал-биле — Делегейниң Ие хүнү-биле силерге чүректиң ханызындан изиг байырны чедирерин чөпшээреп көрүңер! Чырык чер кырынга төрүттүнгенивис дээш өөрүп четтирип чоруурувус, чугаалап эгелеп чорааш адаарывыс баштайгы сөзүвүс болур, амыдыралче базымнарны холундан туттунуп алгаш эгелээривис кижиге ханы хүндүткелди бөгүн көргүзүп турар бис. Кижиниң салым-хуузу кандыг-даа болур болза, ооң амыдыралының бүгү дургузунда эң төрээн болгаш чоок кижизи авазы болуп артар.

Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Меңгилиг сынның мерген сөстүг кызы
«Шын», «Тываның аныяктары», тыва радио, телевидениеге ажылдап турган чылдарымда чогаадыкчы журналистерниң улуг-бичии бүгү салгалдарының арга-дуржулгазын көрүп, чагыг-сүмезин дыңнап, мерген сөстүң мергежилинге өөренип, эгин кожа эдержип, кады ажылдап чорааным кажан-даа уттундурбас. Оларның аразында чоргаарланыр коллегаларымның бирээзи – мөңге меңгилиг Мөңгүн-Тайга кызы Лидия Херлииевна Иргит. Ол биче сеткилдиг, оожум-топтуг, эртем-билиглиг, дузааргак, хүлээнген херээнге бедик харыысалгалыг болгаш эчизинге чедир бердинген кижи. Чаңгыс домакка түңней сөглээрге, онза, бүдүштүг кижи.

 
Улаштыр номчуур...
23.11.2013
Шыңгыы негелделерни эрткеш…
Тыва Республика Россияның өске 82 региону ышкаш, бодунуң девискээринге Олимпий одун хүлээп алырынга белеткенип турар. Республиканың найысылалы Кызыл хоорай эстафетаның киржикчизи болганда, улуг харыысалганы онааган. Тыва чуртка болур улуг болуушкуннуң кол киржикчилери – Олимпий одунуң тудукчуларының дугайында тайылбырны Тыва Республиканың Аныяктар болгаш спорт херектериниң талазы-биле яамының сайыды Уран-кыс Сергеевна Ондардан алдывыс.
Улаштыр номчуур...
23.11.2013
«Адалар» азы «Эрлер»…
Адалар хүнүнге тураскааткан «төгерик столдуң» ажылынга киржир дээн кижилер ноябрь 21-де дүъш соонда Тываның Чазааның Бажыңынга чыглып келген. Олар колдуунда кожууннарда болгаш сумуларда адалар чөвүлелдериниң удуртукчулары, хөй-ниити организацияларның төлээлери, Тываның социал-экономиктиг болгаш культурлуг хөгжүлдезинге боттарының төлептиг үлүүн киирген, ажыл-херээ, ат-сураа чонга эки билдингир күш-ажылдың хоочуннары, культураның болгаш уран чүүлдүң ажылдакчылары. Оларның аразында күш-ажылчы чедиишкиннери бүгү Тывага диңмиреп турган хоочун малчын Иван Симчитович Дансурун, республикага ча спортун сайзырадырынга улуг үлүг-хуузун киирген Евгений Тутатчиков, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң ачазы Валерий Кара-оол, Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнү, чурукчу, ус-шевер Эрес-оол Байынды дээш, өскелер-даа. 
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
Боттуң барааны көвүдээн
Социал-экономиктиг хөгжүлдениң кол-кол көргүзүглериниң талазы-биле өзүлдениң темпизи Тывада турум болуп артпышаан. Ол дугайын ноябрь 19-та Тываның Чазааның ээлчеглиг хуралынга, 9 айларның түңнелин чугаалажып тургаш, демдеглээн.Республиканың Экономика яамызының дыңнатканын езугаар алырга, боттуң бараан бүдүрүлгезин өстүреринге 2013 чылдың чугула төлевилели — «Бир суур — бир бүдүрүлге» улуг ужур-дузалыг болган. Губернатор төлевилелин күүседип турар үеде көдээ черге чондан сүт хүлээп алыр 20 пункт ажыттынган, дыка хөй сайгарлыкчылар чалаң сүт болбаазырадыр, хымыс болгаш сүттен национал чем белеткээр, эът болгаш балык болбаазырадыр, кондитер цехтерин ажыдар ажылдарже кирген.
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
Баян-Тала – Бай-Хову
Баян-Тала сумузунуң дугайында төөгүп-бижип эгелээр мурнунда чонумга, номчукчуларымга билдингир болзун дээш, Тыва Республиканың төп архив шыгжамырындан бүгү назынын партия ажылынга бараалгаткаш, сөөлүнде хүндүлүг дыштанылгаже үнзе-даа, партархивке ажылдап турган Баян-Тала оглу Базыр Давааевич Монгуштуң архив шыгжамырындан тыпкан, таңма баскан доктаалын таныштырайн: 1928 чылдың сентябрьда Тываның араттың революстуг намының VII дугаар Улуг Хуралының доктаалы: Улан-Хаан-Ула, Кызыл-Хаан-Даг кожууннардан 13 сумуга чарар. Ооң иштинде Баян-Тала сумузу. Бистиң өгбелеривис Баян-Тала дээрге моол сөс дээр чораан. Тыва дылче очулдурарга «бай чер» азы «бай хову» дээн.
Улаштыр номчуур...
21.11.2013
«Участок төлээзиниң чаңгыс хүнү»
Ноябрь 17-де Россияның участок төлээзиниң хүнүнге болгаш участок төлээлериниң албанының үндезилеттингенинден бээр 90 чылынга тураскаадып, «Полицияның участок төлээзиниң чаңгыс хүнү» деп, солун акцияны ТР-ниң ИХЯ-зының парлалга албаны организастаан. Айыткан хүнде болгаш шакта РФ-тиң ИХЯ-зының Кызыл хоорай талазы-биле эргелелинге ИХЯ-ның хөй-ниити чөвүлелиниң кежигүнү, Тываның Улустуң артизи Станислав Ириль болгаш массалыг информация чепсектериниң төлээлери чыглып келдивис. Кызыл хоорайның Хөй-ниитиниң айыыл чок чоруунуң полициязының начальнигиниң оралакчызы Орлан Сарыгбайның ажылдаар өрээлинде хоорайның участок төлээлери чыглып келген болду. Олар ажылдап үнериниң бетинде дүүнгү хүннүң дугайында байдал-биле таныжып ап, бөгүнгү чаа даалгаларны хүлээп алыр.
Улаштыр номчуур...
20.11.2013
Тулган эрлер
Эр кижи чуртун ээлээр, аал-оранын камгалаар, ажы-төлүн кижизидер дээн бедик хүлээлгени тудар база быжыг күрүнени үндезилеп тургузарынга ханы, мерген, чазыг чок шиитпирни кылып, кезээде чонун баштап чоруур. Республикада Ада хүнүн таварыштыр хөйнүң киржилгези болгаш бедик көдүрлүүшкүнү-биле эрткен байырлыг хемчеглерге «Ада кижи! Шынчы, чөптүг, күштүг, чоргаар болгаш үлегерлиг бол!» деп кыйгырыг-биле Эрзин кожууннуң Адалар чөвүлелиниң удуртуп эрттирген шуулганы онзагай болган.
Улаштыр номчуур...
20.11.2013
Тываның «Чоннуң бюджеди»  - budget17.ru деп порталда

Амгы үеде техниктиг сайзыралдың  ажык - чарлыг  чоруу - биле чергештир, республиканың бюджет айтырыгларын база - ла ындыг ажык байдалда сайгарып турар  болганда,  информация шөлдеринге хөй - ниитиниң ажыглаар хөреңгизиниң дугайында чаңгыс аай  билдингир медеглелдер турарын чедип алыры - биле, Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оол  Интернетке “чоннуң бюджеди” деп тускай портал  турарын  айыткан:  “ - Республиканың чурттакчыларынга бюджет  бөдүүн болгаш  билдингир  турар ужурлуг. Бюджеттиң кандыг адырларынче каш түңнүг акшалар чоргузуп турарын, кандыг тңнелдерни чедип алыр сорулгалар ында салдынганын болгаш кандыызы чедип алдынганын билдингир кылдыр парлааш, “Чоннуң бюджеди” деп порталды тургузары чугула. Бистиң чаңгыс чер - чурттугларывыс  чүгле бюджетти билип алырындан аңгыда, чарыгдалдар кезээ канчаар чарыттынып турарын болгаш оларның шын ажыглаттынып турарын сайгарып, оон боттары түңнелдер үндүрүп болур аргалыг  турар ужурлуг”

Улаштыр номчуур...
20.11.2013
Сайгарылгада - бюджет айтырыы

   2014 чылда болгаш  2016 чылга чедир үеде бюджет талазы - биле хөй - ниити дыңнаашкыннары Тываның Чазаанга болган. Тыва Республиканың Бюджет, үндүрүглер болгаш сайгарлыкчы чорук талазы - биле комитединиң удуртукчузу Маргарита Чульдумнуң даргалаашкыны - биле эрткен хөй - ниити дыңнаашкыннарынга республиканың Чазааның болгаш парламентиниң кежигүннери, ведомстволарның болгаш албаннарның удуртукчулары, муниципалдыг тургузугларның болгаш кожуун чагыргаларының баштыңнары, Саналга палатазының болгаш хөй - ниити организацияларының төлээлери киришкен.

Улаштыр номчуур...
19.11.2013
Агаарга ужудулганың айыыл чок чоруун хынаар
Тываже ужуп турар авиарейстер кылып турар самолеттарның айыыл чок чоруун хынаарының дугайында албан - ёзузунуң чагаазын Тываның Баштыңы чоруткан. Казаньга болган халаптың дугайында Шолбан Кара - оол дыңнап каан соонда бодунуң "Вконтакте" арнынга мынчаар бижээн: Казаньга ол коргунчуг халап болуп турар үеде Бакудан ужуп чоруп орган мен. Тудуг материалдарының бүдүрүлгезинге инвестиция кииреринге белен компаниялар - биле чугаалажыышкыннар кылыры - биле болгаш бүдүрүлге шөлдеринге баары - биле дүүн кежээ ужудуп үндүм. Оон мындыг коргунчуг халап болду...
Улаштыр номчуур...