Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Рабочая встреча Президента Владимира Путина с Главой Республики Тыва Владиславом Ховалыгом

Руководитель региона информировал Президента, в частности, о темпах жилищного строительства и мерах по развитию сельского хозяйства в Туве. 
В.Путин: Мы с Вами обсуждали ситуацию, уже отметили позитивные тенденции. Конечно, что касается стройки – у нас стройка в целом развивается хорошо по стране, рост 7,9 процента. Но в Туве – больше 50, по-моему, 53 процента.
В.Ховалыг: Да.


Подробнее...

Новости

RSS
18.08.2023 16:28 / ЖКХ
Самая высокая платёжная дисциплина в Туве – у жителей Кызыла

В Туве продолжается подготовка к предстоящему отопительному сезону. Общая готовность объектов ТЭК, ЖКХ и социальной сферы Тувы на сегодняшний день оценивается в 70%, что на 9% выше, чем фиксировалось в это же время в прошлом году. Одним из ключевых факторов, препятствующих более дружному завершению ремонтной кампании, по-прежнему остаётся стабильно высокая сумма долгов за оказанные коммунальные услуги. Неоплаченные платежи – это недостаток финансирования работ на объектах жизнеобеспечения, затягивание сроков завершения ремонта, невозможность обновления оборудования, которое должно производиться систематически.

Подробнее...
18.08.2023 12:12 / Образование
Тува заручилась поддержкой партии «Единая Россия» в вопросе капитального ремонта школ

Тема готовности школ, в которых проводится капитальный ремонт, обсуждалась накануне на совещании с участием секретаря Генсовета партии «Единая Россия» Андрея Турчака и министра просвещения РФ Сергея Кравцова. Республика Тыва была отмечена среди субъектов, где в нескольких школах была выявлена необходимость проведения непредвиденных работ. Андрей Турчак сообщил, что вопрос с финансированием внеплановых работ в тувинских школах решается.

Подробнее...
17.08.2023 18:33 / Образование
В Туве комплектуют штат педагогических сотрудников вновь строящихся школ

Министерство образования Тувы 22 августа организует в Кызыле ярмарку вакансий для выпускников высших учебных заведений, завершивших обучение по направлению подготовки «Образование и педагогические науки». Ярмарка проводится накануне нового учебного года в рамках мероприятий по восполнению кадрового дефицита в образовательных организациях республики и комплектования специалистами вновь строящихся на территории региона 11 школ. Глава Тувы Владислав Ховалыг поручил ведомству подойти к вопросу подбора руководителей и педагогического состава новых школ с особой ответственностью, с применением решительных мер.

Подробнее...
17.08.2023 14:35 / Происшествия
В Туве вводят запрет на участие несовершеннолетних в конных скачках

Сегодня в Правительстве Тувы прошло совещание,  на котором обсудили вопрос безопасности несовершеннолетних наездников на конных скачках, проходящих на различных мероприятиях в республике. Поводом для обсуждения стал несчастный случай на прошедших скачках на Тос-Булаке во время республиканского Наадыма. 15-летний наездник был травмирован во время столкновения нескольких лошадей недалеко от старта. В крайне тяжелом состоянии несовершеннолетнего увезли на машине "скорой помощи" в Республиканскую больницу №1. Несмотря на все усилия, предпринимаемые врачами, прошлой ночью подросток скончался.

Подробнее...
17.08.2023 09:09 / Мероприятия
В Туве состоится II всероссийский фестиваль шаманизма

С 18 по 20 августа в республике пройдет II Всероссийский фестиваль шаманизма «Дунгур» им. М.Б. Кенин-Лопсана. Масштабное событие соберет порядка 150 шаманов, камов и представителей иных языческих верований. Все мероприятия шаманского фестиваля пройдут на территории юрточного комплекса «Бий-Хем», расположенного в 22 км от г. Кызыла. Фестиваль проводится Управлением Верховного шамана Тувы и России.

Подробнее...
16.08.2023 19:25 / Личность
100-летний юбилей отметила участник Великой Отечественной войны из Тувы Наталья Маслова

Сегодня вековой юбилей отмечает участник Великой Отечественной войны Наталья Ивановна Маслова. Со столетием ветерана поздравил в своем блоге Глава Тувы Владислав Ховалыг, который отметил, что судьба и жизнь именинницы - пример мужества, героизма и преданности Родине.

Подробнее...
16.08.2023 18:18 / Энергетика
В Туве до 25 августа завершат северный завоз угля

По республике доставка топлива в социальные учреждения труднодоступных сел выполнена на 70 процентов, сообщили сегодня в Министерстве ЖКХ региона.
- Северный завоз в этом году мы начали раньше, к доставке приступили уже в июле, -
прокомментировал министр жилищно-коммунального хозяйства Тувы Мерген Мынын-оол. – Последние два года нам удается не затягивать сроки выполнения этой работы.

Подробнее...
16.08.2023 16:00 / Праздники
Председатель Совета Федерации Валентина Матвиенко поздравила жителей Тувы с днем образования республики

В телеграмме, направленной от Председателя Совета Федерации Федерального собрания РФ в адрес Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга и председателя Верховного Хурала (парламента) Тувы Кан-оола Даваа говорится:"Поздравляю вас и всех жителей республики с Днем Республики Тыва. Этот знаменательный праздник объединяет всех, кто вложил частицу своей души в становление Тывы, укрепление ее потенциала. За прошедшие годы жители республики в стремлении сделать свою малую родину сильной и процветающей преодолели немало испытаний и трудностей, справились с множеством сложных задач экономического и социального характера".

Подробнее...
16.08.2023 13:32 / Политика
Заместителем Председателя Правительства Тувы стал  Олег Лукин

Опытный управленец в отрасли энергетики, строительства и коммунального хозяйства сибирских регионов, 53-летний Олег Николаевич Лукин сегодня указом Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга назначен исполняющим обязанности заместителя Председателя Правительства Тувы.

Подробнее...
16.08.2023 12:52 / Экология
Жители западной части Кызыла к Дню Республики получили в подарок защитную дамбу

Строительство дамбы в западной части Кызыла, рассчитанное по проекту до 2024 года, успешно завершилось досрочно. Общая стоимость проекта составила почти полмиллиарда рублей, финансирование велось за счет средств государственной программы «Воспроизводство и использование природных ресурсов», поступавших через Минлесхоз Тувы. Вновь построенное гидротехническое сооружение оценили Глава региона Владислав Ховалыг и руководитель Енисейского управления Росводресурсов Сергей Капустин. Примечательно, что ввод в эксплуатацию дамбы произошел накануне Дня Республики Тыва, и, как отметил руководитель региона, стал отличным подарком для жителей дачного поселка.

Подробнее...

Фоторепортажи

Спортэлита-2019

23.12.2019

Глава Тувы Шолбан Кара-оол поздравил энергетиков республики с профессиональным праздником

20.12.2019

Глава Тувы Ш.Кара-оол выступил с посланием Верховному Хуралу РТ на 2020 год

12.12.2019

В Туве отметили четвертую годовщину со дня образования 55-й мотострелковой (горной) бригады

05.12.2019

День тувинского языка

01.11.2019

Глава Тувы с рабочим визитом находится в Монголии

25.10.2019

Глава Тувы 11 октября вручил государственные награды труженикам

11.10.2019

Глава Тувы Шолбан Кара-оол провел рабочую встречу с руководителями силовых структур республики

08.09.2019

Августовское совещание (Тува): «Нацпроект «Образование»: от государственной стратегии к педагогическим практикам»

30.08.2019

Глава Тувы проверил готовность социальных объектов в Чаа-Хольском районе

29.08.2019

Глава Тувы Шолбан Кара-оол поздравил  молодых офицеров с началом службы на тувинской земле

22.08.2019

Глава Тувы поздравил земляков с Днем флага России

22.08.2019

Глава Тувы вручил учреждениям лесного хозяйства ключи от новой противопожарной спецтехники

15.08.2019

Глава Тувы накануне Дня республики вручил государственные награды труженикам

14.08.2019

Глава Тувы провел традиционную встречу с выпускниками – краснодипломниками

09.08.2019

Глава Тувы встретился с творческим коллективом издательского дома «Тывамедиагрупп»

08.08.2019

Глава Тувы обсудил с энергетиками подготовку к зимнему сезону и ход модернизации электросетей в поселке Каа-Хем

06.08.2019

В Правительстве Тувы состоялось совещание по программе переселения из ветхого и аварийного жилья

01.08.2019

Целинное, Кызылский район

29.07.2019

Глава Тувы Шолбан Кара-оол продолжает поездки по районам республики

29.07.2019


 
Медээлер
RSS
16.01.2014
Өскүс уругларның айтырыглары
Тыва улустуң мерген үлегер домактары бар. «Хөйү — хөйлең, чону – чоорган», «Өскүзүнден өлбес, өскүзүнден өзер», «Өскүс кижи өөр чоннуг» дээш, оон-даа өске. Тыва улус шаг-шаандан-на бот-боттарын деткижип, өскүс калган ажы-төлдү азырап өстүрүп чораанын бо үлегер домактарның утказы тода илередип турар.
Эрги Тыва үезинде чоннуң амыдырал-чуртталгазының байдалы берге, колдуунда мал-маган азырап өстүрүп, ооң сүт-сааны, эът-кежи, дүгү-биле амыдырап чораан. Ындыг-даа болза, тыва кижиниң сагыш-сеткили кезээде буянныг, эң ылаңгыя өскүс калган ажы-төлдү ооң төрелдери черге кагбас, азырап өстүрүп каар. Өскүс ажы-төлдү аартыктаар, харын-даа оларга дузалаар хөөн чок чорукту тыва улус сагыш-сеткил кеми деп санап чорааннар. «Өскүстү кагган - өөнделевес», «Төрелин кагган - төөрээр» деп үлегер домактар аңаа херечи. Өскүс калган чаш ажы-төл төрелдерин азыраваан кижилер чонунга хүндүткел чок боор. Өскүстерни төрелдери хамаанчок, көңгүс танывазы ачы-буянныг улустар азырап ап чораан. 
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Сочиже Тываның делегациязы аъттаныр
«Сочи-2014» 21-ги Кышкы Олимпиаданың ажыдыышкынынга киржири-биле Тывадан делегацияның кежигүннерин тодараткан.Аңаа ТР-ниң аныяктар болгаш спорт херектериниң талазы-биле сайыды Уран-кыс Ондар, Каа-Хем кожууннуң баштыңы, кожууннуң Төлээлекчилер хуралының даргазы Александр Шелехов, «Тыва» КТРК-ның корреспондентизи Виктория Тас-оол, Европаның үш дакпыр чемпиону, делегейниң ийи дакпыр вице-чемпиону болгаш Россияның херээжен улус аразынга хостуг хүреш талазы-биле чемпиону, Тываның Дээди Хуралының депутады Лориса Ооржак, гандбол талазы-биле 1984 чылда ССРЭ-ниң чемпиону, спорттуң хоочуну, республиканың Соңгулда комиссиязының даргазының оралакчызы Олег Фортуна болгаш амыдыралы күш-культура болгаш спорт хөгжүлдези-биле сырый харылзаалыг ажыл-чорудулгалыг оон-даа өске алдарлыг кижилер кирген.

Кышкы Олимпиаданың ажыдыышкынынга киржири-биле Тывадан баар делегацияны республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол удуртур.
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Кижизидикчи күжүн долу ажыглаан
Тывага будданың шажын школаларын ажыдарының аргаларын философия клуву сайгарып турар.

Философия клувунуң бо чылдың январь 11-де болган ээлчеглиг хуралынга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол киришкен. Аңаа болган чугааның кол темазы - республиканың аныяктарының шажын-чүдүлге-биле холбаазы, ооң өзүп орар салгалдың угаан-бодал болгаш мөзү-шынар байдалдарынга чедирип турар салдары. Тываның күрүне университединиң проректору, философия эртемнериниң доктору болгаш будда болгаш тибет эртемнериниң төвүнүң тургузукчузу, аныяктар кижизидилгезинге буддизмниң ролюнуң дугайында илеткел кылган Ольга Хомушку чугааның кол өзээн тодараткан. Профессорнуң санап турары-биле алырга чаңчыл болган шажын-чүдүлгелер, ылаңгыя Тываның будда ниитилежилгези чүдүлгеге негелдени, ылаңгыя аныяктарның талазындан сонуургалды экономиктиг реформаларның агымы-биле күштелдирип шыдавайн барган. Ооң түңнелинде Тывада янзы-бүрү секталар (агымнар) тывылган, оларның аныяктарның сагыш-сеткилинге чедирип турар салдары ындыг-ла күзенчиг эвес болуп турар.
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Тываның Баштыңы: «Хөй каът чуртталга бажыңнарының тудуунуң хемчээлин өстүрер. Кызылдың экологтуг байдалының баксыраар чоруун болдурбас».
Кызылдың болгаш кызылчыларның мурнунга шаандан бээр тургустунуп келген чидиг айтырыг—хоорайның кырында астына берген турар ыш болур, найысылалга ыяш бажыңнарның хөйү-биле туттунуп турарындан сөөлгү үеде ол улам немежип турар. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Чазакка болган чөвүлел хуралга чыылганнарның кичээнгейин бо айтырыгже угландырган. «Кызылды көдээ суурга дөмей болдурбас херек. Печка одаар, корум-чурум чаңгыс каът бажыңнарны хоорай иштинге элбээ-биле тудар чорукту соксадыр херек, аңаа төпчүткен чылыг болгаш электри хандырылгалыг хөй каът бажыңнар тудар апаар. Тыныш системазының органнарының аарыы Кызылда чок деп Кадык камгалал яамызының оожургап орган херээ чок, комплекстиг эртем-барымдаалыг хемчеглер херек — деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн. — Ол дээрге найысылалдың Төлээлекчилер хуралының, эртемденнерниң, федералдыг хайгаарал черлериниң, күүсекчи эрге-чагырганың ажыл-чорудулгазы-дыр».
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Тываның Чазаанда кадрлар солчулгазы
Тываның Баштыңы республиканың Чазааның составынга өскерилгелерни кылган.

Ындыг шиитпирни регионнуң удуртукчузу Шолбан Кара-оол болгаш Чазак кежигүннери боттарының ажылының түңнелдерин сайгарганының болгаш 2014 чылда ажыл-чорудулганың кол-кол угланыышкыннарын тодаратканының соонда хүлээп алган.Кадрлар солчулгазын Чазак Даргазының оралакчыларынга болдурган. Россияның Чазааның Даргазы Дмитрий Медведевтиң даалгаларын, Тыва Республиканың сайзыралының инвестиция планнарын күүседириниң болгаш ооң боттаныышкынын эгелээриниң талазы-биле күжениишкинниг ажылдың үези келгенин демдеглээн. Оон аңгыда республика Баштыңының Дээди Хуралга кылган Айыткалында кирген чугула сорулгаларны база күүседири чугула апарган. Бо чүүлдер эргелеп-башкарылганың бүгү деңнелдеринге күжениишкиннерни каттыштырарын негеп келген.
Улаштыр номчуур...
16.01.2014
Кыштаглаашкын
Мурнуку чылдарда ышкаш дыңзыг, күштүг сооктар чогу-биле республиканың девискээринде кыштаглаашкын байдалы бо кыжын чүгээр эртип турар.Амгы үеде малчыннарның кол сорулгазы — частың башкы айында малдың төрүлдезинге чаш малды онча-менди алыры. ТР-ниң Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызының дыңнатканы-биле, республикада 173 муң бода мал, бир миллион 280 муң хой, өшкү, 60 муң аъттар, хаван 28 муң, иви малдың саны 2500 болгаш 192 теве бар.Бүгү ажыл-агыйларда 199,6 муң тонна сиген, хоолулуг мал чеми – 3270 тонна база 9500 тонна тараа белеткеттинген. Хоолулуг мал чемин чер-черлерде малчын коданнарже сөөрткен. Чаа чылдың эге хүннеринде чамдык кожууннарның девискээрлеринде кылын хар чагган. Ындыг-даа болза мал-маган онча-менди, чудаан мал чок, а малчыннарның мурнунда улуг харыысалга — кышкы сооктар эвес, а мал оолдаашкынының үези келген. 
Улаштыр номчуур...
14.01.2014
Тываның Баштыңы Россияның парлалга хүнү-биле массалыг информация чепсектериниң ажылдакчыларынга байыр чедириишкини
«Тыва парлалганың хүндүлүг ажылдакчылары! Силерниң профессионал байырлалыңар-биле чүректиң ханызындан чедирген изиг байырымны хүлээп ап көрүңер! Бо байырлалды улуг чурттуң информастыг чаңгыс аай делгемин каттышкан күжениишкиннери-биле хандырып, Россияның хамаатыларының кол конститусчу эргезин — сөстүң хостуун боттандырып турар аңгы-аңгы кижилер демдеглеп турар. Хөй-ниитиниң санал-оналын хевирлеп тургузарынга, угаан-бодалдың болгаш мөзү-шынарның үнелиг чүүлдерин быжыглаарынга, өзүп орар салгалды кижизидеринге солун, радио, телевидение болгаш Интернет чугула чепсек болуп турар.Журналист кижиниң бижээн болгаш чугаалаан сөстери кижилерни мөөңнээринге күш болуп, оларның угаан-медерелинге, сагыш-сеткилинге болгаш хөөнүнге салдар чедирер. Массалыг информация чепсектерин «дөрткү эрге-чагырга» деп адап турары таварылга эвес
Улаштыр номчуур...
14.01.2014
Россияның Парлалга хүнүнүң байырлалы
Россияның парлалга хүнүнде, февраль 13-те, республиканың журналистери Виктор Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театрының «Тет-а-тет» биче театрынга чыглып келгеннер.
Оларның аразында хөй санныг аныяк талантылыг журналистерден аңгыда, тыва журналистикага боттарының чогаадыкчы салым-чаяанын, сагыш-сеткилин, эртем-билиин бараалгаткан хоочуннар база эвээш эвес болган. Аңгы-аңгы салгалдарның журналистери Россияның парлалга хүнү-биле бот-боттарынга байыр чедирип, бүгү-ле эки чүүлдерни күзеп турганнар. Парлалга хүнү радио, телевидение, солуннар, электроннуг массалыг информация журналистерин, журналистиканың салгалдарын каттыштырып турар хүн-дүр деп, байырлалды ажыдып тура, тележурналист Виктория Тас-оол чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
11.01.2014
Тыва  Рождество хүнүнде
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол республиканың православ чүдүлгелиглеринге болгаш Кызылдың база Тываның епискову Феофанга Рождество байырлалы-биле байыр чедирген:«Хүндүлүг мындаагылар! Силерге болгаш Силерниң өмүнээңерге Тываның бүгү православ христианнарынга чырыткылыг байырлал—Христостуң төрүттүнгени-биле байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер! Чүдүүр кижилерге бо хүн онза улуг ужур-уткалыг. Ол бүзүрелди, ынакшылдың чылыын, идегелдиң аас-кежиин шаңнаар болгаш чаагай ажыл-херектерже болгаш эки чүүлдерже сорук киирер. Чаа делегейниң төрүттүнгениниң бо байырлалы кижилерни чаартып, оларны улам арыг болгаш улам чаагай сеткилдиг болдурар. Бодунуң гуманисчи чоруу-биле православ орус культураның чарылбас кезээ болуп, кижилерни тайбыңче, бодаралче болгаш чөпшээрежилгеже чүткүлдүг болурунга националын, сөөк-язызын, шажын-чүдүлгезин болгаш өске-даа талаларын барымдаалавайн кижизидер. Чүс ажыг нацияларның төлээлери чурттап турар бистиң республикага ол онза улуг ужур-дузалыг. Рождествонуң чырыткылыг хүннеринде ниитилелдиң сагыш-сеткил сайзыралынга, мөзү-шынарның бедик идеалдарын хевирлээринге Тыва епархияның ролюнуң өзүп орарын онзалап демдеглексээр-дир мен.
Улаштыр номчуур...
11.01.2014
Чылдың баштайгы шактары кысты сөңнээн
2014 чылда бир дугаар төрүттүнген уругга Тываның Баштыңы байыр чедирген, ооң соонда божудулга системазын чаартырының айтырыгларының талазы-биле чөвүлел хуралды эрттирген.2014 чылда бир дугаар төрүттүнген уругга Тываның Баштыңы байыр чедирген, ооң соонда божудулга системазын чаартырының айтырыгларының талазы-биле чөвүлел хуралды эрттирген.  Ийи дакпыр юбилейлиг 2014 чылда Тывага бир дугаарында Кызылда чурттап турар Сайсу биле Сергей Бадарчыларның өг-бүлезинге кыс уруг төрүттүнген. Чылдың баштайгы төлү республиканың Божудулга төвүнге январь 1-де 4 шак 25 минута турда төрүттүнген. Ооң деңзизи 3 килограмм 500 грамм болган, узун дурту 52 см. «Бичии уруг кадык болгаш чараш»— деп, төптүң кол эмчизи Шолбан Хопуя демдеглээн.

 
Улаштыр номчуур...
10.01.2014
Тываның Баштыңының Балынга чылдың маадырларын алгап мактаан
Тываның Баштыңының Чаа чыл балы республиканың найысылалынга декабрь 27-де болган. Национал хөгжүм-шии театрынга болган байырлыг кежээге Тываның экономиказының аңгы-аңгы адырларынга эң бедик көргүзүглерни чедип алган 500 ажыг аалчылар чыылган. Yнер 2014 чылдың кол болуушкуну — Тываның Россия-биле демнежилгезиниң 100 чыл юбилейиниң демдээн езугаар балды организастаан. Аалчыларның даңзызы безин аңгы-аңгы үелерниң болгаш салгалдарның уламчылалын бадыткап көргүскен. Аңгы-аңгы үелерде Тываның үш баштыңының чаңгыс сценадан чедирген байырын чыылганнар дыңнаар аас-кежиктиг болган. Баштай республиканың амгы удуртукчузу Шолбан Кара-оол байыр чедирген. Ооң соонда СЭКП Тыва обкомунуң бирги секретары Григорий Ширшин болгаш Тываның баштайгы Президентизи Шериг-оол Ооржак олар чүве чугаалааннар. Губернатор балының кол демдээ 2013 чылды эң эки көргүзүглерни чедип алган кижилерни алгап мактааны болган. Экилерниң экизи 25 кижини үнелээн.
Улаштыр номчуур...
10.01.2014
Эрес-кежээ ивижилер
Декабрь эгезинде Тываның эң чараш булуңнарының бирээзи Тожунуң тайгазында ивижилер-биле ужуражыр аас-кежиктиг болган бис. Аалчылар кээрге, аажок чылыг хүлээп, амыдырал-чуртталгазының дугайында ажыт-чажыт чок чугаалап бердилер. Олар амыдыралдың кадыг-бергелеринге чалынмас, дадыккан, бөдүүн сеткилдиг кижилер. “Шын” солунну дамчыштыр Чаа чылдың чаагай күзээшкиннерин Тываның аңгы-аңгы булуңнарында чурттап турар номчукчуларынга дамчыдарын олар дилээн чүве. Оларның чагыы езугаар бо материалды белеткедивис. Сайзана Чаш-ооловна Кол болгаш Андрей Сүрүнович Бараан ивижилээнинден бээр 20 чыл четкен. Сайзананың ада-иези Бичиилең, Чаш-оол Колдарның арттырып берген ивилерин салгал дамчып, өстүрүп эгелээн. Амгы үеде оларның аалында 80 иви бар. Олар ийи уруглуг, ийи уйнуктуг. Улуг уруу биле күдээзи «Лунсин» компаниязында ажылдап турар, а хеймери келир чылын дээди өөредилге черин доозар. Сайзана Чаш-ооловна Тожу кожуундан «Наадым – 2013-түң» тиилекчизи болгаш, трактор-биле шаңнаткан. Ол — тайгада чурттап турар чаңгыс херээжен ивижи. 
Улаштыр номчуур...
10.01.2014
Чаарттынган концерт залы
2013 чылдың декабрьның 26-да Тываның күрүне филармониязының концерт залының эде кылдынган соонда байырлыг ажыдыышкыны болган. 2011 чылда болган чер шимчээшкини культураның бо улуг «одаан» хаар ужурга таварыштырган. Артистер ол үениң дургузунда кожууннарже үнүүшкүннер-биле аргаданып ажылдаан. Бергелер турза-даа, план езугаар септелге, эде дерилге ажылдары доозулган. Бо хүннерде республикада үннүң эки дыңналырының (акустика) талазы-биле бирги черде чоруп турар бо залдың ол шынарын чидирбес дээш тудугжулар, инженер-техниктиг ажылдакчылар, филармонияның удуртулгазы-- шупту шудургу ажылдаан. Ынчангаш 1934 чылда Ленинградтан келген тускай эртемниглерниң үннүң эки дыңналырынга таарыштыр тускайлап кылган шынарын чидирбезин бодап, чогуур ажылдарны кылганын Игорь Дулуш көрүкчүлерге тайылбырлааш, коллектив моон соңгаар-даа тыва хөгжүмнүң кайгамчык чараш аянын көрүкчүге ол хевээр чедирер дээш, делегей чоннарының хөгжүмүн дыңнакчыларга дамчыдар дээш кызымаккай ажылдаар дээрзин аазаан.
Улаштыр номчуур...
10.01.2014
Чаа Чыл белээ — бриллиант аржыыл
Ат-сураглыг орус ыраажы Людмила Зыкина хуулгаазын үнү-биле, хар-дүвүлүг соок бо кежээ Оренбургтуң чөөк аржыылы-биле эктиң шуглап ал, авай, деп уярадыр бадырып чораан болгай. Ыр-шоорда кирген бо аржыыл Оренбургту алдаржыткан деп чугаалап болур. Ынчалза-даа бо ыр чогааттынмаан, Зыкина ону чон мурнунга ырлап үнүп кээр мурнунда Оренбургтуң аржыылы тус черниң ус-шеверлериниң шаг-шаандан аргып, садып турганы аржыылы чораан деп, чугаа база бар. Чараш үнү-биле хамыкты кайгаткан ыраажының чогаадыкчы ажылының дугайында кайы-ла-бир солундан номчааным бо чүүлдү «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» төлевилелдиң делгелгезинге Улуг-Хем кожууннуң Эйлиг-Хемниң ус-шеверлериниң делгээн аржыылдарын бөлүк уругларның чарашсынып магадаанын көргеш, сакты хонуп келген мен.
Улаштыр номчуур...
31.12.2013
Тыва Республиканың Баштыңы Ш.Кара-оолдуң тыва чонга байыр чедириишкини
Эргим чаңгыс чер-чурттугларым! Тываның хөй националдыг чурттакчылары!

Yнүп орар Чаа чыл-биле силерниң шуптуңарга сеткилим ханызындан байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер! Чаа чыл байырлалдарының бүдүүзү ол дээрге түңнелдер үндүрериниң, кижи бүрүзү бодунда салдынган сорулгалар шупту күүсеттинген бе, келир чылын чүнү кылырыл база кандыг үүле-херекти боттандырарыл деп айтырарының үези-дир.
2013 чылды үдеп тура, багай эвес ажылдаан бис, байырлалдың сеткил-хөөнүнге алзыр барымдаалар бисте база бар деп чугаалаар эргелиг бис. Делегейниң экономиктиг кризизи үргүлчүлеп-даа турар болза, Тывага бүдүрүлгениң буураарын болдурбаан, республиканың инвестицияга сонуургалдыг чоруун бедидерин чедип алган.
Yр туттунган Божудулга төвүн тудуп дооскан бис, Хову-Аксы суурга чаа котельная туттунган, Магистральная кудумчузун улуг хемчээлге чаартып кылган, юбилейниң объектилеринде ажылдар эгелээн.
Улаштыр номчуур...