Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
Руководитель региона информировал Президента, в частности, о темпах жилищного строительства и мерах по развитию сельского хозяйства в Туве.
В.Путин: Мы с Вами обсуждали ситуацию, уже отметили позитивные тенденции. Конечно, что касается стройки – у нас стройка в целом развивается хорошо по стране, рост 7,9 процента. Но в Туве – больше 50, по-моему, 53 процента.
В.Ховалыг: Да.
Подробнее...
Новости
24.04.2018 18:48 / Транспорт
Министр дорожно-транспортного комплекса Тувы Олег Бады доложил Главе Тувы Шолбану Кара-оолу о реализации текущих задач, в частности о ходе монтажа светосигнального оборудования в обновленном аэропорту Кызыла, о строительных работах на Коммунальном мосту, а также о результатах исследования и анализа дорожными экспертами проекта прокладки автомобильной трассы из Тувы на Республику Алтай.
Дорожники пришли к выводу, что строить дорогу целесообразно через село Кызыл-Хая Монгун-Тайгинского района. Направление выводит на село Кош-Агач соседней республики.
Подробнее...
24.04.2018 17:02 / Транспорт
Предприниматель Роман Добровольский в минувшую субботу побывал на приеме у Главы Тувы Шолбана Кара-оола. Он предложил рассмотреть вопрос о строительстве нового здания автовокзала в городе Кызыле.
«С интересом выслушал предложение улучшить качество пассажирских перевозок между нашими регионами, а также по направлению в г. Улангом (Монголия), очень востребованному нашими земляками, - написал Глава Тувы в блоге.- Роман Добровольский считает нужным возвести новое здание автовокзала, причем вложить средства он готов самостоятельно. Безусловно, мы обязаны поддерживать и улучшать стандарты обслуживания людей, и здорово, когда наши родные предприниматели выступают с дельными инициативами по этому поводу».
Подробнее...
24.04.2018 15:40 / Муниципалитеты
Кроме задач по посевной кампании, Глава Тувы Шолбан Кара-оол обозначил целый ряд сезонных работ, которыми активно должны заняться во всех муниципальных образованиях.
Как сказал глава республики, в майские выходные нужна традиционная мобилизация сил. Прежде всего, необходимо отметить людей труда, простых тружеников по всей республике.
Важно провести с пользой сезонный период посадки деревьев. Госкомлес обязан провести весеннюю кампанию озеленения по всей Туве на должном уровне.
Подробнее...
24.04.2018 15:01 / Энергетика
В рамках реализации приоритетного проекта «Село, в котором я живу», состоялось заседание конкурсной комиссии по отбору местных инициатив для поддержки малых сел.
В числе проектов был рассмотрен проект строительства малой ГЭС в
селе Тоолайлыг Монгун-Тайгинского района.
В настоящее время электроснабжение села Тоолайлыг (150 человек, 16 домохозяйств) обеспечивается от дизельной электростанции (мощность 50 кВт) с некруглосуточным режимом работы (работа ДЭС от 4 до 8 ч. в сутки).
Подробнее...
23.04.2018 20:53 / Безопасность
Глава Тувы Шолбан Кара-оол в понедельник на аппаратном совещании потребовал от своих заместителей и руководителей муниципальных образований обеспечить первичные меры по пожарной безопасности. Заняться очисткой горючего мусора и сухой растительности в границах населенных пунктов.
За прошлую неделю зарегистрировано пять лесных пожаров. Все возгорания произошли по вине граждан, не соблюдающих правила пожарной безопасности.
Лесные пожары были зафиксированы в пяти, шести и восьми километрах от таких сел, как Кара-Хаак, Черби, Сайлыг, Дерзиг-Аксы, Хадын.
Подробнее...
23.04.2018 18:54 / Сельское хозяйство
В понедельник на аппаратном совещании правительства в режиме видеосвязи с администрациями районов глава республики Шолбан Кара-оол обсудил вопросы готовности министерства сельского хозяйства к старту посевной.
«Как говорят в народе, один день весны — год кормит. Апрель и май – самое ответственное время года на селе. Надо обеспечить нормальный старт посевной 2018 года с соблюдением агротехнических сроков, - отметил Глава Тувы. - В этом году на поддержку сельхозтоваропроизводителей у нас мобилизовано 59 млн. рублей, но повторяю, помогать будем работоспособным хозяйствам, чтобы была отдача от вложений, а не попусту закопанные деньги в песок. Это относится к прямой ответственности руководителей на местах и министерства сельского хозяйства».
Подробнее...
23.04.2018 10:11 / Муниципалитеты
21 апреля в Правительстве Республики Тыва состоялся съезд Ассоциации «Совет муниципальных образований Республики Тыва». Его участники рассмотрели три вопроса – итоги деятельности Ассоциации, результаты голосования в рамках реализации проекта «Формирование комфортной городской среды» и рассмотрение заявок на участие в проекте «Село, в котором я живу».
Съезд прошел при участии Главы Республики Тыва Шолбана Кара-оола, Председателя Верховного Хурала (парламента) Республики Тыва Кан-оола Даваа, председателей парламентских комитетов Виктора Глухова и Александры Донгак, членов Правительства республики, а также руководства региональных министерств и муниципальных образований.
Подробнее...
23.04.2018 09:45 / Общество
Правительство РФ объявило о заключении концессионного соглашения строительства железной дороги Элегест – Кызыл – Курагино. Тува – драйвер мегапроекта «Енисейская Сибирь»: подведены итоги КЭФ-2018. Глава Республики представил Верховному Хуралу отчет о деятельности правительства в 2017 году. В Туве прошел IV Съезд матерей. В Кызыле появился первый 5-звездочный отель. Трагедия в сумоне Торгалыг: подростки отравились неизвестной жидкостью. В республике объявлен пожароопасный сезон. Начался конкурс на получение грантов Главы Тувы в области культуры и искусства.
О ГЛАВНОМ
Новый импульс для масштабного развития Тувы
Официальный сайт Правительства РФ в разделе «Крупнейшие федеральные инфраструктурные проекты» опубликовал распоряжение № 687-р – о заключении концессионного соглашения в отношении объектов инфраструктуры железнодорожного транспорта линии Элегест – Кызыл – Курагино. В комментарии сообщается, что на основе этого соглашения с АО «ТЭПК «Кызыл – Курагино» будут созданы объекты
Подробнее...
20.04.2018 20:07 / Новости России и мира
Правительство России одобрило распоряжение о заключении концессионного соглашения на строительство железной дороги Элегест–Кызыл–Курагино. Документ опубликован на сайте кабмина в пятницу, 20 апреля. Во сколько обойдется реализация проекта, которого Тыва ждет уже более десяти лет, почему концессионеры уверены в успехе и при чем тут туризм, читайте в материала портала iz.ru.
Долгожданный старт
«Принятое решение необходимо для реализации механизма частной концессионной инициативы в федеральном проекте в сфере транспорта «Строительство железной дороги Элегест–Кызыл–Курагино и угольного портового терминала на Дальнем Востоке в увязке с освоением минерально-сырьевой базы Республики Тыва», — говорится в сообщении правительства.
Подробнее...
20.04.2018 19:56 / Общество
В пятницу в Кызыле прошел IV региональный Форум Матерей «Благополучная семья – процветающая Тува».
На Форуме матерей Тувы, который проходит уже в четвертый раз, по традиции рассматриваются современные проблемы сохранения духовно-нравственных ценностей семьи, обсуждаются вопросы объединения женского сообщества республики в решении актуальных задач, знакомятся с лучшими примерами гражданской активности женщин, целеустремленности, настойчивости, взаимопомощи и милосердия.
Глава Тувы Шолбан Кара-оол отметил, что одним из приоритетов государственной семейной политики является благополучие семьи, укрепление и развитие семейного образа жизни, повышение социальной роли женщин, защита интересов детей.
Подробнее...
Фоторепортажи
03.09.2024
15.08.2024
14.08.2024
08.08.2024
18.07.2024
18.07.2024
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
Медээлер
25.04.2014
Тывада аныяк салгал ортузунда «Аныяктарның санал-онал солчулгазы» чаа шимчээшкини элээн күш кирип турар. Ол Тываның күрүне университединиң эрткен чылдың сентябрь айда «Делгем санал-онал солчулгазы» төлевилел-биле Ажык ниитилел фондузу (АКШ) делегей чергелиг грантының боттанылгазының ачызы-биле эгелээн. Ол төлевилелге даянган кол хемчег – ТывКУ-нуң, Кызылдың башкы институдунуң студентилериниң, Көдээ ажыл-агый техникумунуң сургуулдарының болгаш Кызылдың школаларының өөреникчилериниң аразынга аныяктарның санал-онал солчулгазының талазы-биле маргылдаа болуп эрткен. Аңаа ниитизи-биле 32 кижи киришкен. Маргылдаа британ система-биле эрткен. Команда бүрүзү ийи кижиден тургустунган. Yш раунд иштинде командалар удурланышкак бөлүктер кылдыр катчы бээр ужурлуг: тала бүрүзүнден ийи команданың каттышканы – чазак биле оппозиция.
Улаштыр номчуур...
23.04.2014
Тываның Чазааның отчедун Оо-Шынаа суурнуң чурттакчылары эки деп санаан.
Чазактың 2013 чылда кылган ажыл-чорудулгазының дугайында отчет-биле чоннуң таныжылгазы уламчылап турар. Апрель 17-де Чазак Даргазының оралакчызы Артур Монгалга удурткан ажылчын бөлүк Тес-Хем кожууннуң эң-не ырак булуңу Оо-Шынаа суурга чораан. Чон көдээ школаның залынга чыглып келген. Хуралды Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң чоннуң амыр-мендизин айтырбышаан, ужур-чөптүг тайылбырны берген видеоролиги-биле эгелээн. Тыва дылга тайылбырлаан отчеттуң кол-кол чүүлдерин видеога көргүспүшаан, чонга таныштырган. Артур Монгал чурттакчыларны дүвүредип турар чугула айтырыгларга доктаап, республикада энергия чедишпезиниң болгаш транспорт аргыжылгазының нарын айтырыгларын шиитпирлээри-биле тургускан төлевилелдерниң кол ужур-утказын тайылбырлап берген. Ооң-биле чергелештир тус чер бот-башкарылга органнарының мурнунда салдынган ажылын, Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чыл оюнунуң байырлалынга хамаарыштыр белеткелге муниципалитеттерниң деткимчези херек дээрзин демдеглээн. Суурнуң амыдыралынга шиитпирлээри негеттинип турар эргежок чугула айтырыгларынга хамаарыштыр элээн каш айтырыгларны сайгарып чугаалашканнар.
Улаштыр номчуур...
23.04.2014
«Чылдың башкызы-2014»
Апрель 21-де Кызылдың Н.Н.Макаренко аттыг № 15 лицейниң баазазынга «Тыва Республиканың чылдың башкызы – 2014», «Тыва Республиканың чылдың кижизидикчи башкызы – 2014» болгаш «Бүгү-россияның тыва дыл, орус дыл башкыларының мастер-класстары» Бүгү-россияның регионалдыг чадазының мөөрейи байырлыг байдалга ажыттынган. Өөредилге адырының чылдың-на болур башкылар мергежилиниң тергииннерин шилиир мөөрей чаагай чаңчыл апарган. Каш чылдар дургузунда башкылар маргылдаазы чүгле үе-биле шылгалданы эрткен эвес, а харын-даа езулуг мурнакчы башкы мергежилдиң көрүлдези апарган дизе, чазыг болбас. Башкылар боттарының ажыл-чорудулгазынга чогаадыкчы болгаш инновациялыг аргалыг болурунче деткиири – ооң кол сорулгазы.
Улаштыр номчуур...
23.04.2014
Частың эге айы, март, езулуг чырыткылыг оттуушкуннуң, ырак-узак оруктарның, дүвүрелдиң айы. Бөмбүрзектиң бир талазы – Америкадан аалчылар бистиң Бай-Тайга кожуунга кээп, эртем, культура, уран чүүл талазы-биле ужуражыышкынны кылып, дуржулга солчулгазын кылган.
Ужуражылга Тээлиниң төп кожуун библиотеказының номчулга залынга болуп эрткен. Американ аалчыларны эртем ажылдакчызы, культурологияның доктору Валентина Сузукей үдеп чораан. А очулдурукчузу ТКУ-нуң англи дыл кафедразының эргелекчизи Шончалай Таргын. Хүндүлүг аалчыларывыс: американ кинорежиссер Стив Элкинс, англи дыл башкызы Тед Трейке база япон-испан аймак-сөөк уктуг, эге класс башкызы Меллисса Сакал болгаш поляк фотограф Ян Чешикевич.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Тывага спортчу инфраструктураны улаштыр хөгжүдериниң дугайында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле Россияның спорт сайыды Виталий Мутко Москва хоорайга ажыл-агыйжы ужуражылга үезинде чугаалашкан.
— РФ-тиң Спорт яамызы-биле сырый харылзааны тудуп алганывысты демдеглээр-дир бис. Силерниң киирген үлүг-хууңар база улуг. Чүге дээрге бо сөөлгү беш, алды чыл дургузунда 20 хире спортчу объектилерни, ооң иштинде кылымал шывыглыг үш футбол шөлүн силерниң деткимчеңер-биле кылган бис. Удавас дөрт дугаар кылымал футбол шөлү Каа-Хем суурга ажыттынар. Август айда Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгунуң төрүттүнген хоорайы Чадаанага күш-культураның кадыкшылга комплекизин ажыдарын планнап турар бис. Ол Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чыл оюнуң белээ болур.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Политологтар «дорт харылзаа» дугайында
РФ-тиң Президентизи Владимир Путин дорт харылзааларның аргазын тергиин эки шиңгээдип алган болгаш четвергте «Кремльдиң дзюдозун» көргүзүп, эң чидиг болгаш хуу айтырыгларга тывынгыр харыыларны берген. Россияның Украина-биле катай даштыкы политиктиг айтырыгларга туружун аажок тодаргай бадыткаан деп, Новости информастыг агентилелдиң айтырыгларынга эксперттер харыылааннар.
Телевидение дамчыштыр «дорт харылзаа» Путинниң бирги президент хуусаазының үезинде-ле көстүп келген. Ооң баштайгызы 2001 чылдың декабрь 24-те, а сөөлгүзү 2013 чылдың апрель 25-те болган. Күрүне баштыңының чон-биле харылзаазы ындыг байдалга он ийиги удаа болганы ол, бо президент хуусаазында ийи дугаары. Чон-биле харылзааның бо аргазы аажок ажыктыын көргүскен деп, Президентиниң парлалга секретары Дмитрий Песков демдеглеп турар. Оон аңгыда Путинниң президентилээн ийиги хуусаазының төнчүзүнде Европаның чамдык чурттарының төлээлери Кремльге кээп, дуржулга солчуру-биле дорт харылзаалар эрттирериниң аргаларын чугаалап бээрин дилеп турганнар.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң республиканың муниципалдыг тургузугларының удуртукчулары-биле ужуражылгазы, Тыва Республиканың Чазааның 2013 чылда ажыл-чорудулгазының дугайында отчетту депутаттар-биле чугаалашкан соонда, болуп эрткен.
Боттарының муниципалитеттериниң девискээрлеринге чуртталга бажыңнарын тудары дээш харыысалганы ап турар тус чер чагыргаларының удуртукчулары ол айтырыгны чогумчалыг шиитпирлээр, а ол ышкаш бо угланыышкынга көскү чедиишкиннерни чедип алыр болза, республикага турум чоруктуң магадылалын тургузар дээрзин билип алыр ужурлуг деп, Чазак Даргазы демдеглээн. Хуу чуртталга бажыңнарының тудуун эргелеп-башкарарының айтырыы чугааның кол темаларының бирээзи болган.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Найысылал Кызылдың төвүнде Алдан-Маадыр аттыг национал музейниң чанында аныяктар өргээзин тудуп эгелээнден бээр 4 чыл эрткен. Өргээниң тудуун «Көдээ тудуг» КХН албан чери чорудуп турар. Олар рынок хамаарылгаларының амыр эвес чылдарында-даа хүлээнген ажылын суларатпайн, кол чүүл – шынарлыг тудугну кылыр дээш кызымаккай ажылдап келген. Албан чериниң удуртукчузу – тудуг талазы-биле байлак арга-дуржулгалыг Сергей Сафрин. Тудугнуң төлевилелин «Тыва хамааты төлевилел» ААН албан чери ажылдап кылган, а ТР-ниң «Капитал тудуг эргелели» тудугну кылыры-биле чагыгны киирген. Мында каңнакчылар болгаш канализация четкизиниң ажылдарын күүседир 50 кижиден тургустунган ийи бригада ажылдап турар. Тудугнуң таваан 2010 чылда салган.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Төлевилел
Тываның күрүне университеди республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң ТР-ниң Дээди Хуралынга (парламентизинге) 2013 чылдың декабрь айда Айыткалында «Өг-бүле бүрүзүнге – чаңгыстан эвээш эвес дээди эртемниг уруг» деп төлевилелди боттандырары-биле ажылды чорудуп эгелээн. Ооң баштайгы базымы кылдыр Таңды кожууннуң чагырга чери-биле Тываның күрүне университединче 22 абитуриентини тускай сорулгалыг кылдыр киирериниң дугайында керээге ат салган.Таңды кожуундан аалчыларны университеттиң ректору Ольга Хомушкунуң удуртулгазы-биле төлээлер уткуп алган. Керээге ат салыры-биле кожууннуң чагырга чериниң даргазы Сергей Ондар, ооң оралакчызы Людмила Хаджиева база ТР-ниң Чазааның Даргазының бүрүн эргелиг төлээзи Наталья Медведева олар төлээлеп чедип келген.
Улаштыр номчуур...
15.04.2014
Тываның Чазааның ажыл-чорудулгазының дугайында отчет республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) сески сессиязының дөрткү, ээлчег чок хуралының хүн айтырыының кара чаңгыс пунктузу болган. Аңаа Чазак кежигүннери, муниципалдыг тургузугларның баштыңнары болгаш чагыргалар даргалары, Хөй-ниити палатазының болгаш хөй-ниити организацияларның төлээлери, улуг-улуг бүдүрүлгелерниң удуртукчулары, журналистер киришкеннер. Чазактың чыл санында кылып турар отчеду күүсекчи эрге-чагырга болгаш хоойлужудулга органнарының төлээлекчилерниң кады ажылының бачым-чымыш графигинде онзагай черни ээлеп турар дээрзин республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол чыылганнарга чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
15.04.2014
Көдээниң чымыжы
Чөөн-Хемчик кожуунда 2013-2014 чылдарда кыштаглаашкын түңнелдери болгаш часкы хову ажылдарынга белеткел дугайында кожууннуң көдээ ажыл-агый эргелелиниң даргазы Эдуард Эрес-оолович Бирлей-биле таныжып чугаалаштым.
— Эдуард Эрес-оолович, 2013-2014 чылда кыштаглаашкын канчаар эрткенин чугаалап көрүңерем.
— Бо чылын ниитизи-биле 10200 баш шээр мал, ооң иштинде төрүүр хой 54190 баш, 15000 баш бода мал, 6534 баш төрүүр инек, 5800 баш чылгы мал, 1942 баш төрүүр бе, 658 баш хаван кыштаглаашкынны хүр-менди эрткен. 54190 баш төрүүр хойдан бо хүннерде 18742 баш хураганны камгалап алган бис. Хой оолдаашкыны ам-даа уламчылап турар. 6534 баш төрүүр инектен 1654 баш бызааны онча-менди доруктуруп турар.
Улаштыр номчуур...
15.04.2014
Тываның Баштыңы автохалаптарның болуп турар бүгү чылдагааннарын: оруктарның байдалындан эгелээш шагдааларның ажылының шынарынга чедир тодарадырын негээн. Апрель 14-те Тываның Чазаанга болган аппарат хуралы апрель 12-ниң дүнезинде Чөөн-Хемчик кожуунга болган транспорттуң коргунчуг орук озал-ондааның түңнелинде амызындан чарылганнарның тураскаалының сактыышкын езулалы-биле эгелээн. Чиик машиналарның бот-боттары-биле дорт үскүлешкениниң түңнелинде 6 кижи, ооң иштинде кавайлыг чаш уруг, амызындан чарылган.
Чөвүлел хурал селектор байдалга болган, ынчангаш Тываның Баштыңы хамыктың мурнунда девискээринге айыыл-халап болган муниципалитеттиң удуртулгазындан эгелээн. Ол автомобиль халавының талазы-биле тус чер эрге-чагыргалары кандыг түңнелдер үндүргенин илеткээрин Шолбан Кара-оол негээн. Тодаргай харыы бербес боорга, Чазак Даргазы Чөөн-Хемчик кожууннуң удуртулгазын огулуг харыы бербээни дээш шыңгыызы-биле шүгүмчүлээн. Оруктарга болган озал-ондактың бүгү чылдагааннарын эрге-чагыргалар дораан тодарадыр ужурлуг деп, Тываның Баштыңы айыткан.
Улаштыр номчуур...
15.04.2014
Апрель 12-де дүнекиниң 12 шак 50 минута турда Чөөн-Хемчик кожууннуң девискээринде Кызыл — Абаза автооруунга коргунчуг орук озал-ондаа болган. Аңаа 6 кижи амы-тынындан чарылган, оларның аразынга 10 айлыг чаш төл база чок болган. Арткан 4 кижи эмнелгеде болгаш оларның байдалы бо хүнде чүгээр. Тыва Республиканың Баштыңы—Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы-биле Тыва Республиканың Чазааның оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак баштаан комиссия болгаш иштики херектер сайыды Александр Лобанов озал-ондак болган черже дарый үнүпкен. Комиссияже эмчилер, психологтар, орук ажылдакчылары, ТР-ниң ИХЯ-зының Чоннуң айыыл чок чоруун камгалаар полицияның ажылдакчылары кирген. Уткуштур чоруп олурган «ВАЗ-21120» маркалыг ийи машинаның үскүлешкени-биле Чадаана хоорайның бензин кудар станциязының чанынга канчаар-даа аажок коргунчуг озал-ондак болу берген. Чөөн талаже халдып бар чораан «ВАЗ-21120» маркалыг автомашинаны 19 харлыг чолаачы башкарып чораан болгаш, ол боду, ооң 39 харлыг ачазы күштүг үскүлежиишкинден ол-ла черинге амы-тынындан чарылган.
Улаштыр номчуур...
14.04.2014
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол республиканың культуразының болгаш эртеминиң хоочун ажылдакчызынга төрүттүнген хүнү-биле байыр чедирген.
Төөгү эртемнериниң доктору, Тываның Улустуң чогаалчызы болгаш эртеминиң алдарлыг ажылдакчызы, Кызыл хоорайның хүндүлүг хамаатызы, Россияның культуразының алдарлыг ажылдакчызы, тыва хамнарның бүгү назынында президентизи, «Хамнаашкынның дириг эртинези» америк шаңналдың эдилекчизи, Буян-Бадыргы орденниң баштайгы эдилекчизи, Найырал ордениниң болгаш «Ада-чурттуң мурнунга ачы-хавыяазы дээш» орденниң II чергезиниң эдилекчизи Монгуш Борахович Кенин-Лопсан 89 харлаан. Тыва эртемниң болгаш культураның хоочун төлээзинге төрүттүнген хүнү-биле холбаштыр республика Баштыңы Шолбан Кара-оол байыр чедирген.
Улаштыр номчуур...
14.04.2014
Өг-бүлениң сагыыр чаагай чаңчылдары бичии уруглар кижизидилгезинге улуг ужур-дузалыг. Өг-бүлениң чаңчыл-езулалдары уругнуң амыдыралче көрүжүн өөрүшкүлүг болдурар, боду дээш база өг-бүлези дээш чоргааралды оттурар. Чаагай езу-чаңчылдар чаш назын үезин аас-кежиктиг, езулуг тоолчургу байырланчыг болдурар. Өг-бүлеге уруглар-биле кады номну дыңналдыр номчуур чаңчыл эки салдарны чедирип турар, ону нептередип тургузары күзенчиг. Школа назы четпээн база эге школа чадазының үезинде уругну номга хандыкшыдып өөредири чугула. Уругнуң баштайгы номчуур номнары улуг хемчээлдиг, тода үжүктерлиг, чараш чуруктарлыг болза эки. Номчуттунары — ном номчууру кижиниң ниити культуразының база бир кол көргүзүү кылдыр санаттынар.
Улаштыр номчуур...
|
|