Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
Основные мероприятия национального праздника Наадым проходят в юрточном городке, где свои юрты устанавливают все муниципальные образования Тувы. Там же проходит церемония награждения чемпионов Наадыма. По традиции, основное место праздничных локаций посещает Глава Тувы Владислав Ховалыг. Руководитель республики посетил юрты, пообщался с представителями районов, провел отдельную встречу с передовиками животноводства. Темой нынешнего разговора с чабанами стали меры по повышению рентабельности их нелегкого труда.
Подробнее...
Новости
25.09.2017 16:06 / Общество
С 22 сентября в Туве начались акции в честь Дня Енисея – экологического праздника, учрежденного Главой республики Шолбаном Кара-оолом в 2012 году. В рамках программы уже состоялись конкурсы фотографий, вечер поэзии, книжные выставки, показы фильмов, посвященные великой сибирской реке, которая рождается в Туве из вод тысяч саянских рек и ручьев. Считается, что Енисей образуется слиянием двух больших притоков – рек Бий-Хема и Каа-Хема, которые называют еще Большим и Малым Енисеем.
Соединяясь, Бий-Хем и Каа-Хем превращаются в исток Енисея или, по-тувински, Улуг-Хема - Великой Реки. У места слияния расположена столица Тувы – город Кызыл, являющийся географическим центром азиатского континента.
Подробнее...
25.09.2017 10:20 / Политика
По итогам августа Глава Тувы Шолбан Кара-оол вошел в десятку самых цитируемых глав российских регионов, которые ведут собственные блоги.
Первую строчку рейтинга занял глава Чечни Рамзан Кадыров, который охотно делится своим мнением о разных событиях в своем аккаунте в Instagram. Серебро у мэра российской столицы Сергея Собянина. Замыкает тройку лидеров глава Крыма Сергей Аксенов. Четвертое место у главы Краснодарского края Вениамина Кондратьева. Все они не изменили своих позиций в сравнении с прошлым месяцем.
Подробнее...
22.09.2017 20:19 / Транспорт
Новое авиарасписание заработало сегодня. Больше всего население Тувы обрадовалось многократному увеличению количества рейсов в Новосибирск – одно из самых востребованных направлений. Ещё летом туда можно было летать лишь раз в неделю, теперь пять дней. Так же часто теперь осуществляются полёты в Красноярск. Наконец, вновь заработало сообщение с Абаканом.
Начальник отдела Министерства дорожно-транспортного комплекса РТ Ирина Романова
Подробнее...
22.09.2017 20:16 / Образование
«Мосты дружбы» связали Калининградскую область и Республику Тыва. В Москве, в ходе работы всероссийского совещания по вопросам государственной итоговой аттестации, руководителю Минобразования региона Светлане Трусеневой вручено благодарственное письмо главы Республики Тыва за помощь обучающимся и педагогам в рамках межрегионального проекта «Мосты Дружбы».
Сейчас он реализуется в 15 регионах и уже отмечен как один из самых эффективных инструментов обучения.
Подробнее...
22.09.2017 19:44 / Общество
«В течение суток 23 сентября местами ожидается усиление северо-западного ветра до 15-20 м/с, мокрый снег, ночью на дорогах гололедица» - говорится в штормовом предупреждении синоптиков.
В целях безопасности Главное управление МЧС России по Республике Тыва просит водителей быть предельно внимательными и осторожными во время движения
Подробнее...
22.09.2017 15:13 / Образование
21 сентября в актовом зале Московского дома национальностей состоялась ежегодная встреча первокурсников московских ВУЗов с Главой Республики Тыва Шолбаном Кара-оолом.
«Изначально проведение встречи планировалось в Полномочном представительстве республики, но из-за большого количества желающих, организаторы были вынуждены перенести встречу в актовый зал Московского дома национальностей, - сообщил участник мероприятия, звезда тувинского землячества Александр Куулар. - Такая встреча - это отличная возможность познакомиться с работой Тувинского землячества города Москвы и полномочного представительства республики Тыва. А также возможность напрямую задать вопросы лично главе республики в неформальной обстановке».
ФОТО
Подробнее...
22.09.2017 10:58 / Юбилеи
Праздничный концерт, посвященный 25-летию образования двух республик — Карачаево-Черкесии и Ингушетии, состоится 22 сентября в Государственном Кремлевском дворце. На торжества приглашены губернаторы российских регионов, в их числе Глава Тувы Шолбан Кара-оол, который через СМИ поздравил своих коллег и народы двух республик со знаменательным событием.
В поздравлении Главы Тувы говорится:
«Уважаемые коллеги, Юнус-Бек Баматгиреевич и Рашид Бориспиевич!
Поздравляю Вас и в Вашем лице народы Ингушетии и Карачаево-Черкесии с большим событием – 25-летием образования двух республик. Это событие, несмотря на его сравнительную молодость, важно и для всей России, не случайно торжества в его честь проходят в самом сердце страны – в Кремле. И столь высокий статус праздника вполне оправдан, поскольку за ним на самом деле стоит многовековая и очень непростая история Ваших народов
Подробнее...
21.09.2017 22:22 / Культура
Юбилей Алтайского края прошел 16 сентября под звуки марша. Там прошел III Сибирский фестиваль духовых оркестров. В нем участвовали лучшие оркестры из разных регионов и городов Сибири: Барнаула, Бийска, Новокузнецка, Новосибирска, Республики Тыва. В исполнении духовых оркестров звучали произведения российских и зарубежных авторов.
Музыканты Духового оркестра Правительства Республики Тыва поделились впечатлениями от поездки и участия в фестивале в эфире телеканала «Тува 24». Вопросы задавал ведущий Арзу Садыгов.
Подробнее...
21.09.2017 20:09 / Жилье
Госпрограмма по переселению из аварийного жилья в России, начатая в 2013 году, финиширует в 2017 году. Реализация этой программы не только позволила многим жителям улучшить жилищные условия, но и вскрыла ряд проблем в строительной и других отраслях, к примеру, в таких специфических регионах как Республика Тува. В интервью агентству "Интерфакс-Сибирь" консультант в сфере ТЭК, PR, политолог Дмитрий Орлов поделился своим мнением, почему программа "пробуксовала" в отдельных регионах и как можно ее усовершенствовать.
- Дмитрий Иванович, 2017 год рубежный для исполнения федеральной целевой программы по переселению граждан из домов, признанных аварийными и ветхими до 2012 года. Как вы оцените предварительные итоги этой программы?
Подробнее...
21.09.2017 17:01 / Туризм
Роман Добровольский, предприниматель:
- В Туву сейчас едут первые лица разных государств, крупные бизнесмены, едут обычные люди с обычной зарплатой, чтобы увидеть уникальные места. К нам приезжают разные туристы, разного уровня, достатка и положения. Всем нравятся красоты Тувы, человек хочет окунуться в эту стихию, улучшить здоровье, зарядиться энергией у озер, рек, водопадов.
На территории Тувы более семи тысяч озер, несколько тысяч рек, очень много водопадов. Они бывают по 100 метров, озера до 35 километров в длину, пресные, прозрачные. Это очень сильно привлекает людей. У нас меняются ландшафты - это уникально. Такого больше нигде нет в России.
Подробнее...
Фоторепортажи
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
09.12.2023
08.12.2023
08.12.2023
Медээлер
30.09.2014
Байыр чедириишкини
Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң ажылдакчылары болгаш кижизидикчилер хүнү-биле!
Тываның бүгү школа назыны четпээн уруглар өөредилге албан черлериниң хүндүлүг ажылдакчылары болгаш хоочуннары! Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң башкыларының болгаш кижизидикчилериниң хүнү-биле – профессионал байырлалыңар таварыштыр ханы өөрүп четтириишкин-биле Силерге байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер. Боттарының күжүн, билиин, ынакшылын болгаш буянныын ажы-төлге берип турар, оларга өөрүшкүнү болгаш аас-кежикти сөңнеп турар башкыларны Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылында хүндүткеп байырлаары онза өөрүнчүг-дүр.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Сентябрь 25-те Тыва Республиканың Чазааның хуралдаар залынга «Россия Федерациязының субъектилеринде конституционализм: хөгжүүрүнүң перспективалары» деп Бүгү-россия чергелиг эртем-практиктиг конференция болуп эрткен.
Россияның Президентизи Владимир Путинниң Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чыл байырлалынга кээп, Тываның чонунга бо улуг байырлал-биле байыр чедиргениниң болгаш Тыва дугайында кыска видео-чурумалды конференция эгелээриниң мурнуу чарыында ооң киржикчилеринге көргүскен. Конференцияның ажылын Тыва Республиканың Конститустуг судунуң даргазы, юридиктиг эртемденнерниң кандидады Аяс Саая ажыткан. Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Артур Монгал конференцияның киржикчилеринге, ооң ажылынга Россияның өске регионнарындан киржип келген аалчыларга байырны Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң өмүнээзинден чедирип, «Россия Федерациязының субъектилеринде конституционализм: хөгжүүрүнүң перспективалары» деп Бүгү-россия чергелиг эртем-практиктиг конференция Россияга болгаш ооң девискээрлеринге конститустуг ажыл-чорудулганың сайзыралынга идиг боор деп чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның Баштыңының ажыл-албаны
Сентябрь 23-те Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле Россияның спорт сайыды Виталий Мутконуң ажыл-агыйжы ужуражылгазы болган. Ол дугайында девискээрниң удуртукчузу Вконтактыда арынынга дыңнаткаш, республикага Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылының байырлалынга белеткелге деткимчези болгаш идепкейлиг киржилгези дээш өөрүп четтиргенин сайытка илереткен.
«Инвестициялар талазы-биле Тываның инфраструктуразынче хөй акша-хөреңгини кол киирип турар яамы — РФ-тиң спорт яамызы – деп, Шолбан Кара-оол бижээн. — Каа-Хем суурда спорт-культура төвүн 2015 чылда тудуп доозарын дугуржуп алдывыс. 2015 чылдың тускай сорулгалыг программазынче бо тудуг объектизин киирер. Сарыг-Сеп суурда спорт төвүнүң, Ак-Довурак хоорайда бассейн тудуун бо чылын уламчылап турар. Чоокку үеде Чадаана биле Бай-Хаакта универсалдыг спорт тудугларын ажыглалче киирер бис. Бистиң сорулгавыс ол!».
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
ТАР-ның ССРЭ-ге каттышканы
Тываның ном үндүрер чериниң 1974 чылда «Найырал, акы-дуңмалышкы аас-кежик» деп орус дылга үндүрген номунга парлаттынган Ооржак Лопсаңчаптың «Боттанган күзел» деп эгелиг сактыышкынын тыва дылга кызыра очулдургаш, мооң адаанда парладывыс.
1944 чылдың чайының төнчүзү, күзүнүң эгези турган чүве. Ынчан Ада-чурттуң Улуг дайынынга фашистиг Германияны ССРЭ-ниң удавас тиилээри хөйге тодаргайы-биле билдинип келген. Чөөн-Хемчик кожууннуң Баян-Тала сумузунуң даргазының албан-хүлээлгезин күүсетпишаан, мал ажылы кылып турган мен. «Кончуг чугула херек болу берген, Кызылга дүрген чедип келиңер» деп бижээн ТАРН ТК-ның Чиңгине секретары Тока ат салган телеграмма чедип келген. Чүге хереглээнин кымдан айтырар боор, дүрген Кызылче чоруур ужурга таварыштым. Ол үеде ыңай-бээр маңнажып турар машиналар турган эвес, Чадаанага ылгын Доруг аъдым-биле дүрген чедип алгаш, манап тургаш, автобуска олурупкаш, Кызыл хоорайга чедип келдим.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Эрткен дыштаныр хүннерде Кызыл хоорайның школа назы четпээн өөредилге черлериниң ажылдакчыларының спартакиадазы Каа-Хем суурдан ырак эвесте Серебрянкага болуп эрткен.
Күш-культураны болгаш кадык амыдыралды сайзырадыры-биле школа назы четпээн өөредилге черлериниң ажылдакчыларының аразындан эң-не активчилерни тып үндүрери-биле бо спартакиаданы эрттирип турар. Маргылдаага 29 команда киришкен, ында Кызыл хоорайның шупту уруглар садтарының ажылдакчылары кирип турар (чүгле №14 уруглар сады киришпээн). Бир командада-ла 5 кижи составтыг 153 киржикчи, аарыкчылары 150 кижи, ниитизи-биле 300 ажыг кижи кээп киришкен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Москвада Тываның культура хүннери
Москвада Тываның культура хүннерин таварыштыр Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан В.Көк-оол аттыг Национал театрның оюн-көргүзүү Россияның Аныяктарның академиктиг театрынга эрткен субботада, сентябрьның 20-де, болуп эрткен.
Баштайгы хүнде бистиң театрның артистери ат-сураглыг «Кым сен, Сүбедей Маадыр?» деп шиизин москвачыларга болгаш ында чурттап турар чаңгыс чер-чурттугларынга бараалгаткан. Шиини Тываның Улустуң чогаалчызы Эдуард Мижит бижээн, тургускан режиссеру – Тываның Улустуң артизи Алексей Ооржак, чурукчузу – Тыва Республиканың алдарлыг чурукчузу Валерий Шульга. Көрүкчүлер залга хостуг олут чок кылдыр чыылган. Артистерниң оюну, кайгамчык бедик утка-шынарыг шии хамыкты кайгаткан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның күрүнениң ыры болгаш танцының «Саян» ансамблиниң Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан «Күзелдиң алдын согуннары» деп чаа программазының баштайгы көргүзүү сентябрь 17-де В.Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театрынга болуп эрткен.
Ийи кезектен тургустунган улуг концерт Азий диптиң көшкүн чоннарының өзек төлээзи болур тываларның бурунгу өгбелериниң амыдыралындан эгелээш, бөгүнгү тываларның чечектелип хөгжээн амыдырал-чуртталгазынга чедир төөгүзүн ыры-танцының болгаш уран сөстүң кайгамчык күштүг аргалары-биле көргүскен. Ону тыва уран чүүлдүң ат-сураглыг, салым-чаяанныг мастерлери тургускан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның Баштыңы «ВКонтакте» четки таварыштыр дилег кылган хамаатылар-биле ужурашкан.
Тываның Баштыңы хууда ээлчег езугаар чон хүлээп ап тургаш, Виктория Шипуля-биле ужуражылга үезинде өскүс уругларның хөй-ниити организациязын тургузар дугайында эгелекчи саналын киирген. Виктория – өскүс, бо хүннерде оран-бажыңы чогундан Кызылда бичии постинтернатта чурттап турар. Ол өскүс салым-чолдуң нарын айтырыгларын билир болгаш, ада-иезиниң азыралы чок арткан бичии уругларның постинтернат талазындан үделгезиниң дугайында бодунуң бодалын илереткен. Өскүс бичии уругларның кол айыылы – интернаттың ханаларындан чоруткаш, олар таварылгаларның хөй нуруузунда боттарынга ооргаланыр апаар. Боттуг арга-мергежил чогундан, боттарының эргелерин болгаш хүлээлгелерин билбезинден, амыдыралга багай чаңчыккан интернаттың доозукчулары арай боорда ажылдар тып, тускай ортумак болгаш дээди өөредилге черлеринче кирип алыр. Оларның хөйү анаа-ла мөгүдеп, дүпче кире бээрлер. Постинтернат талазындан үделге интернаттың өөреникчилерин боду баш миннир амыдыралга психологтуг, моральдыг, материалдыг талазы-биле белеткээр, оларның эң-не кошкактарының бут кырынга турарынга дузалаар ужурлуг. «Өскүстерниң эң чидиг нарын айтырыы – чуртталга бажыңнарын алыры» – деп, Виктория чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Аът спорту
Тываларның шагдан тура эрттирип келген маргылдаазы – аът чарыжы узун хемчээлдиг дистанцияларда эртип турар. Улуг, аныяк, чүгүрүк малдар болгаш чоруктуг, челер, чыраалаар, улуг база аныяк малдар чарыжын эрттирери чаңчылчаан.
Аът малга ол хире сонуургалдыг чонга ипподромга чаржырының үш хевирин сайзырадырынга хамаарыштыр ТР-ниң Аът федерациязы хемчеглерни ап эгелээн. Бо талазы-биле бүрүн дерилгелиг үш хевирниң (троеборье) танцылаар, шураар, маңнаар аъттар маргылдаазынга амгы үеде Тываның адын камгалап, Визирь дээр чеди харлыг аът киржип турар. Сентябрь 15-те найысылалда чаарттынган «Азия төвү» тураскаалының чанынга Визирьниң «ажыл-чорудулгазын» аъттың ээзи, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) депутады Юрий Кара-оол мынчаар таныштырды: «Тываның Россияга бактаап киргениниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылын таварыштыр хакас өңнүктеривистиң белекке берген аъды чедиишкиннерлиг болуп турары өөрүнчүг. Визирьниң тиилелгези — бистиң шуптувустуң чедиишкинивис-тир.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Төөгүнүң арыннары
Чоргаарланып чоруур чаңгыс чер-чурттуувус, ССРЭ-ниң Дээди Совединиң Националдар Совединиң депутадынга тыва чоннуң мурнундан соңгуткан бир дугаар ие-херээжен Сереңмаа Ак-Баштыговна Ооржак дугайында бо чаа эрткен соңгулдалар-биле холбаштыр база катап чылыы-биле сактып өөрдүвүс. Ол, шынап-ла, Тывавыстың төөгүзүнге мөңгеде артар төөгүлүг болуушкун-дур. Бо кайгамчык аваның үлегер-чижээн салгалдары сагып арткан.
Ооржак Сереңмаа Ак-Баштыговна 1884 чылда Чыргакы сумузунуң Теве-Адыр деп черге ядыы, хөй ажы-төлдүг өг-бүлеге төрүттүнген. Ачазы чазаныр уран-шевер кижи чораан. Ядыы, түреңги чуртталганың бергелерин Сереңмаа кара чажындан көрген болгаш, амыдыралдың эки талаларын шиңгээдип алырынче чүткүлдүг чораан. 1937 чылда бодунуң кызымаа-биле номчуп, бижип өөренип алган. Өг-биле тудуп, Шеми сумузунга ажылчын допчу намдары эгелээн. Ол үеде тургустунуп эгелээн херээжен чон ортузунга ажыл чорудар шимчээшкинниң идепкейлиг киржикчизи болуп, үлегерлиин чонунга көргүзе берген.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Губернатор төлевилели
Улуг кижилерге болгаш уругларга эмчи дузазын көргүзер бригада Тываның чедери берге кожууннарының бирээзи — Тере-Хөлде чеде берген.
Бо удаада уруглар эмчилеринге улуг хүлээлге онаашкан — олар 7,10, 14 харлыг болгаш бир хар четпээн назылыг уругларның, а ол ышкаш өскүс болгаш хайгааралда турар чаштарның шинчилгезин эрттиргеннер. «Кадыкшылдың оруу» бригаданың бо чылын сөөлгү баар чери ол болган. Келир чылдың чазын база эмчилер Тываның суурларынче чоруптар. Эмчилер бригадазы Кунгуртугга вертолет-биле ужудуп келгеннер, оларны мурнай үнген эмнелге-диагностика албаны специалистерни кожуун эмнелгезинге манап турган. Шинчилгениң баштайгы үе-чадазын эрткен улуг кижилерни карак, бүүрек аарыгларының талазы-биле хыналдаже чоруткан. Кылдынган ажылдарның түңнелин сайгарып турар. Эндокринолог эмчилер Тожу азы Улуг-Хем кожууннарның чурттакчыларынга деңнээрге, Тере-Хөлде семириир чоруктар хөй болуп турарын илереткен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Мал чеминиң белеткелиниң талазы-биле даалгаларын күүседип алган Улуг-Хем болгаш Сүт-Хөл кожууннарның соон дарый дыка хөй кожууннар белеткел ажылдарын дооскан.
Эрткен неделяда Бай-Тайганың, Барыын-Хемчиктиң, Чөөн-Хемчиктиң, Каа-Хемниң, Таңдының, Чеди-Хөлдүң болгаш Кызылдың ишчилери планнарын күүсеткеннер. Улуг-хемчилер планнаттынганындан 15 хуу хөй сигенни белеткээннер, барыын-хемчикчилер — 13 хуу. Каа-Хем, Таңды болгаш Чеди-Хөл кожууннар баш удур санаан көргүзүглерни 4-5 хуу ажыр боттандырганнар. Өвүр болгаш Бии-Хем кожууннарның ишчилери планының 90 ажыг хуузун күүседип алганнар, хожудап турган ажыл-агыйлар темпизин дүргедеткен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
«Моолдуң болгаш Сибирь Байкалының бурунгу культуразы» деп делегейниң эртем конференциязы Тывада болуп турар.
Азияның Төп болгаш Мурнуу-Чөөн регионнарының төөгүзүнүң болгаш археологиязының айтырыгларын сайгарар эртемденнер шуулганы Кызылга 2010 чылдан бээр чыл санында эртип келген. Ужуражылганың болур черин шилип алган чылдагаанын тайылбырлап тура, конференцияның харыысалгалыг секретары, төөгү эртемнериниң кандидады, Тываның күрүне университединиң бүгү-ниити төөгү болгаш археология кафедразының доцентизи Елена Айыжы мынча дээн: «Бот-боттарын доктаамал солуп келген аңгы-аңгы үелерниң белдиринде турар Тыва чурту археологтарга улуг тывыш болуп турар. Аңгы-аңгы үелерниң төөгүлүг тураскаалдары мында базым санында таваржыр. Сонуургак эртемденнерниң тып алыры кайгамчык ажыдыышкыннар хөй. Хааннаршынаазында скиф үезиниң «Аржаан-2» деп делегейге билдингир базырыкты шинчилээниниң төөгүзүн чугаалаарга-ла, четчир».
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Сентябрь 14-те болган Тыва Республиканың Дээди Хуралының депутаттарының соңгулдаларынга «Чаңгыс демниг Россия» партиязы көскү тиилелгени чедип алган.
Тыва Республиканың Дээди Хуралының депутаттарының соңгулдаларынга «Чаңгыс демниг Россия» политиктиг партияның девискээр салбырының кандидаттары соңгукчуларның хөй кезииниң бадылалын алганы-биле холбаштыр Ирина Самойленко, Каң-оол Даваа, Вячеслав Ховалыг, Иван Чучев, Юрий Кара-оол дээш, өске-даа бөлүк депутаттар кыска парлалга ужуражылгазын эрттирген.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тывага дыка үр үе дургузунда аңгы ок-чепсекке ча хамааржып турганын төөгүнүң материалдары бадыткап турар. Янзы-бүрү аң-меңни аңнаарының аргаларының хөй кезии ча-биле аңнаашкындан хевирлеттинип тывылган деп болур.
Бурун шагда уранхайлар чаны тал, сөөскен ыяштан, те мыйызындан кылып ап чорааннар. А чаның кирижин 2 сувай инектиң азы улуг шарының сиирин кургадып алгаш, чымчадыр соктааш, өрээш, кириш кылып ап турганнар. Азы соок малдың кежин чиңгеледир өрээш, ону борбакталдыр тыртып тургаш, киришти кылып ап чорааннар. Чаның согунун хадың, тал ыяштан, кес талазын даас дээр куштуң, эзирниң чүү-биле кылып ап турган. Согуннуң бажын баштай шиш даш-биле, сөөк-биле, сөөлүнде демир-биле кылып ап турар апарган.
Улаштыр номчуур...
|
|