Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


В Туве проведут масштабную реконструкцию систем оповещения

В рамках исполнения поручения Владимира Путина, который ставил задачу совершенствовании систем оповещения и информирования населения о ЧС, правительство Тувы заключило соглашение о сотрудничестве с красноярским филиалом «Ростелекома». Согласно договоренности, в Туве наладят работу нового современного оборудования до конца года. Взаимодействие будет осуществляться при участии Службы ГО и ЧС региона.

Подробнее...

Новости

RSS
21.02.2013 19:18 / Общество
Правительством Тувы одобрен проект закона «Об обеспечении доступа к информации о деятельности органов государственной власти РТ»
Законопроект разработан Министерством информатизации и связи республики в соответствии с требованиями Федерального закона «Об обеспечении доступа к информации о деятельности государственных органов и органов местного самоуправления», статья 10 которого, в частности, обязывает государственные органы, используя сеть Интернет, создавать официальные сайты с указанием адресов электронной почты, по которым пользователь может направить запрос и получить запрашиваемую информацию.
Подробнее...
21.02.2013 18:00 / Здравоохранение
Тувинские врачи учредили региональную Медицинскую палату
Сегодня в Туве состоялся учредительный съезд республиканской Медицинской палаты. 120 делегатов из всех медицинских учреждений республики утвердили устав общественной организации, положения о членстве и исполнительной дирекции, выбрали состав Правления палаты.
Подробнее...
21.02.2013 17:30 / Безопасность
В Туве главы муниципалитетов будут сдавать экзамен на знание требований гражданской обороны и действий в условиях ЧС
Об этом сегодня было сказано на республиканском сборе по по подведению итогов выполнения мероприятий гражданской обороны, предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций за 2012 год и постановке задач на 2013 год. В его работе приняли участие члены Правительства, главы районных администраций, представители федеральных структур. Первый заместитель начальника Главного управления МЧС России по Республике Тыва Владимир Молоток напомнил, что 2013 год объявлен в Министерстве ЧС годом муниципальных образований. «По требованию руководителя МЧС Владимира Пучкова вновь избранные главы районных администраций перед вступлением в должность будут обязаны сдавать экзамен на знание требований гражданской обороны и действий в условиях ЧС», - сказал он.
Подробнее...
21.02.2013 17:52 / Общество
В столице Тувы открылся Консультационный центр содействия семейному устройству
Сегодня на базе республиканского Центра помощи семье и детям по ул. Бай-Хаакская, 6 в Кызыле открылся Консультационный центр содействия семейному устройству. Его открытие – одна из первоочередных задач общефедерального партийного проекта «России важен каждый ребенок», который стартовал в Туве в январе текущего года. Как сообщил региональный координатор проекта «России важен каждый ребенок» вице-премьер, министр здравоохранения и социального развития РТ, член Политсовета ТРО партии «Единая Россия« Анатолий Дамба-Хуурак, аналогичные консультационные центры содействия семейному устройству будут открыты и в муниципальных образованиях республики.
Подробнее...
21.02.2013 13:48 / Образование
В Туве составлен рейтинг школ по количеству поступивших в вузы выпускников
Из 3592 выпускников общеобразовательных школ Тувы 2353 человека стали в 2012 году студентами высших учебных заведений страны. Данные о результатах вступительной кампании прошлого года были представлены Минобразования РТ в качестве одного из показателей роста качества обучения в ходе обсуждения итогов выполнения комплекса мер по модернизации системы общего образования в регионе, состоявшегося в правительстве Тувы 18 февраля.
Подробнее...
21.02.2013 09:36 / Общество
В Туве стартовал республиканский конкурс «Тува – территория чистоты и порядка»
Конкурс объявлен в рамках губернаторского проекта «Шаги к 100-летию». Одна из главных его целей – широкое привлечение населения республики в период подготовки к празднованию 100-летия единения Тувы и России к благоустройству и озеленению территорий муниципальных образований, воспитание бережного и хозяйского отношения к жилому фонду, придомовым участкам, зеленым насаждениям, природным, культурным и историческим памятным местам.
Подробнее...
20.02.2013 16:44 / Безопасность
В Туве введут штрафы за привлечение детей к спортивным соревнованиям без согласия родителей
Организаторов различных соревнований в Туве будут наказывать рублем за привлечение к участию в них детей без согласия родителей. Правительство республики 19 февраля одобрило проект поправок к региональному закону «О мерах по предупреждению вреда физическому и нравственному развитию детей», а также в местный Кодекс об административных правонарушениях.
Подробнее...
20.02.2013 15:41 / Общество
В Туве 21 февраля состоится первое заседание Республиканского государственного совета
Первое заседание Республиканского государственного совета состоится завтра в Кызыле, в Доме Правительства республики. Напомним, этот орган создан Указом Главы Тувы Шолбана Кара-оола в целях обеспечения взаимодействия органов государственной власти и органов местного самоуправления региона.
Подробнее...
20.02.2013 13:49 / Безопасность
В Монгун-Тайгинском районе Тувы ожидается усиление ветра до 14-19 м/с
Об этом сегодня сообщает Главное Управление МЧС РФ по Республике Тыва. Ожидаются неблагоприятные погодные явления в отдаленном Монгун-Тайгинском районе республики.
Подробнее...
20.02.2013 13:45 / Экономика
 Парламент Тувы разработает и примет нормативно-правовую базу для реализации проекта «Одно село – один продукт»
Об этом спикер Верховного Хурала Кан-оол Даваа заявил в ходе аппаратного совещания, на котором парламентарии подвели итоги работы в прошлом году и обсудили дальнейшие планы. Он отметил необходимость оказания максимального содействия реализации экономического проекта «Одно село – один продукт», объявленный Главой Тувы в Послании Верховному Хуралу от 5 декабря 2012 года.
Подробнее...

Фоторепортажи

Глава Тувы Шолбан Кара-оол провел личный прием   детей

30.05.2013

Торжественное мероприятие, посвященное  95-летию пограничной службы ФСБ  России. 28 мая 2013 года.  г. Кызыл. Национальный музыкально-драматический  театр им. В. Кок-оола.

28.05.2013

Республиканская выставка «Одно село – один продукт. Старт 2013». 24 – 26 мая 2013 года. г. Кызыл.

27.05.2013

Парад, посвященный  68-ой годовщине Победы в Великой Отечественной войне. Кызыл. 9 мая 2013 года.

09.05.2013

Торжественное собрание, посвященное 68-летию Победы в Великой Отечественной войне.  Национальный  театр  имени  Виктора Кок-оола.  г. Кызыл.  8  мая 2013 года

09.05.2013

Телемост накануне Дня Победы: Кызыл (Республика Тыва) – Ровно (Украина).  8 мая 2013 года

09.05.2013

Торжественная церемония возложения венков  на мемориале воинской славы. 8 мая 2013 года. г. Кызыл. Площадь Победы

08.05.2013

Открытие XX сезона конных скачек в Туве. 6 мая 2013 года. Местечко Бора-Булак, Дзун-Хемчикский район

07.05.2013

Генеральная репетиция Парада Победы. 7 мая 2013 года. г. Кызыл.

07.05.2013

Театрализованное открытие летнего спортивного сезона по борьбе хуреш «Сузуум – театр, Кучум – хуреш, Чурээм – Тыва»  (стадион «Хуреш»). 1 мая 2013 года.  г. Кызыл

05.05.2013

III Республиканский слет «Рабочие профессии XXI века». 1 мая 2013 года. г. Кызыл

01.05.2013

Праздничное шествие и торжественный митинг, посвященные  Дню Весны и Труда. 1 мая 2013 года.  г. Кызыл.

01.05.2013

Торжественная церемония вручения государственных наград в Доме  Правительства Республики Тыва.  30 апреля 2013 года.

01.05.2013

Обсуждение Отчета Правительства Республики Тыва за 2012 год на сессии Верховного Хурала (парламента)  Республики Тыва.  30 апреля 2013 года.

30.04.2013

Отчет Правительства  Республики Тыва  в  Тувинском государственном  университете.  Встреча с Главой Тувы Шолбаном Кара-оолом. 29 апреля 2013 года.

30.04.2013

Реконструкция улицы Магистральная в Кызыле.  Выездное заседание Правительства Тувы на рабочей площадке. 23 апреля 2013 года.

24.04.2013

Соревнования по национальной борьбе хуреш на призы Чаан моге Республики Тыва Андрея Хертека.  20 апреля 2013 года. г.Кызыл

24.04.2013

Второе заседание Республиканского государственного  совета.  19 апреля 2013 года.  г. Кызыл.

24.04.2013

В Туве примут Национальную программу оздоровления населения от алкогольной зависимости

16.04.2013

Встреча доктора Женишбека Назаралиева с общественностью республики, 13 апреля

13.04.2013


 
Медээлер
RSS
20.11.2014
Идегелдиң көрүжү
Кандыг-даа ниитилелге эр кижиниң туружу, көрүжү, үнү херээжен чондан    бир  аңгы, элдеп күштүг,   тускай    кылдыр дыңналыр. Ылаңгыя, ооң уруглар албан черлеринге, имилеме хөй ажы-төл аразынга бодун алдынып чоруур мөзү-бүдүжү, үлегер-чижээ көскү болгаш каракка дораан-на илдиге хона бээр. Ооң чижээнге губернатор төлевилелдерин боттандырар талазы-биле бир көскү ажылдап чоруур хоорай школаларының бирээзи Кызылдың муниципалдыг автономнуг өөредилге чери Н.Н. Макаренко аттыг 15 дугаарлыг лицейде эр башкыларның саны көвүдеп, чогаадыкчы ажылдап чорууру кижиниң сагыжын өөртпес аргажок.
Улаштыр номчуур...
20.11.2014
Алдын век — сөөлгү век?
Эрткен ХХ векти тыва дылдың болгаш литератураның алдын веги деп санап болур бис. Совет Россияның деткимчезиниң ачызында 1921 чылда Тыва Арат Республика тургустунуп, феодалдыг чурт социал-экономиктиг болгаш культурлуг хөгжүлдениң оккур агымынче кирген. Тыва национал үжүк-бижик тыптып, тыва улустуң аас чогаалы литературлуг «хепти кедип», баштайгы солуннар, дептерлерниң арыннарынга шүлүктер, кыска чечен чугаалар, шиилер парлаттынып, тыва дылды шинчилээр талазы-биле баштайгы эртем ажылдары эгелээн. Тыва Совет Эвилелинге каттышкан соонда, тыва дылдың болгаш литератураның хөгжүлдези улам шапкынчаан. Совет эрге-чагырга аңаа акша-төгерикти харам чокка берип турган дизе, улуг-ла хөөреткени  эвес-ле боор. Тыва литература дүрген сайзырап, ону дамчыштыр тыва чон орус болгаш делегейниң өске-даа улустарының аас чогаалының болгаш литературазының эртинелери-биле таныжып алган. Александр Пушкинниң, Лев Толстойнуң, Шиллерниң, Гетениң дээш, делегейниң өске-даа тергиин салым-чаяанныг чогаалчыларының чогаалдары тыва дылче очулдуртунуп, тыва чоннуң угаан-медерелиниң, культуразының кезик-чамдыы апарган дээрзин демдеглеп каарга-ла,  четчир. Чамдык кижилерниң дылдың алдын веги деп санай бергени эрткен ХХ векте тыва дылдың болгаш литератураның хөгжүлдезиниң төөгүзүн, түңнелдерин катаптаар болза,  төнмес-батпас.
Улаштыр номчуур...
17.11.2014
Адалар хүнү-биле байыр чедириишкини

Төөгүзү кыска ол байырлалдың сорулгазы — чогумчалыг өг-бүлени тургузары, сагыш-сеткил, мөзү-шынар чаңчылдарын катап эгидери, өзүп орар салгалды кижизидери болгаш республиканың келир үези дээш оларның бедик харыысалгазының дугайында эр кижилерге сагындырары болур.

Төрээн черин камгалаары, бодунуң күш-ажылы болгаш чүткүлдүг чоруу-биле делегейни чаартыр, ону Чер кырында чурттап турар бүгү кижилерге чогумчалыг болдурар ыдыктыг хүлээлге, хамыктың мурнунда, эр кижиге онаажыр дээрзин бадыткаан херээ чок.

Бистерге, эр кижилерге, өг-бүлениң камгалалын болгаш чаагай чоруун хандырбышаан, идегелдиг чөленгииш болур сорулга эгезинден-не салдынган. Амыдыралче кирип турар аныяк салгал бодунуң моон соңгааргы салым-хуузун адаларының болгаш кырган-адаларының үлегери-биле тодарадып турар, ол дээрге ниитилелдиң сайзыралы-дыр. Ынчангаш төлептиг аданың овур-хевирин тургузары хөй-ниитичи улуг болгаш күрүне ужур-дузалыг херек болур.

Улаштыр номчуур...
17.11.2014
Чаңгыс-даа аштырыышкын чокка...

Бо чылын прокурорлар шыдыраага, чиик атлетикага, сугга эштиринге, мини-футболга күжүн шенешкеннер.

РФ-тиң Чиңгине прокурорунуң оралакчызы спартакиаданы хаап турда, ооң киржикчилеринге Чоннуң чаңгыс деминиң хүнү-биле болгаш про­куратура органнарының ажыл­дакчыларының спартакиадазының доозулганы-биле байыр чедирген. Бо чылдагы спортчу маргылдааларның кол утказы — спортчу эки чаңчылдарны катап эгидери болгаш амыдыралдың кадык овур-хевиринче прокурорларны хаара тудары деп демдеглээн. Оон аңгыда Россия Федерациязының Президентизиниң чарлыын езугаар киирген ГТО комплекизиниң чамдык хевирлериниң күүселдези база болган деп айыткан. Маргылдааларга РФ-тиң Чиң­гине прокуратуразының төп аппарадының, федералдыг бүгү округтарының прокуратураларының, Краснодар крайның чыынды командалары киришкен. Крым федералдыг округтуң спортчулары бо чылын бир дугаар ойнааннар. 

Улаштыр номчуур...
17.11.2014
Россия Федерациязының Иштики херектер яамызының реформаларының түңнелинде чамдык ырак-узак чурттакчы черлер камгалал чок арткан деп Тываның Баштыңы санап турар

Полицияның ажылдакчыларының санын кызырып тургаш, ооң салбырларын быжыглап эгелээн чоруктуң уржуундан чамдык ыракта чурттакчылыг черлерде корум-чурум камгалаар кижилер чок апарган.

Ооң дугайында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Хөй-ниитиниң айыыл чок чорук чөвүлелиниң хуралынга медеглээн, ооң ажылынга ИХЯ-ның, Федералдыг айыыл чок чорук албан эргелелиниң, прокуратураның, Шииткел күүселдезиниң федералдыг албанының Тывада эргелелиниң удуртукчулары, Чазак кежигүннери киришкен.Республикада корум-чурум хажыдыышкыннарының байдалы дүвүрелди болдуруп турар дээрзин  Чазак Даргазы айыткан. Кем-херек үүлгедир чоруктар-биле демиселдиң чамдык угланыышкыннарында чедиишкиннер бар-даа болза, байдал ниитизи-биле чер албайн турар. «Бир эвес 2008 чылдан 2012 чылга чедир республикага кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны чоорту кызырлып  орган болза, амгы үеде ол өзүп эгелээн, шиитпирлиг хемчеглер алыры эргежок чугула апарган»--деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн.Байдалдың мынчаар тургустунуп келгениниң чылдагааны иштики херектер органнарынга кылган чаартылгаларның уржуу деп болур. Чаартылгалар үезинде регионнарның онзагай байдалдарын өөренип көрбээн, чижээлээрге, чурттакчы чоннуң санының эвээжинден чамдык суурларның аразы дыка ырак болгай.

Улаштыр номчуур...
17.11.2014
Күрүне шылгалдарынга өскерилгелер

Чогаадыг бижииринге…

Чаартылгаларның аразында РФ-тиң Өөредилге болгаш эртем яамызының 2014 чылдың август 5-те 923 дугаарлыг дужаалы-биле ниити билиг школазының доозукчулары орус литературага түңнел чогаадыгны (эдертигни) бижиир. Шиитпир Россияның Президентизиниң 2013 чылдың декабрь 12-де даалгазын күүседири-биле хүлээттинген. 

Шаандан тура школага тыва, орус, даштыкы чогаалдарны номчуурунга болгаш өөрениринге улуг кичээнгейни салып турган. Өзүп олурар салгалдарның иштики делегейин  делгемчидеринге, мөзү-бүдүжүн хевирлээринге чогаал канчаар-даа аажок ужур-дузалыг, салдарлыг дээрзин кижи бүрүзү билир. Школа доозарының шылгалдаларынга орус болгаш тыва дылга чогаалды бижиири эки чаңчыл турган болгай. Сөөлгү   үеде орус дылга чогаадыг бижиирин соксадып каан турганын  билир бис.Түңнел чогаадыгны (эдертигни)  кии­рерде,  дараазында сорулгаларны  салган:

Улаштыр номчуур...
13.11.2014
Николай Абаев: «Ураанхай дээрге Чырыткылыг дээн»

Николай Вячеславович «ураанхай» деп сөстү моол дылда «хүн» деп сөстүң РА деп дазылы-биле холбаштырып турар, ынчалза-даа «ураанхай» деп сөстү «шевер» деп база очулдуруп болур. Эртемден бо түңнелди үндүрерде моол чаңчылдар академиязының президентизи, академик Лув­сандамба Дашмянның бодалдарын езугаар үндүрген. Сураглыг шинчилекчи, тыва чоннуң кайыын тывылганының дугайында дыка солун бодалдарның автору Николай Абаев урянхайларны (тываларны) шаанда чырык чедирип турар кижилер деп санап турган дээрзинге улуг бүзүрелдиг. Ооң санап турары-биле алырга, шериг баштыңы Субедейниң хөй муң шериглериниң аразынга чораан кижилерни ураанхайлар деп адап турган. «Ол дээрге эң дидим болгаш шилиттинген, коргуш чок дайынчылар турган, мурнунда олар аңчылар чорааннар» — деп, профессор санап турар. Николай Абаев ол дораан «яростные» болгаш «ярило» деп сөстерни орус тоолда хүннүң бурганы дээр деп сагындыра каапкан. «Ураанхай» деп ат-биле ук-ызыгууру адаан ийикпе, ол дээрге калмыктарның, башкирлерниң, моолдарның, буряттарның, тываларның, эвеннерниң, маньчжурларның болгаш  алтайларның  төрел     бөлүктериниң ады болуп турар. Якуттар шаанда боттарывысты «Ураанхай-Саха» деп адап турган бис деп изии-биле ам-даа бадыткап турарлар. 1914 чылда орус Николай-II хаан протекторат чарлаан соонда Тываны албан-езузу-биле Урянхай край деп адаан болгай.

Улаштыр номчуур...
13.11.2014
Школавыс байырлалы
1938 чылдың кыжынында сумуга чаа школа тудар, ооң ыяш-дажын белеткээр дугайында сумунуң арбан чериниң айтыышкыны хемнер, даглар баштарында тарамык чурттап чораан малчын коданнарже тарап, араттарның идепкейин бедиткен. Ында айытканы-биле алырга өреге бүрүзүнүң шыдал-быразын барымдаалап, бештен чээрби чедир санныг,  узуну 8 метр, чиңге бажы 22 сантиметрден чиңге эвес чудуктарны хар кыры-биле Ишкин-Аксында Ортаа-Хавак кырынга эккеп дүжүрер дугайында айыткан. Сумунуң арбан даргалары айтыышкын бижиктерни араттарга чедирип,  школа тудуунуң дугайында  ажылды чорудуп турган.  Араттар бедик көдүрлүүшкүннүг ажылдап кирипкен. Школаның адаан, кырын шывар манзаларны хол-биле чонуп кылган.  Чондан чыгган үндүрүглер-биле чүгле печка тудар тууйбуларны, соңга шилдерин болгаш ону кылган кижилерниң шалыңын төлеп берген. 
Улаштыр номчуур...
13.11.2014
«Дорт харылзаада»: Хөй-ниитиниң корум-чурум айтырыы

Салчак, Кызыл хоорай: «Хөйнү дүвүредип чоруур айтырыгларны сайгарып чугаалажыры-биле «дорт харылзааны» эрттирип турары кончуг  эки-дир деп үнелеп тур мен. Кызыл хоо­райның 100 чылдааны-биле найысылалга улуг чаартылгаларны кылганы каракка көскү, чараш-тыр. Ындыг болзажок «Арбат шөлү», шывыглыг рынок, театр девис­кээрлериниң чоогунда каракка чаржынчыг апарган эзирик кижилерни полиция ажылдакчылары чүге ыратпас чүвел?».

Омак Оюн: «Кончуг шын, чидиг айтырыг-дыр. Хоорайның төп кезээнде бо девискээрлерде полицияның патруль наряды албан-хүлээлгезин күүседип,  хондур-хүнзедир дежурныйлап  турар. Сандайларда чыдар кижилерни полицейжилерниң дорт эзириктер сергедир черже алыр эргези чок. Ында чыдар кижилер кадыы-даа баксырай берген бооп болур-дур ийин. Ынчангаш дүрген эмчи дузазын бирги ээлчегде кыйгыртыр апаар. Эзирик байдалдыг кижилерни туткаш, Кызылда Московская кудумчузунда эзириктер сергедир черге чедирип турар. Бо чылдың 9 айларының дургузунда 27 муң ажыг кижини аңаа чедирген».

Улаштыр номчуур...
13.11.2014
«Мээң бажыңым – мээң шивээм»
«Чурттаар бажың» федералдыг тускай программаның шугуму-биле  аныяк өг-бүлелерни чурттаар оран-сава-биле хандырарынга деткимче кылдыр 129 аныяк өг-бүле сертификаттар алыр аас-кежикке таварышкан. Ноябрь 6-да Чазак Бажыңының делгем, чырык конференц-залынга республиканың аңгы-аңгы булуңнарындан чыглып келген аныяк өг-бүлелерге Тываның Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол чагыг-сүмезин чугаалады: «Күрүне бистерни ол хире деткип турда, ол сорулганы бүзүрелдии-биле боттандырар ужурлуг бис. Эң ылаңгыя чаа өгленип-баштанган аныяктарны чараш, делгем бажыңнарга чурттазын дээн. Тывада бо талазы-биле  сан түңнер чылдың-на өзүп турар, а 3 чыл бурунгаар чүгле 30  аныяк өг-бүлеге деткимче берген болза,  бо 2014 чылда 129 өг-бүлеге берип турар. Келир чылын 350 аныяк өг-бүлеге деткимче көргүзерин кызыдар бис. Аныяктарга чурттаар бажың бар болза, дазылы быжыг өг-бүле оон  тургустунар. А ол өг-бүле ажы-төлдү өстүрер, бичии чаштың каткызы улам-на өөрүшкүнү эккеп турар. Ажы-төл — бистиң келир үеде изивис истээр салгалывыс-тыр. Оларны чажындан, кавайлыындан төлептиг кижилер кылдыр кижизидер хүлээлгелиг бис. Мен силерге, аныяктарга, бүзүрээр мен, дыттың быжыг дазылы дег, ажыл-үүлеңер бүдүнгүр болгаш чогуп чорзун» – дээш, оларга сертификаттарны байырлыг байдалга тывыскан. Чурттаар бажың-балгат айтырыынга хамаарыштыр аңаа чыылганнар бодалдарын үлешти.
Улаштыр номчуур...
29.10.2014
Журналист, Башкы, Эртемден

М.С. Байыр-оолдуң 75 харлаанынга.

Философия эртемнериниң кандидады, Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң социология болгаш политология секторунуң эргелекчизи Байыр-оол Сендажыевич Монгуш октябрь 17-де чеден беш харлаан. Ооң-биле чугаалажып, ооң солун харыызын дыңнап, каш айтырыгны салыр аргалыг болдум.

— Монгуш Сендажыевич, бодуңарны номчукчулар-биле таныштырып көрүңерем.

— Мен Кара Сарыглар Боратан кызы Каратаан биле Адай-Монгуш Лопсаңай оглу Сендажының көшкүн өг-бүлезинге 1939 чылдың октябрь 17-де Даа кожууннуң Алаштың Чолалыгга төрүттүнген мен. 1949 чылдан эгелеп Кызыл-Тайганың, Хөнделеңниң эге, ооң соон­­­да Ак-Довурактың болгаш Аксы-Барлыктың ортумак школаларынга өөренип чордум. 1959 чылдың июнь 25-те Аксы-Барлыктың ортумак школазын дооскаш, неделя хире болганда Хөнделеңге турган 130 дугаар геология-шинчилел черинге ажылдай бердим. Черниң магниттиг шөлүн хемчээр кижиге бижээчилеп турдум. Бир ай болганда ол прибор-биле ажылдап өөренип, шылгалда дужаагаш, черниң магниттиг шөлүн шинчилээр эрге-дужаал­дыг ажылдай бердим. Куш даң бажында тургаш, мөңге харлыг, кайгамчык Бай-Тайганың мурнуу белинче базып-ла үнер сен. Хүн үнүп келгенде, ажылдаар черимге чеде бээр мен. Ол-ла күзүн шеригже келдирткен. Ыраккы Чөөн чүкке, Оожум океанның эриинге үш чыл иштинде шериг хүлээлгем эрттирген мен.

Улаштыр номчуур...
29.10.2014
«Тува Авиа» компанияга хамааржыр Тожу районга коммерциялыг рейс кылып чорааш, октябрь 10-да читкен вертолетту дилээр ажыл ам-даа уламчылап турар

«Соруг—Кызыл» маршрут-биле коммерция рейсти кылып чорааш читкен вертолетту, ОБЯ-ның регион эргелелиниң октябрь 24-те дыңнатканын езугаар алырга, дилээшкинге 4 агаар суднозу киржирин көрген турган, ынчалза-даа агаар-бойдустуң байдалындан оларның ужудуушкуну болдунмаан. Чер кырында сес бөлүк ажылдап турар, ооң составында камгалакчылар, ОБЯ-ның, Бойдус яамызының, ХК болгаш ОБ агентилелиниң ажылдакчылары, эки турачылар болгаш экипаж кежигүннериниң болгаш пассажирлерниң төрелдери кирип турар.

Эрткен хонукта октябрь 23-те агаар-бойдустуң таарымча чок байдалындан ужар чүүл ажыг­латтынмаан, чер кыры-биле дилекчилер 177 дөрбелчин километр черни эрткен. Дилеп эгелээн үеден бээр 43751 дөрбеличин километр черге дилээшкин чоруткан, ооң иштинде ужар чүүл дузазы-биле—40030 дөрбелчин километр, черде бөлүктер—3721 дөрбелчин километр черни эрт­кен.

Улаштыр номчуур...
24.10.2014
Чаңгыс бергедээшкин — аргыжылга
Көдээ херээжен ишчилерниң Делегей хүнүнге тураскаат­кан байырлалдың Черби сумузунга эртерин сонуургап, ынаар сургакчылап чоруптум. Бии-Хемни кежер паромга хаттың оожумнаарын манап, 3,5 шак иштинде  машина иштинге олуруп келдивис. Байырлал бис­ти манап турар эвес, озалдап четтивис. Спортчу маргылдааларны көөр аргалыг болдувус. Хол бөмбүүнге 4 команда киришкен, сумунуң херээженнер чөвү­­лелиниң командазы тиилекчи болган. 2-ги черни — Черби ортумак школазының, 3-күзүн 8-ки хевирниң коррекциялыг школа-интернадының коллективи ээлээн. Канат тыртарынга база-ла херээженнер чөвү­­лелиниң командазы күштүүн бадыткады.
Улаштыр Черби суму чагыргазының даргазының социал политика талазы-биле оралакчызы Ш.В.Сандый база херээ­женнер чөвүлелиниң даргазы Т.С.Монгуш олар-биле чугаалажып, сонуургаан айтырыгларымга харыылап бээрин диледим.
Улаштыр номчуур...
24.10.2014
Уругларның эрге-ажыы дээш...

Эрткен неделяда Чөөн-Хемчик кожуунга Уругларның бүрүн эргелиг төлээзиниң хү­­нүн­­­де Тыва Республикада Уруг­ларның бүрүн эргелиг төлээзи Светлана Аракчаа Чадаана хоорайның чагыргазынга  хуралды эрттирген.

Аңаа тус черниң социал политика талазы-биле даргазының оралакчызы Мариана Монгуш, ТР-ниң Хөй-ниити палатазының кежигүнү Аида Бюрбю, Чөөн-Хемчик кожууннуң Төлээлекчилер хуралының депутады Роза Монгуш, кожууннуң назы четпээннер инспекторлары, суму бүрү­­­зүнден төлээлер база ада-иелер киришкен. 

Улаштыр номчуур...
24.10.2014
База катап  М-54-түң айтырыы

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол «Кызыл — Чадаана —Хандагайты — Боршоо» автомобиль оруун дамчыдарының айтырыын федералдыг деңнелге шиитпирлээ­рин уламчылап турар.

Шолбан Кара-оол амгы үе­де Мос­квада республиканың айтырыгларын шиитпирлеп чоруп тура, ол Россияның Транспорт яамызынга болгаш Росавтоорукка база чедип, ажылчын чугаала­жыышкыннарны кылган. Айтырыгның кол утказы - «Кызыл — Чадаана — Хандагайты — Боршоо» автомобиль оруун (Моол-биле кызыгаарга чедир) федералдыг деңнелче дамчыдары болуп турар.

Ол Росавтооруктуң удуртулгазы-биле чаңгыс эвес удаа ужуражылганы эрттирген, чугула ажыл-херектерни чугаалашкан. М-54 федералдыг орукту рес­публиканың мурнуу чүгүнден ба­рыын чүкче өскертириниң айтырыын Тываның Баштыңы 2011 чылдан бээр көдүрүп келген дээр­зин сагындыраал.  Ооң ол эгелээшкинин Россияның Президентизи Владимир Путин, РФ-тиң транспорт са­йыды Максим Соколов деткээн.

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png