Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Тува защитила в Минэкономразвития России программу развития до 2030 года

Решение Президента Российской Федерации Владимира Путина по продлению Индивидуальных программ позволяет создать условия для повышения уровня социально-экономического развития таких субъектов, как Республика Тыва. Напомним, что ИПР действуют в 10 регионах России.

Подробнее...

Новости

RSS
22.12.2023 22:52 / Экономика
При государственной поддержке в Туве заработало крупное овощехранилище

Хранилище с современным оборудованием и климат-контролем, рассчитанное на хранение 1000 тонн овощей, сегодня открылось в селе Сукпак Кызылского района. Предприятие запущено опытным фермером Александром Желтухиным на средства субсидии из Индивидуальной программы социально-экономического развития республики, которая реализуется в Туве с при поддержке Президента и федерального Правительства. Производственные мощности овощехранилища оценил Глава региона Владислав Ховалыг.

Подробнее...
22.12.2023 14:55 / Праздники
Глава Тувы поздравил энергетиков республики с профессиональным праздником

Владислав Ховалыг сегодня встретился с ветеранами и сотрудниками предприятий энергетической отрасли республики и поздравил их с профессиональным праздником – Днем энергетиков. В честь праздничной даты Глава региона вручил отличившимся работникам отрасли государственные награды и поощрения. 

Подробнее...
21.12.2023 15:50 / Праздники
Глава Тувы присоединился к всероссийской благотворительной акции «Ёлка желаний»

Шары с заветными желаниями детей Глава Тувы Владислав Ховалыг снял с новогодней ели, которая традиционно установлена в фойе Дома Правительства. Как и в предыдущие годы, руководитель региона выбрал три украшения. Вслед за первым лицом республики новогодние игрушки с просьбами от ребятишек сняли руководители территориальных органов исполнительной власти, республиканских министерств и ведомств. Координируют акцию добра в Туве члены «Движения первых».

Подробнее...
21.12.2023 13:19 / Общество
В Туве утвердили День памяти подвига 60 богатырей «Алдан-Маадыр»

Указом Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга 11 мая установлено Днем памяти подвига 60 богатырей. Дата призвана увековечить память о подвиге тувинского национально-освободительного движения против маньчжуро-китайской власти и ее колониальной политики. 11 мая 1941 года Протоколом № 19 заседания Президиума Малого Хурала Тувинской Народной Республики было принято решение изменить официальное именование национально-освободительного движения – Восстание «60 беглецов» (Алдан дургун), как их называли ранее, на Восстание «60 богатырей» (Алдан-Маадыр). В этом году исполняется 140 лет освободительному движению 60 богатырей. Основные юбилейные мероприятия проходили в августе этого года в селе Алдан-Маадыр, носящем имя богатырей, и в местечке Оргу-Шолу, где по историческим данным в те времена находился стан участников восстания.

Подробнее...
20.12.2023 19:14 / Энергетика
В Туве «Россети» модернизирует подстанцию «Туран» для подключения нового магистрального транзита

Реконструкция подстанции 220 кВ «Туран», которая обеспечивает электроэнергией центральные и восточные районы республики, проводится в рамках Комплексного плана энергоснабжения инвестиционных проектов в промышленной и социальной сферах на территории Республики Тыва, утвержденного Заместителем Председателя Правительства РФ Александром Новаком. Работы предполагают строительство рядом с действующим энергообъектом современного центра питания, к которому подключат новые магистральные транзиты из Красноярского края. Возросшие энергомощности будут способствовать ускоренному освоению месторождения металлических руд Ак-Суг, развитию Кызыльской агломерации и Тоджинского района с общим населением более 130 тысяч человек.

Подробнее...
20.12.2023 16:19 / Праздники
Глава Тувы вручил государственные награды сотрудникам органов безопасности

Владислав Ховалыг поздравил сотрудников и ветеранов органов безопасности республики с профессиональным праздником. Пожелав личному составу Управления ФСБ России по Республике Тыва во главе с полковником Владленом Мельниковым новых успехов, крепкого здоровья и благополучия, руководитель региона вручил государственные награды наиболее отличившимся офицерам.

Подробнее...
19.12.2023 20:39 / Общество
В Туве к работе приступил новый состав Общественной палаты республики

Председателем нового пятого состава Общественной палаты избрана опытный педагог, директор детского сада № 1 города Кызыла Алесия Бажина. Заместителем председателя общественники назначили Анатолия Дамба-Хуурака. Путем голосования члены палаты сформировали также состав четырех комиссий общественного органа, в которых будут работать в течение последующих трех лет. Всего в составе Общественной палаты состоит 24 члена из числа неравнодушных жителей республики из разных сфер жизнедеятельности.

Подробнее...
19.12.2023 18:45 / Праздники
План основных мероприятий, приуроченных к Новогодним и Рождественским праздникам

Новогодние и рождественские акции

До 22 декабря – благотворительная акция по сбору новогодних сладостей и фруктов для детей, находящихся на длительном лечении и в интернатных учреждениях. В школах, техникумах и колледжах республики.

20 декабря, 11.00 – 14.00 – новогодний утренник для детей, не посещающих детские сады. Дворец молодежи.

25-27 декабря – благотворительные акции для семей и участников СВО «Новый год в каждый год». Выезды по домам.

С 15 декабря по 15 января – Ежегодная благотворительная акция «Маршрут Деда Мороза» по районам республики.

25 декабря, 11.00 – Новогодний утренник Верховного Хурала (парламента) РТ. Национальный театр им. В. Кок-оола.

26 декабря, в 11.00 и 15.00 – Новогодняя Елка Главы Республики Тыва. Национальный театр им. В. Кок-оола.

3-6 января, 16.00 – Бесплатные кинопоказы для детей. Дворец молодежи, телефон для справок 7-70-70.

Подробнее...
19.12.2023 16:46 / Культура
На грант Главы Республики Тыва будет издан уникальный фотоальбом «Тувинцы»

Комиссия по распределению грантов Главы Республики Тыва в области культуры и искусства подвела итоги конкурса. В нем участвовали самозанятые в сфере культуры и искусства, а также индивидуальные предприниматели. Победителем был признан фотограф Василий Балчый-оол, который на средства гранта намерен реализовать проект по изданию фотоальбома «Тувинцы».

Подробнее...
18.12.2023 20:26 / Транспорт
Международный пункт пропуска в аэропорту Кызыла готов к эксплуатации

Решение о том, что оборудованный в аэропорту Кызыла воздушный пункт пропуска через государственную границу готов к работе, приняла межведомственная комиссия под руководством первого заместителя руководителя ФГКУ Росгранстрой Константина Лазарева. Члены комиссии 14 декабря провели осмотр пункта пропуска, изучили необходимые документы и признали пункт пропуска соответствующим всем необходимым требованиям.

Подробнее...

Фоторепортажи

В Туве прошла акция по поднятию флага России на гору Догээ

12.06.2022

Накануне Дня России в правительстве Тувы состоялась торжественная церемония вручения государственных наград представителям разных профессий за выдающиеся достижения в труде и вклад в развитие республики.

10.06.2022

В Туве родственникам военнослужащих, погибших в ходе специальной военной операции, вручили ордена Мужества

09.06.2022

Жители Тувы поддержали акцию «Марафон зелёных дел» субботниками и посадкой саженцев

06.06.2022

В Туве прошел митинг в поддержку российской армии

01.06.2022

Парад в честь 76-ой годовщины Победы в Великой Отечественной войне в г. Кызыле, 09.05.2021.

09.05.2021

Глава Тувы на  новогодней церемонии вручил  отличившимся  землякам государственные награды

24.12.2020

В Туве готовятся к открытию нового медицинского центра на 200 мест

08.10.2020

Церемония вручения госнаград, 15.08.20 г.

15.08.2020

Глава Тувы в канун национального праздника Шагаа вручил труженикам республики государственные награды

20.02.2020

Шолбан Кара-оол нацелил на   системную работу с социальными учреждениями Тувы

17.02.2020

В Туве государственными наградами  отметили ветеранов Афганской войны

17.02.2020

В столице Тувы сданы в эксплуатацию 6 пятиэтажных домов по программе переселения граждан из аварийного жилья

14.02.2020

Глава Тувы принял участие в заседании коллегии Следственного управления по Республике Тыва

12.02.2020

Проект новой школы в столице Тувы будут использовать как типовой

05.02.2020

Глава Тувы и владыка Феофан в день Рождества Христова посетили детдом и больницу

07.01.2020

Чествование Людей труда

30.12.2019

Глава Тувы вручил государственные награды труженикам республики

30.12.2019

На Госсовете Тувы подвели итоги уходящего года и обсудили планы на будущий

30.12.2019

Автопарк социальных учреждений Тувы пополнился новым специальным автотранспортом

23.12.2019


 
Медээлер
RSS
13.09.2013
Төлептиг кызылчыларга күрүне шаңналдары
Тыва Республиканың Баштыңы – Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол сөс алгаш, эрес-кежээ, кызымак, ак сеткилдиг ажылы-биле бедик күш-ажылчы чедиишкиннерни чедип алгаш, өскелерге үлегерин көргүзүп чоруур тергииннерниң тергииннеринге байыр чедиргеш, Кызыл хоорайның хөгжүлде-сайзыралынга, Тыва биле Россияның чаңгыс демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылын демдеглээр юбилейлерни төлептиг уткуур дээш бөгүн кылдынып турар ажылдарга, келир үеде сорулгаларга доктааган.
— Чылдың-на сентябрьның ийиги улуг-хүнүнде Кызыл хоорайның хүнүн байырлап демдеглээри чаңчыл апарган. Бөгүн кызылчыларның байырлалының бүдүүзүнде күш-ажылдың кижилерин, мурнакчыларны шаңнап-мактап турарывыс өөрүнчүг-дүр. Ынак хоорайывыс бодунуң 100 харлаар юбилейинче бүзүрелдиг базып орар. Кызыл сөөлгү чылдарда каракка көзүлдүр чаарттынып, янзы-бүрү айыраң, чараш чечектерлиг хоорай апарганын көрүп тур бис. Кызыл ам улуг тудуг шөлү болуп, ында хөй тудуглар, чуртталга бажыңнары туттунуп, оруктарын эде кылып, чаарттынып турар.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Кызыл хоорайның спутник талазында байдал
Кызылчылар юбилейни төлептиг уткуур дээш шыырак белеткенип турарлар. Оон ыңай амыдыралдың хүн бүрү айтырыглары база бар, хоорай долгандыр девискээрниң арыг-силии, кудумчуларның чаагайжыдылгазы, бажың-балгатты байырлал шинчизинче киирери дээш, ам-даа кылыр ажыл-ла хөй. Ооң чамдыызын Кызыл хоорай чагыргазы, шынап-ла, кылган. Оруктар чаарттынып турар, чаа чуртталга бажыңнары немешкен. Хары угда шиитпирлеттинмес, берге айтырыглар база бар. Ол дээрге планда чок бажың-балгат тудуглары-дыр, ынчаарга оларны кызырарының дугайында хемчеглерни база чорудуп турар. Ооң-биле чергелештир 2008 чылдан тура «Чечектелген Кызыл» мөөрейни кызылчыларга чарлаан. Бо чылын ону республика деңнелдиг «Тыва – арыг-шеверниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» губернатор төлевилели кылдыр эде көрген, чоннуң мынаар кол кичээнгейни углап турары өөрүнчүг.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Элбек дүжүттүң ээзи
«Күш-ажыл кижини каастаар» дижир. Ол ылап-ла шын. Чайын Сергей Допчааевич, Чечен Сереновнаның бажыңының чаны чараш сад-ла. Соңгазының баарында янзы-бүрү чечек-чимис хөлбеңнээн, бажың чанында огородунда дүжүдү эрте-ле быжып эгелээр, ында чүнү чок дээр: капуста, морковь, помидор дээш, суурларда чонувустуң хөй кезиинде тарыыр нептереңгей ногааларындан аңгыда, шпинат, петрушка, өңнүг капуста дээш, кижи танывас ногааларны тарып алган болур. Куда-дой, байыр-найыр дээш чайын черле чүнү демдеглевес дээр. Бо өг-бүлеге чону барып, хереглээн ногааларын, чечек-чимизин дилеп алырлар. Сергей акыйның бир кайгамчык аажызы – чонунга дуза чедиргеш өөрүп, амыраары, артында-ла арны чырый берген, хүлүмзүрүп тургулаар.
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Субурган тудуун эгелээн
Yстүү Усинскиде тываларның субурган тудуп алыр бодалы ийи чыл четкен. Оларның ол күзели бо чайын боттанган. Июль 10-да Кызыл хоорайның Орус культура төвүнге ачы-дуза марафонун эрттирген, ооң түңнелинде тудуг материалдары садып алырынга 136 муң рубль кирген. Ол хүннү субурганны тудуп эгелээни кылдыр санап болур.Чаньчуп субурган тудуунуң эгелей бергенинге чоннуң өөрүшкүзү оларның арын-шырайындан-на илдең болду. Журналистерниң салган айтырыгларынга суурнуң чурттакчылары күзелдии-биле харыылап бергеннер.
Алексей Флегентов, Yстүү Усинск суурнуң чагырга даргазы:
— «Мында чурттап турар тываларга субурганны тудуп тургусканы — тыва культураны тургузарының бир демдээ. Yстүү Усинск суурда 300 ажыг тывалар бар, шупту чурттакчы чоннуң 15 хуузу. Мооң мурнунда тывалар хөй турган, малчыннар уругларының интернады болгаш тыва дылды 9 класска чедир башкылап келгени солун. 
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Хүндүлээш, бүзүрелди көргүскен
Сентябрь 6-8 хүннеринде республиканың найысылалы Кызыл хоорайга Тывага дзюдону сайзырадырынга улуг үлүүн киирген тренерлерниң бирээзи, афганчы-дайынчы Евгений Коровинниң чырык адынга тураскааткан Сибирь Федералдыг округтуң дзюдога эр, херээжен улус аразынга чемпионады болуп эртер. Россияның дзюдо федерациязы мындыг улуг маргылдааны Тывага эрттирип турары сөөлгү чылдарда республикада дзюдонуң сайзыралы бедик деңнелге четкенинге үнелелди берип, дзюдо мөгелериниң чедип ап турар бедик спортчу чедиишкиннеринге хүндүткелди, бүзүрелди көргүскени болур дизе, хөөредиг чок. Эрткен ХХ чүс чылдың 80-90 чылдарында республиканың шыырак дээн дзюдо мөгелериниң бирээзи, Кызыл хоорайның, Тыва Республиканың, Сибирь болгаш Ыраккы Чөөн чүктүң база Бүгүроссия чергелиг турнирлерниң каш дакпыр чемпиону, амгы үеде Тыва Республиканың дзюдо федерациязының президентизиниң оралакчызы, Тыва Республикада өртке удур федералдыг албанның бирги отрядының начальниги, полковник Анатолий Владимирович Фалалеев республикага дзюдонуң сайзырап келгенин мынчаар сактып чугаалаар:
Улаштыр номчуур...
13.09.2013
Болат Ооржак - чонунуң төлептиг оглу
Болат Ооржак 1978 чылдың июнь 7-де Кызылга Тывада база ат-сураглыг улустуң — Россия Федерациязының болгаш Тыва Республиканың алдарлыг башкызы Хүрең Бораевна (ол элээн каш чыл мурнунда мөчээн) болгаш билдингир спортчу, тыва хүрештиң шинчилекчизи, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы, педагогика эртемнериниң кандидады Сергей Ынаажыкович Ооржактарның өг-бүлезинге төрүттүнген. Болат бичиизинде-ле хамык ажыл-херектиң мурнунга баар оол чораан. Спортка ол хандыкшылдыг, шыдыраага республиказының ат-алдарын аңгы-аңгы черлерге болгулаан маргылдааларга камгалап, дөрт класска тургаш-ла бүгү Россияны кезип каапкан. Ол ышкаш математикага тергииннерниң бирээзи турган, Тыва Республиканың лицейиниң башкыларының идегели болуп келген.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Сигенчилер маргылдаазы
Ук мөөрейни эрттиреринге баш удур ажылдарны тускай комиссия кежигүннери: «Бай-Тал» КУБ-туң директору, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы база хөй шаңнал-макталдарның эдилекчизи Кызыл-кат Николаевна Кочал-оол, Бай-Тал суурнуң Төлээлекчилер хуралының даргазы, суму баштыңы Борбак-оол Салчакович Конгар, суму чагыргазының даргазы Саян Борисович Маадыр, социал политика талазы-биле оралакчы Хөвеңмаа Оттук-ооловна Хертек чоруткан. Мөөрейниң программазында сумулардан келген сигенчилерниң бүрүткел-даңзызын эртенгиниң 10 шакта эгелээн, бир дугаарында, Шуй сумунуң чагырыкчызы Андрей Ч.К-Д сигенчилери-биле, дараазында культурадан, «Курай» КБК, Ээр-Хавак, «МТС» МУБ, Бай-Тал болгаш кожуунда электри адырының ажылдакчылары, кожуун чагыргазындан эр-херээжен сигенчилер хөйү-биле идепкейлиг келген. Хол кадыыры база трактор-биле сиген кезилдезиниң маргылдаазын байырлыг байдалга ажыткан, эр-херээжен сигенчилер чыскаал-биле хемчегни эгелээн.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Аныяк салгалдың үрер хөгжүм оркестри — хөгжүлдеде
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы езугаар тургустунуп турар бичии уругларның үрер хөгжүм оркестриниң кол кезээ Р.К.Кенденбиль аттыг республиканың хөгжүм-уран чүүл школазының үрер болгаш соктаар хөгжүм херекселдер салбырының чеди өөреникчизи Латвиядан чанып келген. Олар аңаа хөгжүм школаларының өөреникчилериниң «Плюс» чогаадыкчы лагеринге дыштанмышаан, боттарының мергежилин бедидип алыр аргалыг болган. 2012 чылдың сентябрь айда Тывага «Азия төвүнде медээ аялгалары» үрер хөгжүм фестивалынга кээп чораан профессор Янис Пуриньш тыва үрер хөгжүмчүлерниң мергежээнин көргеш, уругларны Прибалтикаже чалаан.
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
Шолбан Кара-оол: «Наркотиктер саарылгазын болдурбас»
Николай Цветков:
— Бир дугаарында, республиканың наркотиктерге удур комиссиязының ажыл-чорудулгазынга дорт киржир арганы бергени дээш ТР-ниң удуртулгазынга, ылаңгыя Шолбан Валерьевичиге, четтиргенимни илередир-дир мен. Наркотиктерге удур комиссия херек кырында ажылдап турарынга  шынзыктым. Комиссия болза, белен эвес ажыл-иштиң сорулгаларын чиге угаап-билип турар, бедик мергежилдиг, шыырак билиглиг кижилерден, тодаргай угланыышкыннарның удуртукчуларындан тургустунган.

Наркотиктерге хамаарыштыр байдал чүгле Тыва Республикада эвес, а бүдүн Россияда чидиг болуп артпышаан. Социал айтырыгга болгаш эмчи албан черлериниң сан-чурагайлары езугаар алырга, медицинаның эвес наркотиктерни ажыглап турар аныяк кижилерниң саны ам-даа хөй. Россияда бир чылда 34 харга чедир амы-тынындан чарылганнарның саны 100 муң ажып турар деп билир бис. Ооң мурнунда чылдарга деңнээрге, түң эвээжээн-даа болза, тайбың үеде мынча хөй аныяк кижилер шыңгыы чылдагаан чокка амы-тынындан чарылбас. 
Улаштыр номчуур...
29.08.2013
«Төрээн чуртуңарже чанып келгениңер — шын шилилге - дир"
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Москваның дээди өөредилге черлериниң бо чылгы доозукчулары-биле ужуражылганы эрттирген. Чазак Даргазы онза кичээнгейни даг ажыл-агыйлыг дээди өөредилге черлериниң доозукчуларынче угландырып, оларны үлетпүр бүдүрүлгезиниң адырынче ажылче хаара тудары-биле аңгы даңзыже киирип алган. Шак ындыг дугуржулганы республиканың казымал байлактарын казып болбаазырадып турар чогуур бүдүрүлгелерниң удуртукчулары-биле кылган. База ол ышкаш Тываның Баштыңы демир-орук тудуунуң доозукчуларынга Тывага демир-орук тудуу эгелегижеге чедир амдыызында Красноярск край болгаш Новосибирскиге ажылдаарын аазаан. Шолбан Кара-оол бо төлевилелдиң боттанырынга чигзиниишкин чок болгаш турбаан-даа деп демдеглээн. «Демир-орук тудуунуң төлевилелиниң боттанырынга бүзүрелдиг мен дээрзин база катап чугаалап тур мен. Ол туруштан кажан-даа дүшпээн мен. Ынчангаш удавас демир-орук тудуунуң дээди өөредилге албан черлерин дооскан специалистер чугула херек апаар» – деп, ол чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Август 22 – Россияның күрүне тугунуң хүнү
Ак, көк, кызыл
Россияның ак-көк-кызыл үш өңнүг (триколор) күрүне тугунуң төөгүзү 300 чыл бурунгаар эгелээн.
Ол XVII-XVIII чүс чылдарда, Россияның күчүлүг күрүне болуп тургустунуп турар үеде тывылган. Ак-көк-кызыл тукту бир дугаар Алексей Михайловичиниң хааннап турар үезинде «Орел» орус шериг корабльге көдүрген. Ынчалзажок күрүне тугу кылдыр ол чүгле Петр I турда апарган. 1705 чылдың январь 20-де Петр I боду үлегерин шыйып белеткээш, доора шугумнарның дилиндектериниң чурумун тодараткаш, «шупту кандыг-даа садыг судноларынга» ак-көк-кызыл тукту көдүрер дугайында чарлыкты үндүрген.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Аныяктарның ажыл - агый ярмарказы
"Уруум Томск хоорайга юрист дээди эртемин чедип алгаш келген. Тергиин демдектерлиг диплому холунда бар, ынчалза-даа мынчага дээр ажыл тып чадап тур"—деп таныырым угбайның муңгарап чугаалап олурганын дыңнадым. Амгы үеде доозуп келген аныяктарга немелде ажылчын олуттарны тургузуп, бо талазы-биле күрүне болур-чогуур аргаларны ап чорудуп турза-даа, байдал нарын болуп артпышаан. Август 20-де «Сүбедей» спорт комплекизинге республиканың Чурттакчы чонну ажылга хаара тудар агентилелиниң база ТР-ниң Аныяктар херектериниң болгаш спорт яамызының чылдың-на организастап эрттирип турары ажылчын олуттар ярмарказы болуп эрткен. Маңаа байдалды ылавылап, дээди болгаш ортумак өөредилге черлериниң доозукчулары-биле ужуражып чугаалажыр аргалыг болдум.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Школаже чаңгыс аай хептиг
Кызыл хоорайның мэриязының дыңнатканы-биле, чаа өөредилге чылында найысылалдың школаларынга чаңгыс аай хепти (форма) киирериниң дугайында 2013 чылдың эгезинде сайгарып чугаалашкан. Класс бүрүзүнге ада-ие хуралын эрттиргеш, өөреникчи бүрүзүн чаңгыс аай школачы хеп-биле хандырарының хемчеглерин тодараткан. Ынчангаш өөреникчилер чаңгыс аай формалыг өөренир. Федералдыг хоойлу езугаар школа формазынга негелделерни өөредилге албан черлери боттары тургузар. База ол ышкаш форма үш аңгы хевирлиг болур: хүн бүрүнүң, спортчу болгаш чыскаалдаар. 
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Хоолулуг хойтпак
Мал ажыл-агыйы — өгбелеривистиң амыдыралының кол кезээ. Оларның чаңчылдары, амыдыраарының хевири база аъш-чеми төрээн чериниң агаар-бойдузу-биле сырый холбаалыг. Азыраан малының эъди, сүдүнден бедик шынарлыг аъш-чемни болбаазырадыр аргаларын салгалдарынга дамчыдып келген. Сүт – бүгү аъш-чемниң дээжизи, эң-не ыдыктыы. Сүт болгаш оон кылыр чемнерни «ак чем» дээр. Аалдың херээжен ээзи үнүп орар эртенги хүннү, ак чеминиң дээжизин өргүп, уткуп ап, амыдыралда бүгү чүүлдүң оруу ак сүт ышкаш ажык болзун деп чалбарыыр.
Улаштыр номчуур...
23.08.2013
Тыва – Амур облазынга
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол күштүг үерлээшкинниң түңнелинде шыңгыы когараан Амур облазының чурттакчы чонунга дуза көргүзери-биле республиканың курлавыр фондузундан акша-хөреңгини тускайлап бээриниң дугайында Айтыышкынга ат салган.Россияның Онза байдалдар яамызының удуртулгазы-биле дугуржулга езугаар дүүн, август 1-де, Тыва Республикадан Амур облазынче 10 тонна савалаан ижер сугну чоруткан. Тываның Баштыңының демдеглээни-биле алырга, ижер суг – бирги хереглелдиң чүүлү болганда, когараан районнарга кайы-даа үеде ооң чедишпейн баары демдеглеттинип болур. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Амур облазының губернатору Олег Кожемяко-биле телефон дамчыштыр чугаа кылгаш, деткимчениң сөстерин чугаалааш, Тыва дуза көргүзеринге беленин бүзүреткен.
Улаштыр номчуур...