Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


На августовском педсовете Глава Тувы вручил награды педагогам республики

В столице Тувы сегодня прошло ежегодное августовское совещание педагогов республики. В этом году темой встречи работников образования стало развитие суверенной национальной системы образования и постановка задач по повышению качества образования. На базе разных образовательных организаций для педагогов была организована работа девяти тематических площадок.

Подробнее...

Новости

RSS
16.07.2014 15:36 / Общество
Первый беженец в Туве: «Такие, как я – в «черном списке»

Еженедельник «Плюс Информ», от 16.07.2014. Этого никому не пожелаешь. Люди жили мирной жизнью, растили детей, отдыхали на Черном море, строили планы. Но – война. Причем со своими же «братьями», с гражданами той же страны – Украины. Жители Тувы с ужасом и непониманием смотрели новости из горячей точки, и наверняка думали: «Хорошо, что это так далеко от нас». Оказалось, очень даже близко. «Эхо» западных событий «докатилось» и до республики. В Туву приехал первый беженец – из того самого, казалось бы, далекого, печально известного благодаря новостям, Краматорска.

У Михаила Пилипенко родственников в России нет. Пока что вообще ничего нет. Он обратился в ОФМС по Туве за предоставлением временного убежища. 
Подробнее...
16.07.2014 14:49 / Конкурсы
Приемная комиссия о наборе в Президентское кадетское училище: У претендентов из Тувы есть отличительная черта – это выносливость

В столицы Тувы идут вступительные испытания для претендентов на зачисление в Президентское кадетское училище. Желающих поступить туда – больше, чем предполагалось–до десяти человек на место. В конкурсе участвуют не только ребята из Тувы, но и из других регионов России.

Все будет готово в срок

Строительство главного корпуса - в самом разгаре. Здание будет находиться в южном микрорайоне Кызыла. Как заверили строители, все необходимое, а именно учебные и спальные помещения, столовая, гараж, овощехранилище, спортивные площадки, автономная котельная – будет готово уже к концу августа.

Подробнее...
16.07.2014 09:49 / Общество
В Туве  Съезд  земляков   пройдет с практическим эффектом

Подготовка к Съезду земляков, в котором участвуют министерства и ведомства республики, выходит на финишную прямую. По информации оргкомитета, который возглавляет руководитель Администрации Главы Тувы и Аппарата Правительства Аяна Шойгу, съезд будет проходить в течение двух дней, 21 – 22 августа. Планируется работа пленарного заседания, а также секций, касающихся здравоохранения, экономики, культуры, молодежной политики, образования. «Мы очень надеемся, что Съезд земляков, инициированный в год 100-летия единения России и Тувы, позволит выходцам из республики почувствовать свою причастность к судьбе малой Родины, а всем нам вместе – укрепить дружеские связи, обменяться опытом в разных отраслях знаний», – отметила Аяна Шойгу.

Подробнее...
15.07.2014 18:20 / Происшествия
Глава Тувы выразил соболезнования мэру Москвы Сергею Собянину в связи с гибелью людей в метро

Глава Тувы Шолбан Кара-оол от имени жителей республики и от себя лично выразил соболезнования мэру Москвы Сергею Собянину в связи с гибелью людей в столичном метро, где на одной из станций сегодня утром произошла крупная авария. В телеграмме говорится: «Уважаемый Сергей Семенович, примите слова поддержки от меня и моих коллег, а также от всех жителей многонациональной Тувы в связи с гибелью людей в результате страшной аварии в московском метро. Мы глубоко сопереживаем родным и близким погибших. Крепитесь. Искренне желаем скорейшего выздоровления всем, кто сейчас находится в больнице». 

Подробнее...
15.07.2014 14:13 / Сельское хозяйство
В Туве при поддержке федерального центра  приступают к модернизации  мелиоративного комплекса
В правительстве Тувы состоялось рабочее совещание с участием директора Департамента мелиорации Минсельхоза РФ Даниила Путятина, руководителей региональных министерств – сельского хозяйства и продовольствия, экономики, финансов, земельных и имущественных отношений, администраций Тандинского и Чеди-Хольского районов, а также и. о. директора ФГБУ «Управление «Тывамелиоводхоз» Ивана Космогорова. Ключевой темой стали обсуждение и выработка совместных с федеральным аграрным ведомством мер по модернизации мелиоративного комплекса республики. Как отметил вице-премьер Сергей Огнев, курирующий сферу АПК региона, визит Даниила Путятина состоялся в результате протокольного решения, которое подписано министром сельского хозяйства России Николаем Федоровым и Главой Тувы Шолбаном Кара-оолом и предусматривает разработку мер по модернизации мелиоративной сети республики.  
Подробнее...
15.07.2014 13:55 / Мероприятия
В Туве отмечают 88-й годовщину  со дня образования пожарной охраны

Сегодня в Главном управлении МЧС России по Республике Тыва состоялось торжественное построение, посвященное 88-й годовщине со дня образования пожарной охраны в Республике Тыва. ВрИО начальника Главного управления полковник внутренней службы Владислав Солонцов в честь праздника вручил сотрудникам ведомственные награды.

В Туве, пожарная охрана имеет давнюю историю, в которой есть подвиги, самоотверженный труд и традиции, сложившиеся на протяжении многих десятилетий. Впервые пожарная охрана в Республике Тыва была создана 15 июля 1926 года Постановлением Правительства Тувинской Народной Республики № 1914. 
Подробнее...
15.07.2014 09:16 / Общество
Тува: Равная среди равных

Интервью Главы Республики Тыва Шолбана Кара-оола историческому журналу «Родина» опубликовано в специальном выпуске «Тува и Россия: 100 лет вместе». Вопросы задает корреспондент Сергей Антоненко.

- В нынешнем году Тува празднует сразу три больших юбилея - 100 лет со дня принятия Тувой (Урянхайским краем) покровительства России, 100-летие со дня основания своей столицы – города Кызыла и 70-летие добровольного вхождения Тувинской Народной Республики в состав Российской Федерации. По какой причине, и в каких условиях происходили данные исторические события?

- Я примерно знаю, как преподносят союз России с Тувой и вообще с национальными республиками на Западе как насильственную колонизацию, аннексию территории чужого государства. 

Подробнее...
14.07.2014 13:40 / Мероприятия
Сеть 4G+«МегаФона» начинает работу в Туве

14 июля 2014 г.Кызыл, Республика Тыва.«МегаФон» стал первым российским оператором, запустившим сеть 4G+ в Республике Тыва. Строительству сети самого последнего поколения связи в наиболее отдаленном регионе Сибири предшествовала прокладка линии ВОЛС по участкам вечной мерзлоты.

На начальном этапе услуги высокоскоростной мобильной связи 4G+ будут доступны на территории столицы региона г. Кызыла. Абоненты «МегаФона» смогут пользоваться мобильным Интернетом на скорости до 100 Мбит/с, используя для этого 4G-модемы, смартфоны, планшеты и другие устройства, поддерживающие стандарт связи LTE. 
Подробнее...
14.07.2014 13:02 / Общество
Глава Тувы выразил соболезнования в связи с кончиной известного государственного деятеля  Дозур-оола Тинмея

Глава Тувы Шолбан Кара-оол выразил соболезнования в связи с кончиной известного государственного деятеля Дозур-оола Тинмея:

«Ушел из жизни Дозур-оол Лайзапович Тинмей, известный партийный и государственный деятель, учёный, педагог и публицист, большой патриот Тувы и глубоко уважаемый мной и всей республикой человек. Он много сделал для своей малой родины и особенно для Кызыла, мэром которого был в конце 80-х годов – не случайно горожане присвоили ему звание Почетного гражданина города. Его заслуги перед Россией и Тувой отмечены многочисленными государственными наградами СССР, Российской Федерации и Тувы. Где бы Дозур-оол Лайзапович ни работал, ему, как высокообразованному специалисту и прекрасному организатору, доверяли самую сложную работу и ответственные посты. 
Подробнее...
14.07.2014 11:37 / Происшествия
В Туве произошло два землетрясения

Подземные толчки магнитудой 3,4 и 3 зафиксированы в минувшие выходные в Республике Алтай и Туве, сообщает Геофизическая служба СО РАН.

По данным оперативной обработки Алтае-Саянского филиала Геофизической службы СО РАН, в 22:42 мск в субботу землетрясение произошло в 232,5 км юго-восточнее Горно-Алтайска, эпицентр имел координаты 50.14 северной широты и 87.72 восточной долготы.

Подробнее...

Фоторепортажи

В Туве в честь Дня республики состоялось вручение госнаград труженикам

15.08.2024

Владислав Ховалыг пообщался с участниками молодёжного форума "Команда Тувы - 2030"

14.08.2024

Человек-эпоха: Григорий Чоодуевич Ширшин отметил 90-летний юбилей

08.08.2024

В Туве в первый день народного праздника Наадым чествовали животноводов республики

18.07.2024

В Туве открыли праздник животноводов - Наадым-2024

18.07.2024

Глава Тувы стал почётным гостем фестиваля «Устуу-Хурээ»

10.07.2024

В Кызыле стартовал Чемпионат России по стрельбе из лука

09.07.2024

В Туве образцовым семьям вручили медали «За любовь и верность»

09.07.2024

В канун Дня России вручили государственные награды Российской Федерации и Республики Тыва. 11.06.2024.

11.06.2024

Встреча Нового года по лунному календарю - Шагаа-2024

10.02.2024

ПОСЛАНИЕ Главы Республики Тыва Верховному Хуралу (парламенту) Республики Тыва о положении дел в республике и внутренней политике на 2024 год

19.01.2024

Владислав Ховалыг – Мы ценим конструктивное взаимодействие органов государственной власти Тувы и прокуратуры

15.01.2024

Глава Тувы поздравил родителей ребенка, родившегося в первые минуты нового 2024 года

01.01.2024

В Национальном театре Тувы состоялась торжественная церемония вручения государственных наград

29.12.2023

Ёлка Главы Тувы собрала тысячу детей со всех районов республики

26.12.2023

Глава Тувы поощрил спортсменов республики, достигших высоких результатов на международных соревнованиях

25.12.2023

В Туве подвели итоги спортивного года

25.12.2023

Мечты детей с «Ёлки желаний» исполнят члены правительства Тувы

24.12.2023

При государственной поддержке в Туве заработало крупное овощехранилище

23.12.2023

Глава Тувы присоединился к всероссийской благотворительной акции «Ёлка желаний»

21.12.2023


 
Медээлер
RSS
11.11.2013
Онзагай, ховар мергежилдиг
РФ-тиң Президентизи Владимир Путин 2012 чылдың декабрь 30-де «РФ-тиң инвалидтерниң социал камгалалының» дугайында Федералдыг хоойлуда немелдени киирген. Ында бо чылдың январь 1-ден эгелеп РФ-те имнээр күрүне дылы немешкен.
Россияның кулаа дыңнавастар чөвүлели ниитилелдиң дыңнавас кижилериниң нарын айтырыгларын кичээнгейге алыры-биле тургустунган. Имнээр очулдурукчулар профессионал байырлалын октябрь 31-де демдеглээр. Олар кулаа дыңнавас кижилерге юридиктиг, экономиктиг, социал ачы-дузаны чедирип турар. Ынчангаш олар — дыңнавас кижиниң «кулаа».
  
Улаштыр номчуур...
11.11.2013
«Азия төвү» кандыг болурул?
Каа-Хем биле Бии-Хемниң белдиринде «Азияның төвү» тураскаал — чүгле Кызыл хоорайның эвес, а бүгү рес­публиканың онза солун чери. Тураскаалдың мрамордан кылган 2 метр таваанда делегейниң диптерин хевирлээн улуг шардан дээрже үш кырлыг 10 метр суурга дүндүүштелип үнген.Тураскаалда тыва, орус, англи дылдарда «Азияның төвү» деп чайырлап бижээн.
Азияның географтыг төвүн аргыжылга оруктарының инженери, Каа-Хемниң шинчилел ажылдарының партиязының даргазы В.М.Родичевтиң Санкт-Петербург хоорайга 1910 чылда чырыкче үнген «Урянхай крайның дугайында очерк» деп номунда эң баштай бижээн. Англичан доктор Проктор XIX вектиң 90 чылдарда Урянхай девискээринге албан-биле келгеш, Салдам суурга Г.П.Сафьянов дээр байның коданынга Азий диптиң төвүн херечилээн даш чагыны тургускан.
Улаштыр номчуур...
08.11.2013
Чурттуң салым - чолун шиитпирлээн
Ноябрь 4 – Чоннуң чаңгыс деминиң хүнү. Бо байырлалды 1612 чылда Кузьма Минин биле Дмитрий Пожарскийниң башталгазы-биле чоннуң ополчен шерии Москваны поляк эжелекчилерден хостаан төөгүлүг болуушкуннарга тураскаадып тургускан.2004 чылдың декабрьда Россияның Президентизи Владимир Путин «Россияның шериг алдарының (тиилелгелиг хүннер) хүннериниң дугайында» Федералдыг хоойлунуң бирги чүүлүнге өскерилгелер киирериниң дугайында» Федералдыг Хоойлуга ат салганының соонда Россияга бир-ле дугаар бүгү чоннуң бо чаа байырлалын 2005 чылдың ноябрь 4-те демдеглеп байырлаан. 
Улаштыр номчуур...
08.11.2013
Россия-биле харылзааларны быжыглааны дээш
Бо чылдың ноябрь 4-те Кремльге Чоннуң чаңгыс деминиң хүнү-биле холбашкан хүлээп алыышкын болган. Аңаа Владимир Путин Россия-биле найыралды, кады ажылдажылганы быжыглаарынга, культура харылзааларын сайзырадырынга улуг салыышкыны дээш чамдык даштыкы хамаатыларга Россия Федерациязының күрүне шаңналдарын тывыскан.
Улаштыр номчуур...
29.10.2013
Тываның Чазааның  Мөңгүн - Тайга кожууннуң чагырга даргазы Алексей Очур-оолдуң хенертен мөчээнинге кажыыдал илередиишкини

     Дүүн Чазактың аппарат хуралы амыдырал - чуртталгазындан эрте чарлып чоруткан Мөңгүн - Тайга кожууннуң чагырга даргазы Алексей Ооржакович Очур-оолдуң чырык адынга тураскааткан кажыыдалдың минутазындан эгелээн. Кадыының байдалы баксырап турган - даа болза, ол амыдыралының сөөлгү хүнүнге чедир харысаалгалыг ажылынга ажылдап турган. Чуртталгазының сөөлгү хүнүнде малчыннарның кыштаглаашкынга белеткелин хынап чорааны - Алексей Ооржаковичиниң шудургу ажыл - агыйжы, даанган ижинге бердинген чоруунуң көскү херечизи. Алексей Ооржакович Очур-оол октябрь 26 - да, 55 харлыында хенертен мөчээн. Ол 1959 чылдың октябрь 1 - де Тыва АССР - ниң Мөңгүн - Тайга кожууннуң Мугур - Аксы суурга төрүттүнген. 1982 чылда Красноярскиниң күрүнениң башкы институдун дооскан, 1996 чылда Россияның Федерациязының Президентизиниң чанында Россияның күрүне албанының академиязынга “күрүне болгаш тус - чер удуртулга” деп мергежилин чедип алган.  

Улаштыр номчуур...
29.10.2013
«Байлаңдан байыыр»
Барыын-Хемчик кожууннуң Ак сумузу — Тываның бир өзүп-сайзырап, үениң аайы-биле чаарттынып олурар суурларының бирээзи. Актың чагырга даргазы Иван Оттук-оолович Куулар бодунуң чаңгыс чер-чурттугларының дугайында чоргаарал-биле чугаалап олурар:
 – Ак сумузу Барыын-Хемчик кожууннуң девискээринде. Ында ниитизи-биле 845 кижи чурттап турар. Уруг-дарыывыс суурнуң уруглар садында, ортумак школада хаара туттунган. Школада 100 өөреникчи бар, эмнелге ажылдап турар. Дөң-Терезинден чонувустуң чоргаа-ралын кыптыктырып чоруур ат-алдарлыг улус-даа үнген. Ада-чурттуң Улуг дайынынга эки туразы-биле Монгуш Шет болгаш Чот ийи алышкылар киришкеш келген. 
Улаштыр номчуур...
29.10.2013
Ийи дакпыр Маадыр ие
Россияның протекторадынга Тываның киргенинден бээр мугур 100 чыл, Кызыл хоорайның таваан салганындан бээр база 100 чыл болурун билир болгай силер. Россия чергелиг улуг байырлалга белеткенип тургаш, херээжоктар диртип чорааннарывыстың херээженнер болу бергенин, оларга күрүнениң эң дээди шаңналын – Маадыр ие атты тыпсып турар апарганын уттур эргевис чок. Тыва дылда «херээжок» биле орус дылда «женщина» деп ийи аңгы чоннуң ийи аңгы уткалыг ийи сөзүнүң бирги-бирги чартыын Пальмбах баштаан эртемденнеривис 1930 чылда бириктириптерге, «херээжен» деп чаа сөс тывылгаш, базымчага чораан кыс чонга эр кижи-биле дең эргени берген.
Улаштыр номчуур...
29.10.2013
Адазының ажыл-херээн уламчылаан
ТР-ниң Национал музейинге Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнү, ТР-ниң Күрүне шаңналының лауреады, Россияның алдарлыг чурукчузу, «Москва 850 харлаан» медальдың эдилекчизи Эрес-оол Байындының 65 харлаанынга тураскааткан ийи дугаар хууда делгелгези болган.Э.Б.Байынды – алдарлыг чурукчу (даш-чонукчузу) өг-бүлениң ажыл-херээ-ниң уламчылакчызы. Ооң ат-сураглыг адазы Байыр Сарыгович Байындыга – «РСФСР-ниң И.Е.Репин аттыг Күрү-не шаңналының лауреады» атты 1972 чылда тывыскан. Бодунуң ынак ажыл-херээнге ол оглун өөредип каан. Ачазы биле кырган-ачазы ат-сураглыг улусчу ус-шевер Монгуш Черзи ажылдап орда, бичии Эрес оларны көрүп, чонар-даштан дириг амытаннар, мал-маган канчаар «дирлип» кээрин магадап чорааш, школачы үезинден-не оларны өттүнүп чуруурунга, чонар-даштан чазаарынга ынак апарган.
Улаштыр номчуур...
29.10.2013
Улуг-Хемниң эрик кыры
2014 чылда  Тыва биле Россияның демнежилгезиниң болгаш Кызыл хоорайның 100 чылдарының юбилейлеринге белеткелде Улуг-Хем кежир көвүрүгден Чүргүй-оол кудумчузунга чедир база ооң чоогунда девискээрниң чаартылгазы чугула черни ээлеп турар. Амгы үеде кол ажылдар парк девискээринде: септиң эриктерин бетоннап, ооң дүвүн улам ханыладып, аштап-арыглап турар. Септиң эриин дургаар ыяштарны кезип каапкан, паркче кирер кол эжиктен «Алантос» ресторанга чедир дөрт кырлыг ыяштарны салган. «Кызыл партизаннар» тураскаалын долгандыр база кырлыг ыяштарны дөжей салган. «Азияның төвү» тураскаалдың чанынга турар чаа ресторанның тавааның оңгарын каскан. Сесерлигде эрги асфальт шывыын ап каапкан. Күрүнениң биче хемчээлдиг хемелер инспекциязының оран-бажыңын бускан.  
Улаштыр номчуур...
22.10.2013
Орукчулар мөөрейи
Октябрь 16-да, орук ажыл-агыйының ажылдакчыларының профессионал байырлалының бүдүүзүнде, Кызылдан Абаканче углай оруктуң 40 дугаар километринде Бегреда деп черге экскаватор, автогрейдер, чиик база аар чүък машиналарының чолаачыларының аразынга мөрей болуп эрткен.4 чыл улаштыр эртип турар мөрейге республиканың билдингир тудуг организациялары«Восток» КХН-ниң, Туран хоорайның ДЭП-364-түң база «Сибирьниң оруктары» КХН-ниң Абакан хоорайда баазазының ажылдакчылары киржир дээш чедип келген. Аарыкчылар база-ла хөй. Оларның аразында Кызыл хоорайның транспорт техникумунуң «автооруктар тудуу» салбырының 3-кү курузунуң студентилери база бар.Мөрейни Федералдыг орук агентилелиниң федералдыг күрүне албан чери «М-54-Енисей» автомобиль оруунуң Тыва Республикада эргелели эрттирген. Кол сорулгазы — орук ажылдакчыларының мергежилин бедидери, арга-дуржулга солчуру, аныяк-өскен аразынга орукчунуң ат-алдарын көдүрери.
Улаштыр номчуур...
21.10.2013
Самолетка олуруп,иви мунуп чорааш…
Олимпий одунуң Эстафетазы Тываның найысылалынга ноябрь айда келир.
 Россияның сөөлгү элээн каш чыл дургузунда белеткенип келгени «Сочи 2014-түң» Олимпий одунуң Эстафетазы Москвадан үнүпкен. 123 хонуктуң дургузунда Эстафета чурттуң 2900 хоорай, суурларын таварыыр. Ниитизи-биле Олимпий оду 65000 ажыг километрни эртер, ону автомобильдер-биле, поездилер-биле, самолеттар-биле, оон туржук үш аът кошкан орус терге-биле болгаш ивилер-биле чедирер.Чаңчыл езугаар Олимпий одун Грецияга кывыскан, октябрь 6-да ону Москвага эккелген. Бүгү чуртту дургаар эрткеш, Эстафета Москвадан Сочиге чедерде, бистиң чуртувустуң төөгүлүг, культурлуг болгаш онза чараш черлерин эртер, оларның аразында Ясная Поляна, Курштуң Россия талазында кезиин, Авачин вулканнарын болгаш Кижиде музей-заповедникти таварыыр. Чаа 2014 чылды Эстафета Россияның эң чараш хоорайларының бирээзи — Татарстанның найысылалы Казаньга уткуур. Ону эрттирип турарларның бодалы-биле алырга, Эстафетаның оруунга Россияның чурттакчы чонунуң 90 хире хуузу таваржыр, ынчангаш бистиң чуртувустуң 130 миллион чурттакчызы Эстафетаның киржикчилери болгаш көрүкчүлери болур аргалыг.
Улаштыр номчуур...
21.10.2013
Эзирик чолаачының хайындан
Эрткен неделяда ТР-ниң Иштики херектер яамызынга орук озал-ондааның талазы-биле кем-херек үлгедиишкиннерин канчаар илередип турарының дугайында чугаалашкан. ТР талазы-биле ИХЯ-ның истелге эргелелиниң начальнигиниң оралакчызы—истелге кезээниң начальниги, юстицияның подполковниги Мөңге-Назын Бичелдеевич Мөгедир массалыг информация чепсектеринге та­йылбырны берген. 2013 чылдың сөөлгү 8 айында республикага 95 орук озал-ондаа болган. Эрткен чыл-биле деңнээрге, көргүзүглер 10,5 хууга көвүдээн. Бо чылын 49 орук озал-ондаанга 54 кижи амы-тынындан чарылган, ооң иштинде 5 чаш ажы-төл, 16 херээжен. Ол дээрге-ле эрткен чыл-биле деңнээрге, 22 хуу хөй болуп турар. Бо чылын эзирик 23 чолаачының хайы-биле автоорук озал-ондактары болган.
Улаштыр номчуур...
21.10.2013
«Бистиң республикавыска эки деткимче херек»
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң республиканың МИЧ-лериниң удуртукчулары-биле интервьюзунуң уланчызы

Инна Дамба-Хуурак, «Шын» солуннуң кол редактору: «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» деп төлевилелче улуг кичээнгейни салып турар-дыр силер, Шолбан Валерьевич. Ону чоокта чаа, чыл эгезинде эгелээн болгай, ынчалза-даа чамдык түңнелдер амдыгааштан көстүп келген. Ол дугайын чүү деп бодап тур Силер?
Шолбан Кара-оол: Ол теманы калбаа-биле чырыдып турарыңар дээш четтирдим. Төлевилелдиң алыс түңнелдериниң дугайын чугаалаары ам-даа элек. Мээң бодап турарым-биле алырга, эгези ам салдынган-дыр. 175 төлевилелди сайгарып көрдүвүс, оларның 105-жин күү-сеткен ийикпе, күүседип турар. Дыт саадын белеткээр дээн төлевилел меңээ аажок таарышкан. Сааттың шынары-даа, ону савалааны-даа чогумчалыг, ону Тывадан дашкаар безин садып болур. Каа-Хем кожуунда суугулар бүдүрүп эгелээн, Мөңгүн-Тайгада мээң аттажым Шолбан Кара-Сал тууйбу бүдүрүлгезинче кирген. Чеди-Хөлде сүттү бүдүрериниң болгаш болбаазырадырының талазы-биле эки төлевилелдер бар, ол продукция тус черниң бараан рыногунда олутту ээлепкен. Дааранылга болгаш суй белек кылыглары хөйү-биле делгеттинген.
Улаштыр номчуур...
16.10.2013
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң республиканың МИЧ удуртукчулары-биле ужуражылгазы
Тыва Арат Республиканың ССРЭ-ниң составынче киргениниң 69 чылының бүдүүзүнде Тыва Респуб­ликаның Баштыңы – Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол республиканың солуннарының база КТРК - ның тус чер филиалының кол редакторларынга интервьюну берген. Келир чылын болур юбилейлерге белеткел дугайында айтырыгдан ол эгелээн.
Роман Тас-оол, «Тувинская правда»: Шолбан Валерьевич, юбилейлерни байырлаарынга чедир хөй-даа эвес үе арткан-дыр – он ай, а кылыр чүүлдер ам-даа хөй. Шыны-биле чугаалап көрүңерем, республиканың курлавырларын болгаш саң-хөө арга-шинээн хөлүн эрттир үнелепкен эвес силер бе?
Шолбан Кара-оол: Чугааны эгелээринге нарын айтырыг-дыр. Билир силер, бедик сорулгалар чокта, эки чогаадыкчы бодал чокта, харын-даа мырыңай, эки турамык чорук чокта, субъектиниң баштыңы азы муниципалитеттиң баштыңы, суурнуң баштыңы дээн ышкаш албан-дужаалдарже семээн-даа ажыы чок деп бодаар мен.
Мындыг байдалдарда меңээ үлегер – Сергей Күжүгетович Шойгу. Шак ындыг таварылгаларда ооңмындыг үлегер чугаазы бар: «Чүнү шыдаар сен – ону кыл, ооң соонда чүү-даа болгай аан». Бистиң аравыска чугаалажырга, баштай дээрезинде мындыг бодал база сагыжымга кирген: ооң мурнунда кылып турганы ышкаш, юбилейлерни ынчаар демдеглеп эрттириптер бе: эки банкет, хүреш маргылдаазы, аът чарыжы дээн дижик…
Улаштыр номчуур...
16.10.2013
 Кичээнгейде — уругларның эрге-ажыы
Эрткен неделяда ТР-ниң Дээди судунга РФ-тиң Дээди судунуң даргазы Александр Кликушинниң киржилгези-биле семинар-хурал болуп эрткен. ТР-ниң Дээди судунуң даргазының оралакчызы Алекмаа Салчак семинарны удуртуп эрттирген. Хуралдың темазы — назы четпээннерниң эрге-ажыын камгалаары болгаш оларга чөптүг дузаны чедирери. Хемчегге район судьяларындан аңгыда, РФ-тиң Суд приставтарының албанының Тыва Республикада эргелелиниң удуртукчузунуң оралакчызы Г. Михайлик, Тыва Республикада уругларның эрге-ажыының талазы-биле бүрүн эргелиг төлээ С. Аракчаа, ТР-ниң Өг-бүле болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилелиниң даргазы Н. Ховалыг, Хакасияның Дээди судунуң даргазының оралакчызы С. Доможаков дээш, оон-даа өске чалаткан аалчылар киришкен.
Улаштыр номчуур...