|
Главная
Главное
Празднование состоялось в Центре тувинской культуры, куда были приглашены ветераны старейшего печатного издания Тувы, внештатные авторы, коллеги из других средств массовой информации, а также представители различных трудовых отраслей республики, которые собрались, чтобы поздравить коллектив «Тувинки».
Подробнее...
Новости
28.01.2022 23:45 / Здравоохранение
По приказу Минздрава Тувы 480 вакцин распределены в Республиканскую детскую больницу и Кызылскую центральную кожуунную больницу в пгт Каа-Хем. Первые дозы иммунномобилизирующего препарата по письменному согласию родителей получили учащиеся 9, 10 и 11 классов школ №9, 5 и 17 города Кызыла. Вакцина помогает избежать осложнений в случае инфицирования Covid-19, существенно снижает риск развития воспалительного и постковидного синдрома у детей.
Подробнее...
28.01.2022 23:32 / Образование
Новые места в дошкольным учреждениях появятся в пяти населенных пунктах республики по нацпроекту «Демография». Продолжится строительство четырех ясли-садов на 60 мест в городе Ак-Довураке, в Чадане, а также в селах Эржей, Кунгуртуг и одного ясли-сада в поселке Каа-Хем на 120 мест. Еще 60 мест будет открыто на базе частных детских садов при поддержке Министерства образования Тувы.
Подробнее...
28.01.2022 14:53 / Здравоохранение
Увеличение коечного фонда для ковидных больных позволило медикам Тувы увеличить и число ранних госпитализаций заболевших. К 25 января количество мест для приема пациентов с ковидом в регионе выросло до 1296, из которых 996 развернуты в столице – городе Кызыле. На сегодня заняты более 900 коек, или около 70% всего фонда.
Подробнее...
27.01.2022 18:14 / Культура
Оцифровать архив тувинской детской литературы смогут при помощи планетарного сканера ЭЛАР, который приобрели в Республиканской детской библиотеке им. К.И. Чуковского благодаря победе в конкурсе Президентского фонда культурных инициатив с совместным проектом Тувинской библиотечной ассоциации и Тувинской детской библиотеки «Tuva_read». Цель культурно-образовательного проекта – создание первой в истории электронной библиотеки по детской тувинской литературе.
Подробнее...
27.01.2022 13:44 / Образование
В 2022 году еще 43 школы в Республике Тыва получат современное компьютерное оборудование по программе «Цифровая образовательная среда» (ЦОС) нацпроекта «Образование». Новое оборудование позволит педагогам с помощью информационных технологий более интересно представить тот или иной учебный материал. В региональном Министерстве образования отмечают, что будет использоваться проверенный и верифицированный образовательный контент, включающий темы школьной программы с 1 по 11 класс по всем предметам.
Подробнее...
27.01.2022 12:14 / Здравоохранение
За прошедшие сутки в республике зарегистрировано 310 новых случаев коронавирусной инфекции, каждый третий заразившийся - ребенок. Больше всего инфицированных в Кызыле – 147, и Кызылском кожууне – 39. По сравнению с предыдущим днем, нарастает количество больных и в ряде муниципалитетов. Так, если в Барун-Хемчикском кожууне вчера было три случая, то сегодня уже 17, в Пий-Хемском кожууне был один случай, а сегодня стало 23, в Чаа-Хольском и Чеди-Хольском кожуунах было по два и одному случаю соответственно, а сегодня там уже по 12 больных. В лабораториях за сутки выполнено 4145 ПЦР-тестов.
Подробнее...
26.01.2022 19:54 / Экономика
Главный государственный санитарный врач Тувы Людмила Салчак считает возможным смягчить некоторые ограничения для ряда субъектов малого и среднего бизнеса, работающих в сфере коммунально-бытовых услуг, при условии соблюдения ими санитарно-эпидемиологических правил и 100% вакцинации всех сотрудников. Соответствующее предложение внесено ею на рассмотрение Главы региона. Владислав Ховалыг поручил Министерству экономического развития и промышленности срочно провести среди предпринимателей разъяснительную и организационную работу по выполнению требований, чтобы малый бизнес смог возобновить деятельность как можно быстрее, избежав больших финансовых потерь.
Подробнее...
26.01.2022 19:53 / Здравоохранение
В ближайшее время в Туву поступит первая партия вакцины «Спутник – М», предназначенная для прививки подростков. В виду ограниченного количества вакцины – всего 480 доз, ее планируют применить на административных территориях, где сейчас наблюдается самое большое количество болеющих детей. К таковым сейчас относятся город Кызыл и Кызылский кожуун. Кому и как будут ставить прививки препарата будут решать Министерство здравоохранения совместно Министерством образования Тувы по согласованию с оперативным штабом региона.
Подробнее...
26.01.2022 19:44 / Безопасность
Решение принято Владиславом Ховалыгом на очередном оперативном штабе по борьбе с распространением коронавирусной инфекции. Для работы в Call-центре будут привлечены волонтеры из числа работников министерств и ведомств, в том числе служащие администрации Главы региона. Дополнительный телефонный пункт должен разгрузить работу операторов системы здравоохранения, принимающих звонки по вопросам лечения COVID-19. Ежесуточно в Call-центры Тувы поступают порядка 4000 звонков на данную тематику.
Подробнее...
26.01.2022 10:30 / Здравоохранение
За прошедшие сутки в республике выявлено 290 новых случаев заболевания новой коронавирусной инфекцией Covid-19. Больше всего болеющих в городах Кызыл – 177, Ак-Довурак – 34 и в Кызылском кожууне – 26. С ухудшением эпидемиологической обстановки система здравоохранения республики испытывает колоссальную нагрузку. Для обработки многочисленных анализов все действующие в регионе лаборатории перешли на круглосуточный режим работы, но в социальных сетях пользователи жалуются на очереди при сдаче ПЦР-тестов. В связи с неоднозначной ситуацией Минздрав Тувы дал разъяснения, кто должен сдавать пробы, а кому этого делать не надо. Медики просят граждан прислушаться к их рекомендациям, и не сдавать тесты лишний раз, подвергая себя опасности и нагружая тем самым врачей.
Подробнее...
Фоторепортажи
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
09.12.2023
08.12.2023
08.12.2023
Медээлер
02.10.2014
Кызыл хоорайда кырганнар болгаш инвалидтер бажыңынга журналист ажылым аайы-биле каш-даа катап барган мен. Аңаа четкен санымда-ла ында чурттап турар кырган болгаш инвалид кижилерниң чуртталгазының байдалы, ажаалда-дежээлдези, аъш-чеми уруг-дарыының бажыңнарында кижилерден, канчап-даа болза, черле эки-дир деп бодаар мен. Чүге дээрге оларның чуртталгазының байдалын ажы-төлүнүң холунда чамдык кырганнарның, инвалидтерниң бораң-сараң чуртталгазы-биле деңнээр-дир мен. Кырган ада-иезиниң азы аарыг-аржык төрелиниң чүгле пенсиязы-биле чурттап, оларны азыраан аттыг бооп чоруур хөй кижилерни көрген мен. Амгы үеде ындыг кижилерниң саны көвүдээн. А Кызылда кырганнар болгаш инвалидтер бажыңында кижилерниң амыдырал-чуртталгазының байдалы эки. Ынчангаш ону мен ачы-буянның өргээзи деп бодаар мен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Кара-Хөл ортумак ниити билиг школазынга Күжүгет Серээевич Шойгунуң адын тывыскан байырлалдан фоторепортаж
Хиндиинде хир чок аяс хүн – сентябрьның 24. Бай-Тайга кожууннуң Дапсы-Аксы суур. Билдингир күрүне болгаш хөй-ниити ажылдакчызы, журналист, чогаалчы Күжүгет Серээевич Шойгунуң адын Кара-Хөл школазынга тыпсырының байырлалы эгелээринге белен. Кара-Хөл ортумак ниити билиг школазы каас-шиник дериттинипкен хүндүлүг аалчыларын манап тур. Республика Наадымнарынга каш чыл улаштыр тиилекчи болуп келген хүрең-кызыл чараш хээлер, угулзалар-биле каастаан тыва өгнү школа даштында тип каан, а долгандыр бедик дагларны көөрге, байырлалды сонуургап, харап алган турганзыг.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Дүүн, сентябрь 29-та, Тыва Республиканың Дээди Хуралының ийиги чыыжының бирги сессиязының баштайгы организастыг хуралы болуп эрткен. Организастыг хуралды эгелээриниң мурнунда Тыва Республиканың Төп соңгулда комиссиязының даргазы Б.Д. Ондар Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) депутаттарының чаңгыс аай соңгулда округунуң талазы-биле база 16 чаңгыс мандаттыг соңгулда округтарының талазы-биле 2014 чылдың сентябрь 14-те соңгулдаларның түңнелдерин дыңнадып, Тыва Республиканың (парламентизиниң) ийиги чыыжынга 32 депутат соңгуттуруп, республиканың дээди хоойлужудулга органынга депутаттарның четчелеттингенин чарлаан.
Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) эң улуг назы-харлыг депутады И.В. Чучевке Тыва Республиканың Дээди Хуралының ийиги чыыжының бирги сессиязының баштайгы организастыг хуралын ажыдар эргени депутаттар берген.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тывада регионнар аразының «Улуг-Хем хүнү» экологтуг байырлалды демдеглээри чаңчылчаан. Күчүлүг хемге тураскааткан хемчегни Красноярск крайның, Хакасияның болгаш Тываның девискээринге 2 чыл бурунгаар сентябрьның сөөлгү субботазында эрттирип эгелээн. Ооң кол сорулгазы – чурттакчы чоннуң кичээнгейин хемниң экологтуг байдалынче угландырары. Бо хемчегниң төлевилелин Орус географтыг ниитилел болгаш Русгидро тургускан болгаш үстүнде 3 регионнуң удуртулгазы оларны деткээн.
Күстүң башкы айының 27-де найысылалдың чаарттынган кезээ, чоннуң ынак дыштаныр чери — «Азия төвүнүң» девискээринге чоннарның найыралын доңнаштырган күчүлүг Улуг-Хем хүнүн кызылчылар ыры-шоор, танцы-сам-биле демдеглээннер. Хоорайны аян-шинчи киир каастап турар эрик кыдыында чурукчулар бийири-биле чуруттунган, чурук тырттырар аппараттарында бот-боттарын тырттыржып турар улус-даа кайы хөй.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Байыр чедириишкини
Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң ажылдакчылары болгаш кижизидикчилер хүнү-биле!
Тываның бүгү школа назыны четпээн уруглар өөредилге албан черлериниң хүндүлүг ажылдакчылары болгаш хоочуннары! Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң башкыларының болгаш кижизидикчилериниң хүнү-биле – профессионал байырлалыңар таварыштыр ханы өөрүп четтириишкин-биле Силерге байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер. Боттарының күжүн, билиин, ынакшылын болгаш буянныын ажы-төлге берип турар, оларга өөрүшкүнү болгаш аас-кежикти сөңнеп турар башкыларны Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылында хүндүткеп байырлаары онза өөрүнчүг-дүр.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Сентябрь 25-те Тыва Республиканың Чазааның хуралдаар залынга «Россия Федерациязының субъектилеринде конституционализм: хөгжүүрүнүң перспективалары» деп Бүгү-россия чергелиг эртем-практиктиг конференция болуп эрткен.
Россияның Президентизи Владимир Путинниң Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чыл байырлалынга кээп, Тываның чонунга бо улуг байырлал-биле байыр чедиргениниң болгаш Тыва дугайында кыска видео-чурумалды конференция эгелээриниң мурнуу чарыында ооң киржикчилеринге көргүскен. Конференцияның ажылын Тыва Республиканың Конститустуг судунуң даргазы, юридиктиг эртемденнерниң кандидады Аяс Саая ажыткан. Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Артур Монгал конференцияның киржикчилеринге, ооң ажылынга Россияның өске регионнарындан киржип келген аалчыларга байырны Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң өмүнээзинден чедирип, «Россия Федерациязының субъектилеринде конституционализм: хөгжүүрүнүң перспективалары» деп Бүгү-россия чергелиг эртем-практиктиг конференция Россияга болгаш ооң девискээрлеринге конститустуг ажыл-чорудулганың сайзыралынга идиг боор деп чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның Баштыңының ажыл-албаны
Сентябрь 23-те Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле Россияның спорт сайыды Виталий Мутконуң ажыл-агыйжы ужуражылгазы болган. Ол дугайында девискээрниң удуртукчузу Вконтактыда арынынга дыңнаткаш, республикага Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылының байырлалынга белеткелге деткимчези болгаш идепкейлиг киржилгези дээш өөрүп четтиргенин сайытка илереткен.
«Инвестициялар талазы-биле Тываның инфраструктуразынче хөй акша-хөреңгини кол киирип турар яамы — РФ-тиң спорт яамызы – деп, Шолбан Кара-оол бижээн. — Каа-Хем суурда спорт-культура төвүн 2015 чылда тудуп доозарын дугуржуп алдывыс. 2015 чылдың тускай сорулгалыг программазынче бо тудуг объектизин киирер. Сарыг-Сеп суурда спорт төвүнүң, Ак-Довурак хоорайда бассейн тудуун бо чылын уламчылап турар. Чоокку үеде Чадаана биле Бай-Хаакта универсалдыг спорт тудугларын ажыглалче киирер бис. Бистиң сорулгавыс ол!».
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
ТАР-ның ССРЭ-ге каттышканы
Тываның ном үндүрер чериниң 1974 чылда «Найырал, акы-дуңмалышкы аас-кежик» деп орус дылга үндүрген номунга парлаттынган Ооржак Лопсаңчаптың «Боттанган күзел» деп эгелиг сактыышкынын тыва дылга кызыра очулдургаш, мооң адаанда парладывыс.
1944 чылдың чайының төнчүзү, күзүнүң эгези турган чүве. Ынчан Ада-чурттуң Улуг дайынынга фашистиг Германияны ССРЭ-ниң удавас тиилээри хөйге тодаргайы-биле билдинип келген. Чөөн-Хемчик кожууннуң Баян-Тала сумузунуң даргазының албан-хүлээлгезин күүсетпишаан, мал ажылы кылып турган мен. «Кончуг чугула херек болу берген, Кызылга дүрген чедип келиңер» деп бижээн ТАРН ТК-ның Чиңгине секретары Тока ат салган телеграмма чедип келген. Чүге хереглээнин кымдан айтырар боор, дүрген Кызылче чоруур ужурга таварыштым. Ол үеде ыңай-бээр маңнажып турар машиналар турган эвес, Чадаанага ылгын Доруг аъдым-биле дүрген чедип алгаш, манап тургаш, автобуска олурупкаш, Кызыл хоорайга чедип келдим.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Эрткен дыштаныр хүннерде Кызыл хоорайның школа назы четпээн өөредилге черлериниң ажылдакчыларының спартакиадазы Каа-Хем суурдан ырак эвесте Серебрянкага болуп эрткен.
Күш-культураны болгаш кадык амыдыралды сайзырадыры-биле школа назы четпээн өөредилге черлериниң ажылдакчыларының аразындан эң-не активчилерни тып үндүрери-биле бо спартакиаданы эрттирип турар. Маргылдаага 29 команда киришкен, ында Кызыл хоорайның шупту уруглар садтарының ажылдакчылары кирип турар (чүгле №14 уруглар сады киришпээн). Бир командада-ла 5 кижи составтыг 153 киржикчи, аарыкчылары 150 кижи, ниитизи-биле 300 ажыг кижи кээп киришкен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Москвада Тываның культура хүннери
Москвада Тываның культура хүннерин таварыштыр Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан В.Көк-оол аттыг Национал театрның оюн-көргүзүү Россияның Аныяктарның академиктиг театрынга эрткен субботада, сентябрьның 20-де, болуп эрткен.
Баштайгы хүнде бистиң театрның артистери ат-сураглыг «Кым сен, Сүбедей Маадыр?» деп шиизин москвачыларга болгаш ында чурттап турар чаңгыс чер-чурттугларынга бараалгаткан. Шиини Тываның Улустуң чогаалчызы Эдуард Мижит бижээн, тургускан режиссеру – Тываның Улустуң артизи Алексей Ооржак, чурукчузу – Тыва Республиканың алдарлыг чурукчузу Валерий Шульга. Көрүкчүлер залга хостуг олут чок кылдыр чыылган. Артистерниң оюну, кайгамчык бедик утка-шынарыг шии хамыкты кайгаткан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның күрүнениң ыры болгаш танцының «Саян» ансамблиниң Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан «Күзелдиң алдын согуннары» деп чаа программазының баштайгы көргүзүү сентябрь 17-де В.Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театрынга болуп эрткен.
Ийи кезектен тургустунган улуг концерт Азий диптиң көшкүн чоннарының өзек төлээзи болур тываларның бурунгу өгбелериниң амыдыралындан эгелээш, бөгүнгү тываларның чечектелип хөгжээн амыдырал-чуртталгазынга чедир төөгүзүн ыры-танцының болгаш уран сөстүң кайгамчык күштүг аргалары-биле көргүскен. Ону тыва уран чүүлдүң ат-сураглыг, салым-чаяанныг мастерлери тургускан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның Баштыңы «ВКонтакте» четки таварыштыр дилег кылган хамаатылар-биле ужурашкан.
Тываның Баштыңы хууда ээлчег езугаар чон хүлээп ап тургаш, Виктория Шипуля-биле ужуражылга үезинде өскүс уругларның хөй-ниити организациязын тургузар дугайында эгелекчи саналын киирген. Виктория – өскүс, бо хүннерде оран-бажыңы чогундан Кызылда бичии постинтернатта чурттап турар. Ол өскүс салым-чолдуң нарын айтырыгларын билир болгаш, ада-иезиниң азыралы чок арткан бичии уругларның постинтернат талазындан үделгезиниң дугайында бодунуң бодалын илереткен. Өскүс бичии уругларның кол айыылы – интернаттың ханаларындан чоруткаш, олар таварылгаларның хөй нуруузунда боттарынга ооргаланыр апаар. Боттуг арга-мергежил чогундан, боттарының эргелерин болгаш хүлээлгелерин билбезинден, амыдыралга багай чаңчыккан интернаттың доозукчулары арай боорда ажылдар тып, тускай ортумак болгаш дээди өөредилге черлеринче кирип алыр. Оларның хөйү анаа-ла мөгүдеп, дүпче кире бээрлер. Постинтернат талазындан үделге интернаттың өөреникчилерин боду баш миннир амыдыралга психологтуг, моральдыг, материалдыг талазы-биле белеткээр, оларның эң-не кошкактарының бут кырынга турарынга дузалаар ужурлуг. «Өскүстерниң эң чидиг нарын айтырыы – чуртталга бажыңнарын алыры» – деп, Виктория чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Аът спорту
Тываларның шагдан тура эрттирип келген маргылдаазы – аът чарыжы узун хемчээлдиг дистанцияларда эртип турар. Улуг, аныяк, чүгүрүк малдар болгаш чоруктуг, челер, чыраалаар, улуг база аныяк малдар чарыжын эрттирери чаңчылчаан.
Аът малга ол хире сонуургалдыг чонга ипподромга чаржырының үш хевирин сайзырадырынга хамаарыштыр ТР-ниң Аът федерациязы хемчеглерни ап эгелээн. Бо талазы-биле бүрүн дерилгелиг үш хевирниң (троеборье) танцылаар, шураар, маңнаар аъттар маргылдаазынга амгы үеде Тываның адын камгалап, Визирь дээр чеди харлыг аът киржип турар. Сентябрь 15-те найысылалда чаарттынган «Азия төвү» тураскаалының чанынга Визирьниң «ажыл-чорудулгазын» аъттың ээзи, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) депутады Юрий Кара-оол мынчаар таныштырды: «Тываның Россияга бактаап киргениниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылын таварыштыр хакас өңнүктеривистиң белекке берген аъды чедиишкиннерлиг болуп турары өөрүнчүг. Визирьниң тиилелгези — бистиң шуптувустуң чедиишкинивис-тир.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Төөгүнүң арыннары
Чоргаарланып чоруур чаңгыс чер-чурттуувус, ССРЭ-ниң Дээди Совединиң Националдар Совединиң депутадынга тыва чоннуң мурнундан соңгуткан бир дугаар ие-херээжен Сереңмаа Ак-Баштыговна Ооржак дугайында бо чаа эрткен соңгулдалар-биле холбаштыр база катап чылыы-биле сактып өөрдүвүс. Ол, шынап-ла, Тывавыстың төөгүзүнге мөңгеде артар төөгүлүг болуушкун-дур. Бо кайгамчык аваның үлегер-чижээн салгалдары сагып арткан.
Ооржак Сереңмаа Ак-Баштыговна 1884 чылда Чыргакы сумузунуң Теве-Адыр деп черге ядыы, хөй ажы-төлдүг өг-бүлеге төрүттүнген. Ачазы чазаныр уран-шевер кижи чораан. Ядыы, түреңги чуртталганың бергелерин Сереңмаа кара чажындан көрген болгаш, амыдыралдың эки талаларын шиңгээдип алырынче чүткүлдүг чораан. 1937 чылда бодунуң кызымаа-биле номчуп, бижип өөренип алган. Өг-биле тудуп, Шеми сумузунга ажылчын допчу намдары эгелээн. Ол үеде тургустунуп эгелээн херээжен чон ортузунга ажыл чорудар шимчээшкинниң идепкейлиг киржикчизи болуп, үлегерлиин чонунга көргүзе берген.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Губернатор төлевилели
Улуг кижилерге болгаш уругларга эмчи дузазын көргүзер бригада Тываның чедери берге кожууннарының бирээзи — Тере-Хөлде чеде берген.
Бо удаада уруглар эмчилеринге улуг хүлээлге онаашкан — олар 7,10, 14 харлыг болгаш бир хар четпээн назылыг уругларның, а ол ышкаш өскүс болгаш хайгааралда турар чаштарның шинчилгезин эрттиргеннер. «Кадыкшылдың оруу» бригаданың бо чылын сөөлгү баар чери ол болган. Келир чылдың чазын база эмчилер Тываның суурларынче чоруптар. Эмчилер бригадазы Кунгуртугга вертолет-биле ужудуп келгеннер, оларны мурнай үнген эмнелге-диагностика албаны специалистерни кожуун эмнелгезинге манап турган. Шинчилгениң баштайгы үе-чадазын эрткен улуг кижилерни карак, бүүрек аарыгларының талазы-биле хыналдаже чоруткан. Кылдынган ажылдарның түңнелин сайгарып турар. Эндокринолог эмчилер Тожу азы Улуг-Хем кожууннарның чурттакчыларынга деңнээрге, Тере-Хөлде семириир чоруктар хөй болуп турарын илереткен.
Улаштыр номчуур...
|
|